TikTok και νέοι: Από την ψυχαγωγία στην πολιτική ενεργοποίηση
Το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή παρουσίασε τη νέα του έρευνα με τίτλο «TikTok & νέοι», η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την aboutpeople τον Νοέμβριο του 2024.
Η μελέτη διερευνά τη χρήση του TikTok από τη νεολαία, εξετάζοντας τον ρόλο της πλατφόρμας ως μέσο ενημέρωσης, ψυχαγωγίας, κοινωνικής ευαισθητοποίησης και πολιτικής συμμετοχής. Αναλύονται διάφορες πτυχές της ψηφιακής δραστηριότητας, όπως οι λόγοι που ωθούν τους νέους στη χρήση της εφαρμογής, οι τρόποι διάδοσης περιεχομένου, το ενδιαφέρον για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, καθώς και η πολιτικοποίηση που προκύπτει μέσα από τη συγκεκριμένη πλατφόρμα. Παράλληλα, εξετάζεται η δημοτικότητα των λογαριασμών πολιτικών αρχηγών, οι έμφυλες διαφοροποιήσεις στη χρήση, αλλά και οι νέες μορφές διαδικτυακής παρενόχλησης και απειλών που σχετίζονται με το TikTok.
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι, παρότι η κύρια λειτουργία του TikTok είναι η ψυχαγωγία, μπορεί επίσης να αποτελέσει εργαλείο πολιτικής κοινωνικοποίησης. Αν και η άμεση πολιτική δράση μέσα στην πλατφόρμα είναι περιορισμένη, η έμμεση επιρροή μέσα από την ανταλλαγή πολιτικών και κοινωνικών αφηγήσεων είναι αισθητή και μπορεί να διαμορφώσει απόψεις και τάσεις στη νεολαία.
Βασικά ευρήματα
- Η απόλυτη κυριαρχία του TikTok: Το 98% των νέων 16-25 ετών είναι ενεργοί χρήστες της πλατφόρμας, με το 44,8% να αφιερώνει πάνω από 3 ώρες ημερησίως στην εφαρμογή.
- Ενδιαφέρον για κοινωνικοπολιτικά θέματα: Από τα πολιτικά ζητήματα που παρακολούθησαν συστηματικά τους τελευταίους 12 μήνες στην πρώτη θέση βρίσκονται τα Τέμπη με 44,8%, ενώ από τα κοινωνικά ζητήματα στην πρώτη θέση βρίσκονται οι γυναικοκτονίες με 37%.
- Πολιτικοποίηση μέσω TikTok: Το 35,5% των χρηστών παρακολουθεί πολιτικά ζητήματα, ιδιαίτερα σε περιόδους εκλογών, ενώ ένα σημαντικό 22,3% δηλώνει ότι η πλατφόρμα έχει ενισχύσει τη συμμετοχή του σε online κοινωνικές συζητήσεις.
- Ενδιαφέρον για πολιτικά κόμματα και αρχηγούς κομμάτων: Το 73% δηλώνει ότι δεν παρακολουθεί προφίλ πολιτικών κομμάτων και πολιτικών προσώπων
- Το περιεχόμενο που προτιμούν: Οι χρήστες δίνουν έμφαση σε χιουμοριστικά βίντεο (47,4%), αλλά και σε ενημερωτικό περιεχόμενο για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα (10%).
- Έμφυλες διαφοροποιήσεις: Οι γυναίκες χρήστριες του TikTok δείχνουν μια τάση πολιτικού προοδευτισμού με ισχυρό ενδιαφέρον για θέματα όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα και η κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ οι άνδρες κινούνται σε μια πιο συντηρητική ατζέντα
- Fake news και απειλές: Το 60,2% των νέων δηλώνει ότι θα σταματούσε να ακολουθεί έναν λογαριασμό εάν διαπιστώσει διάδοση ψευδών ειδήσεων, ενώ ένα 32,3% αναφέρει ότι έχει νιώσει προσωπική απειλή μέσω της πλατφόρμας.
Η επιστημονική επιμέλεια της έρευνας ανήκει στη Λουκία Κοτρωνάκη, Διδάσκουσα στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και τη συντονιστική επιμέλεια του project έχει η Project Coordinator του Ινστιτούτου, Μαρία Λούκα.
Την έρευνα πλαισιώνουν αρθρογραφίες σχολιασμού από τους/τις Taylor (digital creator), Παναγή Παναγιωτόπουλο (Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ), Αθηνά Σκουλαρίκη (Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης), Γιώργο Βιλανάκη (Πιστοποιημένος διαμεσολαβητής Ρομά), Βίβιαν Στεργίου (συγγραφέας και αρθρογράφος), Πάνος Κωδωνάς (δημοσιογράφος στο News247), Σταμάτη Πουλακιδάκο (Επίκουρος Καθηγητής Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων στο Παν/μιο Δυτικής Μακεδονίας).
Δείτε εδώ ολόκληρη την έρευνα σε pdf
Δείτε εδώ το Project με τίτλο “TikTok & Νέοι”
