Τηλεοπτικές άδειες: Τα βασικά αποσπάσματα της απόφασης του ΣτΕ

“Εως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις”. Με αυτό το απόσπασμα η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας εξηγεί πως κατά πλειοψηφία κρίνει ότι διάταξη του νόμου Παππά για τις τηλεοπτικές άδειες, αντίκεινται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος.

Στην πολυσέλιδη απόφαση του ΣτΕ (95/2017), η οποία αριθμεί στις 50 σελίδες, αναφέρεται χαρακτηριστικά:

* “Στο άρθρο 15 του Συντάγματος προβλέπεται η αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ για έλεγχο και επιβολή κυρώσεων στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Δεν δύναται όμως να συναχθεί ότι η αρμοδιότητα του ΕΣΡ εξαντλείται κατά το Σύνταγμα στην έκδοση μόνο ατομικών διοικητικών πράξεων, η επιβολής κυρώσεως στους σταθμούς, αλλά σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι φορέας άμεσου ελέγχου των τηλεοπτικών σταθμών και στο προγενέστερο της ενάρξεως λειτουργίας αυτών στάδιο, δηλαδή στο στάδιο της χορήγησης των αδειών. Άρα, στις αρμοδιότητες του ΕΣΡ περιλαμβάνεται και η όλη διαδικασία, η οποία θα καταλήξει στη χορήγηση της άδειας”.

Αναφορικά με τις αρμοδιότητες του ΕΣΡ και αποκλειστική αρμοδιότητά του επί ζητημάτων που άπτονται των τηλεοπτικών αδειών, οι πλειοψηφία των ανώτατων δικαστών υποστηρίζει στο σκεπτικό της πως “από το γεγονός ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης δεν προέβλεψε επικουρικό μηχανισμό για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών δεν μπορεί να συναχθεί ότι το Σύνταγμα ανέχεται, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 4/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων, οι αρμοδιότητες οι οποίες κατά το Σύνταγμα πρέπει να ασκούνται από Ανεξάρτητη Αρχή, να μεταβιβαστούν από τον κοινό νομοθέτη σε άλλα όργανα της εκτελεστικής εξουσίας. Διαφορετικά εμμέσως το Σύνταγμα παραβιάζεται. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση η εκ πλαγίου παραβίαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη ευθεία πλέον παραβίαση του, τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής που προβλέπεται ρητώς από το Σύνταγμα. Συνεπώς έως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις. Το γεγονός ότι έχουν ενδεχομένως αναληφθεί από το ελληνικό κράτος διεθνείς υποχρεώσεις δεν απαλλάσσει το νομοθέτη ή την εκτελεστική εξουσία κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της από την υποχρέωση τήρησης των συνταγματικών διατάξεων όπως είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές”.

Και συνεχίζει το δικαστήριο, επισημαίνοντας: “Κατά το άρθρο 15 του Συντάγματος το ΕΣΡ συγκροτείται κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία και την πολυφωνία στη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών αλλά και από πρόσωπα με ανάλογα με την αποστολή του προσόντα. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ότι: 1. Καθίσταται υποχρεωτική η σύμπραξη του ΕΣΡ στην άσκηση αρμοδιοτήτων, με τις οποίες σε συνεργασία ενδεχομένως και με άλλες ανεξάρτητες αρχές όπου αυτό απαιτείται λόγω της τεχνικής φύσεως των τειθεμένων ζητημάτων, καθορίζονται οι όροι λειτουργίας και αδειοδοτήσεων μεταξύ άλλων και των τηλεοπτικών σταθμών. 2. Σε περίπτωση επιλογής του συστήματος της κατόπιν διαγωνισμού χορηγήσεως των αδειών λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών καθίσταται υποχρεωτική η διενέργεια αποκλειστικώς από το ΕΣΡ της σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας”.

Η μειοψηφούσα άποψη

Αν και η πλειοψηφία των ανώτατων δικαστών αποδέχεται το έννομο συμφέρον των τηλεοπτικών σταθμών, εφόσον “διατηρούν επιχείρηση παροχής τηλεοπτικών υπηρεσιών και προτίθενται κατά τους ισχυρισμούς τους να λάβουν μέρος στη διαγωνιστική διαδικασία που θα διενεργηθεί σύμφωνα με το νόμο 4339/2015”, διαφορετική άποψη είχαν 11 δικαστές.

Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι οι τηλεοπτικές εταιρείες “στερούνται εννόμου συμφέροντος για την άσκηση των κρινόμενων αιτήσεων ακυρώσεως”. Όπως εξηγούν, “κατά το χρόνο έκδοσης της προβαλλόμενης απόφασης και της κατάθεσης της προσφυγής τα τηλεοπτικά κανάλια δεν λειτουργούσαν νομίμως, όπως αβασίμως ισχυρίζονται”. Οι ίδιοι 11 δικαστικοί λειτουργοί εξέφρασαν διαφορετικές από την πλειοψηφία απόψεις και σε άλλα επιμέρους νομικά θέματα.

Όπως έχεις γίνει ήδη γνωστό, “με την 95/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατόπιν της Ε. 1385/4.5.2016 αιτήσεως ακυρώσεως της «ANTENNA TVΑ.Ε.», ακυρώθηκαν α) η 4297/1.3.2016 απόφαση του Υπουργού Επικρατείας «Μεταβίβαση επιμέρους αρμοδιοτήτων της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων της διαγωνιστικής διαδικασίας» (Β΄ 518/1.3.2016) και β) η 10214/20.5.2016 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας περί «συστάσεως-συγκροτήσεως» Πενταμελούς Ειδικής Επιτροπής Διενέργειας του ανωτέρω διαγωνισμού, κριθέντος, κατά πλειοψηφία, ότι οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 2Α του ν. 4339/2015 (Α΄ 133), όπως το άρθρο αυτό προστέθηκε με το άρθρο τρίτο του ν. 4367/2016 (Α΄ 19), με τις οποίες η αρμοδιότητα για την διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την χορήγηση αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας, κατά την πρώτη εφαρμογή του θεσπιζόμενου με τον ανωτέρω ν. 4339/2015 συστήματος, ανατίθεται στον Υπουργό στον οποίο έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, αντίκεινται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος”.

Πώς ερμηνεύει την απόφαση η κυβέρνηση

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η απόφαση επαναβεβαιώνει την πάγια θέση της νομολογίας του Δικαστηρίου ότι η μέχρι σήμερα λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών με συνεχείς παρατάσεις της νόμιμης λειτουργίας είναι «συνταγματικώς μη ανεκτή» και παράνομη. Και, προκειμένου ακριβώς να αποκατασταθεί η νομιμότητα, απαιτεί την ταχύτατη επανάληψη του διαγωνισμού.

Βάσει αυτής της ερμηνείας, το ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματική μόνο τη διάταξη περί διενέργειας του διαγωνισμού από τον Υπουργό ειδικά κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου (την παρ. 2 του άρθρου 2Α του ν.4339/15). Τη διάταξη, δηλαδή, που θεσμοθετήθηκε εκ των υστέρων και δεδομένης της αδυναμίας συγκρότησης Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, προκειμένου να διενεργήσει αυτόν τον διαγωνισμό και παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για συναίνεση των πολιτικών κομμάτων στη Βουλή.

Μάλιστα, η συγκεκριμένη απόφαση δεν θεωρεί αντισυνταγματικές τις άλλες ρυθμίσεις, που αφορούν τόσο στον ορισμό του αριθμού των δημοπρατούμενων αδειών, όσο και στον καθορισμό της τιμής εκκίνησης. Το ΣτΕ, στο σκεπτικό του, ξεκαθαρίζει ότι οι τηλεοπτικές συχνότητες αποτελούν δημόσια αγαθά και σπάνιους πόρους του εθνικού πλούτου με μεγάλη οικονομική αξία. Και, άρα, ότι η χρήση των ραδιοτηλεοπτικών συχνοτήτων πρέπει να γίνεται με ανάλογο οικονομικό αντάλλαγμα και σε καμία περίπτωση δωρεάν.

Τέλος οι ίδιες πηγές αναφέρουν, ότι μια ισχυρή μειοψηφία του ΣτΕ (11 Σύμβουλοι Επικρατείας) δέχονται ότι από το άρθρο 15 του Συντάγματος δεν προκύπτει υποχρέωση συμμετοχής του ΕΣΡ σε κάθε φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά -αντίθετα- ότι το ΕΣΡ έχει μόνον ελεγκτικές αρμοδιότητες επί της διαγωνιστικής διαδικασίας.

Παππάς: Γρήγορη αδειοδότηση και τέλος στη δωρεάν εκπομπή

Ο Υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Νίκος Παππάς, προέβη στην ακόλουθη δήλωση:

«Σήμερα το πρωί δημοσιεύθηκε η απόφαση του ΣτΕ σχετικά με την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.

Το Ανώτατο Δικαστήριο θεωρεί:

α) αναγκαία τη γρήγορη επανάληψη του διαγωνισμού κατ’ εφαρμογή του νόμου 4339/15 -άρα όσοι μιλούσαν περί “αντισυνταγματικού νόμου Παππά“ ας το ξανασκεφτούν.

β) παράνομη τη μέχρι σήμερα λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών -ας το σκεφτούν όσοι έλεγαν ότι δεν χρειάζονται άδειες.

γ) σπάνιο πόρο του Δημοσίου τις τηλεοπτικές συχνότητες -ας το σκεφτούν όσοι έλεγαν ότι οι άδειες μπορούν να είναι άπειρες.

Κυβέρνηση, κόμματα και ανεξάρτητη αρχή πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Γρήγορα η αδειοδότηση και τέλος στη δωρεάν εκπομπή. Αυτό επιτάσσει το δημόσιο συμφέρον, αυτό απαιτεί η κοινωνία».

ΝΔ: “Ξεκάθαρη νίκη της Δημοκρατίας. Ξεκάθαρη ήττα της Κυβέρνησης”

«Καταδικάστηκε και τυπικά ο νόμος του αποτυχημένου “Υπουργού καναλάρχη” κ. Παππά και τα καθεστωτικά σχέδια της Κυβέρνησης που περιελάμβανε τον πλήρη έλεγχο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης», τονίζει σε ανακοίνωσή του το Γραφείο Τύπου της ΝΔ, σχολιάζοντας τη σημερινή απόφαση του ΣτΕ για τις τηλεοπτικές άδειες.

Στην ανακοίνωση γίνεται λόγος για μία ξεκάθαρη νίκη της Δημοκρατίας και μία ξεκάθαρη ήττα της απερχόμενης Κυβέρνησης, ενώ επισημαίνεται πως η τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο θα μπει με όρους διαφάνειας από τα συνταγματικά κατοχυρωμένα όργανα της Πολιτείας.

«Ως προς τη δήλωση του κ. Παππά, αντιλαμβανόμαστε τη δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει. Θα του συστήναμε, δε, να αξιοποιήσει το Σαββατοκύριακο του για να διαβάσει καλύτερα το σκεπτικό του ΣτΕ», καταλήγει το Γραφείο Τύπου της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.

Λοβέρδος: Ολοκληρώθηκε ο πολιτικός ενταφιασμός της αντισυνταγματικής απόπειρας

Η δικαιοσύνη λειτούργησε και η νομιμότητα αποκαταστάθηκε σημείωσε ο  Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Ανδρέας Λοβέρδος, για την απόφαση του ΣτΕ για τις τηλεοπτικές άδειες. Ειδικότερα σε ανακοίνωσή του ανέφερε: “Το ΣτΕ εκδίδει τις αποφάσεις του για το ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών. Και ταυτοχρόνως ολοκληρώνεται ο πολιτικός ενταφιασμός της αντισυνταγματικής απόπειρας να ελεγχθεί η ενημέρωση, όπως οργανώθηκε από τον κ. Παππά και την κυβέρνηση Τσίπρα. Η δικαιοσύνη λειτούργησε και η νομιμότητα αποκαταστάθηκε. Και τι απέμεινε; Ένας υπουργός που οραματιζόταν την Ελλάδα ως χώρα-Μαδούρο και μία υπουργός να εκστομίζει ύβρεις και ψεύδη, όπως π.χ. πως θα πεινάνε παιδάκια γιατί λόγω των καναλιών δεν θα πηγαίνουν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς κοκ. Τώρα το Ε.Σ.Ρ., ως μόνο συνταγματικώς αρμόδιο όργανο, θα ρυθμίσει τους κανόνες του τηλεοπτικού παιχνιδιού με βάση τους κανόνες της Δημοκρατίας και της πολυφωνίας. Και κάτι ακόμη, ως υστερόγραφο: η Δημοκρατική Συμπαράταξη δικαιώθηκε όχι μόνο για τη στάση που κράτησε από την κατάθεση του νόμου-Παππά, αλλά και για τις θέσεις της στη φάση της ανάδειξης της ηγεσίας του Ε.Σ.Ρ., μόλις το ΣτΕ δημοσίευσε το περιεχόμενο της απόφασής του”.

Ποτάμι: Σε μια κανονική χώρα ο κ. Παππάς θα είχε πάει σπίτι του

“Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δικαιώνει πλήρως αυτό που το Ποτάμι είχε επισημάνει από την πρώτη στιγμή: Ότι αρμόδιο για την προκήρυξη των τηλεοπτικών αδειών είναι μόνο το ΕΣΡ” σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση το Ποτάμι, προσθέτοντας: “Ο κ. Παππάς παρά τις επίμονες και αντισυνταγματικές ένεργειές του δεν κατόρθωσε να γίνει ύπατος καναλάρχης, ώστε να ελέγξει πλήρως τον χώρο της τηλεοπτικής ενημέρωσης. Σε μια κανονική χώρα θα είχε πάει σπίτι του. Στην Ελλάδα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ απλώς άλλαξε υπουργείο. Προφανώς για να συνεχίσει από εκεί τις προσπάθειες για το στήσιμο της νέας διαπλοκής και τη στοχοποίηση ενοχλητικών φωνών”.

Πηγή: news247.gr