Το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος λέει όχι στα πλαστικά

Βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι επιπτώσεις της ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον είναι πιο ορατές από ποτέ και κατά πολλούς μη αναστρέψιμες. Οι σημαντικότεροι θεσμικοί φορείς διεθνώς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και σπεύδουν στην εφαρμογή κανόνων για την προστασία του περιβάλλοντος προκειμένου να αναχαιτίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη  και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Πρόσφατα οι Βρυξέλλες κατέληξαν σε συμφωνία αναφορικά με το  σχέδιο της ΕΕ για την απαγόρευση των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, όπως τα καλαμάκια και τα πλαστικά πιάτα. Μην ξεχνάτε ότι για την αποσύνθεση ενός μπουκαλιού χρειάζονται 500 χρόνια, ενώ για μια πλαστική σακούλα 55 έτη, πράγμα που σημαίνει ότι αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, οι επόμενες γενιές δεν θα προλάβουν να γνωρίσουν τον πλανήτη Γη στη σημερινή του μορφή.

Αντιλαμβανόμενες τον κρίσιμο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι επιχειρήσεις στην εκπαίδευση των καταναλωτών, υιοθετούν πολιτικές που στόχο έχουν την ευαισθητοποίηση των πολιτών σε θέματα περιβάλλοντος, ενώ ταυτόχρονα και οι ίδιες επιδιώκουν να αποκτήσουν μια «πράσινη» ταυτότητα.

Την ίδια ώρα σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος, μέσω της πρωτοβουλίας #ACGgoesplasticfree, βάζει το δικό του λιθαράκι στην προστασία του περιβάλλοντος οραματιζόμενο ένα μέλλον χωρίς πλαστικό. Ο Δρ. Μιχάλης Βαλαχάς, Διευθυντής του Center of Excellence for Sustainability (Κέντρου Αριστείας για τη Βιωσιμότητα) του Αμερικάνικου Κολλεγίου Ελλάδος μιλά στο fortunegreece.com για τη δράση που ξεκίνησε και στη χώρα μας και έχουν ήδη αγκαλιάσει σπουδαστές και εκπαιδευτικοί.

Κύριε Βαλαχά πώς ξεκίνησε η πρωτοβουλία «ACGgoesplasticfree», σε πόσες χώρες «τρέχει» και ποια τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής;

MB: Τα στοιχεία που μας έρχονται από τις πιο πρόσφατες μελέτες για την έκταση της ρύπανσης που οφείλεται σε πλαστικά μίας χρήσης είναι ανησυχητικά. Η αύξηση του όγκου των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, κύριο κομμάτι των οποίων είναι και τα πλαστικά μίας χρήσης, σε συνάρτηση με τον κορεσμό των συστημάτων επεξεργασίας τους δημιουργούν έναν επικίνδυνο συνδυασμό. Ήδη κάποιες εκτιμήσεις δείχνουν πως το βάρος των πλαστικών στην θάλασσα μέχρι το 2050 θα υπερβαίνει αυτό των ψαριών!

Σε παγκόσμιο επίπεδο απειλούνται σημαντικά οικοσυστήματα και ταυτόχρονα επηρεάζεται ολόκληρο το φυσικό περιβάλλον και η δημόσια υγεία, οδηγώντας στην εξάντληση φυσικών και οικονομικών πόρων. Οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόνο είναι υπεύθυνες για την απόρριψη 25,8 εκατομμύρια τόνων πλαστικών απορριμμάτων κάθε χρόνο.

Σε συνέχεια της περσινής μας καμπάνιας Reduce – Reuse – Recycle, στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος προχωρήσαμε στην πραγματοποίηση της καμπάνιας #ACGgoesplasticfree.Η καμπάνια αυτή έχει στόχο τη μείωση και σταδιακή εξάλειψη των πλαστικών μίας χρήσης στους χώρους του εκπαιδευτικού μας ιδρύματος από τα μέλη της κοινότητάς μας. Ήταν πραγματικά ευτυχές ότι αυτή μας η πρωτοβουλία συμβάδισε με τη θέσπιση της Ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης και την επικείμενη κοινοτική νομοθεσία.

Ήδη από νωρίς στις δειγματοληψίες μας έχει αρχίσει να αποτυπώνεται η επίπτωση που έχει η καμπάνια μας στην κοινότητα του Κολλεγίου με ολοένα αυξανόμενη μείωση στη χρήση και απόρριψη πλαστικών μίας χρήσης όπως μπουκάλια, μαχαιροπίρουνα, σακούλες, πιάτα, κύπελλα κ.ά. Βέβαια, έχουμε πετύχει και κάτι πιο σημαντικό: την ευαισθητοποίηση της κοινότητας. Από τις συζητήσεις στους διαδρόμους, στις πρωτοβουλίες των μαθητών και της διοίκησης η καμπάνια φαίνεται να γίνεται κτήμα όλων.

Σε ποιους απευθύνεται και τι είδους δράσεις περιλαμβάνει;

ΜΒ: Η καμπάνια #ACGgoesplasticfree στοχεύει ολόκληρη την κοινότητα του Κολλεγίου (φοιτητές, μαθητές, καθηγητές, προσωπικό και διοίκηση) και κατ’ επέκταση ολόκληρη την κοινωνία, παρέχοντας στους φοιτητές μας τα κατάλληλα εφόδια. Εφόδια, μέσω των οποίων, αποφοιτώντας, θα μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα στους επαγγελματικούς τομείς που θα ακολουθήσουν, μεταφέροντας τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης και εφαρμόζοντας βέλτιστες πρακτικές.

Ως πρώτο βήμα της φετινής καμπάνιας, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος θέσπισε μια πολιτική για την απαγόρευση των πλαστικών ποτηριών μίας χρήσης σε όλα τα γραφεία του Κολλεγίου και την αντικατάστασή τους με βιοδιασπώμενα. Επιπλέον, από τον Ιούνιο του 2018 δημιουργήσαμε και προσφέρουμε στα μέλη της κοινότητάς μας ένα επαναχρησιμοποιούμενο μπουκάλι νερού ούτως ώστε να ενθαρρύνουμε την επαναχρησιμοποίηση και να οδηγήσουμε στη μείωση των πλαστικών μπουκαλιών νερού.

Με αφορμή την καμπάνια, δημιουργήθηκαν οι ACG Sustainability Leaders, μια ομάδα ευαισθητοποιημένων φοιτητών, με σκοπό την ενημέρωση και κινητοποίηση των συμφοιτητών τους. Επιπλέον, έχουν διεξαχθεί σειρές ομιλιών και διαλέξεων, καθώς και επιμορφωτικές δραστηριότητες. Παράλληλα, οι ίδιοι οι φοιτητές οργανώνουν διαδραστικά παιχνίδια και διαγωνισμούς και με δικές τους πρωτοβουλίες εμπλουτίζουν την καμπάνια. Οργανώθηκαν δρώμενα όπως το Plastic Free Challenge, όπου οι συμμετέχοντες καλούνταν να αντικαταστήσουν ένα πλαστικό αντικείμενο μίας χρήσης με ένα επαναχρησιμοποιούμενο και να επιβεβαιώσουν έτσι την «αποχή» τους από τα πλαστικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Για την πραγματοποίηση της καμπάνιας, έπρεπε να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές στο Κολλέγιο. Για παράδειγμα, η σταδιακή αντικατάσταση των ψυκτών νερού με νέους, τελευταίας τεχνολογίας, ώστε να διευκολύνεται και να ενθαρρύνεται η χρήση επαναχρησιμοποιούμενων μπουκαλιών. Σε συνεννόηση με τους προμηθευτές εντός του Κολλεγίου, τα μέλη της κοινότητάς μας ενθαρρύνονται να φέρνουν δικά τους δοχεία φαγητού, επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια για καφέ/αφεψήματα, να μη χρησιμοποιούν πλαστικά καλαμάκια και μαχαιροπίρουνα, ώστε να μειωθεί η χρήση των πλαστικών.

Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες ώστε οι εκδηλώσεις του Κολλεγίου να γίνουν «πλαστικά ουδέτερες», τόσο κατά το στάδιο της προετοιμασίας (π.χ. προωθητικά υλικά) όσο και κατά τη διεξαγωγή τους. Τέλος, σε ένα πιο ακαδημαϊκό πλαίσιο, επιτελείται πρωτογενής επιστημονική έρευνα μέσω του προγράμματος Περιβαλλοντικών Σπουδών του Deree επάνω στο φλέγον ζήτημα των ημερών που είναι τα μικροπλαστικά στα θαλάσσια και επίγεια οικοσυστήματα. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, ολόκληρο το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος οδεύει προς την αποτελεσματική μείωση του «πλαστικού αποτυπώματός» του.

Πόσο ευαισθητοποιημένοι είναι οι Έλληνες στο θέμα της ανακύκλωσης;

MB: Σε γενικότερο κοινωνικό επίπεδο βλέπουμε μια σημαντική αύξηση της ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης στα θέματα που αφορούν το περιβάλλον. Εννέα στους δέκα πολίτες εκφράζουν ανησυχία για την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και τονίζουν σαν μεγαλύτερο πρόβλημα τα «σκουπίδια/απορρίμματα/απόβλητα».

Στην κουλτούρα μας θεωρούμε ως λύση του προβλήματος την ανακύκλωση. Όμως, όπως προανέφερα, για εμάς η ανακύκλωση έρχεται σαν ύστατο μέτρο στην προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος των απορριμμάτων. Υπάρχει μία ιεράρχηση στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων για να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη εξοικονόμηση φυσικών και υλικών πόρων. Η καμπάνια #ACG goes plastic free στοχεύει στη μείωση της χρήσης πλαστικών, ενώ σε δεύτερο επίπεδο έρχεται η επαναχρησιμοποίησή τους. Ενδεικτικέςτου τελευταίου είναι οι συνέργειες του Κολλεγίου με οργανισμούς που δίνουν «δεύτερη ζωή» σε πλαστικά αντικείμενα που μετά την ωφέλιμη χρήση τους απορρίπτονται, όπως αθλητικά παπούτσια και παλιά banners εκδηλώσεων.

Θα υπάρξουν ανάλογες πρωτοβουλίες στο μέλλον;

MB: Η καμπάνια #ACGgoesplasticfree είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εκστρατείας μας για τη μείωση των ΑΣΑ. Μέχρι το τέλος του ακαδημαϊκού έτους θα εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να εμποτίσουμε με το πνεύμα της πρωτοβουλίας μας τη συνείδηση της κοινότητας του Κολλεγίου.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι το 2018 το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος αξιολογήθηκε και επιβραβεύθηκε από τον πιο έγκριτο διεθνή οργανισμό αξιολόγησης για ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης (Silver STARS Rating, Association for Advancement of Sustainability in Higher Education, AASHE). Επιπρόσθετα, συμπεριλήφθηκε στη λίστα Cool Schools από το Sierra Club, τον αρχαιότερο και ίσως σημαντικότερο περιβαλλοντικό οργανισμό, καθώς και στη λίστα με τα 399 Green Colleges του Princeton Review.

Ποια τα άμεσα σχέδια του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος; 

MB: Θεωρούμε τη βιώσιμη ανάπτυξη ως το απαραίτητο εργαλείο για την επίλυση των προβλημάτων του παρόντος και του μέλλοντος. Είναι κομμάτι του στρατηγικού μας οράματος και σχεδιασμού, καθώς και της συμβολής μας ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού στην ευρύτερη κοινωνία.

Πλέον, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα Ηνωμένα Έθνη φέρνουν κοντά επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και ακαδημαϊκά ιδρύματα, ώστε να επιτευχθούν οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό, το Κολλέγιο συμμετέχει σε διεθνείς οργανισμούς όπως το UNSustainable Development Solutions Network (UNSDSN), το UNAcademic Impact (UNAI) και το UNGlobal Compact. Στο πλαίσιο των παραπάνω συνεργασιών, θα συνδιοργανώσουμε τον Απρίλιο μία, ανοιχτή στο κοινό, ημερίδα με θέμα «Symposium on Climate Change: Threats, Challenges, Solutions for Greece». Η διαδραστική αυτή ημερίδα στοχεύει στο να φέρει κοντά τους φοιτητές μας με φοιτητές άλλων ελληνικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και να τους δώσει την ευκαιρία να ακούσουν και να έρθουν σε επαφή με διακεκριμένους εκπροσώπους της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας καθώς και από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς.

Όσο αφορά το ακαδημαϊκό μας πρόγραμμα, στα πολύ άμεσα σχέδιά μας είναι η προσφορά νέων ακαδημαϊκών προγραμμάτων, διεπιστημονικού χαρακτήρα στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης.