Το αμφιλεγόμενο Νόμπελ Ειρήνης του Μπαράκ Ομπάμα

Ο αντίκτυπος από τη βράβευση του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα με το Νόμπελ Ειρήνης, το 2009 δεν ήταν αυτός που ήλπιζε η επιτροπή που τον επέλεξε, όμως και άλλα βραβεία που απονεμήθηκαν τα τελευταία 25 χρόνια ήταν ακόμη πιο αμφισβητούμενα, υποστηρίζει ο πρώην γραμματέας της επιτροπής αυτής σε ένα νέο βιβλίο.

Ο Γκέιρ Λούντεσταντ σηκώνει το πέπλο που καλύπτει την πενταμελή επιτροπή και αποκαλύπτει ότι ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ, ο πρόεδρος της Τσεχίας Βάτσλαβ Χάβελ και πολλοί ροκ σταρ ήταν μεταξύ των υποψηφίων για το Νόμπελ Ειρήνης, αλλά δεν το κέρδισαν ποτέ.

Ο Λούντεσταντ γράφει στο βιβλίο “Ο Γραμματέας της Ειρήνης” ότι το βραβείο στον Ομπάμα ήταν το πιο αμφιλεγόμενο που δόθηκε κατά την 25ετή θητεία του ως διευθυντής τους Ινστιτούτου Νόμπελ της Νορβηγίας, από το 1990 μέχρι το 2015. Ήταν παρών στις συνεδριάσεις της επιτροπής, αλλά δεν είχε δικαίωμα ψήφου.

“Ακόμη και πολλοί από τους υποστηρικτές του Ομπάμα εκτίμησαν ότι η βράβευσή του ήταν λάθος” γράφει ο Λούντεσταντ, σημειώνοντας ότι πολλοί Αμερικανοί θεωρούσαν ότι το βραβείο που του απονεμήθηκε κατέστησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ εκπρόσωπο των διεθνών ειρηνευτικών αξιών και όχι των συμφερόντων της χώρας του. “Υπ’ αυτήν την έννοια, η επιτροπή δεν πέτυχε αυτό που ήλπιζε”, συνεχίζει επισημαίνοντας ότι και ο ίδιος ο Ομπάμα σπανίως αναφέρεται στο βραβείο που του δόθηκε μόλις εννέα μήνες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Ο Λούντεσταντ, που είναι καθηγητής αμερικανικής ιστορίας, είπε ότι είχε σοβαρές αμφιβολίες για τη βράβευση του Ομπάμα, διαψεύδοντας όμως τα δημοσιεύματα των νορβηγικών εφημερίδων ότι το μετάνιωσε. Η απόφαση της πενταμελούς επιτροπής ήταν ομόφωνη.

Τα τελευταία 25 χρόνια “δεν έχουν γίνει εμφανή λάθη” σημείωσε. Δυο-τρεις φορές όμως εκφράστηκαν αμφιβολίες για το πρόσωπο που επελέγη τελικά, όπως έγινε το 2004 με την Κενυάτισσα Ουανγκάρι Μαατάι. Ήταν η πρώτη ακτιβίστρια για την προστασία του περιβάλλοντος που τιμήθηκε με Νόμπελ Ειρήνης για τις προσπάθειές της να φυτέψει εκατομμύρια δέντρα στην Αφρική, ωστόσο κατά τον Λούντεσταντ “δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι ήταν η καλύτερη υποψήφια”.

Το 1997 το βραβείο απονεμήθηκε στη Διεθνή Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών και τη συντονίστριά της, την Τζόντι Ουίλιαμς. Κατά τον Λούντεσταντ όμως, θα έπρεπε να έχει τιμηθεί μαζί της και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του Καναδά Λόιντ Αξγουόρθι καθώς η χώρα του ήταν εκείνη που ξεκίνησε την εκστρατεία για τη σύναψη μιας συνθήκης που θα απαγόρευε τις νάρκες παγκοσμίως. Η συνθήκη αυτή υπογράφηκε τελικώς πέρσι στην Οτάβα.

Μετά το 2000 στην επιτροπή συζητήθηκαν επίσης τα ονόματα πολλών ακτιβιστών ροκ σταρ, όπως του Μπόνο, του Μπομπ Γκέλντοφ και του Στινγκ. Όμως το συμπέρασμα της επιτροπής ήταν ότι στους καλλιτέχνες αυτούς ήταν προτιμότερο να δοθούν βραβεία Γκράμι παρά βραβεία Νόμπελ.

“Σχεδιάζουμε να διαβάσουμε το βιβλίο προτού να κάνουμε οποιοδήποτε σχόλιο” ανέφερε η Αννίκα Ποντίκις, η εκπρόσωπος του Ιδρύματος Νόμπελ της Στοκχόλμης που απονέμει όλα τα άλλα βραβεία, από το Νόμπελ Χημείας μέχρι το Νόμπελ Λογοτεχνίας.