Το δίδαγμα Μακρόν και τα συμπεράσματα της εκλογής του

Βρέθηκα συμπωματικά στην Γαλλία λίγες ημέρες μετά την εκλογή Μακρόν. Η ατμόσφαιρα δεν αποτύπωνε απλά την ανακούφιση των Γάλλων από την νίκη του νέου Προέδρου και την ήττα του ακροδεξιού συρφετού. Ήταν κάτι πολύ περισσότερο.

Ως δια μαγείας, σαν έτοιμοι από καιρό, οι Γάλλοι ένιωσαν ότι μπορούν να βγουν από μια χρόνια μιζέρια. Η νίκη Μακρόν και κυρίως ο λόγος του σαν να τους έβγαλε από μια χρόνια απάθεια σε μια νέα αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση. Έλληνες φίλοι που ζουν στην Γαλλία και Γάλλοι φίλοι από διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα βρήκαν διέξοδο από τον λαβύρινθο του πεσιμισμού, της ηττοπάθειας και μπόρεσαν να ξαναβρούν την εθνική ταυτότητα που κληρονόμησε ο Διαφωτισμός. Στο πρόσωπο ενός νέου ανθρώπου άπειρου πολιτικά, αλλά επιτυχημένου επιχειρηματικά, που με όπλο τον ορθολογισμό, δεν δίστασε να έρθει σε σύγκρουση με ένα σύστημα κουρασμένου και ανήμπορου να υπερασπιστεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο της χώρας του στο  παγκοσμιοποιημένο χωριό.

Η λογική της ήττας, της νέας «γραμμής Μαζινό», έχασε από την γκωλικής προέλευσης λογική του επιθετικού πολέμου με τα νέα όπλα που προσφέρει η νέα εποχή. Και το pourquoi σε «αέρα».

Καθοριστικής σημασίας για την ανατροπή της ψυχολογίας ήταν η προεκλογική συζήτηση της Λεπέν με τον Μακρόν. Από τη μια είχαμε μια φανατική ακροδεξιά παλαιάς κοπής να χρησιμοποιεί όλα τα ψεύδη που προσφέρει ο λαϊκισμός, την ρηχότητα των πολιτικών της προτάσεων, την απίστευτη άγνοια των εννοιών Ευρώ, Ευρώπη, λειτουργία του Κράτους και των στρατηγικών στόχων. Όλα αυτά καλυμμένα με το θράσος μιας απαίδευτης πολιτικού.

Απ’ την άλλη είχαμε έναν φανατικό της αλήθειας της πραγματικότητας, όσο πικρή και αν ήταν. Τη βαθιά γνώση της λειτουργίας του παγκόσμιου χωριού και της θέσης της Γαλλίας στον κόσμο. Ευπρεπής ο Μακρόν δεν παρασύρθηκε ούτε στιγμή στο λασπωμένο πεδίο της προπαγάνδας και ψύχραιμα αποκάλυψε την άγνοια του λαϊκιστή ακόμα και θέματα για τα οποία παρουσίαζε χαρτιά που δεν είχε ούτε κατανοήσει, ούτε καν διαβάσει.

Ο Μακρόν πάνω από όλα κατόρθωσε να κρατήσει ψηλά την σημαία της Ευρώπης και παρά τις συμβουλές έμπειρων πολιτικών του φίλων, που τον συμβούλευαν να κρατήσει την Ευρώπη χαμηλά γιατί δεν είναι της μόδας, επέμεινε. Και κατέδειξε ότι ο πατριωτισμός δεν είναι ταυτόσημος με τις ιδεολογικές κορώνες, αλλά με την γνώση της πραγματικότητας, όσο σκληρή και αντιδημοφιλής κι αν είναι.

Και εδώ πιστεύω ότι είναι το ισχυρό σημείο του μεγάλου πολιτικού. Του Statesman. Η δυνατότητα να προσλαμβάνει την πραγματικότητα, αντί να την προβάλλει μέσα από την ιδεολογία του.

Και φαίνεται ότι αυτή η πελώρια διαφορά δεν αποκτάται πλέον μέσα από τον κομματικό σωλήνα. Και οι πολιτικοί ηγέτες ακόμη και των δημοκρατικών ευρωπαϊκών δυνάμεων είχαν χάσει αυτήν την ικανότητα. Πολύ δε περισσότερο η Λεπέν. Και η περίπτωση Τραμπ, ενός λαϊκιστή, απέδειξε σε λίγους μήνες  πόσο κακό μπορεί να προκαλέσει στην χώρα του ο λαϊκισμός όταν έρθει στην εξουσία.

Φαίνεται λοιπόν ότι η δυνατότητα να καταλάβει κανείς την πραγματικότητα δεν παρέχεται σε ανθρώπους που δεν έχουν δουλέψει στην πραγματική οικονομία. Και όχι μόνο αυτό. Και η κατανόηση της οργάνωσης είναι διαφορετική.

Αυτή η δύναμη του Μακρόν φάνηκε και με τον τρόπο που οργάνωσε το κίνημά του. Με τον τρόπο που η επιτροπή αξιολόγησης επέλεξε τους υποψήφιους βουλευτές. Με το επαγγελματικό ερωτηματολόγιο και την προσωπική συνέντευξη που τους υποχρέωσε να δώσουν. Αλλά και με την ‘’after sale service’’ υπηρεσία που τους παρέσχε μια και ήταν οι περισσότεροι άνθρωποι της εργασίας και όχι επαγγελματίες πολιτικοί. Τους έστειλε «προπονητές» για να τους εκπαιδεύσουν για τη νέα τους δουλειά. Ένας έκθαμβος δημοσιογράφος παρατηρούσε, «Μα αυτά γίνονται μόνο στις προσλήψεις των πολυεθνικών εταιρειών».

Τέτοιου τύπου διαδικασίες προσπάθησε και ο Παπανδρέου να επιβάλλει, αλλά δεν είχε την πείρα πώς να το κάνει. Ούτε και τη σημασία του χρόνου εφαρμογής σε τέτοιου είδους διαδικασίες «αριστείας». Απόδειξη ότι χρειάστηκε οχτώ μήνες για να επιλέξει τους Γενικούς Γραμματείς των Υπουργείων.

Πιο πρόσφατα προσπάθησε και ο Σταύρος Θεοδωράκης με την δημιουργία της Επιτροπής Διαλόγου και της επιτροπής αξιολόγησης. Δεν μπόρεσε να αξιοποίηση τις ιδέες του μέχρι τέλους. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά.

Το ίδιο προσπαθεί και ο Μητσοτάκης. Με το σώμα ανθρώπων που αξιολογεί και επιλέγει και που δεν προέρχονται από την κομματική νομενκλατούρα, ώστε να στελεχώσουν τον κυβερνητικό του μηχανισμό. Να δούμε αν θα καταφέρει να ισορροπήσει την κατάσταση μεταξύ «νέων» και «παλαιών».

Δεν γνωρίζουμε αν τα καταφέρει ο νέος Πρόεδρος της Γαλλίας. Πάντως είναι βέβαιο ότι δημιούργησε σχολή. Και σύντομα θα έχουμε τέτοιες ή παρόμοιες πρωτοβουλίες και σε άλλες χώρες. Τελευταίο παράδειγμα είναι ο νέος Πρόεδρος του Λαϊκού κόμματος της Αυστρίας, ο τριαντάχρονος υπουργός Εξωτερικών, Σεμπάστιαν Κουρτς.

Στον κ. Κουρτς προσφέρθηκε η Προεδρία ενόψει εκλογών, ως τελευταία ελπίδα ανάκαμψης του ιστορικού κεντροδεξιού κόμματος, που βλέπει την ισχύ του να μειώνεται εδώ και δέκα χρόνια προς όφελος ενός ακροδεξιού κόμματος που έχασε παρά τρίχα τις εκλογές για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όμως δέχτηκε το πόστο με προϋποθέσεις σκληρές για έναν αποστεωμένο κομματικό μηχανισμό. Μεταξύ των άλλων δέχτηκαν ότι η επιλογή του Γενικού Γραμματέα του «νέου Λαϊκού κόμματος» θα είναι δική του απόφαση, καθώς και η επιλογή των υποψηφίων για τις βουλευτικές εκλογές, και όχι των ομοσπονδιακών οργάνων του κόμματος. Και το «χειρότερο» είναι ότι οι υποψήφιοι δεν θα προέλθουν μόνο από τις κομματικές οργανώσεις , αλλά και από ανθρώπους της αγοράς..

Τελειώνοντας θα ήθελα να βάλω και μία «άσκηση». Πώς διοίκησε αυτά τα δυο χρόνια ο δικός μας Πρωθυπουργός; Γιατί οι αυταπάτες του είναι ατελείωτες; Και γιατί η έννοια της «συμφιλίωσης» (conciliation) που αντιτάσσει ο Μακρόν στην ολοκληρωτική σύγκρουση της Λεπέν είναι ξένη στον κ. Τσίπρα; Νομίζω ότι ο βαθμός σχέσης με την πραγματικότητα που υποχρεούται να έχει ένας επιχειρηματίας για να επιβιώσει, δίνει ένα καλό εργαλείο κατανόησης της δικής του αποτυχίας.