Το “Dream Οn” είναι η απόλυτη ονειρική περιήγηση στους δρόμους της τέχνης
Αυτές τις μέρες στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν μπορεί κανείς να παρακολουθήσει κάτι μαγνητικό και απόκοσμα όμορφο. Πρόκειται για την έκθεση “Dream On” του NEON, σε επιμέλεια του ιστορικού τέχνης και συμβούλου της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου, Δημήτρη Παλαιοκρασσά, η οποία συγκεντρώνει 18 εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας από ξένους και Έλληνες δημιουργούς που προέρχονται από τη Συλλογή Δ.Δασκαλόπουλου.
Η έκθεση πραγματοποιείται στον απόηχο της ανακοίνωσης της Δωρεάς της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου, η οποία στοχεύει στην επίτευξη της προσωπικής επιθυμίας του Δημήτρη Δασκαλόπουλου για την απελευθέρωση της τέχνης από τις κλειστές πόρτες των ιδιωτικών συλλογών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα από τα πιο σημαντικά έργα της Συλλογής θα δωρηθούν σε 4 μουσεία 3 χωρών σε 2 ηπείρους (ΕΜΣΤ, Tate, και από κοινού στα Guggenheim και MCA Chicago).
Ξεκινώντας την περιήγηση στην έκθεση από το μεγάλο αίθριο του Καπνεργοστασίου, τα μάτια του επισκέπτη αιχμαλωτίζονται από το έργο Palms (2007) του John Bock. Είναι το αποτέλεσμα μιας «ακραίας δημιουργικότητας», όπου ένα vintage αυτοκίνητο «γεννά» ένα τεράστιο κόκκινο χταπόδι. Μέσα από έναν τελείως παράδοξο και μεγαλοπρεπή τρόπο ο καλλιτέχνης στηλιτεύει το φιλμ νουαρ, τη βία και γενικότερα την αμερικανική κουλτούρα.
John Bock, Palms, 2007, Damien Hirst, Greetings from the Gutter/Avoiding the Inevitable, 1994, Φωτογραφία © Ναταλία Τσουκαλά. Ευγενική Παραχώρηση NEON
Στον ίδιο χώρο, ο ιατρικός εξοπολισμός του Damien Hirst (1994) είναι μία υπενθύμιση της ανθρώπινης θνητότητας που ονειρεύεται να κατακτήσει τον θάνατο, ενώ το Credit Card Destroying Machine (2010) του Μichael Landy, «καταστρέφει» το όνειρο του καταναλωτισμού που κατακλύζει τη δυτική σκέψη.
Στο ίδιο πνεύμα, αλλά με διαφορετικό τρόπο, η, καλυμμένη με πευκοβελόνες, Mercedes-Benz S500 (2013) της Μάρθας Δημητροπούλου μετενσαρκώνεται από ένα ψυχρό μεταλλικό προϊόν, σε ένα αντικείμενο που έχει καλυφθεί με τον οργανικό, φυσικό μανδύα του δάσους. Πρόκειται για ένα όχημα, το οποίο ενώ αποτελεί το όνειρο εκατομμυρίων ανθρώπων που γαλουχήθηκαν με τις αξίες του καπιταλισμού, παίρνει νέα πνοή από το άγγιγμα της φύσης.
MERCEDES S500, 2013. Φωτογραφία © Ναταλία Τσουκαλά.
Ευγενική Παραχώρηση NEON
Προχωρώντας στην έκθεση, βλέπουμε το έργο της Μαρίας Λοϊζίδου Trauma/War Loot (2000). Για τη δημιουργία του επιστρατεύθηκαν πεταμένα ρούχα που ανήκαν σε ανθρώπους από την πατρίδα της την Κύπρο και τα χρησιμοποίησε σαν υφασμάτινα υλικά για να ράψει παιδικά λούτρινα παιχνίδια, τα οποία στη συνέχεια παρουσίασε σε έναν σωρό από λάφυρα πολέμου. Η καλλιτέχνιδα κάνει έτσι μια συγκινητική αναφορά στο θεραπευτικό όνειρο της ίασης που έρχεται μέσα από την τέχνη.
Μία από τις εντυπωσιακότερες στάσεις είναι αδιαμφησβήτητα το Cavemanman (2002) του Thomas Hirschhorn. Ο επισκέπτης εισέρχεται σε μια σπηλιά όπου είναι λες και περπατά κυριολεκτικά μέσα σε ένα όνειρο, ή ακόμα ευστοχότερα, στο ίδιο το μυαλό του δημιουργού. Στο magnum opus του ο Hirschhorn μας βάζει στο χαοτικό σύμπαν του, όπου κυριαρχεί η ασάφεια, αναμεμειγμένη με σύμβολα του καπιταλισμού και θεωρίες της δυτικής φιλοσοφίας.
Εκτός όμως από τα όνειρα που απορρέουν από τη Δύση και την κοινωνική κατασκευή της, η έκθεση «Dream On» παρουσιάζει πολλά διαφορετικά concept. Κάποια από αυτά περιλαμβάνονται σε έργα όπως το «Κόκκινο Χαλί» (2011) της Μάρως Μιχαλάκου, την αναπαράσταση ενός ονείρου που γίνεται εφιάλτης, και το Autoconstrucción: Fragments (2007) του Abraham Cruzvillegas, ένα έργο-ωδή στην ανθρώπινη δημιουργικότητα που επιβιώνει κάτω από τις αισχρότερες συνθήκες. Εντυπωσιακό, και μαζί εφιαλτικό, είναι επίσης το Tomato Head (Burgundy), 1994 του Paul McCarthy, μέσα από το οποίο ο δημιουργός οραματίζεται ένα δυσοίωνο μέλλον οικολογικού Αρμαγεδδώνα.
Η γενικότερη ιδέα του «Dream On» δίνει την αίσθηση του κινδύνου αλλά και της ελπίδας που έρχεται μετά από μια συνειδησιακή αφύπνιση. Η έκθεση μετατρέπεται αυτόματα σε μια βιωματική εμπειρία, ωστόσο, οι περιγραφές των έργων με τις σκέψεις των ίδιων των καλλιτεχνών βοηθούν ιδιαίτερα στην ερμηνεία των έργων.
Paul McCarthy, Tomato Head (Burgundy), 1994. Φωτογραφία © Ναταλία Τσουκαλά. Ευγενική Παραχώρηση NEON
Μια ιδιαίτερη αντίθεση στη γενικότερη σύνθεση της έκθεσης αποτελεί το ηχητικό έργο του Κώστα Ιωαννίδη, A memory of, memory of, memory of (2022), 2022. Το ηχητικό κομμάτι μεγάλης κλίμακας, ένα έργο που του ανατέθηκε πρόσφατα από τον ΝΕΟΝ, «ντύνει» τον χώρο του «Τελωνείου» με φυσικές μελωδίες από κελαϊδίσματα πουλιών μαζί με ήχους μίας «σφυριχτής γλώσσας» που απαντάται σε λιγοστά μέρη του κόσμου, όπως στην Παπούα Νέα Γουινέα, τα Κανάρια Νησιά και τις νότιες περιοχές της Εύβοιας στην Ελλάδα. Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης δημιουργίας φέρνει στο προσκήνιο μια μορφή τέχνης που μπορεί να στερείται φυσικής παρουσίας, όμως ξεπερνά τις έννοιες του χώρου, του χρόνου και της σωματικότητας.
Χρειάζονται πολλές σελίδες για να περιγράψει κανείς τα συναισθήματα, τους προβληματισμούς και τα οπτικά ερεθίσματα που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην έκθεση «Dream On». Ίσως ο καλύτερος τρόπος να κλείσει κανείς αυτή την περιήγηση, κυριολεκτικά και μεταφορικά, είναι με τη μικρή αίθουσα Drawing Room, όπου φιλοξενούνται τα σχέδια ορισμένων εκθεμάτων. Η τελευταία στάση λειτουργεί ως μία υπενθύμιση ότι η τέχνη δεν είναι μόνο έμπνευση και αφηρημένες ιδέες, αλλά το αποτέλεσμα μιας πολύ αυστηρής καλλιτεχνικής διαδικασίας.
Η έκθεση «Dream On» παρουσιάζεται στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο έως τις 27/11, Tετ, Πεμ, Παρ 11 π.μ – 7 μ.μ, Σάββατο 12 – 8 μ.μ
Credits κεντρικής φωτογραφίας: Thomas Hirschhorn, Cavemanman, 2002 (λεπτομέρεια). Φωτογραφία © Ναταλία Τσουκαλά. Ευγενική Παραχώρηση NEON
