Το ελληνικό μακροοικονομικό σενάριο και οι πιέσεις της Κομισιόν για τις δαπάνες
Το μακροοικονομικό σενάριο για την Ελλάδα στο οποίο στηρίζονται οι δημοσιονομικές προβλέψεις του προγράμματος σταθερότητας είναι ρεαλιστικό το 2023 και αισιόδοξο στη συνέχεια, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ζητά -τόσο από την Ελλάδα όσο και από τα άλλα κράτη μέλη- συνετή διαχείριση κρατικών δαπανών.
Θέτει όριο στην αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών το 2024 στο 2,6% και συνιστά άρση των μέτρων στήριξης για το κόστος ενέργειας με στόχο τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Ειδικότερα, το 2023 αναμένει να συνεχίσει να υπάρχει αποτύπωμα από τα δημοσιονομικά μέτρα που θεσπίστηκαν για τον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της αύξησης των τιμών της ενέργειας. Πρόκειται για μέτρα που προτείνονται από το 2022. Το κόστος αυτών των μέτρων, σύμφωνα με την Κομισιόν, εξακολουθεί να αντισταθμίζεται εν μέρει από τους φόρους επί των υπερβολικών κερδών των προμηθευτών ενέργειας, δηλαδή το ανώτατο όριο τιμών για τους παραγωγούς και τη συνεισφορά αλληλεγγύης από τα διυλιστήρια. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα έσοδα, το καθαρό δημοσιονομικό κόστος των μέτρων στήριξης προβλέπεται στην εαρινή πρόβλεψη της Επιτροπής σε 0,2% του ΑΕΠ το 2023.
Σημειώνεται ότι τα περισσότερα μέτρα δεν φαίνεται να στοχεύουν στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά ή επιχειρήσεις. Υπενθυμίζεται ότι στο ελληνικό Πρόγραμμα Σταθερότητος προβλέπονται αυξήσεις μισθών ύψους μισού δισ. ευρώ για τους δημοσίους υπαλλήλους, νέες αυξήσεις συντάξεων από το 2024, όπως και αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, μείωση ασφαλιστικών εισφορών και άλλα μέτρα.
Το ποσό των στοχευμένων μέτρων στήριξης, που θα ληφθούν υπόψη στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τη σύσταση για το 2023, εκτιμάται στις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής σε 0,1% του ΑΕΠ το 2023 (έναντι 0,5% του ΑΕΠ το 2022). Επίσης, το κρατικό ισοζύγιο του 2023 αναμένεται να ωφεληθεί από τη σταδιακή κατάργηση των προσωρινών έκτακτων μέτρων για την πανδημία ύψους 1,5% του ΑΕΠ.
Όπως σημειώνεται στην έκθεση, εάν οι πολιτικές παραμείνουν αμετάβλητες, η εαρινή πρόβλεψη της Επιτροπής για το 2023 προβλέπει ότι οι καθαρές εθνικά χρηματοδοτούμενες πρωτογενείς δαπάνες θα αυξηθούν κατά 0,7% το 2024, ποσοστό χαμηλότερο από το συνιστώμενο ρυθμό ανάπτυξης.
Οι συστάσεις
Προτάθηκε επίσης στην Ελλάδα να επεκτείνει τις δημόσιες επενδύσεις για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και για την ενεργειακή ασφάλεια στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REPowerEU. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων στις συστάσεις της προς την Ελλάδα ενίσχυση των δομών πρωτοβάθμιας Υγείας, ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, διεύρυνση της φορολογικής βάσης με αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, μείωση των κόκκινων δανείων και ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σημειώνεται ενδεικτικά ότι το ενδιαφέρον των οφειλετών εξακολουθεί να είναι μέτριο για την πλατφόρμα δεύτερης ευκαιρίας και ακόμη πιο περιορισμένο για τη διαδικασία εξυγίανσης και τον μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης, κάτι που σύμφωνα με την Επιτροπή, θα μπορούσε εν μέρει να αποδοθεί στην αντίληψη περί έλλειψης αξιόπιστης απειλής κατάσχεσης.
Οι επιδόσεις
Η Επιτροπή επαναλαμβάνει στα κείμενα των δημοσιονομικών κατευθύνσεων ότι η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,3% το 2023 και 3% το 2024, συγκριτικά με τις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής που αναφέρουν υψηλότερη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2023 και 1,9% το 2024.
Στο πρόγραμμα σταθερότητας του 2023, η κυβέρνηση αναμένει ότι το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα μειωθεί στο 1,8% του ΑΕΠ το 2023 ως αποτέλεσμα της σταδιακής κατάργησης των δημοσιονομικών μέτρων που σχετίζονται με την πανδημία και την ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα, ο λόγος του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί από 171,3% στο τέλος του 2022 σε 162,6% στο τέλος του 2023. Η εαρινή πρόβλεψη της Επιτροπής του 2023 προβλέπει δημόσιο έλλειμμα 1,3% του ΑΕΠ για 2023. Οι εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2023 αναφέρουν χαμηλότερο λόγο χρέους της γενικής κυβέρνησης προς ΑΕΠ, 160,2% στο τέλος του 2023.
