Το ευρωπαϊκό σχέδιο των 161 δισ. ευρώ για την απασχόληση και τις επενδύσεις

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την Τρίτη το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2018 ύψους 161 δισ. ευρώ σε αναλήψεις υποχρεώσεων για την ενίσχυση της δημιουργίας περισσότερων θέσεων εργασίας, ιδίως για νέους, και για την τόνωση της ανάπτυξης και των στρατηγικών επενδύσεων.

Με βάση τις δράσεις που έχουν ήδη αναληφθεί σε προηγούμενα έτη, ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το επόμενο έτος θα εξακολουθήσει να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την πρόκληση της μετανάστευσης, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. Η βελτίωση της υποβολής εκθέσεων θα ενισχύσει την εστίαση σε συγκεκριμένα αποτελέσματα τα οποία θα επιτευχθούν χάρη στη χρηματοδότηση της ΕΕ.

Ο Επίτροπος κ. Γκίντερ Έτινγκερ, αρμόδιος για τον προϋπολογισμό και τους ανθρώπινους πόρους, δήλωσε τα εξής: «Με αυτόν τον προϋπολογισμό, θέλουμε να επιτύχουμε τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στη διατήρηση των αναλήψεων υποχρεώσεων των προηγουμένων ετών για σημαντικά προγράμματα της ΕΕ και στην αντιμετώπιση νέων προκλήσεων, με παράλληλη ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας της ΕΕ. Προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ότι ολοένα περισσότεροι νέοι Ευρωπαίοι θα μπορούν να βρουν θέσεις εργασίας και ότι θα υλοποιηθούν επί τόπου περισσότερες σημαντικές επενδύσεις. Η επίδειξη απτών αποτελεσμάτων και η αλλαγή της καθημερινής ζωής των Ευρωπαίων εξακολουθεί να διέπει όλη τη δράση της ΕΕ.»

Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός λειτουργεί εντός των ορίων που έχουν καθοριστεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, υπό την προϋπόθεση ότι το Συμβούλιο θα εγκρίνει επίσημα την ήδη συμφωνηθείσα ενδιάμεση αναθεώρηση του εν λόγω πλαισίου, αμέσως μετά τις εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 8 Ιουνίου. Σε αντίθετη περίπτωση, ορισμένες από τις πρόσθετες προτεινόμενες δαπάνες — όπως και τα υπόλοιπα 700 εκατ. ευρώ για την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων κατά τη διάρκεια της περιόδου 2018-2020 — θα τεθούν σε κίνδυνο και η Επιτροπή θα χρειαστεί ενδεχομένως να χρησιμοποιήσει κονδύλια του προϋπολογισμού από τον τομέα της γεωργίας για την πληρωμή των πρόσθετων ποσών που θα διατεθούν για την ασφάλεια και τη μετανάστευση.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν τώρα από κοινού τη συγκεκριμένη πρόταση.

Τόνωση της απασχόλησης και των επενδύσεων

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), πυρήνας του σχεδίου Γιούνκερ, υποστηρίζεται από εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς και από χορήγηση κονδυλίων από τα ίδια κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Στόχος του είναι η υποστήριξη των θέσεων εργασίας και η τόνωση της ανάπτυξης μέσω της αποτελεσματικότερης χρήσης νέων και υφιστάμενων χρηματοδοτικών πόρων για την αξιοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων. Αναμένεται ήδη, μέχρι σήμερα, η κινητοποίηση 194 δισ. ευρώ σε επενδύσεις. Για το 2018, η Επιτροπή προτείνει την τροφοδότηση του ταμείου εγγυήσεων του ΕΤΣΕ με επιπλέον ποσό 2 δισ. ευρώ.

Τα διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία παραμένουν τα κύρια επενδυτικά μέσα της ΕΕ για τη στήριξη των ΜΜΕ και δράσεων κυρίως στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, των μεταφορών, του περιβάλλοντος και της αγροτικής ανάπτυξης. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα διαθέσει 55,4 δισ. ευρώ για τα διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία για τις περιφέρειες και τα κράτη μέλη και σχεδόν 59,6 δισ. ευρώ το 2018 για τους γεωργούς και την αγροτική ανάπτυξη.

Μετά το αργό ξεκίνημα κατά τα πρώτα έτη, τα ενωσιακά διαρθρωτικά και επενδυτικά προγράμματα της περιόδου 2014-2020 αναμένεται να φθάσουν στο στάδιο πλήρους λειτουργίας τους το 2018, βάσει των δεσμεύσεων που συμφωνήθηκαν από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό εξηγεί την αύξηση κατά 8,1 % των συνολικών πληρωμών, σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό του 2017.

Η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης θα καθοδηγεί επίσης τη δράση που αναπτύσσεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ εκτός της Ένωσης, η οποία ενισχύεται σημαντικά όσον αφορά τις γειτονικές χώρες. Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο για την Βιώσιμη Ανάπτυξη αναμένεται, συνεπώς, να μοχλεύσει πρόσθετη χρηματοδότηση, ιδίως από τον ιδιωτικό τομέα.

Παροχή καλύτερων ευκαιριών στους νέους

Το πρόγραμμα Erasmus+ αποσκοπεί στην υλοποίηση των συμφωνημένων στόχων πολιτικής της ΕΕ στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού μέσω βελτίωσης των δεξιοτήτων και ικανοτήτων των φοιτητών/σπουδαστών, στήριξης των βελτιώσεων της ποιότητας στον τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και των ιδρυμάτων/οργανισμών νεολαίας, καθώς και της προώθησης της ανάπτυξης πολιτικών. Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2018 προβλέπει τη διάθεση 2,3 δισ. ευρώ για τον σκοπό αυτό — αύξηση κατά 9,5 % σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2017.

Έως το τέλος του 2016, περίπου 1,6 εκατομμύρια νέοι άνθρωποι είχαν επωφεληθεί από δράσεις που υποστηρίχθηκαν από την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων. Η πρωτοβουλία αυτή συνέβαλε στη μείωση των ποσοστών ανεργίας των νέων στα περισσότερα κράτη μέλη. Ωστόσο, καθώς τα ποσοστά ανεργίας εξακολουθούν να παραμένουν σε επίπεδα υψηλότερα των αντίστοιχων προ της χρηματοπιστωτικής κρίσης, χρειάζονται συνεχείς προσπάθειες και στήριξη σε επίπεδο ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να διατεθεί στην εν λόγω πρωτοβουλία για την περίοδο 2017-2020 πρόσθετο ποσό 1,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 233 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2018 και 500 εκατ. ευρώ σε διορθωτικό προϋπολογισμό για το 2017 ο οποίος προτείνεται επίσης σήμερα.

Άλλη μια ευκαιρία για τους νέους είναι το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, το οποίο παρέχει τοποθετήσεις σε θέσεις εθελοντικής εργασίας, πρακτική άσκηση και προσφορά θέσεων εργασίας για 2-12 μήνες, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την αλληλεγγύη σε κοινότητες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σήμερα, η Επιτροπή πρότεινε ειδικό προϋπολογισμό και νομική βάση για το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης ώστε να παρασχεθεί σε 100 000 Ευρωπαίους η δυνατότητα να συμμετάσχουν έως το 2020. Οι δράσεις σε σχέση με το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης για την περίοδο 2018-2020 θα ανέλθουν σε συνολικό ποσό 342 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 89 εκατ. ευρώ το 2018.

Αποτελεσματική αντιμετώπιση των γεωπολιτικών προκλήσεων

Δεδομένου ότι η μετανάστευση και η ασφάλεια συνεχίζουν να αποτελούν κορυφαίες προτεραιότητες, η Επιτροπή σχεδιάζει να συνεχίσει να χρηματοδοτεί ευρύ φάσμα σχετικών δράσεων εντός της ΕΕ, όπως η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, η ενίσχυση της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, η στήριξη των κρατών μελών που επηρεάζονται περισσότερο, και άλλες. Το ποσό των 4,1 δισ. ευρώ που προβλέπεται στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2018 στους τομείς της μετανάστευσης και της ασφάλειας, ανεβάζει τη συνολική χρηματοδότηση της ΕΕ για τη μετανάστευση και την ασφάλεια στο άνευ προηγουμένου ποσό των 22 δισ. ευρώ κατά την περίοδο 2015-2018. Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2018 αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης αυτής διατέθηκε εμπροσθοβαρώς.

Θα διατεθούν επίσης επιπρόσθετα κονδύλια για να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης στο εξωτερικό, κυρίως με την παροχή βοήθειας σε χώρες εκτός ΕΕ που αντιμετωπίζουν μεγάλες μεταναστευτικές ροές, όπως ο Λίβανος και η Ιορδανία. Το σχέδιο προϋπολογισμού περιλαμβάνει επίσης τις δεσμεύσεις για τη συγκεκριμένη περιοχή, που αναλήφθηκαν στη διάσκεψη των Βρυξελλών σχετικά με τη στήριξη του μέλλοντος της Συρίας, του Απριλίου 2017, και οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε 560 εκατ. ευρώ.

Στον τομέα της ασφάλειας, η χρηματοδότηση της ΕΕ θα επικεντρωθεί σε προληπτικά μέτρα ασφάλειας, ιδίως στον τομέα του σοβαρού και του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και στην ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου, στην αύξηση της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και στη στήριξη των κρατών μελών στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο.

Επιπλέον, η Επιτροπή δρομολόγησε το 2017 μια προπαρασκευαστική δράση για τη χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ έρευνα στον τομέα της άμυνας. Συνολικό ποσό 90 εκατ. ευρώ έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό για την περίοδο 2017-2019 για τη χρηματοδότηση συνεργατικής έρευνας σε καινοτόμες τεχνολογίες και προϊόντα στον τομέα της άμυνας.

Ιστορικό

Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ προβλέπει δύο ποσά για το κάθε υπό χρηματοδότηση πρόγραμμα — αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους, ενώ οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που καταβάλλονται πραγματικά. Στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2018, οι αναλήψεις υποχρεώσεων ανέρχονται σε 161 δισ. ευρώ (αύξηση κατά 1,4 % σε σχέση με το 2017) και οι πληρωμές σε 145 δισ. ευρώ (αύξηση κατά 8,1 % σε σχέση με το 2017, λόγω των διαρθρωτικών και επενδυτικών προγραμμάτων της ΕΕ της περιόδου 2014-2020 που φθάνουν στο στάδιο πλήρους λειτουργίας τους το 2018, μετά από ένα αργό ξεκίνημα κατά τα πρώτα έτη).