Το κόστος ενέργειας και στέγασης απειλεί την ευημερία των πολιτών
Οι δαπάνες στέγασης και ενέργειας, εν μέσω της χειμερινής περιόδου, αποτελούν βραχνά για τους πολίτες και μείζον θέμα στην κυβερνητική ατζέντα, με τον πρωθυπουργό να απευθύνει νέα επιστολή στην Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν για την διαχείριση της απειλούμενης κρίσης.
Με τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας να αυξάνεται λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών ενισχύονται οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές, που τροφοδοτούνται και από τις εστίες γεωπολιτικής διαταραχής. Ενδεικτικά, το φυσικό αέριο στο χρηματιστήριο TTF του Άμστερνταμ σκαρφάλωσε πάνω και από τα 48 ευρώ/MWh για να κλείσει στα 47,32. Την ίδια στιγμή οι τιμές χονδρικής ρεύματος στην αγορά επόμενης ημέρας (ΡΑΑΕΥ) κινούνται πάνω από τα 205 ευρώ/MWh στην Ελλάδα, έναντι 170,65 ευρώ/MWh στην Ιταλία, 160,57 ευρώ/MWh στη Γαλλία, 43,44 ευρώ/MWh στη Φινλανδία κ.ο.κ.. Οι μεγάλες αποκλίσεις των τιμών μεταξύ χωρών ήταν μια από τις επισημάνσεις του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, προς την επικεφαλής της ΕΕ, στην οποία προτείνει μεταξύ άλλων να συγκροτηθεί ειδική ομάδα εργασίας για την αύξηση των διασυνοριακών ροών όπου υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις τιμές, καλύτερη ρύθμιση των χρηματιστηριακών αγορών, προσέλκυση φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές και μείωση του κόστους που προκύπτει από την υπερρύθμιση των εκπομπών ρύπων.
Εντωμεταξύ η ακριβή ενέργεια σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος στέγασης οδηγεί σε αδιέξοδο πολλά ελληνικά νοικοκυριά. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Ινστιτούτο της ΓΣΕΕ σε έκθεσή του για την οικονομία και την απασχόληση, σημειώνεται αύξηση 23,4% στο κόστος στέγασης σε μια τριετία, από τον Σεπτέμβριο του 2021.
Επίσης, το 2023 το ποσοστό του πληθυσμού που διαβιούσε σε νοικοκυριά με στεγαστικό κόστος πάνω από 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους έφτασε στο 28,5%, τιμή που παραμένει με διαφορά η υψηλότερη μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι τα φτωχότερα άτομα, με τα χαμηλότερα εισοδήματα, εμφανίζουν ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης του κόστους στέγασης στο 85,3% (έναντι 29,9% στην ΕΕ), ενώ για τα πλουσιότερα άτομα αυτό το ποσοστό διαμορφώνεται σε 1,2% (συγκριτικά με 0,7% στην ΕΕ). Αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις παρουσιάζει το ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης του κόστους στέγασης ανάλογα με το καθεστώς ιδιοκτησίας της κατοικίας.
Το 2023 το ποσοστό αυτό για τους ενοικιαστές ανερχόταν στο 40,5% (τέταρτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ), ενώ για τα άτομα σε ιδιόκτητη κατοικία, χωρίς δάνειο ή υποθήκη σε εκκρεμότητα, ήταν 23,7% (το υψηλότερο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ). Σε επίπεδο περιφερειών, το υψηλότερο ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης από το κόστος στέγασης εμφανίζουν οι περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και Πελοποννήσου ενώ αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά επιβάρυνσης εμφανίζουν οι περιφέρειες Κρήτης και Ιονίων Νήσων, ακολουθούμενες από τις περιφέρειες Θεσσαλίας, Νοτίου Αιγαίου, Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας.
Ως αποτέλεσμα, το κόστος ενέργειας και στέγασης στη χώρα μας έχουν δυσανάλογη επίδραση στην ευημερία των πολιτών.
