Το μεγάλο ζήτημα της αυτοπεποίθησης για τις γυναίκες στον χώρο εργασίας
Οι άνθρωποι όταν αισθάνονται ότι βρίσκονται σε μειονεκτική θέση ή ότι το περιβάλλον τους δεν είναι αρκετά υποστηρικτικό, αναπτύσσουν αμυντικούς μηχανισμούς προκειμένου να δείξουν στους άλλους ότι είναι ανθεκτικοί και ότι μπορούν να τα καταφέρουν κάτω από δύσκολες συνθήκες. Στον εργασιακό χώρο, αυτή θα λέγαμε ότι είναι μια συνήθης πρακτική που ακολουθούν οι γυναίκες καθώς, μη έχοντας τις ίδιες ευκαιρίες ανέλιξης ή επιβράβευσης, αναγκάζονται να επιδεικνύουν αυτοπεποίθηση ως στρατηγική για να προχωρήσουν στη σταδιοδρομία τους, να αυξήσουν τις αμοιβές τους και να γίνουν πιο επιτυχημένες στη δουλειά τους.
Μια ολόκληρη βιομηχανία με εγχειρίδια αυτοβελτίωσης και αυτοβοήθειας έχει χτιστεί πάνω σε αυτές τις αρχές και συνιστά στις γυναίκες να μη διστάζουν να αρπάζουν ευκαιρίες για να επιτύχουν τους στόχους τους, να «σταθούν γερά στα πόδια τους», να έχουν έντονη οπτική επαφή, να συντονίζουν τη φωνή, τη στάση και τις χειρονομίες τους, μέχρι να καταφέρουν αυτό που θέλουν. Και ενώ ενθαρρύνονται να κάνουν όλα τα παραπάνω, πρέπει παράλληλα να ισορροπούν στην κόψη του ξυραφιού διότι, εκ φύσεως, έχουν την ανάγκη να παραμείνουν συμπαθείς/ζεστές και ακαταμάχητες.
Σύμφωνα με έρευνα του Harvard Business Review, ενώ η αυτοπεποίθηση είναι μια φαινομενικά ουδέτερη ως προς το φύλο έννοια, στην πράξη διαπιστώθηκε ότι είναι όπλο ενάντια στις γυναίκες. Όταν οι γυναίκες αποτυγχάνουν να επιτύχουν στόχους σταδιοδρομίας, οι ηγέτες είναι επιρρεπείς να το αποδίδουν σε έλλειψη αυτοπεποίθησης. Και όταν οι γυναίκες επιδεικνύουν υψηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης μέσω συμπεριφορών, όπως το να είναι εξωστρεφείς ή διεκδικητικές, κινδυνεύουν να το παρακάνουν και, κατά ειρωνικό τρόπο, να θεωρηθούν ότι δεν έχουν αυτοπεποίθηση.
Η αδυναμία επαγγελματικής εξέλιξης των γυναικών είναι κάτι που χρεώνεται στις ίδιες, μια επίθεση που μοιράζονται, ωστόσο, με άλλες υποεκπροσωπούμενες ομάδες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να “αυτομαστιγώνονται”, γεγονός που μπορεί να αποδυναμώσει τελικά την αυτοεκτίμηση τους και, σε μια καθοδική πορεία, να διαβρώσει περαιτέρω την αυτοπεποίθηση τους.
Τι οφείλουν να κάνουν οι “σωστοί” ηγέτες
Σε πρακτικό επίπεδο, οι ηγέτες μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της υπερβολικής έμφασης στην εμπιστοσύνη ως στρατηγική για την προώθηση των γυναικών και άλλων υποεκπροσωπούμενων ομάδων με τους εξής τρόπους:
Κήρυξη moratorium στη λέξη «εμπιστοσύνη»
Έως ότου οι ηγέτες είναι σίγουροι ότι το αφήγημα της εμπιστοσύνης δεν είναι έμφυλο και οπλισμένο κατά των γυναικών, καλό θα ήταν να αποφευχθεί η εστίαση στην εμπιστοσύνη, ιδιαίτερα σε συνεδρίες ανατροφοδότησης, επιδόσεις και αξιολογήσεις προώθησης. Αυτό θα αναγκάσει τους ηγέτες να αναζητήσουν εναλλακτικούς τρόπους για να χτίσουν τις ικανότητες των γυναικών (π.χ. μέσω ορατών ευκαιριών ηγεσίας) και να αναλύσουν πιο βαθιά τα οργανωτικά εμπόδια στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους.
Εκτίμηση της ευπάθειας
Ένα πιο ποικιλόμορφο εργατικό δυναμικό θέτει υπό αμφισβήτηση τα παλιά στυλ συμπεριφοράς ηγεσίας και τα κανονιστικά πρότυπα που έχουν προνομιούχες κατεστημένες ομάδες. Το να δίνουμε μεγαλύτερη αξία στην επίδειξη ταπεινότητας και ευαλωτότητας μπορεί να βοηθήσει στη διόρθωση της υπερβολικής στάθμισης της αξίας που αποπνέει αυτοπεποίθηση. Οι ηγέτες έχουν την ευκαιρία να ενθαρρύνουν και να επικροτούν την επίδειξη αυτών των συμπεριφορών αντί να τις περιορίζουν.
Επανασχεδιασμός προγραμμάτων κατάρτισης
Ορισμένοι οργανισμοί προσφέρουν μαθήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης «μόνο για γυναίκες», ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση ως έμφυλη ανάγκη. Εάν τα άτομα χρειάζονται βοήθεια για την οικοδόμηση της αυτοεκτίμησής τους, τότε ως ελάχιστο, προτείνεται τέτοια μαθήματα να βασίζονται σε ατομικές ανάγκες, δηλαδή να μην περιορίζονται από την ταυτότητα φύλου.
Η έκθεση καταλήγει στο ότι συχνά δίνονται νουθεσίες στις γυναίκες για την αυτοπεποίθηση, που χαρακτηρίζονται ως «καλοπροαίρετες» συμβουλές σταδιοδρομίας, μόνο για να βρεθούν να περπατούν σε τεντωμένο σχοινί αποπνέοντας ακριβώς την «τέλεια» ποσότητα αυτοπεποίθησης: μια ψυχολογική πρόκληση που σπάνια αντιμετωπίζουν οι άνδρες. Όχι μόνο αυτό είναι επιζήμιο για την ψυχική ευημερία των γυναικών, αλλά η εστίαση στην αυτοπεποίθηση αποσπά επίσης επιδέξια την προσοχή των ηγετών από την αντιμετώπιση των δομικών φραγμών στην ισότητα των φύλων.
