Το μέλλον των τραπεζών, το FinTech και οι neo banks

Οι τεχνολογικές εξελίξεις τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα και ένας κλάδος που καλείται να δείξει γρήγορα αντανακλαστικά στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι αυτός των τραπεζών, με το FinTech να αποτελεί το νέο επιχειρηματικό trend που θα επαναπροσδιορίσει την ταυτότητά του. Δισεκατομμύρια δολάρια επενδύονται κάθε χρόνο παγκοσμίως σε startups που δραστηριοποιούνται στο χώρο του FinTech, δημιουργώντας δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και πεδία ανάπτυξης νέων αγορών.

Ο Ισπανός καθηγητής Pablo Soler Bach, ο οποίος διδάσκει στο IE Business School στη Μαδρίτη βρέθηκε στη χώρα μας και παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στο fortunegreece.com μιλώντας για τις αλλαγές που φέρνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός στις τράπεζες.

Αμερική, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Κίνα, χώρες με μεγάλες οικονομίες εμφανίζουν προοπτική στον κλάδο του FinTech και αυτός είναι και ο λόγος που, σύμφωνα με τον κ. Bach, ιδρύονται στο εσωτερικό τους οι περισσότερες startups. Το μέγεθος της αγοράς παίζει ρόλο, ωστόσο, εξίσου εντυπωσιακές κινήσεις γίνονται και επί σκανδιναβικού εδάφους όπου καταγράφεται ένας τεχνολογικός «οργασμός». Εκτός όμως από το FinTech, οι επενδυτές εστιάζουν την επενδυτική τους δραστηριότητα σε αυτόνομη οδήγηση, drones στην υπηρεσία των logistics, αλλά και ρομπότ στη βιομηχανία.

Για τον Pablo Soler Bach οι εταιρείες θα πρέπει να προσαρμοστούν άμεσα στα νέα δεδομένα και να υιοθετήσουν τις αλλαγές που φέρνει η 4η βιομηχανική επανάσταση. Για τις τράπεζες, όπως λέει, τα πράγματα ενδεχομένως να είναι πιο δύσκολα, αφού πρόκειται για έναν τομέα που διοικείται από μάνατζερ παλαιάς σχολής, οι οποίοι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και να ξεφύγουν από την πεπατημένη.

«Οι αυτοκινητοβιομηχανίες αντιλήφθηκαν ότι η παραγωγή τους έπειτα από 30 χρόνια θα είναι εντελώς διαφορετική γι’ αυτό και επένδυσαν εγκαίρως σε νέες τεχνολογίες. Σε ότι αφορά τις τράπεζες θα πρέπει να καταλάβουν ότι υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές. Για να πάνε μπροστά επιβάλλεται να πάρουν συνειδητά την απόφαση να αγκαλιάσουν τις αλλαγές που έρχονται», λέει χαρακτηριστικά, διευκρινίζοντας πως πρέπει να τις δουν ως ευκαιρία και όχι ως πρόκληση ή απειλή.

Αναγνωρίζει δε το ρόλο του ρυθμιστή και επισημαίνει πως στις τεχνολογικά προηγμένες χώρες υπάρχει άμεση συνεργασία μεταξύ των τραπεζών και του startup οικοσυστήματος, με τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να προβαίνουν πολύ συχνά σε επενδυτικές τοποθετήσεις, φέρνοντας ως παράδειγμα τη Goldman Sachs και τη Marcus.

Ελάχιστα success stories από ελληνικές και ισπανικές startups

Επιχειρώντας μια σύγκριση μεταξύ του ελληνικού startup οικοσυστήματος και του αντίστοιχου ισπανικού ο κ. Bach διαπιστώνει αρκετές ομοιότητες. Όπως λέει, και τα δύο οικοσυστήματα καθυστέρησαν να αναπτυχθούν, είναι μικρά σε μέγεθος, δυσκολεύονται να προσελκύσουν Venture Capital Funds, ενώ δεν διαθέτουν ικανοποιητικό αριθμό success stories. «Το πόσο υγιές είναι ένα οικοσύστημα φαίνεται από τον αριθμό των VC’s που δραστηριοποιούνται σε αυτό. Δυστυχώς το Κράτος και στις δύο περιπτώσεις απουσιάζει. Το πρώτο πράγμα που κόβει σε περιόδους κρίσεων είναι η καινοτομία γιατί σκέφτεται κοντόφθαλμα, χωρίς να κατανοεί ότι η επίδραση μπορεί να συμβεί μετά από 3-4 χρόνια, αλλά να είναι μεγάλη».

Στην περίπτωση της Ελλάδας, υπενθυμίζει ότι ένα ακόμη πρόβλημα είναι το brain drain, τα λαμπρά μυαλά δηλαδή που εγκατέλειψαν τη χώρα λόγω της κρίσης, αλλά και η δυσβάσταχτη φορολογία σε οποιαδήποτε νέα επιχειρηματική προσπάθεια.

Για εκείνον μπροστά στην έξυπνη ιδέα και το σωστά καταρτισμένο business plan, μεγαλύτερη σημασία έχει η ομάδα. Παραδέχεται πως και ο ίδιος επενδύει σε startups  που εκτελούν με ευλάβεια το επιχειρηματικό τους πλάνο και είναι πρόθυμες να πάρουν ρίσκα και να δεχτούν τις προκλήσεις. «Η έξοχη ιδέα είναι σημαντική, αλλά όχι και τόσο καθοριστική για την επιτυχία. Δώστε έμφαση στο μέγεθος της αγοράς που θέλετε να δραστηριοποιηθείτε και στην ποιότητα της ομάδας. Η εμπειρία μου έχει δείξει ότι μια εταιρεία αναπτύσσεται, όχι απαραίτητα επειδή έχει έναν ηγέτη που εμπνέει τους άλλους, αλλά έναν CEO που είναι ανθεκτικός και συνεχίζει να πιστεύει στο project ακόμη και όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά».

Στο ερώτημα εάν ο επιχειρηματίας γεννιέται ή γίνεται, ο κ. Bach απαντά πως όλα είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας. Η στόφα αποτελεί το 80%, ενώ το υπόλοιπο 20% έχει να κάνει με τη σωστή εκπαίδευση. «Το να είσαι επιχειρηματίας είναι μια δραστηριότητα που δεν ταιριάζει σε όλους. Δεν είναι όλοι σε θέση να λειτουργούν κάτω από υψηλά επίπεδα στρες. Έπειτα σε σχέση με το παρελθόν σήμερα το περιβάλλον χαρακτηρίζεται από έντονη ανασφάλεια και αβεβαιότητα. Καλείσαι λοιπόν να τα βγάλεις πέρα μόνος σου».

Σε μια τριετία οι neobanks στην Ελλάδα

Αναφερόμενος στις neobanks, τις τράπεζες που έχουν μόνο ψηφιακή παρουσία και λειτουργούν χωρίς φυσικά καταστήματα, αναρωτιέται εάν θα συνεχίσουν να διατηρούν τον υψηλό δείκτη ανάπτυξης τη στιγμή που προσφέρουν υπηρεσίες με πολύ χαμηλές χρεώσεις. Υπενθυμίζει πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμη το κατάλληλο πλαίσιο και εκτιμά ότι μέσα στην επόμενη τριετία το εν λόγω τραπεζικό μοντέλο θα έχει καθιερωθεί και στη χώρα μας. «Οι πελάτες έχουν πολύ καλή σχέση με το κινητό τους και έχουν αρχίσει να εξοικειώνονται με τις ψηφιακές εφαρμογές. Παράλληλα, οι νεότεροι σε ηλικία δίνουν ευκολότερα τα προσωπικά τους δεδομένα, κάτι που δεν ισχύει για τις μεγαλύτερες ηλικιακές κατηγορίες», προσθέτει ο κ. Bach.

Η άποψή του είναι πως η κρίση στην παρούσα φάση προσφέρει ευκαιρίες στο κομμάτι του FinTech, οι οποίες αν χρησιμοποιηθούν σωστά, τόσο από τις τράπεζες, όσο και από τις ασφαλιστικές, θα δούμε δραματική μείωση στα λειτουργικά κόστη και των δύο. Εξηγεί πως στις αγγλοσαξωνικές χώρες οι neobanks έχουν λάβει μερίδια αγοράς, ο αρμόδιος ρυθμιστής του πλαισίου έχει προβεί στις απαραίτητες ενέργειες και έχει δημιουργήσει τις δικλίδες ασφαλείας που χρειάζονται, ενώ έχει καλλιεργηθεί και η κουλτούρα για τους καταναλωτές.