To παράδοξο της ανεργίας στην Ελλάδα

Tου Παύλου Σακκά*

Φαίνεται παράδοξο να καταγράφεται τόσο υψηλή ανεργία στην χώρα μας και από την άλλη χιλιάδες μετανάστες να βρίσκουν εργασία στις επιχειρήσεις μας, στα χωράφια μας και στα σπίτια μας. Μοιάζει παράδοξο νέοι να κάθονται στις καφετέριες και να δηλώνουν άνεργοι και οι γονείς τους να προσλαμβάνουν μετανάστες. Ακόμα, είναι παράδοξο να περιμένουμε ξένα κεφάλαια να επενδύσουν στην χώρα μας και τα Ελληνικά κεφάλαια να προσπαθούν να «κρυφτούν» σε φορολογικούς παραδείσους.

Ο Έλληνας κλαίγεται, μιζεριάζει και περιμένει τον «Από Μηχανής Θεό», που θα τον γυρίσει, με κάποιον μεταφυσικό τρόπο, στην εποχή του εύκολου κέρδους. Τότε που έβγαζε χρήματα αγοράζοντας και πουλώντας μετοχές, ακολουθώντας τις «πληροφορίες» του γείτονα και, μάλιστα, συχνά με δανικά χρήματα. Τότε που οι τράπεζες του «χάριζαν» λεφτά για διακοπές και δώρα. Τότε που ο βουλευτής του, θα του διόριζε τα παιδιά και έτσι θα είχαν ένα σίγουρο μέλλον, σε μια άκοπη δουλειά και με μια εξασφαλισμένη σύνταξη.

Όμως αυτός ο «Από Μηχανής Θεός» δεν φαίνεται να έρχεται και, επομένως, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε το όνειρο και να στρωθούμε στην δουλειά. Αλλιώς, τα πράγματα δεν πρόκειται να διορθωθούν για μας.

Δύσκολο να το πάρουμε απόφαση. Δύσκολο να αφήσεις το ζεστό κρεβάτι και να αντιμετωπίσεις την πραγματικότητα. Το όνειρο και η φαντασίωση πάντα είναι πιο βολικά.

Πόσο μάλλον όταν έχεις και τους πολιτικούς που σε βαυκαλίζουν με σενάρια «πολιτικής διαπραγμάτευσης» και σε κολακεύουν με «ελληνικές αξίες» στις οποίες οφείλουν όλοι οι λαοί της γης! Όταν το πρώτο μέλημα κάθε πολιτικού είναι να σε πείσει ότι αγωνίζεται για να μη χάσεις τα μικρά και μεγάλα προνόμια που κέρδισες, την εποχή των παχέων αγελάδων.

Δυστυχώς κανείς δεν τολμά να σου πει ότι οφείλεις να ξεχάσεις αυτά που ήξερες και να σηκώσεις τα μανίκια για να πιάσεις «τον ταύρο από τα κέρατα». Κανένας δεν σου λέει ξεκάθαρα ότι η οικονομία πέρασε σε μια φάση έντονων και γρήγορων αλλαγών. Ότι δεν υπάρχει σίγουρη δουλειά και εξασφαλισμένο μέλλον. Ότι από εδώ και πέρα πετυχημένος είναι εκείνος που είναι διατεθειμένος να αλλάζει και να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Ότι οι γέφυρες με το παρελθόν και τον παράδεισο που ζήσαμε, έχουν πια καταστραφεί. Ότι αν θέλεις να ζήσεις θα πρέπει να αγωνιστείς σε μια νέα πραγματικότητα.

Σαν ψυχίατρος γνωρίζω ότι η επιφυλακτικότητα στην αλλαγή, αποτελεί βασικό στοιχείο της προσωπικότητας, δηλαδή έχει να κάνει με τον χαρακτήρα κάθε ατόμου. Υπάρχουν άνθρωποι που εύκολα παίρνουν ρίσκα, προβαίνουν σε ριψοκίνδυνες πράξεις, χωρίς πολύ περίσκεψη και άλλοι που επιζητούν την ασφάλεια της αδράνειας. Υπάρχουν άνθρωποι συντηρητικοί και άνθρωποι τυχοδιώκτες.

Και αναρωτιέμαι: Υπάρχει δυνατότητα να κινητοποιηθούν αυτοί που έμαθαν στην προσμονή της εξασφάλισης του Δημοσίου; Υπάρχει δυνατότητα τουλάχιστον οι νέοι να αφήσουν την αδράνεια και να κινηθούν σε νέους ορίζοντες, με πρωτόγνωρους γι’ αυτούς κανόνες ανταγωνιστικότητας;

Η αναμφίβολη απάντηση είναι καταφατική, αρκεί να αισθανθούν οι αδρανείς θεατές της καφετέριας, αλλά και όσοι αρνούνται να κάνουν το αναγκαίο «by pass», μια έντονη απειλή. Μόνο ένα ισχυρό κίνητρο έχει την δυνατότητα να διαταράξει αυτή την τάση αδράνειας και προσμονής. Μια απειλή ότι, όποιος μείνει πίσω θα κατασπαραχθεί από την κρίση, ενώ όποιος ανέβει στο τρένο των προκλήσεων μπορεί να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον.

Για να μειωθεί λοιπόν η ανεργία, θα πρέπει να εμφυσήσουμε ελπίδα και αυτοπεποίθηση στην νέα κυρίως γενιά, που πλήττεται περισσότερο. Ελπίδα και αυτοπεποίθηση που βέβαια στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα, όπως:

Α) Στην καλύτερη εκπαίδευση (το ποσοστό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι ένα από τα υψηλότερα παγκοσμίως).

Β) Στην γλωσσομάθεια (οι Έλληνες είναι από τους λαούς με την μεγαλύτερη γνώση ξένων γλωσσών).

Γ) Στο τρέχον πολιτιστικό και κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο είναι εξαιρετικά φιλόξενο, απαλλαγμένο από προκαταλήψεις και ρατσισμούς.

Ο τόπος μας παρέχει εξαιρετικές δυνατότητες ανάπτυξης, λόγω της γεωγραφικής του θέσης, του κλίματος, της μοναδικής φυσικής ομορφιάς και ποικιλίας, αλλά και των ιστορικών μνημείων και αναφορών που περιέχει. Άλλωστε, πολλοί είναι αυτοί που θα ήθελαν να εργαστούν και να επενδύσουν σε έναν τέτοιο τόπο.

Όσοι πήραν απόφαση ότι το παλιό δεν ξανάρχεται, ήδη πετυχαίνουν. Δυστυχώς, για τους πολλούς, εκείνοι που πρώτοι το αντιλαμβάνονται είναι εκείνοι που ξεκίνησαν από χαμηλά. Αυτοί δηλαδή που δεν είχαν τίποτε να χάσουν. Όσοι ακόμα το παζαρεύουν μέσα τους, γιατί φοβούνται να αποκοπούν από τον ομφάλιο λώρο του παρελθόντος, απομυζώντας από αυτό, γρήγορα θα αντιληφθούν ότι οι θρεπτικές ουσίες σιγά-σιγά τελειώνουν και οι δυνάμεις τους θα αρχίσουν να συρρικνώνονται. Αντί λοιπόν να περιμένουν νομοτελειακά το τέλος τους, αξίζει να κινηθούν προς το άγνωστο. Εκεί, μετά από το πρώτο σοκ, είναι πολύ πιθανό να ανακαλύψουν ότι διαθέτουν δυνάμεις και ταλέντα που δεν είχαν φανταστεί.

*Ο Παύλος Σακκάς είναι Καθηγητής Ψυχιατρικής και συγγραφέας του βιβλίου «η Ψυχιατρική αλλιώς»