Ποιο είναι το πραγματικό κόστος του 20ετούς πολέμου κατά των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν

Στις 7 Οκτωβρίου 2001, ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ξεκίνησε αεροπορικές επιδρομές σε στόχους των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν. Λίγες ώρες αργότερα, ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους απευθύνθηκε σε μια χώρα που εξακολουθούσε να ταλανίζεται από τους μετασεισμούς των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου.

«Δεν ζητήσαμε αυτήν την αποστολή, αλλά θα την εκπληρώσουμε. Το όνομα της σημερινής στρατιωτικής επιχείρησης είναι Enduring Freedom», είπε. «Τους επόμενους μήνες, η υπομονή μας θα είναι ένα από τα δυνατά μας σημεία – υπομονή με τις μεγάλες αναμονές που θα προκύψουν από τα αυστηρότερα μέτρα ασφάλειας· υπομονή και κατανόηση ότι θα χρειαστεί χρόνος για να επιτύχουμε τους στόχους μας· υπομονή για όλες τις θυσίες που μπορεί να γίνουν».

Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, ο αμερικανικός στρατός – στον οποίο τώρα υπηρετούν νεαροί άνδρες και γυναίκες που γεννήθηκαν μετά τις επιθέσεις του 2001 – αποχώρησε από το Αφγανιστάν που έπεσε στην κατοχή των Ταλιμπάν. Η υπομονή είχε εξαντληθεί.

Πόσος χρόνος, χρήμα και ζωές έχουν ξοδευτεί για τον «αιώνιο πόλεμο»; Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν είναι ο μακρύτερος που έχουν εμπλακεί οι ΗΠΑ, αλλά όχι με μεγάλη διαφορά. Η εμπλοκή στο Ιράκ – που ακολούθησε επίσης τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου – και στο Βιετνάμ ήταν παρομοίως μακρά και κατέληξε σε παρόμοια, μπερδεμένα αδιέξοδα χωρίς νικητές, εκτός ίσως από εκείνους που επένδυσαν στην αμυντική τεχνολογία.

Η ιδέα του συνεχιζόμενου πολέμου στο Αφγανιστάν προωθήθηκε από τον πρώην υπουργό Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ. Τον Δεκέμβριο του 2001, δύο μήνες μετά την εισβολή στη χώρα, αρνήθηκε την παράκληση των Ταλιμπάν για παράδοση. «Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει ένας τερματισμός μέσω διαπραγμάτευσης της κατάστασης που θα είναι απαράδεκτος για τις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε τότε.

Εντωμεταξύ, οι θάνατοι στρατιωτών αυξάνονταν, αν και δεν είχαν καμία σύγκριση με το επίπεδο που είχαν στους προηγούμενους πολέμους. Η έλευση της τεχνολογίας των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και άλλων ρομποτικών μηχανημάτων οδήγησε σε σημαντική μείωση των στρατιωτικών απωλειών. Η φύση του διαρκούς πολέμου, που επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην οικοδόμηση της χώρας, οδήγησε σε αναδιάρθρωση του στρατού με λιγότερη εστίαση στις μάχες και περισσότερο στην εκπαίδευση του αφγανικού στρατού. Ωστόσο, η έλλειψη τεράστιων αμερικανικών απωλειών επέτρεψε στον πόλεμο να μαίνεται στο παρασκήνιο της αμερικανικής ζωής, σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητος.

Ωστόσο, οι απώλειες αμάχων στο Αφγανιστάν ήταν εξαιρετικά υψηλές. Υπολογίζεται ότι 75.000 Αφγανοί στρατιωτικοί και αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από άμεσες πολεμικές επιχειρήσεις και επιπλέον 71.334 άμαχοι πέθαναν απευθείας εξαιτίας του πολέμου. Είναι δύσκολο να δοθούν ακριβείς αριθμοί επειδή το Πεντάγωνο άλλαξε την πολιτική του το 2001 και σταμάτησε να καταρτίζει ή να δημοσιεύει στοιχεία για απώλειες αμάχων.

Το πραγματικό κόστος του πολέμου για τις ΗΠΑ είναι παρόμοια δύσκολο να μετρηθεί, αλλά πιθανότατα πλησίασε το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των δαπανών – περίπου 83 δισεκατομμύρια δολάρια – προήλθε από την κατασκευή και τον εφοδιασμό των αφγανικών δυνάμεων με αμερικανικά όπλα. Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ και την κατάρρευση του στρατού του Αφγανιστάν, ένα σημαντικό μέρος αυτών των όπλων, ελικοπτέρων και οχημάτων έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν.

Οι πολεμικές δαπάνες δέσμευαν ένα σημαντικό μέρος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού κάθε χρόνο και οι Ηνωμένες Πολιτείες ξοδεύουν σήμερα περισσότερα για την άμυνα από τις επόμενες 11 χώρες στην σειρά κατάταξης αθροιστικά.

Με αυτούς τους υπολογισμούς, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξόδευαν περίπου 136 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως στον πόλεμο κάθε μέρα για σχεδόν 20 χρόνια, καθώς και συνολικά περίπου 25.000 δολάρια για καθένα από τα 40 εκατομμύρια κατοίκων που ζούσαν στο Αφγανιστάν.

Και αυτό το κόστος μπορεί να είναι χαμηλή εκτίμηση. Το Project Costs of War του Πανεπιστημίου Brown εκτιμά ότι το πραγματικό κόστος είναι πιο κοντά στα 2,26 τρισεκατομμύρια δολάρια αν συμπεριληφθεί η μελλοντική φροντίδα των βετεράνων και οι τόκοι για τα πολεμικά δάνεια.