Το Πράσινο New Deal της ΕΕ κινδυνεύει να αντικατασταθεί από τις στρατιωτικές δαπάνες

Του Alex Ledsom

Το 2020, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμφώνησαν να εγκρίνουν νομοθεσία για τη θέσπιση της Πράσινης Νέας Συμφωνίας (Green New Deal). Η συμφωνία είναι ένα πακέτο 150 εκτεταμένων οδηγιών και νομοθεσίας που επιτρέπουν στο μπλοκ της ΕΕ να γίνει κλιματικά ουδέτερο έως το 2050. Η ΕΕ φιλοξενεί 449 εκατομμύρια ανθρώπους και ευθύνεται για το 6% των παγκόσμιων εκπομπών.

Οι υποστηρικτές οραματίστηκαν ότι αυτοί οι νόμοι θα επέτρεπαν στην ΕΕ να πρωτοστατήσει στο περιβάλλον, να αυξήσει τη διαφάνεια σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών και να επιτρέψει στους επενδυτές να συγκρίνουν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων με αντικειμενικό τρόπο.

Πολλές εταιρείες του Fortune 500 Europe υποστηρίζουν πρωτοβουλίες που περιγράφονται στο Πράσινο New Deal. Η Iberdrola, μια παγκόσμια εταιρεία ενέργειας, στοχεύει να έχει καθαρές μηδενικές εκπομπές ρύπων πριν από το 2040 και η Volkswagen, η τρίτη μεγαλύτερη κατασκευάστρια ηλεκτρικών οχημάτων παγκοσμίως, στοχεύει να είναι ουδέτερη ως προς τον άνθρακα έως το 2050.

Γιατί λοιπόν υπάρχει οπισθοδρόμηση αναφορικά με το Πράσινο New Deal της ΕΕ;

Η …σταυροφορία του Προέδρου Τραμπ υπέρ της αποτελεσματικότητας οδήγησε ορισμένους πολιτικούς να απαιτήσουν από την «κυβέρνηση» της ΕΕ να γίνει μικρότερη και πιο αποτελεσματική.

Ακόμα σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι οι αμερικανικές πολιτικές προκαλούν νευρικότητα στην ΕΕ όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα. Εάν οι κυβερνήσεις εκτός ΕΕ δεν θα απαιτούν πλέον από τις επιχειρήσεις να λειτουργούν πιο βιώσιμα, θέτοντας το ζήτημα εκτός των άμεσων προτεραιοτήτων τους, τότε αυτό θα αφήσει την οικονομία της ΕΕ να υπολείπεται έναντι των υπολοίπων. Για παράδειγμα, η ΕΕ έχει ψηφίσει 13.000 νόμους για τη βιωσιμότητα από το 2019 σε σύγκριση με 3.500 νομοθετικές πράξεις και 2.000 αποφάσεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο των ΗΠΑ. Οι κεντρώων πεποιθήσεων ιδιοκτήτες επιχειρήσεων μιλούν ανοιχτά για την επιπλέον γραφειοκρατία που απαιτείται για τη συμμόρφωση με τη νέα νομοθεσία.

Με τον επικείμενο αντίκτυπο των δασμών του Τραμπ, οι οικονομικές πιέσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία αυξάνουν τις απαιτήσεις για απορρύθμιση ενώ σε όλη την Ευρώπη η ακροδεξιά, οι συντηρητικοί και οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων θέτουν το ερώτημα κατά πόσο θα έπρεπε να αποδυναμωθεί η Πράσινη Νέα Συμφωνία.

Ορισμένες εταιρείες έχουν ήδη λάβει μέτρα. Η Equinor, μια εταιρεία ενέργειας και ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στη νορβηγική υφαλοκρηπίδα, δεσμεύτηκε να φτάσει στο net zero έως το 2050 επενδύοντας σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, τον Φεβρουάριο, η εταιρεία ανακοίνωσε το σχέδιό της να περικόψει στο μισό τις επενδύσεις της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από 10 δισ. δολάρια σε 5 δισ. δολάρια μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Παράλληλα, σκοπεύει να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου κατά 10%.

Στη Γαλλία, με την πιθανή απαγόρευση της Marine Le Pen από τις προεδρικές εκλογές, αυτή θα μπορούσε να είναι μια στιγμή για τον Jordan Bardella – τον οποίο ορισμένοι θεωρούν ότι είναι ο φυσικός της κληρονόμος – να ανέλθει πολιτικά. Τον Ιανουάριο, ο Bardella, πρόεδρος των Πατριωτών για την Ευρώπη, μιας ακροδεξιάς ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ζήτησε να ακυρωθεί το Πράσινο Green Deal, λέγοντας ότι είναι «ένας περιορισμός στην οικονομική ανάπτυξη» και μια απειλή για τους Γάλλους εργαζομένους.

Αν και ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις θα είναι τεράστιος, πολλές εταιρείες προτρέπουν την ΕΕ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Στα τέλη του περασμένου έτους, 60 ευρωπαϊκές εταιρείες και 180 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των IKEA και Nestlé, εξέδωσαν κοινή δήλωση για να προτρέψουν την ΕΕ να συνεχίσει τις πράσινες πρωτοβουλίες της.

Η οργάνωση WWF ανέφερε διάφορους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ έχει υπαναχωρήσει έναντι των δεσμεύσεών της. Τον Οκτώβριο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρότεινε να καθυστερήσει κατά 12 μήνες η εφαρμογή του κανονισμού της ΕΕ για τα προϊόντα χωρίς αποψίλωση των δασών και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανέστειλε μια επικείμενη νομική πρόταση για βιώσιμα συστήματα τροφίμων.

Τον Απρίλιο, το Συμβούλιο της ΕΕ ψήφισε υπέρ της καθυστέρησης δύο σημαντικών νομοθετικών πράξεων, της Οδηγίας για την Αναφορά για την Εταιρική Αειφορία (CSRD) και της Οδηγίας για τη Δέουσα Επιμέλεια για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD). Και οι δύο Οδηγίες θεσπίζουν σημαντικούς περιορισμούς αλλά και γραφειοκρατικές υποχρεώσεις στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις επειδή τις αναγκάζουν να δημοσιεύουν δεδομένα βιωσιμότητας για τα πάντα, από τις εκπομπές αερίων και τη χρήση νερού μέχρι τις διαρροές χημικών και την επίδραση του μεταβαλλόμενου κλίματος στις συνθήκες εργασίας του προσωπικού. Και το ίδιο θα ισχύει και για τους προμηθευτές τους. Η καθυστέρηση θα αφορά μία περίοδο δύο ετών.

Ομοίως, ο ευρωπαϊκός νόμος για την προστασία της ιδιωτικότητας (GDPR – Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων) φαντάζει σαν μια καλή υποψηφιότητα για να βρεθεί κι αυτός με τη σειρά του κάτω από τον ευρωπαϊκό …πέλεκυ. Ο πανίσχυρος νόμος, που θεσπίστηκε πριν από επτά χρόνια, αναγκάζει τις εταιρείες που ανταγωνίζονται στην Ευρώπη να διαχειρίζονται με συγκεκριμένο τρόπο τα δεδομένα των πελατών. Τώρα, υπάρχουν φόβοι ότι ένα μέρος αυτού του πλαισίου πρόκειται επίσης να περικοπεί, όπως π.χ. επισημαίνει το Politico.

Είναι επίσης αλήθεια ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ απομακρύνονται από περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και θέτουν σε πρώτη προτεραιότητα τον επανεξοπλισμό τους. Με τις εκκλήσεις για ταχεία αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών να πληθαίνουν, τον Μάρτιο η ΕΕ αποκάλυψε το σχέδιό της για τη χορήγηση δανείων και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου συνολικού ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για στρατιωτικές δαπάνες από τα κράτη-μέλη.

Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν λάβει ακόμη οριστική απόφαση ως προς το κατά πόσο θα σταλούν ευρωπαϊκές χερσαίες δυνάμεις στην Ουκρανία, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι δεδομένο ότι οι στρατιωτικές δαπάνες πρόκειται να αυξηθούν. Η νεοσύστατη γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε ότι οι στρατιωτικές δαπάνες είναι εκτός των συνταγματικών ορίων που αφορούν τις δαπάνες χρέους.

Όπως αναφέρει η Le Monde, ο πιο σημαντικός αντίκτυπος αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα ξοδεύουν χρήματα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Πολλά κονδύλια για τον COVID σπαταλήθηκαν λόγω αναποτελεσματικότητας. Οι ευρωπαϊκοί στρατοί διαθέτουν πολλούς διαφορετικούς τύπους πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών, δυσκολεύοντας τόσο τις κοινές επιχειρήσεις όσο και τις κοινές αγορές. Η πρόσφατη Λευκή Βίβλος της ΕΕ σκιαγράφησε μεγάλο μέρος αυτής της προσέγγισης για την άμυνα.

Μια κίνηση προς τον επανεξοπλισμό δεν είναι απαραίτητα κακά νέα για την οικονομία. Εάν η Ευρώπη κινητοποιήσει, όπως έχει προγραμματιστεί, μεταξύ 500 και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2030, ορισμένοι πιστεύουν ότι ενδεχομένως να αυξήσει το ΑΕΠ κατά 1,5 μονάδα. Ωστόσο, ο αντίκτυπος στις εκπομπές άνθρακα της ΕΕ μπορεί να είναι εξίσου ριζικός.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Business Monitor: Δείτε το αφιέρωμα στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών
• Οι πλουσιότεροι Έλληνες κερδίζουν 4,6 φορές παραπάνω από τους φτωχούς – Οι 10 χώρες με τη μεγαλύτερη ανισότητα
• Πόσα χρήματα πιστεύετε ότι ξοδεύουν οι Έλληνες στις online αγορές τους;