Το smartphone σας συνεχίζει να καταστρέφει τον πλανήτη αλλά ίσως υπάρχει μια πιο βιώσιμη λύση

Της Abigail Bassett

Ο κλάδος της καταναλωτικής τεχνολογίας ήταν πιο αργός από άλλους κλάδους στο να δώσει πιο οικολογικά προϊόντα στα χέρια των πελατών. Οι λόγοι πίσω από αυτή την αργή εξέλιξη είναι πολυάριθμοι, πολυεπίπεδοι και περίπλοκοι, αλλά η επιχειρηματική λογική της πράσινης τεχνολογίας επιτέλους βελτιώνεται. 

«Αν κοιτάξετε σε άλλες βιομηχανίες, βλέπετε στην πραγματικότητα πιο βιώσιμη συμπεριφορά και λίγο περισσότερη διαφάνεια», λέει η Eva Gouwens, διευθύνουσα σύμβουλος της Fairphone με έδρα το Άμστερνταμ, μιας μικρής εταιρείας κατασκευής βιώσιμων smartphones. «Η βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών έχει μείνει λίγο πίσω».

Για χρόνια, οι εταιρείες καταναλωτικής τεχνολογίας αντιστέκονταν στην υιοθέτηση πιο πράσινων πρακτικών επειδή ήταν δαπανηρές. Αλλά δεν φταίνε μόνο αυτές: Οι καταναλωτές παραδοσιακά ήθελαν μόνο τις τελευταίες και καλύτερες συσκευές, ανεξάρτητα από τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, και οι κυβερνητικοί κανονισμοί σχετικά με την επισκευασιμότητα και την ανακυκλωσιμότητα ήταν ελάχιστοι.

Καθώς καθένας από αυτούς τους παράγοντες αλλάζει, η καταναλωτική τεχνολογία αρχίζει να αλλάζει. Η Katie Green, υπεύθυνη σχεδιασμού εμπειριών βιωσιμότητας για την ομάδα προϊόντων πελατών της Dell, παρομοιάζει την αργή εξέλιξη των βιώσιμων καταναλωτικών ηλεκτρονικών ειδών με τον κύκλο ζωής ενός ανθρώπου.

«Είμαστε έφηβοι πλέον», λέει η Green. «Βγαίνουμε από το στάδιο του νηπίου και εξελισσόμαστε σε νεαρούς ενήλικες. Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στη συσκευασία και στα πλαστικά και εξελισσόμαστε σε άλλους πιο δύσκολους τομείς του σχεδιασμού προϊόντων».

Σύμφωνα με μελέτη της Pew Research του 2021, πάνω από το 97% των Αμερικανών έχουν πλέον smartphone, με περισσότερους από 300 εκατομμύρια ανθρώπους να κυκλοφορούν με συσκευές στις τσέπες τους. Περίπου το 75% των Αμερικανών διαθέτουν φορητό υπολογιστή, ενώ περίπου οι μισοί διαθέτουν tablet.

Περισσότερα από τα τρία τέταρτα των εκπομπών CO2 της βιομηχανίας προέρχονται μόνο από την κατασκευή, την αποστολή και το πρώτο έτος χρήσης των smartphones, των φορητών υπολογιστών και των tablets. Όταν οι συσκευές δεν είναι πλέον επιθυμητές, μετατρέπονται σε ηλεκτρονικά απόβλητα. Σε έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του 2019 εκτιμάται ότι παράγονται περίπου 55 εκατομμύρια τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων παγκοσμίως ετησίως και ότι ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε περισσότερους από 132 εκατομμύρια τόνους έως το 2050. 

Καθώς ο κόσμος ευαισθητοποιείται και επικεντρώνεται περισσότερο στην κλιματική κρίση, οι απαιτήσεις των καταναλωτών μεταβάλλονται και η γενιά Z οδηγεί την αλλαγή. Μια πρόσφατη έκθεση της First Insight και της Σχολής Wharton διαπίστωσε ότι το 75% των συμμετεχόντων της γενιάς Z θα επέλεγαν βιώσιμα αγαθά αντί για επώνυμα προϊόντα. Το ενδιαφέρον τους για τη βιωσιμότητα επηρεάζει και άλλες γενιές.

Samsung: Οι Έλληνες αγοράζουν λιγότερα, αλλά πιο ακριβά κινητά

Βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού

Πολλές εταιρείες καταναλωτικών ηλεκτρονικών ειδών έχουν μειώσει σημαντικά την εξάρτησή τους από τα πλαστικά μιας χρήσης και τις μη ανακυκλώσιμες συσκευασίες. Τώρα, όλο και περισσότεροι κατασκευαστές τεχνολογίας ανεβάζουν τον πήχη και βοηθούν τους προμηθευτές τους να γίνουν πιο πράσινοι. 

Για παράδειγμα, η Acer, η οποία κατασκευάζει μια σειρά προϊόντων από προηγμένους υπολογιστές παιχνιδιών έως Chromebooks για την εκπαίδευση, έχει ξεκινήσει την πρωτοβουλία Earthion mission, η οποία περιλαμβάνει τη συνεργασία με τους προμηθευτές της και την παροχή κινήτρων για να γίνουν πιο πράσινοι. 

«Ζητάμε από όλους τους βασικούς μας προμηθευτές εξαρτημάτων και όλα τα εργοστάσιά μας να συμμετάσχουν μαζί μας για να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές, και στη συνέχεια τους δίνουμε πόντους και περισσότερες δουλειές», λέει ο Gregg Prendergast, πρόεδρος των παναμερικανικών δραστηριοτήτων της Acer.

Η Acer δεν είναι η μόνη που αναλαμβάνει τέτοιες δεσμεύσεις. Η Google ήταν ένας από τους πρώτους που υιοθέτησε πρωτοβουλίες ESG (περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διακυβέρνησης) όταν ανακοίνωσε τις φιλοδοξίες της για μηδενική κατανάλωση το 2007. Το 2020, η Apple δήλωσε ότι θα καταστήσει την αλυσίδα εφοδιασμού της καθαρά μηδενική μέχρι το 2030. Η HP, η Dell και η Lenovo έχουν επίσης αναλάβει δεσμεύσεις για την επίτευξη του καθαρού μηδενός.

Η Samsung, επίσης, ανακοίνωσε πρόσφατα τη δέσμευσή της να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σε ολόκληρη την επιχειρηματική της δραστηριότητα έως το 2050 και να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές σε όλη την επιχείρηση καταναλωτικών ηλεκτρονικών ειδών έως το 2030. Μέρος αυτής της υπόσχεσης περιλαμβάνει την πλήρη ουδετεροποίηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, γεγονός που αποτελεί τεράστια πρόκληση, σύμφωνα με τον Mark Newton, επικεφαλής του τμήματος βιωσιμότητας της Samsung Americas.

«Μέχρι το 2027, η Samsung θα είναι 100% ανανεώσιμη παντού στον κόσμο, εκτός από την Κορέα», λέει ο Newton. «Η Κορέα είναι μια ιδιαίτερη πρόκληση. Έχουμε μεγάλη παραγωγή ημιαγωγών που συμβαίνει εκεί και η υποδομή δεν είναι καλά ανεπτυγμένη ακόμα. Έτσι, στηριζόμασταν σε αυτό και δεν περιμέναμε απλώς να συμβεί, και αναμένουμε να είμαστε σε θέση να φτάσουμε εκεί. Δεν πρόκειται να φτάσουμε στο καθαρό μηδέν χωρίς αυτό. Πρέπει να βρούμε λύση σε αυτό το κομμάτι».

Αυξανόμενη ευαισθητοποίηση, ρύθμιση

Οι διαδικασίες τεχνολογίας και ανακύκλωσης έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ, ώστε οι καταναλωτές μπορεί να μην γνωρίζουν ότι επιλέγουν μια πιο πράσινη και βιώσιμη συσκευή. Ο κλάδος λέει ότι το να γίνεις πράσινος δεν σημαίνει πλέον συμβιβασμό στο κόστος, την απόδοση, την ανθεκτικότητα ή τη διάρκεια ζωής.

«Οι καταναλωτές δεν το γνωρίζουν, αλλά πραγματικά αγοράζουν έναν υπολογιστή με βιώσιμα υλικά», λέει η Green για τα προϊόντα της Dell. «Οι καταναλωτές τα αγοράζουν χωρίς να το γνωρίζουν και ιδανικά δεν πληρώνουν περισσότερα γι’ αυτό. Θέλουμε πραγματικά να βεβαιωθούμε ότι τα βιώσιμα προϊόντα μας δεν κοστίζουν περισσότερο και δεν είναι απαγορευτικά από άποψη κόστους».

Ο Newton προσθέτει ότι ο κλάδος «εργάζεται αθόρυβα» για βελτιώσεις, αλλά πρέπει να κάνει περισσότερα για να ενημερώσει τους καταναλωτές σχετικά με αυτές.

«Το σπουδαίο είναι ότι δεν χρειάζεται να το επινοήσουμε. Απλώς πρέπει να το επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά», λέει.

Όσον αφορά τον ορισμό και τη ρύθμιση των πράσινων συσκευών, κάθε χώρα έχει τις δικές της απαιτήσεις και κανονισμούς – διαφορετικής ισχύος και αποτελεσματικότητας. 

Τον Ιανουάριο, η Γαλλία πέρασε μια απαίτηση επισκευασιμότητας για φορητούς υπολογιστές, smartphones και tablets. Αυτός ο νέος νόμος απαιτεί από τους κατασκευαστές συσκευών να ενημερώνουν τους καταναλωτές για το πόσο επισκευάσιμα είναι τα προϊόντα τους, χρησιμοποιώντας μια βαθμολογία από το ένα έως το δέκα. 

Είναι μέρος μιας κίνησης για την καταπολέμηση τόσο των αυξανόμενων απαιτήσεων στους πόρους του πλανήτη μας όσο και της προγραμματισμένης απαξίωσης. Το κίνητρο είναι οι εταιρείες να δώσουν στα προϊόντα τους βαθμολογία στον «δείκτη επισκευασιμότητας», ο οποίος περιλαμβάνει το πόσο εύκολο είναι να αποσυναρμολογηθεί η συσκευή και πόσο εύκολα οι άνθρωποι μπορούν να προμηθευτούν τα πάντα, από ανταλλακτικά έως τεχνικά έγγραφα. 

Η Γαλλία δεν θα αρχίσει να επιβάλλει πρόστιμα για τη μη συμμόρφωση με τον δείκτη μέχρι το επόμενο έτος, αλλά εταιρείες όπως η Fairphone έχουν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν τις βαθμολογίες και να εκπαιδεύουν τους πελάτες τους.

Κάνοντας την πράσινη τεχνολογία καλή επιχειρηματική δραστηριότητα

Καθώς αυτοί οι παράγοντες συγκλίνουν για να ωθήσουν τις εταιρείες καταναλωτικής τεχνολογίας προς ένα πιο πράσινο και βιώσιμο μέλλον, η επιχειρηματική λογική αρχίζει να εδραιώνεται.

«Αυτό που βλέπετε τώρα είναι ότι και άλλες εταιρείες ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τη βιωσιμότητα και έχουν επίγνωση αυτής», λέει η Gouwens της Fairphone. «Είμαι επίσης πραγματικά πεπεισμένη ότι σε κάποιο βαθμό είναι οι ηγέτες που αποφασίζουν: ‘Αυτό είναι σημαντικό’».

Ο Newton λέει ότι η επιχειρηματική επιχειρηματολογία για τη βιωσιμότητα προέρχεται επίσης από την εστίαση στον ευρύτερο αντίκτυπο που έχει μια εταιρεία στις αγορές της και τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο αυτού του γεγονότος στο μερίδιο αγοράς.

«Αν δεν λαμβάνετε υπόψη τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις όταν λαμβάνετε επιχειρηματικές αποφάσεις, τότε δεν λαμβάνετε πλήρως ενημερωμένες επιχειρηματικές αποφάσεις», λέει. «Η ένταξη αυτών των πραγμάτων που δεν περιλαμβάνονται στον ισολογισμό σε αυτή την απόφαση βοηθά τους ηγέτες μας να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις. Όταν το κάνουμε αυτό, πιθανότατα θα παραμείνουμε περισσότερο στην αγορά, που είναι ένας άλλος ορισμός της βιωσιμότητας».