Το βαρύ κόστος της σπατάλης τροφίμων για κάθε Έλληνα
Εάν πριν από λίγα χρόνια κάποιος μας ρωτούσε σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων, οι περισσότεροι από εμάς πιθανά θα τον κοιτούσαμε με ένα βλέμμα απορίας ή περιέργειας. Τα τελευταία χρόνια η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση που έχουν οι περισσότεροι Έλληνες για το food waste έχει αυξηθεί, για ένα πρόβλημα που αποτελεί μεγάλο βαρίδι, όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για την τσέπη μας.
Με αφορμή την Διεθνή Ημέρα Ενημέρωσης για την Απώλεια και τα Απόβλητα Τροφίμων στις 29 Σεπτεμβρίου, το Fortune Greece μίλησε με τον Αχιλλέα Πληθάρα, υπεύθυνο αποτυπώματος της WWF Ελλάς, για το μέγεθος του προβλήματος του food waste στη χώρα μας.
Ο ίδιος μας είπε πως το κόστος της σπατάλης τροφίμων για τα νοικοκυριά ξεπερνά τα 1.000 ευρώ ανά μήνα, ποσό περίπου ίσο τις καθαρές απολαβές ενός μέσου μισθού στον ιδιωτικό τομέα.
Ακόμα, εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να περιοριστεί το πρόβλημα από τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους θεσμικούς φορείς, ενώ μιλά και για τις δράσεις της WFF Ελλάδας για την περαιτέρω ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού απέναντι στο food waste.
Ποιο είναι το εύρος του προβλήματος του food waste στην Ελλάδα;
Κατά μέσο όρο εκτιμάται ότι κάθε Έλληνας πολίτης πετάει περίπου 191 κιλά τροφίμων σε ετήσια βάση. Αυτό περιλαμβάνει μέσα τον πρωτογενή τομέα, τη μεταποίηση, το λιανεμπόριο, την εστίαση και τα νοικοκυριά. Στα νοικοκυριά εντοπίζεται το κυρίως μέρος του προβλήματος, σε ποσοστό πάνω από το 50%.
Τα απόβλητα τροφίμων εντοπίζονται στα νοικοκυριά και εκτιμάται ότι καθένας από εμάς πετάει περίπου 87 κιλά τροφίμων σε ετήσια βάση, εκ των οποίων είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως τα περισσότερα θα μπορούσαν να καταναλωθούν με ασφάλεια. Δηλαδή δεν μιλάμε για κόκαλα, φλούδες, μιλάμε για τρόφιμα τα οποία κακώς πετάχτηκαν και κατέληξαν στα σκουπίδια είτε διότι δεν υπολογίσαμε σωστά τις αγορές, είτε διότι μαγειρέψαμε παραπάνω και περίσσεψε, είτε διότι δεν κάναμε σωστή συντήρηση στο ψυγείο ή στο ράφι.
Πώς αυτή η σπατάλη μετριέται σε κόστος για τα ελληνικά νοικοκυριά;
Εξαιτίας της ακρίβειας στα τρόφιμα και τον πληθωρισμό, γνωρίζουμε ότι κάθε σπατάλη τροφίμων, κάθε γραμμάριο, κοστίζει πολύ περισσότερο. Ενδεικτικά, το 2022 είχαμε εκτιμήσει ότι το κόστος της σπατάλης τροφίμων για μια τετραμελή οικογένεια είναι περίπου 650 ευρώ σε ετήσια βάση. Το 2023 αυτό το νούμερο ξεπέρασε τα 1.000 ευρώ. Μιλάμε για μια απώλεια σχεδόν ενός μηνιάτικου, το οποίο δυστυχώς δεν μπορεί ο κόσμος να το συνειδητοποιήσει. Ότι δηλαδή πετώντας τρόφιμα πετάμε και χρήματα.
Ποια είναι τα προβλήματα στο κομμάτι των επιχειρήσεων και ειδικότερα στον κλάδο της φιλοξενίας;
Σε αρκετά ξενοδοχεία υπάρχει σπατάλη -όχι τόσο μεγάλη όσο στα νοικοκυριά- γιατί είναι προς όφελος του ξενοδοχείου να μην συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μιλάμε, για τόνους σκουπιδιών που διαχειρίζονται σε ημερήσια βάση, αλλά παρόλα αυτά είδαμε ότι με μικρές αλλαγές υπάρχει δυνατότητα περιορισμού της σπατάλης και στον ξενοδοχειακό κλάδο. Σε ξενοδοχεία 5 αστέρων που συνεργαστήκαμε, είδαμε μείωση σπατάλης κατά 43% στη διαδικασία παρασκευής των γευμάτων, ενώ στο καθάρισμα φρούτων και λαχανικών, η μείωση έφτασε κοντά στο 20%.
Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα στον κλάδο αφορά τον πελάτη, δηλαδή τον μπουφέ ή το εστιατόριο. Όμως βλέπουμε και αυτό σιγά σιγά να έχει περιοριστεί. Μάλιστα, στις δράσεις που κάναμε μαζί με τα ξενοδοχεία, αρκούσε να βάλουμε ταμπέλες σήμανσης στο μπουφέ όπου καλούσαμε τους πολίτες να μην πάρουν μονομιάς όλο το φαγητό, αλλά να πηγαίνουν ξανά και ξανά και να παίρνουν ό, τι χρειάζεται. Ακόμα και με αυτή την πολύ απλή δράση, είδαμε ανταπόκριση.
Ποια είναι η ανταπόκριση που έχετε από τον ιδιωτικό τομέα για την αντιμετώπιση του προβλήματος;
Υπάρχουν επιχειρήσεις που είναι μπροστά και πρόθυμες, πολλές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών που συμμετέχουν στη Συμμαχία για τη Μείωση της Σπατάλης «Μπορούμε» και στην οποία συμμετέχει το WWF. Υπάρχουν όμως και άλλες επιχειρήσεις που ακόμα δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία του ότι αυτό είναι και καθαρό όφελος για εκείνες. Σε οικονομικά μεγέθη, για το περιβάλλον, για τη δημόσια εικόνα της επιχείρησης που δείχνει στους πελάτες της ότι νοιάζεται και ότι δεν την ενδιαφέρει μόνο το βραχυπρόθεσμο κέρδος.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος από τους θεσμικούς φορείς, βλέπετε καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος τα τελευταία χρόνια;
Θεωρώ πως το πρόβλημα ακόμα δεν έχει γίνει κατανοητό και όσον αφορά τα μεγάλα οφέλη που φέρνει από τον περιορισμό του, όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά ακόμα και σε άλλα ζητήματα όπως τα οικονομικά νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά και στο κομμάτι της διαχείρισης των αποβλήτων.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι το 50% των αστικών αποβλήτων στη χώρα μας είναι οργανικά απόβλητα, δηλαδή απομεινάρια τροφίμων. Εάν μειώσουμε αυτή τη σπατάλη, θα είναι πιο εύκολο να διαχειριστούμε και το οργανικό απόβλητο που προκύπτει – το οποίο σήμερα στη συντριπτική του πλειονότητα καταλήγει στις χωματερές και εκλύει ποσότητες μεθανίου, άρα συντελεί ακόμα περισσότερο στη διόγκωση της κλιματικής κρίσης.
Ποιες είναι οι δράσεις του WWF για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος;
Τα τελευταία χρόνια συνεργαζόμαστε με την Α. Β. Βασιλόπουλος σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μείωσης της σπατάλης τροφίμων κατά 50% έως το 2025 στην αλυσίδα αξίας της εταιρείας, ενώ προσπαθούμε να συνεργαστούμε και με τους προμηθευτές της. Υλοποιούμε, επίσης, δράσεις για τους πολίτες, με 2 θεματικές καμπάνιες ενημέρωσης κάθε χρόνο. Ταυτόχρονα, έχουμε προγραμματίσει και μια σειρά σεμιναρίων, με σκοπό να δείξουμε στην πράξη πώς μπορούν οι πολίτες να περιορίσουν τη σπατάλη σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο. Επιπλέον, κάποιες άλλες δράσεις που έχουμε κατά νου είναι να δουλέψουμε ξανά με ξενοδοχεία σε μια λογική εθελοντικής δέσμευσης.
Τέλος, θέλουμε να απευθύνουμε ένα κάλεσμα και σε άλλους «παίκτες» του λιανεμπορίου, δηλαδή σε άλλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, γιατί θεωρούμε ότι διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στο ζήτημα της σπατάλης τροφίμων, καθώς έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν όλους τους κρίκους της αλυσίδας αξίας. Γι’ αυτό θεωρούμε ότι πρέπει και αυτοί να βγουν μπροστά και να δηλώσουν πρόθυμοι.
