Το χάσμα ΗΠΑ–Κίνας και ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ: Γιατί στοχοποιείται το Πεκίνο

Παρά τις υποσχέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο ίδιος δεν μπορεί να επιρρίψει την ευθύνη στην Κίνα για την αύξηση της τιμής του iPhone, που κατά την πρώτη του θητεία επιβαρύνθηκε με δασμούς φτάνοντας συνολικά το 54% και πλέον τιμολογείται με αύξηση 104%. Την ίδια στιγμή, αγαθά που η Κίνα εισάγει από τις ΗΠΑ –όπως σόγια, καύσιμα, ορυκτά και κινητήρες– δεν αναμένεται να επιβαρύνουν ιδιαίτερα τους καταναλωτές, καθώς πρόκειται για εμπορεύματα που απορροφούν τις ανατιμήσεις, σύμφωνα με αναλυτές. Στο διεθνή Τύπο κυριαρχεί το ερώτημα: γιατί βρίσκεται το Πεκίνο ξανά στο στόχαστρο;

Η Κίνα αποτελεί σταθερά τον βασικό στόχο του Ντόναλντ Τραμπ. Η διαρκής γεωπολιτική αντιπαράθεση –ακόμη και για κρίσιμες περιοχές όπως η διώρυγα του Παναμά– και τα εμπορικά πλεονάσματα δύο δεκαετιών εις βάρος των ΗΠΑ θεωρούνται από τον ίδιο «αιτία πολέμου».

Μαζί, οι ΗΠΑ και η Κίνα αντιπροσωπεύουν το 43% της παγκόσμιας οικονομίας, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Η Wall Street Journal αναμένει ότι η «παγκοσμιοποίηση της επιβράδυνσης» στην ανάπτυξη θα ενταθεί, καθώς οι δύο υπερδυνάμεις φαίνεται να προετοιμάζονται για έναν παρατεταμένο εμπορικό πόλεμο.

Το αδύνατο σημείο της Κίνας: τα μικροτσιπ

Αν η Κίνα διαθέτει ως στρατηγικό πλεονέκτημα τις σχέσεις της με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, η εξάρτησή της από τις εισαγωγές μικροτσιπ αποτελεί σοβαρή αδυναμία. Οι ΗΠΑ ενδέχεται να ενισχύσουν τον τεχνολογικό αποκλεισμό που ξεκίνησε επί Μπάιντεν, περιορίζοντας περαιτέρω την είσοδο προηγμένων μικροτσιπ στη χώρα – κρίσιμων για την τεχνητή νοημοσύνη – όπως αναφέρει η Guardian.

Άλλο αδύναμο σημείο είναι το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας, καθώς παράγει πολύ περισσότερα από όσα καταναλώνει εγχώρια. Οικονομολόγοι υπογραμμίζουν πως η ενίσχυση της εγχώριας κατανάλωσης είναι απαραίτητη για να αντέξει η Κίνα τις επιπτώσεις των δασμών.

Πάντως, υπάρχουν στοιχεία για επαναδρομολόγηση κινεζικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ μέσω τρίτων χωρών. Το αμερικανικό Υπουργείο Εμπορίου επιβεβαιώνει ότι από το 2023, κινεζικές εταιρείες παραγωγής ηλιακών πάνελ μετέφεραν τη συναρμολόγηση σε χώρες όπως η Μαλαισία, η Καμπότζη, η Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ, παρακάμπτοντας ουσιαστικά τους δασμούς. Ο Πίτερ Ναβάρο, σύμβουλος του Τραμπ, έχει προτείνει να ασκηθεί πίεση σε χώρες όπως το Μεξικό, η Καμπότζη και το Βιετνάμ, ώστε να διακόψουν τη συνεργασία με την Κίνα εάν επιθυμούν να συνεχίσουν τις εξαγωγές τους στις ΗΠΑ.

Αμερικανικό έλλειμμα από το 1975 – Διαπραγματεύσεις από το 2018

Η Κίνα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ από τον πρώτο γύρο δασμών του 2018 – πολύ νωρίτερα από άλλες κυβερνήσεις. Πάγιο αίτημά της είναι η άρση των τεχνολογικών περιορισμών, όπως τόνισε πρόσφατα και ο Τραμπ με την προθεσμία που έθεσε στο TikTok. Η κρατική εφημερίδα του Πεκίνου, People’s Daily, αναφέρει πως η χώρα επικεντρώνεται στην ενίσχυση της εσωτερικής οικονομίας εν όψει της κλιμάκωσης.

Το 2024, το παγκόσμιο εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας άγγιξε το 1 τρισ. δολάρια, εδραιώνοντάς τη ως τον κορυφαίο εξαγωγέα βιομηχανικών προϊόντων. Αντίθετα, οι ΗΠΑ σημείωσαν εμπορικό έλλειμμα 1,2 τρισ. δολαρίων – ένα φαινόμενο που υφίσταται αδιάλειπτα από το 1975.

Όπως σημειώνει το BBC, «το βασικό πρόβλημα είναι ότι η Κίνα πρέπει να καταναλώνει περισσότερο και οι ΗΠΑ να αποταμιεύουν περισσότερο».

Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε ήδη επιβάλει σημαντικούς δασμούς στην Κίνα, οι οποίοι παραμένουν σε ισχύ και έχουν ενισχυθεί από τον Μπάιντεν. Η εξάρτηση των ΗΠΑ από την Κίνα έχει περιοριστεί την τελευταία δεκαετία.

Το 2024, τα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα των ΗΠΑ προς την Κίνα ήταν η σόγια, τα φαρμακευτικά και το πετρέλαιο. Από την άλλη, οι ΗΠΑ εισάγουν από την Κίνα τεράστιες ποσότητες ηλεκτρονικών ειδών, παιχνιδιών, υπολογιστών και εξαρτημάτων για ηλεκτρικά οχήματα. Επίσης, σημαντική είναι η εισαγωγή μετάλλων, όπως χαλκός, λίθιο και σπάνιες γαίες, για την κάλυψη των αναγκών της βιομηχανίας.

Παρότι η Κίνα παραμένει η μεγαλύτερη αγορά για τα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, η συνολική της ζήτηση μειώνεται – πλήγμα για τους Αμερικανούς παραγωγούς. Από την έναρξη του εμπορικού πολέμου το 2018, η Κίνα έχει ενισχύσει το εμπόριό της με άλλες χώρες. Ενδεικτικά, την περίοδο 2018–2020, οι εξαγωγές σόγιας της Βραζιλίας προς την Κίνα αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 45%.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Business Monitor: Oι καινοτόμες θεραπείες που σώζουν ζωές και οι επενδύσεις στον χώρο της Υγείας
• Η «ακτινογραφία» των εμπορικών δεσμών και το αποτύπωμα του γερμανικού επιχειρείν στην οικονομία
• Οι μεγιστάνες της Wall Street προειδοποιούν τον Τραμπ: «Η εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ καταστρέφεται»