Tουρισμός: Οι αφίξεις ρεκόρ εξοργίζουν, αλλά οι δαπάνες τους στηρίζουν την οικονομία

Αναστάτωση επικράτησε στους δρόμους της Βαρκελώνης όταν μια χούφτα από τουριστοφοβικούς διαδηλωτές άρχισαν να καταβρέχουν τυχαίους επισκέπτες με νεροπίστολα διώχνοντάς τους από τις βεράντες των εστιατορίων.

Άμεσα, οι εικόνες κυκλοφόρησαν στον Τύπο από τις ΗΠΑ μέχρι την Κίνα έως την Αυστραλία και προκάλεσαν κρίση επωνυμίας για την ισπανική πόλη. «Οι άνθρωποι είναι εξοργισμένοι», λέει ο Martí Cusó, ο οποίος οργάνωσε την πορεία διαμαρτυρίας των 3.000 ατόμων. 

Η αντίδραση κατά του τουρισμού, ωστόσο, εκτείνεται πολύ πέρα ​​από τη Βαρκελώνη. Η Ευρώπη θεωρείται παγκόσμιο μουσείο και η Μεσόγειος παραθαλάσσιο θέρετρο. Οι ευρωπαϊκές χώρες φιλοξένησαν 709 εκατομμύρια επισκέπτες πέρυσι, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από τη Βόρεια Αμερική.

Αλλά σε ορισμένες χώρες η μάζα των ατόμων που αναζητούν ευχαρίστηση έχει αυξηθεί τόσο πολύ που, από τη Βενετία και το Άμστερνταμ μέχρι τη Λισαβόνα και το ελληνικό νησί της Σαντορίνης, η υπομονή των ντόπιων έχει σπάσει.

«Ο στόχος των διαμαρτυριών δεν είναι να δυσφημήσουν ή να στραφούν  κατά μεμονωμένων επισκεπτών, λέει ο Cusó. «Δεν είναι αυτοί οι υπεύθυνοι. Η ευθύνη ανήκει στην τουριστική βιομηχανία και στις κυβερνήσεις που επέτρεψαν στη βιομηχανία να κάνει ό,τι θέλει», προσθέτει. 

«Πρέπει να αφουγκραστούμε τις απαιτήσεις, από όπου κι αν προέρχονται, γιατί χωρίς πολίτες δεν υπάρχουν τουριστικοί προορισμοί». 

Το ερώτημα

Το ερώτημα είναι πώς μπορεί να αποκατασταθεί ο τουριστικός τομέας – και με ποιο οικονομικό κόστος; Η αρχική άφιξη των επισκεπτών προκάλεσε ευφορία, έγραψε, καθώς ο μαζικός τουρισμός επιταχύνθηκε τη δεκαετία του 1970. 

Μετά χτύπησε ο Covid-19. Τότε οι κυβερνήσεις συσσώρευσαν τεράστια χρέη για να αντισταθμίσουν την εξαφάνιση του τουριστικού εισοδήματος. Όταν η πανδημία υποχώρησε, οι ταξιδιώτες επέστρεψαν και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής απελπισμένοι τους καλωσόρισαν. 

Αυτή η στιγμή είναι «ποιοτικά διαφορετική» από το μακροχρόνιο ζήτημα του μαζικού τουρισμού, λέει ο Άγγελος Βαρβαρούσης, ακαδημαϊκός και πολεοδόμος με έδρα τη Βαρκελώνη και την Αθήνα. «Δεν είναι θέμα αριθμών, είναι ότι πόλεις, περιφέρειες, ακόμη και ολόκληρες χώρες μετατρέπονται σε τουριστικές κοινωνίες. Που σημαίνει ότι τα τοπία τους, οι οικονομίες τους, οι αυτοεικόνες τους λειτουργούν για να εξυπηρετήσουν τους τουρίστες. Είναι μια μορφή αποικισμού». 

Ο Arturo Mas-Sardá, πρόεδρος του πάρκου ψυχαγωγίας PortAventura και του ξενοδοχειακού συγκροτήματος στην καταλανική ακτή, λέει ότι είναι απαραίτητο να «αποδραματοποιηθεί» το ζήτημα και να γίνει καλύτερη επικοινωνία για το πώς «ο τουρισμός έχει τεράστια θετικά αποτελέσματα όσον αφορά το ΑΕΠ και το ΑΕΠ και τον αριθμό των θέσεων εργασίας που δημιουργεί». Αναφερόμενος στα νεροπίστολα λέει: «Προφανώς όταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα τραβούν την προσοχή και έχουν αποτέλεσμα, αλλά οι διαδηλωτές είναι μειοψηφία.  

Θεραπείες 

Οι προτεινόμενες θεραπείες για τον υπερτουρισμό είναι εξής: 

Το πρώτο, και φαινομενικά το πιο απλό, είναι η καλύτερη εποπτεία και οι αυστηρότεροι έλεγχοι από τις περιφερειακές και δημοτικές αρχές. 

Σε πολλά τουριστικά κέντρα τα πρόστιμα για ούρηση στους δρόμους, ακόμη και στη θάλασσα, πολλαπλασιάζονται.  

Πολλοί κάτοικοι απαιτούν νέα μέτρα για να αντιμετωπίσουν το πιο οδυνηρό οικονομικό ζήτημα της στέγασης. Καθώς η προσφορά ακινήτων μειώνεται λόγω Airbnb και των εξοχικών κατοικιών των αλλοδαπών, τα αυξανόμενα ενοίκια έχουν αφήσει το προσωπικό εστιατορίων και ξενοδοχείων ζει σε τροχόσπιτα, σκηνές ή αυτοκίνητα σε ελληνικά και ισπανικά νησιά. 

Το πρόβλημα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι περισσότερες θέσεις εργασίας στον τουρισμό είναι χαμηλής ειδίκευσης και χαμηλά αμειβόμενες. Σε απάντηση, η Λισαβόνα ανέστειλε την έκδοση νέων αδειών βραχυπρόθεσμης μίσθωσης. 

Η Βαρκελώνη έχει λάβει τα πιο δραστικά μέτρα, δεσμευόμενη να κλείσει τα 10.000 διαμερίσματά της σε στιλ Airbnb – τα οποία αντιπροσωπεύουν το 40% των κλινών – μέχρι τα τέλη του 2028.  

Η δεύτερη λύση είναι να αλλάξει το είδος των τουριστών που προσελκύει ένας προορισμός. «Δεν θέλουμε οι τουρίστες που έρχονται να κάνουν ό,τι δεν μπορούν να κάνουν στις χώρες τους», λέει ο Mateu Hernández, γενικός διευθυντής του Turisme de Barcelona, ​​ενός δημόσιου-ιδιωτικού οργανισμού που προωθεί την πόλη. «Δεν θέλουμε οι τουρίστες που έρχονται να μεθύσουν. Δεν θέλουμε οι τουρίστες που έρχονται εδώ να τρώνε φθηνά». «Η δέσμευση για ποιοτικό τουρισμό αποτελεί εγγύηση για την αύξηση της ποιότητας της απασχόλησης επίσης».

Άλλοι όμως προειδοποιούν ότι ο υπερβολικός ελιτισμός δεν είναι βιώσιμος και μάλιστα ταξικός. 

Άλλοι προτιμούν τη χρήση τουριστικών φόρων για να αποθαρρύνουν τους επισκέπτες. Αλλά πουθενά στην Ευρώπη δεν πλησιάζει το τέλος των 100 $ ανά διανυκτέρευση που επιβάλλει το βασίλειο των Ιμαλαΐων του Μπουτάν. 

Ο φόρος της Βαρκελώνης είναι το πολύ 6,75 ευρώ ανά διανυκτέρευση και η κυβέρνησή της υπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών έχει ένα πιο μετριοπαθές όραμα για τα όρια.  

Η τελική, πιο ριζοσπαστική προτεινόμενη λύση είναι η αποανάπτυξη ή η συρρίκνωση του συνολικού αριθμού των διεθνών τουριστών. Η αντικαπιταλιστική εκδοχή απορρίπτει την έννοια των ταξιδιών στο εξωτερικό ως δικαίωμα, τονίζει την ανάγκη μείωσης των εκπομπών άνθρακα από τις μεταφορές και εφιστά την προσοχή σε όσους εξακολουθούν να μην μπορούν να αντέξουν οικονομικά οποιοδήποτε είδος διακοπών. Ο Ernest Cañada, ερευνητής στο Alba Sud, μια ομάδα που επικρίνει τον τουρισμό, λέει: «Αυτό που ζητάμε είναι μια αλλαγή στις τουριστικές πολιτικές για να μπορέσει η πλειοψηφία του πληθυσμού να πάει διακοπές στην πατρίδα του».

Σε κάθε περίπτωση, είναι επείγον ο Τουρισμός να τύχει διαχείρισης…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Το «καυτό» παρασκήνιο της απόφασης Μπάιντεν να αποσυρθεί
• Αγγίζει τα 356 δισ. ευρώ το χρέος της Ελλάδας – Παραμένει το υψηλότερο στην Ευρωζώνη
• Η επίδραση των Τεμπών: Μόλις το 8% των Ελλήνων χρησιμοποιεί τρένα για μεταφορά