Τουρκία: Capital control, νομισματική κρίση και στο βάθος… χρεοκοπία – Τι λένε τα funds

Η Τουρκία φαίνεται να έχει χάσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, που πλέον έχουν κουραστεί από τον μακρύ κύκλο ανορθόδοξων πολιτικών του Πρόεδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος το περασμένο Σαββατοκύριακο εκδίωξε κακήν κακώς τον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας Νάτζι Άγκμπαλ, έπειτα από μια αύξηση ρεκόρ στα επιτόκια δανεισμού κατά 200 μονάδες βάσης.

Υπενθυμίζεται πως, παρότι ο πληθωρισμός στη γείτονα «τρέχει», σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, με 16%-17%, ο Ερντογάν πιστεύει ότι μια αύξηση των επιτοκίων θα τον ενισχύσει έτι περαιτέρω… Αυτά τα «πιστεύω» οδήγησαν στην απόλυση του Νάτζι Άγκμπαλ και την αντικατάστασή του από τον Σαχάπ Καβτζίογλου, θιασώτη της χαμηλής επιτοκιακής πολιτικής, με αποτέλεσμα η λίρα να κατρακυλήσει κατά 10%.

Την ίδια στιγμή, η απόδοση του τουρκικού δεκαετούς εκτοξεύθηκε. Σύμφωνα με τη Societe Generale, η Τουρκία έχει φτάσει στο μη περαιτέρω όσον αφορά την αξιοπιστία της και μάλλον θα αναγκάσει τους πολίτες της χώρας να μετατρέψουν τη λίρα σε δολάρια ή ευρώ.

Ο υπουργός Οικονομικών Λούφι Έλβαν δήλωσε τη Δευτέρα 22 Μαρτίου ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να τηρήσει τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς, ασκώντας «ήπιους» κεφαλαιακούς ελέγχους, αλλά οι επενδυτές είναι επιφυλακτικοί.

«Ποτέ δεν θα επενδύσουμε στη λίρα όσο ο Ερντογάν αναμειγνύεται στα εσωτερικά της κεντρικής τράπεζας και στη νομισματική πολιτική της χώρας», ανέφερε στο Twitter ο επικεφαλής στρατηγικός της Nordea, Άντρεας Στένο Λάρσεν.

Παρότι λοιπόν ο Ερντογάν έχει εκδιώξει τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας μέσα σε δύο χρόνια, αποφεύγοντας το υψηλότερο επιτόκιο ως μέσο περιορισμού του διψήφιου πληθωρισμού, η τελευταία του κίνηση εξακολουθεί να προκαλεί σοκ στους επενδυτές.

Επενδυτικές τράπεζες, όπως η Goldman Sachs, η JP Morgan και η Deutsche Bank, απηύθυναν προειδοποιήσεις, ενώ ο μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων της Ευρώπης, η Amundi, δήλωσε ότι δεν θα εκπλαγεί αν υπάρξει πτώση των επιτοκίων τον επόμενο μήνα.

Η τουρκική κεντρική τράπεζα δεν έχει σχολιάσει πέρα ​​από μια ανακοίνωση για τον διορισμό του Καβτζίογλου στην οποία ανέφερε ότι ο κύριος στόχος της ήταν να επιτύχει «μόνιμη πτώση του πληθωρισμού» για την ενίσχυση της μακροοικονομικής σταθερότητας, όπως μεταδίδει το Reuters.

Ο Άγκμπαλ είχε  λάβει πολλούς επαίνους από τις αγορές για την επιθετική αύξηση των τουρκικών επιτοκίων από 10,25% σε 19% από τότε που ανέλαβε, τον Νοέμβριο το 2020. Η απομάκρυνσή του το Σάββατο έγινε αφού η τράπεζα αύξησε τα επιτόκια κατά 200 μονάδες βάσης, μια κίνηση που έδωσε ώθηση 3% στην τουρκική λίρα.

Νομισματική κρίση

Ο Καβτζίογλου, πρώην βουλευτής του κόμματος του Ερντογάν, δήλωσε ότι δεν σχεδιάζει καμία άμεση αλλαγή πολιτικής και ότι οποιαδήποτε κίνηση θα εξαρτηθεί από τον πληθωρισμό.

Όμως η αγορά έχει άλλη άποψη: «Εάν προσελήφθη για να μειώσει τα επιτόκια, τότε τι κάνει εκεί;» δήλωσε ο διευθυντής χαρτοφυλακίου της Aberdeen Standard Investments, Kieran Curtis, προσθέτοντας ότι, σε συνδυασμό με την απόφαση του Ερντογάν να αποσυρθεί από μια διεθνή συμφωνία για την προστασία των γυναικών η αλλαγή επικεφαλής στην τουρκική κεντρική τράπεζα μοιραία έφερε sell off στη λίρα.

Όπως επισημαίνουν πολλοί οικονομολόγοι, η πολιτική επιρροή στη νομισματική πολιτική έχει επιδεινώσει την οικονομία της Τουρκίας που τροφοδοτείται από την πίστη στο ισλάμ, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να διατηρείται σε διψήφια ποσοστά τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Η πτώση 9% της Δευτέρας για τη λίρα ήταν η χειρότερη από το 2018. Από τότε έχει χάσει τη μισή αξία της. Παράλληλα, οι διεθνείς επενδυτές κατέχουν πλέον μόλις το 5% των ομολόγων της Τουρκίας σε σχέση με το 25% περίπου το 2013.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Άγκμπαλ βοήθησε την Τουρκία να προσελκύσει επενδυτές, με τη λίρα να σημειώνει ένα ράλι 18%, κάτι που συνέβαλε ουσιαστικά στην αποδολαροποίηση της τουρκικής οικονομίας. Τα δεδομένα αυτό το μήνα έδειξαν ότι οι καταθέσεις των Τούρκων μειώθηκαν στα 230 δισεκατομμύρια δολάρια, από 236 δισεκατομμύρια δολάρια τον Ιανουάριο.

Μια μεγάλη ανησυχία προκαλεί το ύψος των συναλλαγματικών αποθεμάτων στη χώρα. Η Societe Generale και άλλοι οίκοι έχουν υπολογίσει ότι τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα είναι αρνητικά κατά περίπου 40 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Οι αλλαγές στην τουρκική κεντρική τράπεζα μπορούν να προκαλέσουν μια νέα νομισματική κρίση και αναταραχές στο ισοζύγιο πληρωμών» δήλωσε ο Νικ Άισιγκερ, διευθυντής των αναδυόμενων αγορών σταθερού εισοδήματος στη Vanguard. Η Τουρκία πρέπει βραχυπρόθεσμα να αποπληρώσει δάνεια άνω των 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021 – περισσότερο από το 20% του ΑΕΠ, σύμφωνα με εκτίμηση του Ehsan Khoman του MUFG.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της στρατηγικής συναλλάγματος της Saxo Bank Τζον Χάρντι, αν μειώσουν ξανά τα επιτόκια, τότε θα υπάρξουν capital controls. «Η Τουρκία μπορεί σύντομα να αντιμετωπίσει άλλη μία νομισματική κρίση», δήλωσε ο Phoenix Kalen της Societe Generale.

Bitcoin: Ρεκόρ αναζητήσεων μέσω Google στην Τουρκία

Στον απόηχο της τρέχουσας νομισματικής κρίσης, είναι πολύ πιθανό οι Τούρκοι να βλέπουν το κρυπτονόμισμα, ως έναν τρόπο αντιμετώπισης τυχόν κεφαλαιακών ελέγχων ή ως ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο εάν επιταχυνθεί ο πληθωρισμός ή εάν η αξία του νομίσματος πέσει περαιτέρω έναντι της αύξησης στις αποδόσεις των ομολόγων παγκοσμίως. Μένει να δούμε αν υπάρξει περαιτέρω μείωση στη λίρα και αύξηση της ζήτησης για αντιστάθμιση μέσω bitcoin. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι μια επικείμενη νομισματική κρίση θα επιταχύνει την υιοθέτηση του Βitcoin στην Τουρκία. Πάντως, η σχετική επενδυτική δραστηριότητα στην Google έχει επιταχυνθεί τις τελευταίες 24 ώρες περίπου.