Τουβαλού: Με ΑΟΖ 900.000 χιλιομέτρων και αντιμέτωπο με την κλιματική αλλαγή, θέλει να αλλάξει το Δίκαιο της Θάλασσας

Το Τουβαλού και οι 11.000 κάτοικοί του, που ζουν σε εννέα ατόλες διάσπαρτες στον Ειρηνικό Ωκεανό, δεν έχουν πλέον πολύ χρόνο, σημειώνει άρθρο του Reuters την Τρίτη.

Με μέσο υψόμετρο μόλις 2 μέτρα, έχει υποστεί άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 15 εκατοστά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, μιάμιση φορά περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Μέχρι το 2050, οι επιστήμονες της NASA προβλέπουν ότι οι καθημερινές παλίρροιες θα βυθίζουν το 50% της κύριας ατόλης του Φουναφούτι, όπου ζει το 60% των κατοίκων του Τουβαλού, όπου τα χωριά προσκολλώνται σε μια λωρίδα γης τόσο στενή όσο 20 μέτρα σε ορισμένα σημεία.

Οι κάτοικοι του Τουβαλού βασίζονται σε δεξαμενές βρόχινου νερού και έναν κεντρικό υπερυψωμένο κήπο για την καλλιέργεια λαχανικών, επειδή η πλημμύρα από αλμυρό νερό έχει καταστρέψει τα υπόγεια ύδατα, επηρεάζοντας τις καλλιέργειες.

Μια συνθήκη-ορόσημο για το κλίμα και την ασφάλεια με την Αυστραλία που ανακοινώθηκε το 2023 παρέχει τη δυνατότητα σε 280 κατοίκους του Τουβαλού ετησίως να μεταναστεύουν στην Αυστραλία, αρχής γενομένης από το επόμενο έτος.

Σε πρόσφατη επίσκεψή του στο Τουβαλού και σε συνεντεύξεις με περισσότερους από δώδεκα κατοίκους και αξιωματούχους, το Reuters διαπίστωσε ανησυχία για την άνοδο της στάθμης των θαλασσών και την προοπτική μόνιμης μετεγκατάστασης.

Τέσσερις από τους αξιωματούχους αποκάλυψαν πρόοδο σε μια αναδυόμενη διπλωματική στρατηγική για τη δημιουργία μιας νομικής βάσης για τη συνέχιση της ύπαρξης του Τουβαλού ως κυρίαρχου κράτους – ακόμη και μετά την εξαφάνισή του κάτω από τα κύματα.

Συγκεκριμένα, το Τουβαλού στοχεύει να αλλάξει το δίκαιο της θάλασσας για να διατηρήσει τον έλεγχο μιας τεράστιας θαλάσσιας ζώνης με προσοδοφόρα δικαιώματα αλιείας και βλέπει δύο δρόμους για να το επιτύχει αυτό: μια δοκιμαστική υπόθεση στο διεθνές ναυτικό δικαστήριο ή ένα ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών, όπως διαπιστώθηκε από το ρεπορτάζ του Reuters.

Η απογοήτευση από την παγκόσμια ανταπόκριση στη δεινή θέση του Τουβαλού, ακόμη και μετά τη συμφωνία με την Αυστραλία, οδήγησε τους διπλωμάτες του Τουβαλού να αλλάξουν τακτική φέτος, είπαν δύο από τους αξιωματούχους.

Η νέα προσέγγιση και οι μέθοδοι δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως.

Η έκταση του Τουβαλού ανέρχεται σε μόλις 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αλλά είναι διασκορπισμένη σε ένα μακρινό αρχιπέλαγος, δημιουργώντας μια αποκλειστική οικονομική ζώνη περίπου 900.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, περισσότερο από το διπλάσιο μέγεθος της Καλιφόρνιας.

Προς το παρόν, το Τουβαλού προσπαθεί να κερδίσει χρόνο. Στο Φουναφούτι, το οποίο έχει πλάτος 400 μέτρα στο μεγαλύτερο πλάτος του, κατασκευάζονται θαλάσσια τείχη και φράγματα για την προστασία από την επιδείνωση των κυμάτων καταιγίδων. Το Τουβαλού έχει κατασκευάσει 17,3 στρέμματα τεχνητής γης και σχεδιάζει περισσότερα, τα οποία ελπίζει ότι θα παραμείνουν πάνω από τις παλίρροιες μέχρι το 2100.

Μέχρι τότε, η NASA προβλέπει άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 1 μέτρο στο Τουβαλού, ή διπλάσια σε χειρότερη περίπτωση, βάζοντας το 90% του Φουναφούτι κάτω από το νερό.

Ένας έθνος χωρίς χερσαία εδάφη;

Έχοντας εξασφαλίσει μια οδό εξόδου για τον πληθυσμό του, οι διπλωμάτες του Τουβαλού αγωνίζονται για νομική βεβαιότητα σχετικά με το τι συμβαίνει όταν ένα νησιωτικό κράτος με χαμηλό υψόμετρο καταπίνεται από τη θάλασσα.

Σύμφωνα με το σχέδιο του Τουβαλού για την εξασφάλιση αυτής της νομικής βεβαιότητας, ορισμένοι κάτοικοι θα παραμείνουν όσο το δυνατόν περισσότερο, εξασφαλίζοντας μια συνεχή παρουσία που θα συμβάλει στην υποστήριξη της διαρκούς κυριαρχίας του έθνους, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους του Τουβαλού και τους όρους της συνθήκης με την Αυστραλία.

Η ξηρά είναι μια άλλη βασική προϋπόθεση για την κρατική υπόσταση, οπότε το Τουβαλού θέλει να αλλάξει το δίκαιο της θάλασσας.

Την Τετάρτη, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχει προγραμματίσει να πραγματοποιήσει συνάντηση υψηλού επιπέδου για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, όπου ο πρωθυπουργός Φελέτι Τέο θα ζητήσει την υποστήριξη των μελών του ΟΗΕ για την εκστρατεία του Τουβαλού να αναγνωριστούν τα θαλάσσια σύνορα και η κρατική του υπόσταση ως μόνιμα, λένε αξιωματούχοι του Τουβαλού.

Ο Τέο θα μιλήσει στην εναρκτήρια ολομέλεια, σύμφωνα με τον μόνιμο γραμματέα εξωτερικών υποθέσεων του Τουβαλού, Πασούνα Τουάγκα, μαζί με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

«Το Τουβαλού επιθυμεί να υπερασπιστεί την άνοδο της στάθμης της θάλασσας ώστε να αντιμετωπιστεί ως αυτόνομη ατζέντα και να μην συνωστίζεται κάτω από τη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για μια υπαρξιακή απειλή για την κρατική υπόσταση του Τουβαλού και την επιβίωση της ταυτότητάς του» ανέφερε ο Τουάγκα.

Η Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ, η οποία θα εκδώσει έκθεση για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας το επόμενο έτος, τον Ιούλιο επισήμανε την υποστήριξή της για ένα «ισχυρό τεκμήριο» ότι η κρατική υπόσταση θα συνεχιστεί όταν η γη ενός έθνους βυθίζεται πλήρως ή εν μέρει από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή.

Η Επιτροπή δήλωσε ότι ορισμένα απροσδιόριστα μέλη είχαν ταχθεί κατά της τροποποίησης της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, προτιμώντας άλλες οδούς.

Τα πλούσια σε τόνο ύδατα του Τουβαλού χρησιμοποιούνται από ξένους αλιευτικούς στόλους που καταβάλλουν στη χώρα περίπου 30 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε τέλη αδειών ετησίως – τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων της. Το Τουβαλού εισπράττει επίσης τουλάχιστον 10 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως από την πώληση του διαδικτυακού domain .tv.

Εάν η διεθνής κοινότητα αναγνώριζε τα θαλάσσια σύνορα του Τουβαλού ως μόνιμα, αυτό θα αποτελούσε οικονομική σανίδα σωτηρίας, δήλωσε σε συνέντευξή του ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Παναπάσι Νελεσόνε.

Το Τουβαλού έχει ζητήσει από τους διπλωματικούς του εταίρους να υπογράψουν κοινά ανακοινωθέντα που υποστηρίζουν τη διατήρηση των θαλάσσιων συνόρων του, αν και λέει ότι πολλοί δεν έχουν ανταποκριθεί επίσημα.

«Θα συνεχίσουμε να μιλάμε γι’ αυτό – όσο ζούμε εδώ», είπε ο Νελεσόνε.

Οι γείτονες του Τουβαλού – τα 18 μέλη του Φόρουμ των Νησιών του Ειρηνικού – είναι στο πλευρό του. Έχουν δηλώσει ότι τα θαλάσσια σύνορα της περιοχής είναι καθορισμένα. Και η συνθήκη με την Αυστραλία λέει ότι «η κρατική υπόσταση και η κυριαρχία του Τουβαλού θα συνεχιστεί».

Δεκαπέντε κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων στην Ασία και την Ευρώπη, έχουν επίσης υπογράψει διμερείς ανακοινώσεις με το Τουβαλού, συμφωνώντας ότι τα σύνορά του δεν θα μεταβληθούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, λένε αξιωματούχοι και νομοθέτες του Τουβαλού.

Αλλά από τις ξένες δικαιοδοσίες που διαθέτουν αλιευτικούς στόλους στον Ειρηνικό, μόνο η Ταϊβάν, διπλωματικός σύμμαχος του Τουβαλού, και τα Φίτζι, ο γείτονάς του, έχουν υπογράψει τέτοιες ανακοινώσεις.Οι αξιωματούχοι του Τουβαλού λένε ότι αυτό τους κάνει να ανησυχούν- ανησυχούν για τη μελλοντική παράνομη αλιεία και την επακόλουθη απώλεια εσόδων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Γιατί η ΕΕ υστερεί τόσο πολύ στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνητής νοημοσύνης
• Game Changer – Οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου θα στηρίξουν την πυρηνική ενέργεια