Τραμπ vs. Fed: Νέα επίθεση στον Πάουελ για πληθωρισμό και επιτόκια
Ο Πρόεδρος Τραμπ συνέχισε ακριβώς από εκεί που είχε σταματήσει κατά την πρώτη του θητεία, επιτιθέμενος σε έναν από τους αγαπημένους του εχθρούς -τη Federal Reserve και τον πρόεδρό της, Τζερόμ Πάουελ– για την πρόσφατη διαχείριση του πληθωρισμού και των επιτοκίων.
«Επειδή ο Τζέι Πάουελ και η Fed απέτυχαν να σταματήσουν το πρόβλημα που δημιούργησαν με τον πληθωρισμό, θα το κάνω εγώ», δήλωσε πρόσφατα ο Τραμπ σε ανάρτησή του σε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο Τραμπ έκανε αυτή τη δήλωση περίπου μία ώρα μετά τη συνέντευξη Τύπου του Πάουελ, όπου ο επικεφαλής της Fed άφησε να εννοηθεί ότι η Κεντρική Τράπεζα υιοθετεί πλέον στάση αναμονής σχετικά με τις μειώσεις των επιτοκίων. Η Fed είχε μειώσει το βασικό της επιτόκιο κατά μία ποσοστιαία μονάδα στις τρεις τελευταίες συνεδριάσεις του 2024, αφού ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, ο Πάουελ επέλεξε να διατηρήσει τη χαμηλών τόνων στάση που είχε υιοθετήσει και την πρώτη φορά που είχε έρθει σε αντιπαράθεση με τον Τραμπ πριν από επτά χρόνια. Απέφυγε πολλές ερωτήσεις που θα μπορούσαν να τον φέρουν σε άμεση σύγκρουση με τον πρώην και νυν πρόεδρο. Και τόνισε ότι η Fed λαμβάνει αποφάσεις για τα επιτόκια βασιζόμενη σε αμερόληπτη ανάλυση των οικονομικών δεδομένων.
Μάχη για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας
Κατά την πρώτη του θητεία, ο Πάουελ δημιούργησε μηχανισμούς για να προστατεύσει την αυτονομία της Fed στον καθορισμό των επιτοκίων επιδιώκοντας συμμαχίες στο Κογκρέσο και εστιάζοντας αποκλειστικά στα οικονομικά θέματα.
Είχε επίσης καταστήσει σαφές στους ανώτερους συμβούλους του Τραμπ ότι θα αντιστεκόταν σε οποιαδήποτε προσπάθεια απομάκρυνσής του από τη θέση του, θεωρώντας ότι αυτό ήταν κρίσιμο για τη διατήρηση της ανεξαρτησίας των μελλοντικών προέδρων της Fed. Η Fed υπερασπίζεται την ανεξαρτησία της στη χάραξη νομισματικής πολιτικής από τη δεκαετία του 1970, όταν η πολιτική πίεση από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον οδήγησε την Κεντρική Τράπεζα σε σοβαρά λάθη.
Σε οποιαδήποτε πιθανή σύγκρουση μεταξύ του Λευκού Οίκου και της Fed, το βασικό ζήτημα είναι αν η κυβέρνηση θα λάβει μέτρα -συμπεριλαμβανομένου του διορισμού του διαδόχου του Πάουελ τον επόμενο χρόνο- που θα της δώσουν μεγαλύτερη επιρροή στον καθορισμό των επιτοκίων, δήλωσε ο Πίτερ Κόντι-Μπράουν, ιστορικός της Fed στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. «Το ζήτημα δεν είναι τόσο το τι λέει ο Τραμπ για τη Fed, αλλά το τι κάνει», συμπλήρωσε.
Πολιτική αναδιάταξη
Ο έλεγχος του Τραμπ στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είναι, πλέον, πολύ πιο ισχυρός. Οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην υπεράσπιση ή στην υπονόμευση της ανεξαρτησίας της Fed, λόγω του ρόλου τους στην έγκριση των διορισμών στο διοικητικό συμβούλιο της κεντρικής τράπεζας.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, είχαν σε μεγάλο βαθμό στηρίξει τον Πάουελ. Όμως, θεσμικές προσωπικότητες όπως ο Μιτ Ρόμνεϊ, ο Λαμάρ Αλεξάντερ και ο Πατ Τούμεϊ έχουν πλέον αποσυρθεί.
Παρόλο που ο Πάουελ συνεχίζει να προσεγγίζει μεθοδικά τους γερουσιαστές δεν είναι σαφές πόσο ισχυρά θα υπερασπίζονταν σήμερα οι Ρεπουμπλικάνοι της Γερουσίας την ανεξαρτησία της Fed έναντι πιθανών επιθέσεων.
Η Fed, από την πλευρά της, έχει υιοθετήσει μια τακτική αποφυγής συγκρούσεων σε δευτερεύοντα ζητήματα, ώστε να εστιάσει στη διατήρηση της αυτονομίας της στη νομισματική πολιτική. Για παράδειγμα, ο Μάικλ Μπαρ, αντιπρόεδρος εποπτείας της Fed και διορισμένος από τον Μπάιντεν, παραιτήθηκε από τη θέση του ως επικεφαλής της ρυθμιστικής αρχής τραπεζών εν μέσω φημών ότι ο Τραμπ θα προσπαθούσε να τον απομακρύνει.
Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ είπε στην επιτροπή κατά την ακρόασή του για την επικύρωση του διορισμού του αυτόν τον μήνα ότι πιστεύει πως, όσον αφορά τη νομισματική πολιτική, η Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC), που καθορίζει τα επιτόκια, «πρέπει να είναι ανεξάρτητη».
Ο Μπέσεντ υποστήριξε ότι τα δημόσια σχόλια του Τραμπ για τα επιτόκια δεν διαφέρουν από αυτά των Δημοκρατικών γερουσιαστών, οι οποίοι είχαν πιέσει την Fed πέρυσι να μειώσει τα επιτόκια. «Ο πρόεδρος Τραμπ θα εκφράζει τις απόψεις του, όπως έκαναν και πολλοί γερουσιαστές», είπε ο Μπέσεντ στην ακρόαση.
Ωστόσο, πριν από έξι χρόνια, ο Μπέσεντ είχε αναρωτηθεί δημόσια αν οι σφοδρές επικρίσεις κατά της Fed του Πάουελ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να ήταν προάγγελος πιο σοβαρών προκλήσεων για την ανεξαρτησία της Fed. «Αλλά αν αυτό συμβαίνει με ανάπτυξη ΑΕΠ 3% και ποσοστό ανεργίας 4%, πώς θα αντιδράσουν η κυβέρνηση, το Κογκρέσο και το κοινό σε μια πιο σοβαρή διόρθωση των αγορών ή σε μια ουσιαστική οικονομική ύφεση;» είχε αναρωτηθεί.
Ένα αλλαγμένο οικονομικό τοπίο
Η βασική διαφορά μεταξύ πρώτης και δεύτερης θητείας Τραμπ είναι ότι ο πληθωρισμός δεν είναι μια θεωρητική απειλή, όπως ήταν το 2018, αλλά μια πραγματικότητα. Στην πρώτη του θητεία, ο Τραμπ στράφηκε εναντίον του Πάουελ επειδή η Fed αύξανε τα επιτόκια για να προλάβει πιθανές πληθωριστικές πιέσεις, παρόλο που ο πληθωρισμός παρέμενε κάτω από τον στόχο του 2%. Σήμερα, αντιθέτως, ο πληθωρισμός έχει ξεπεράσει το όριο του 2% για τέσσερα συνεχόμενα χρόνια.
«Μπούλινγκ» στην αγορά ομολόγων
Ο Τραμπ, πάντως, δεν ζήτησε από τη Fed να μειώσει άμεσα τα επιτόκια. Αντίθετα, τόνισε ότι η δική του πολιτική για τη μείωση των ρυθμίσεων και την ενίσχυση της παραγωγής ενέργειας θα συγκρατήσει τον πληθωρισμό.
Οι δασμοί παραμένουν ένας σημαντικός αστάθμητος παράγοντας για τη Fed -και ένα πιθανό σημείο τριβής με τον Λευκό Οίκο- καθώς περιπλέκουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό. Το οικονομικό περιβάλλον θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ο Τραμπ δεν έχει υπάρξει τόσο επιθετικός όσο πολλοί φοβούνταν από την αρχή σχετικά με τους δασμούς.
Ο Πάουελ, εν τω μεταξύ, υπαινίχθηκε ότι η Fed έχει γίνει πιο προσεκτική αφού μείωσε τα επιτόκια το περασμένο φθινόπωρο, καθώς οι αξιωματούχοι θέλουν περισσότερα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον στόχο του 2%.
Οι τιμές, εξαιρουμένων των ευαίσθητων κλάδων τροφίμων και της ενέργειας, αυξήθηκαν κατά 2,8% τον Νοέμβριο σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα, σύμφωνα με τον δείκτη της Fed. Αυτό είναι χαμηλότερο από το 3,2% ένα χρόνο νωρίτερα και το 5,2% δύο χρόνια πριν.
Τέλος, δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι μειώσεις επιτοκίων από τη Fed θα οδηγήσουν σε μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων, εάν δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο πληθωρισμός συνεχίζει να μειώνεται. Με άλλα λόγια, ο εκφοβισμός της Fed είναι ένα πράγμα, αλλά ο εκφοβισμός της αγοράς ομολόγων είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.
Οι οικονομικοί σύμβουλοι του Τραμπ θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η υπερβολική μείωση των επιτοκίων τώρα θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο υψηλότερου πληθωρισμού, δήλωσε ο Τομ Γκραφ, επικεφαλής επενδύσεων στη Facet, μια επενδυτική συμβουλευτική εταιρεία με έδρα τη Βαλτιμόρη. Οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις θα μπορούσαν να αυξηθούν «εάν η αγορά θεωρήσει ότι η Fed κάνει λάθος μειώνοντας τα επιτόκια».
