Τράπεζας Πειραιώς: Εγκρίθηκε το τροποποιημένο σχέδιο αναδιάρθρωσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει ενίσχυση για την Τράπεζα Πειραιώς, με βάση τροποποιημένο σχέδιο αναδιάρθρωσης, στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε συμπληρωματική κρατική ενίσχυση ύψους 2,72 δισ. ευρώ προς την Τράπεζα Πειραιώς βάσει των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, με βάση τροποποιημένο σχέδιο αναδιάρθρωσης. Η Επιτροπή, όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωσή της, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα που έχουν ήδη εφαρμοστεί στο πλαίσιο του υφιστάμενου σχεδίου αναδιάρθρωσης της Τράπεζας του Ιουλίου 2014, επιπλέον εκείνων που προβλέπονται στο τροποποιημένο σχέδιο, θα επιτρέψουν στην Τράπεζα Πειραιώς να εξασφαλίσει πιστώσεις προς την ελληνική οικονομία σύμφωνα με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ, ιδίως την τραπεζική ανακοίνωση του 2013 και την οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση.

Η Τράπεζα Πειραιώς είναι ο μεγαλύτερος δανειστής προς τις ελληνικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Η Επίτροπος Ανταγωνισμού κα Μαγκρέιτε Βέστεϊγιερ δήλωσε: «Χαιρετίζω το γεγονός ότι η Τράπεζα Πειραιώς κάλυψε σημαντικό μέρος των κεφαλαιακών της αναγκών από ιδιώτες επενδυτές. Αυτό αποτελεί ένδειξη της εμπιστοσύνης της αγοράς. Στην παρούσα φάση η επιπρόσθετη δημόσια στήριξη και η περαιτέρω υλοποίηση του σχεδίου αναδιάρθρωσης θα επιτρέψει στην τράπεζα να αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και να συνεχίσει να στηρίζει την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας».

Στις 31 Οκτωβρίου 2015, κατά τη συνολική αξιολόγηση που διενήργησε ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για να εξετάσει αν οι τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες διαθέτουν επαρκή κεφάλαια, διαπιστώθηκε κεφαλαιακό έλλειμμα ύψους 4,93 δισ. ευρώ για την Τράπεζα Πειραιώς.

Η Τράπεζα Πειραιώς κατόρθωσε να καλύψει συνολικά 1,94 δισ. ευρώ των εν λόγω μεγάλων κεφαλαιακών αναγκών από ιδιώτες (τους υφιστάμενους πιστωτές, μέσω εθελοντικής ανταλλαγής των μετοχών τους με νέες μετοχές, και από νέους επενδυτές μέσω της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου). Ο ΕΕΜ ενέκρινε επίσης πρόσθετα κεφάλαια ύψους 271 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η Τράπεζα Πειραιώς συγκέντρωσε επαρκή κεφάλαια από επενδυτές του ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη του ελέγχου ποιότητας στοιχείων ενεργητικού και των κεφαλαιακών αναγκών σύμφωνα με το βασικό σενάριο της συνολικής αξιολόγησης του ΕΕΜ.

Το επίπεδο των ιδιωτικών κεφαλαίων, αποτελεί ένδειξη της εμπιστοσύνης της αγοράς στην αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας της τράπεζας. Επίσης, δείχνει ότι οι συνεισφορές κατόχων ομολόγων μειωμένης ή/και αυξημένης εξασφάλισης μπορούν να μειώσουν σημαντικά την ανάγκη χρησιμοποίησης των χρημάτων των φορολογουμένων για τη στήριξη των τραπεζών, με ταυτόχρονη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Το υπόλοιπο των κεφαλαιακών αναγκών που ανέρχονται σε 2,72 δισ. ευρώ (όπως προσδιορίζονται στο λεγόμενο σενάριο ακραίων καταστάσεων της συνολικής αξιολόγησης του ΕΕΜ) θα καλυφθούν με πρόσθετη κρατική ενίσχυση που θα χορηγηθεί από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ). Αυτό θα λάβει τη μορφή συνδυασμού μετοχικού κεφαλαίου και μέσων για μετατρέψιμα σε περίπτωση ανάγκης κεφάλαια. Η χρηματοδότηση θα παρασχεθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής που συμφωνήθηκε με την Ελλάδα, με χρηματοδότηση ύψους 10 δισ. ευρώ τα οποία διατίθενται για την κάλυψη δυνητικών κεφαλαιακών αναγκών του τραπεζικού τομέα.

Σε αυτή τη βάση, οι ελληνικές αρχές πρότειναν τροποποιήσεις του σχεδίου αναδιάρθρωσης της Τράπεζας Πειραιώς που είχε εγκριθεί τον Ιούλιο του 2014, συμπληρωματικά προς την εκτεταμένη αναδιάρθρωση που έχει ήδη υλοποιηθεί. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν την εμβάθυνση της επιχειρησιακής αναδιάρθρωσης της τράπεζας και την τροποποίηση ορισμένων προθεσμιών, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η μεταβολή της μακροοικονομικής κατάστασης της τράπεζας. καθώς και η δέσμευση για περαιτέρω διάθεση μη βασικών στοιχείων του ενεργητικού εκτός Ελλάδος.

Η Επιτροπή έλαβε υπόψη το γεγονός ότι οι περισσότερες δυσκολίες της Τράπεζας Πειραιώς δεν οφείλονται στην ανάληψη υπέρμετρου κινδύνου, αλλά στην αβεβαιότητα και τα γεγονότα που οδήγησαν τον Αύγουστο, στην συμφωνία του τρίτου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής για την Ελλάδα. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή έκρινε ότι τα μέτρα που προτείνονται στο αναθεωρημένο σχέδιο αναδιάρθρωσης επαρκούν για να περιοριστούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που απορρέουν από την κρατική ενίσχυση και, ειδικότερα, δεν ζήτησε μείωση του μεγέθους των βασικών δανειοδοτικών δραστηριοτήτων της Τράπεζας στην Ελλάδα.

Στο πλαίσιο της απόφασης για την κρατική ενίσχυση, η Επιτροπή επαλήθευσε επίσης ότι η εισφορά κεφαλαίου από το ΕΤΧΣ μπορεί να χορηγηθεί ως προληπτική ανακεφαλαιοποίηση κατά την έννοια της οδηγίας για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών (BRRD). Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πληρούνται όλοι οι όροι της εν λόγω οδηγίας για τη χορήγηση της ενίσχυσης χωρίς να απαιτείται να τεθεί η τράπεζα σε καθεστώς εξυγίανσης.
Ιστορικό

Η Επιτροπή ενέκρινε σχέδια αναδιάρθρωσης για την Τράπεζα Πειραιώς τον Ιούλιο 2014. Παρά τις θετικές ενδείξεις κατά τη διάρκεια του 2014, τα γεγονότα που οδήγησαν στη συμφωνία για το πρόγραμμα στήριξης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) για την Ελλάδα τον Αύγουστο του 2015 άλλαξαν σημαντικά την υπάρχουσα κατάσταση και τις προβλέψεις βάσει των οποίων είχαν εγκριθεί τα σχέδια αναδιάρθρωσης. Τον Οκτώβριο του 2015, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας διεξήγαγε συνολική αξιολόγηση των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών προκειμένου να βεβαιωθεί για την επαρκή κεφαλαιοποίησή τους. Στις 26 Νοεμβρίου 2015, η Επιτροπή ενέκρινε τα τροποποιημένα σχέδια αναδιάρθρωσης της Alpha Bank και της Eurobank

Στις 24 Νοεμβρίου 2015, το Eurogroup εξέδωσε δήλωση  σημειώνοντας ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη μεταφορά από το ΕΤΧΣ στον ΕΜΣ των κεφαλαίων που απαιτούνται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Τα σχετικά κονδύλια θα μεταφερθούν κατά περίπτωση, ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες των αντίστοιχων τραπεζών.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων, οι πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις θα πρέπει, καταρχάς, να καλύπτονται από την αγορά και/ή άλλες ιδιωτικές πηγές. Εάν αυτό δεν αρκεί και η τράπεζα χρειάζεται κρατική ενίσχυση υπό τη μορφή εισφοράς κεφαλαίου, η στήριξη αυτή για να χορηγηθεί πρέπει να εγκρίνεται βάσει των ενωσιακών κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, και βάσει ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης. Επιπλέον, στο πλαίσιο της οδηγίας για την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών, η τράπεζα που χρειάζεται κρατική ενίσχυση πρέπει να τεθεί σε καθεστώς εξυγίανσης. Μόνο υπό αυστηρά καθοριζόμενες εξαιρετικές προϋποθέσεις μπορούν να χορηγηθούν κρατικές ενισχύσεις σε τράπεζα που δεν υπόκειται σε καθεστώς εξυγίανσης.

Η εξαίρεση αυτή που ορίζεται στο άρθρο 32, παράγραφος 4, στοιχείο δ) σημείο iii) αναφέρεται ως «προληπτική ανακεφαλαιοποίηση». Σχετικά με την εφαρμογή των ευρωενωσιακών κανόνων για τις καρτικές ενισχύσεις στον τραπεζικό τομέα, βλ. επίσης το ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής της Επιτροπής «Κρατικές ενισχύσεις στις ευρωπαϊκές τράπεζες: επιστροφή στη βιωσιμότητα».

Η μη εμπιστευτική έκδοση της παρούσας απόφασης θα δημοσιευθεί με αριθμό υπόθεσης SA.43364 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων στον ιστότοπο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα απορρήτου. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων περί κρατικών ενισχύσεων στο διαδίκτυο και την Επίσημη Εφημερίδα περιέχονται στο http://ec.europa.eu/competition/state_aid/newsletter/ (εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τις κρατικές ενισχύσεις).