Τρομακτικές οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία – Τι μπορεί να σταματήσει την κρίση

Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, κανείς δεν ήξερε πόσο θα διαρκούσε η σύγκρουση ή πόσο βαθιά θα ήταν τα ωστικά κύματα που θα έστελνε τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Καθώς ο πόλεμος, όμως, πλησιάζει στον τρίτο μήνα, οι οικονομικές επιπτώσεις από τη σύγκρουση γίνονται πιο ξεκάθαρες ενώ οι προοπτικές μόνο ευοίωνες δεν φαίνονται.

Σε ένα ταραχώδες πλαίσιο παγκόσμιων πληθωριστικών πιέσεων εν μέσω ανόδου στις τιμές των τροφίμων, των προϊόντων ενέργειας και των διαταραγμένων αλυσίδων εφοδιασμού μετά την πανδημία του κορωνοϊού, ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας επιδεινώνει τις εντάσεις προσφοράς και ζήτησης, βλάπτει το καταναλωτικό κλίμα και απειλεί την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη.

Τεταμένο το κλίμα στις αγορές

Οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές συνεχίζουν να επικεντρώνονται στον πόλεμο, που έχει μπει πλέον στη δεύτερη φάση του, με τις συγκρούσεις να επικεντρώνονται στα ανατολικά και στη λεγόμενη «μάχη για το Ντονμπάς», η οποία θα μπορούσε να καθορίσει την έκβαση του πολέμου.

Στο μεταξύ, οι επενδυτές συνταράσσονται από τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και την επιβραδυντική του επίδραση στην παγκόσμια ανάπτυξη: το διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι ο ρυθμός πληθωρισμού στις ΗΠΑ θα φτάσει το 7,7% φέτος και το 5,3% στη ζώνη του ευρώ. 

Η ανησυχία για την αύξηση στις τιμές ωθούν τους επενδυτές στο να πουλήσουν ομόλογα, στέλνοντας τις αποδόσεις υψηλότερα. Σε αυτό το πλαίσιο, η απόδοση του αμερικανικού 10ετούς άγγιξε το 2,94% την Τρίτη, ένα επίπεδο που δεν είχε υπάρξει από τα τέλη του 2018.

Οι επενδυτές αναμένουν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα εισαγάγουν πιο επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων προκειμένου να ελέγξουν τις αυξήσεις των τιμών, μια κίνηση που θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει περισσότερα sell-offs στην αγορά, σύμφωνα με το ΔΝΤ.

Η παγκόσμια ανάπτυξη προσέκρουσε… σε βράχο

Ό,τι κι αν συμβεί στο μέτωπο τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, τα σοκ από τη σύγκρουση θα συνεχίσουν να αντηχούν σε όλο τον κόσμο, με την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ να μειώνουν τις προβλέψεις τους για την παγκόσμια ανάπτυξη.

Το ΔΝΤ αναθεώρησε επί τα χείρω τις εκτιμήσεις του για το 2022 και το 2023 την Τρίτη, λέγοντας ότι ο οικονομικός αντίκτυπος από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία «θα εξαπλωθεί σε μεγάλο βαθμό, προσθέτοντας πιέσεις στις τιμές και επιδεινώνοντας τις προκλήσεις». 

Εν τω μεταξύ, η Παγκόσμια Τράπεζα μείωσε την πρόβλεψή της για την παγκόσμια ανάπτυξη για το 2022 κατά σχεδόν ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα, από 4,1% σε 3,2%, επικαλούμενη την πίεση που άσκησε στην παγκόσμια οικονομία η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

«Η Ρωσία είναι σημαντικός προμηθευτής πετρελαίου, φυσικού αερίου και μετάλλων και, μαζί με την Ουκρανία, σιταριού και καλαμποκιού. Οι μειωμένες προμήθειες αυτών των εμπορευμάτων έχουν οδηγήσει τις τιμές τους σε απότομη άνοδο», δήλωσε την Τρίτη το ΔΝΤ

Ο Jari Stehn, επικεφαλής Ευρωπαίος οικονομολόγος της Goldman Sachs, δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι ο αντίκτυπος του πολέμου στην Ουκρανία έχει ήδη βάλει φρένο στην οικονομία της Ευρώπης.

Αύξηση στις τιμές των τροφίμων

Παράλληλα, με την Ουκρανία να αποτελεί τον σιτοβολώνα της Ευρώπης, θέμα χρόνου είναι να ξεσπάσει επισιτιστική κρίση.

«Μια διαφαινόμενη απειλή για τον παγκόσμιο εφοδιασμό μας σε τρόφιμα είναι προ των πυλών», είπε ο Daniel Aminetzah, ηγέτης της McKinsey’s Chemicals and Agriculture Practices. 

Σημειώνεται πως η περιοχή Ουκρανίας-Ρωσίας διαδραματίζει επίσης ζωτικό ρόλο όχι μόνο ως εξαγωγέας βασικών προϊόντων όπως το σιτάρι, αλλά και ως ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές λιπασμάτων παγκοσμίως. «Βρισκόμαστε σε μια αδιανόητη κατάσταση», πρόσθεσε ο Daniel Aminetzah.

Αυτή η αστάθεια θα προκαλέσει αυτό που περιέγραψε ως «φαινόμενο μαστίγιο» στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, ενώ «αυτή η κρίση θα έχει σαφείς δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλους σιτοβολώνες όπως η Βραζιλία».

Επίσης, οι αυξημένες τιμές μπορεί να αυξήσουν σημαντικά την πιθανότητα να ξεσπάσουν ταραχές στις φτωχότερες χώρες». Το βάθος του αντίκτυπου στην παγκόσμια οικονομία εξαρτάται φυσικά από το πόσο θα διαρκέσει ο πόλεμος και την κλίμακα της καταστροφής και της αναστάτωσης που προκαλεί.

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσία είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει σύντομα, παρά το γεγονός ότι πλήττεται από μια σειρά διεθνών κυρώσεων που στοχεύουν ζωτικούς τομείς της οικονομίας της: από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέχρι το χρηματοπιστωτικό της σύστημα. Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι οι κυρώσεις είναι απίθανο να αποτρέψουν τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν από τους στόχους του στην Ουκρανία.