Τρομοκρατία, Ρωσία και ισλαμικό κράτος στην ατζέντα των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ

Οι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών συναντώνται σήμερα στις Βρυξέλλες για να δηλώσουν την αποφασιστικότητά τους στην ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, αλλά και να συζητήσουν για τη Ρωσία, με την οποία οι σχέσεις ουδέποτε είχαν επιδεινωθεί τόσο πολύ.

H συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών, στην πάταξη της παράνομης διακίνησης όπλων και για τη δημιουργία κοινού μητρώου επιβατών αεροπορικών μεταφορών, έχει καταστεί προτεραιότητα των ευρωπαίων ηγετών μετά τις πολύνεκρες επιθέσεις στο Παρίσι και τη μεγάλη επιχείρηση εναντίον τζιχαντιστών στο τέλος της περασμένης εβδομάδας στο Βέλγιο με την οποία απετράπησαν επιθέσεις κατά της αστυνομίας.

Στο σημερινό συμβούλιο οι Ευρωπαίοι θα τονίσουν την αποφασιστικότητά τους να δράσουν γρήγορα, πριν από το συμβούλιο υπουργών Εσωτερικών στη Ρίγα στις 28 Ιανουαρίου και κυρίως πριν από τη σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ στις 12 Φεβρουαρίου που θα αφιερωθεί στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και στους ευρωπαίους «ξένους μαχητές» που επιστρέφουν από τη Συρία και το Ιράκ.

Απόδειξη της διεθνούς κινητοποίησης είναι ότι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών θα μετάσχουν την Πέμπτη, στο Λονδίνο, σε συνάντηση των χωρών του συνασπισμού που πολεμά τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους οι οποίοι δρουν στο Ιράκ και τη Συρία, την οποία διοργανώνουν η Βρετανία και οι ΗΠΑ.

Στη σημερινή συζήτηση ανάμεσα στους ευρωπαίους υπουργούς ενδέχεται να ανεβούν οι τόνοι όσον αφορά το βασικό θέμα της ημερήσιας διάταξης που είναι οι σχέσεις με τη Μόσχα. Ουδέποτε οι σχέσεις είχαν επιδεινωθεί σε τέτοιο βαθμό μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η επιδείνωση αυτή οφείλεται στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, με τη Μόσχα να κατηγορείται εξάλλου για υποστήριξη των ανταρτών στην ανατολική Ουκρανία.

Οι 28 χώρες είναι ιδιαίτερα διχασμένες, μεταξύ των χωρών της ανατολικής Ευρώπης που τελούσαν υπό τον σοβιετικό ζυγό και τάσσονται υπέρ μιας σκληρής στάσης απέναντι στη Μόσχα και εκείνων που υποστηρίζουν την επανάληψη του διαλόγου, ακόμη και άρση των κυρώσεων, κυρίως ορισμένες χώρες των οποίων η οικονομία συνδέεται στενά με τη Ρωσία.

Συνεργασία για τη Συρία και το Ισλαμικό Κράτος
Για τη νέα επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία επικρίνεται από ορισμένους ως υπερβολικά διαλλακτική με τη Ρωσία, το θέμα αυτό είναι ιδιαίτερα λεπτό. Ένα έγγραφο εργασίας που ζητεί από τους υπουργούς να εξετάσουν μια «πιο προορατική προσέγγιση ώστε να στραφεί η Ρωσία σε αλλαγή πολιτικής» κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα.

Το έγγραφο προτείνει ορισμένους τομείς για μια «επιλεκτική και σταδιακή αποκατάσταση των σχέσεων» με τη Μόσχα, με πρωταρχική τη συνεργασία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα στη Συρία και την καταπολέμηση της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, αλλά και τη Λιβύη και τις συνομιλίες για τα πυρηνικά με το Ιράν.

Το κείμενο τονίζει ότι η πρόοδος στο διάλογο με τη Ρωσία ενδεχομένως «δεν θα σημάνει επάνοδο σε μια κανονική κατάσταση» και ότι η πρόοδος θα πρέπει να είναι «στενά συνδεδεμένη» με την πλήρη εφαρμογή των ειρηνευτικών συμφωνιών του Μινσκ που υπογράφηκαν το Σεπτέμβριο. Οι συμφωνίες αυτές που προβλέπουν κατάπαυση του πυρός δεν τηρούνται, ενώ η κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία επιδεινώνεται εκ νέου κυρίως με την επίθεση των αυτονομιστών στο αεροδρόμιο του Ντονέτσκ.

Το κείμενο εξετάζει κυρίως μια «διαφοροποίηση» μεταξύ των κυρώσεων που έχουν σχέση με την Κριμαία, οι οποίες «θα πρέπει να συνεχιστούν όσο διάστημα συνεχίζεται η προσάρτηση» και αυτών για την “αποσταθεροποίηση της ανατολικής Ουκρανίας”, τείνοντας σαφώς το χέρι στη Μόσχα, αν τα όπλα σιγήσουν στο Ντονμπάς, όπου η σύγκρουση έχει προκαλέσει τον θάνατο 4.800 ανθρώπων από τον Απρίλιο. «Η ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμη να αναθεωρήσει προς τα κάτω τις κυρώσεις αυτές μόλις η Ρωσία εφαρμόσει τις συμφωνίες του Μινσκ», αναφέρει το κείμενο.

Η ΕΕ επέβαλε περιορισμένες οικονομικές κυρώσεις μετά την προσάρτηση της Κριμαίας τον Μάρτιο. Οι κυρώσεις που έχουν σχέση με την κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία είναι πολύ βαρύτερες και θεωρούνται εν μέρει υπεύθυνες για την πτώση της ισοτιμίας του ρουβλίου και τη σοβαρή οικονομική κρίση που πλήττει τη Ρωσία.

Αυτές οι υποθέσεις εργασίας δυσαρέστησαν ορισμένα κράτη μέλη. Η υποχώρηση τώρα «πιθανόν να έστελνε το λάθος μήνυμα και ο Πούτιν θα ανταμειβόταν για τη συμπεριφορά του», σχολίασε διπλωμάτης. «Δεν είναι δυνατόν να κόβονται οι σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας για αυτά που συμβαίνουν στην Ουκρανία», δήλωσε άλλος.

Σήμερα δεν θα είναι παρά η αρχή της συζήτησης. Η Ρωσία θα είναι στο επίκεντρο της συνόδου κορυφής του Μαρτίου, κατά την οποία οι ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν για μια ανανέωση διαφόρων πακέτων κυρώσεων που έχει επιβάλει η ΕΕ από την έναρξη της ουκρανικής κρίσης.