Uni.Fund – HEInnovate: Μεγάλες οι προοπτικές επιχειρηματικής ανάπτυξης στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η ημερίδα με θέμα «Επιχειρηματικότητα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και Επιχειρηματική Αξιοποίηση της Έρευνας» που πραγματοποίησε το Uni.Fund σε συνεργασία με το HEInnovate, την Πέμπτη 11 Απριλίου 2019 στο Μέγαρο Ιδρύματος Μποδοσάκη.
Στην ημερίδα συμμετείχαν 130 συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων ο αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης, Πρυτανικές Αρχές και εκπρόσωποι από 16 Πανεπιστήμια, οι Πρόεδροι και εκπρόσωποι τεσσάρων Ερευνητικών Κέντρων, η Πρέσβειρα του Ισραήλ, Irit-Ben Abba και εκπρόσωποι της Γαλλικής και Γερμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα, εκπρόσωποι επιμελητηρίων και εταιρειών, καθώς και εκπρόσωποι πολλών δομών στήριξης της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης δόθηκε μια επίκαιρη εικόνα για τις ενέργειες που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την επιχειρηματική αξιοποίηση της έρευνας. Επίσης, παρουσιάστηκαν περιπτώσεις επιτυχημένων πρακτικών που εφαρμόζονται από πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και θερμοκοιτίδες επιχειρηματικότητας στην ίδια κατεύθυνση και παραδείγματα εταιρειών που συνδέονται με τον πανεπιστημιακό και ερευνητικό χώρο και πρόσφατα χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο του Equifund. Παράλληλα, αναδείχτηκε η δράση των funds του Innovation Window του Equifund στην αλληλεπίδρασή τους με ερευνητικές ομάδες κατά τον τελευταίο χρόνο.
Ο αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης, στην ομιλία του τοποθέτησε ψηλά στις προτεραιότητες του Τομέα Έρευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ την ενίσχυση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας και την ανάδειξη του ερευνητικού και επιχειρηματικού οικοσυστήματος που δραστηριοποιείται στις τεχνολογίες που σχετίζονται με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση (4ΒΕ). Επίσης, συμπλήρωσε: «Το 2018, από το πρόγραμμα «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας κατανεμήθηκαν 388 εκ. ευρώ σε 606 ερευνητικά έργα και συνεργασίες μεταξύ επιχειρήσεων, ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ). Πρόσφατα, προκηρύχθηκαν από το ίδιο πρόγραμμα επιπλέον 250 εκ. ευρώ με έμφαση στον εμπλουτισμό του στελεχιακού δυναμικού τμημάτων Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) καινοτόμων επιχειρήσεων και την ανάδειξη των δυνάμεων της χώρας σε τεχνολογίες που σχετίζονται με την 4ΒΕ. Επιπλέον, έχουν διαμορφωθεί τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία για επενδύσεις υψηλού κινδύνου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Ταμείο «Παράθυρο Καινοτομίας» του Υπερταμείου Συμμετοχών Εquifund. Το Equifund αποσκοπεί με τρία ταμεία να στηρίξει την καινοτόμο επιχειρηματικότητα και την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων από τα ΑΕΙ και ΕΚ της χώρας χωρίς στρεβλώσεις και με τρόπο ομαλό προάγοντας την υγιή επιχειρηματικότητα. Το Equifund με ελάχιστο συνολικό επενδυτικό κεφάλαιο 300 εκ. €, με τα 200 εκ. € να είναι δημόσια δαπάνη, διανοίγει ελκυστικές προοπτικές στην ανάπτυξη νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας και ήδη έχει προχωρήσει στις πρώτες επενδύσεις. Ακόμη, σχεδιάζουμε την ανάπτυξη νέου τύπου Τεχνολογικών Πάρκων που θα βασίζονται σε σύμπραξη του δημόσιου με τον ιδιωτικού τομέα με σκοπό τη δημιουργία, εγκατάσταση και λειτουργία νεοφυών επιχειρήσεων υψηλής έντασης Γνώσης. Τέλος θα ήθελα να επισημάνω τις νομοθετικές παρεμβάσεις για την παροχή φορολογικών κινήτρων σε επιχειρήσεις υψηλής έντασης Γνώσης που καθιστούν τη χώρα ελκυστικό επενδυτικό προορισμό για δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας, σύμφωνα με την πρόσφατη ετήσια αναφορά της Deloitte για την παγκόσμια καταγραφή κινήτρων επενδύσεων και Καινοτομίας».
Για τις ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο Peter Baur, Senior expert της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, DG-EAC, παρουσίασε το εργαλείο HEInnovate, μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ-OECD) που στοχεύει στην αξιολόγηση και βελτίωση του επιπέδου ωριμότητας των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων σε θέματα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Peter Hannon, Διευθυντής του Institute of Entrepreneurial Leadership στο πανεπιστήμιο του Swansea στο Ηνωμένο Βασίλειο, τόνισε ότι για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις των καιρών είναι αναγκαίο να υπάρξουν ακαδημαϊκοί που θα λειτουργήσουν με επιχειρηματική αντίληψη (academic entrepreneurs) και ακαδημαϊκοί που θα αναδείξουν και θα διδάξουν την έννοια της επιχειρηματικότητας (entrepreneurial academics) μέσα σε όλα τα Πανεπιστήμια.
O Νίκος Βαρσακέλης, Αναπληρωτής Πρύτανης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, παρουσίασε τα στάδια της επιτυχημένης διαδικασίας που ακολουθεί το Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου, που ξεχωρίζει για τη δράση του σε σχέση με τη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, την επιχειρηματική τους αξιοποίηση με τη δημιουργία τεχνοβλαστών (spin-off). Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2007 έως σήμερα έχουν δημιουργηθεί επτά spin-offs, τέσσερις ακόμη θα δημιουργηθούν το προσεχές διάστημα, ενώ και στο επίπεδο της κατοχύρωσης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, έχουν κατοχυρωθεί 75 πατέντες. Ο κ. Βαρσακέλης αναφέρθηκε επίσης στους μηχανισμούς που έχει αναπτύξει το Πανεπιστήμιο για τη σύνδεση της έρευνας με την αγορά καθώς και τη σύνδεση με το οικοσύστημα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, χρηματοδοτικούς φορείς και επιχειρήσεις.
Η Αγγελική Καραγιαννάκη, Διευθύντρια του Κέντρου Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας (ACEin) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), παρουσίασε τους τρεις άξονες δραστηριοποίησης του Κέντρου, σε επίπεδο εκπαίδευσης στην επιχειρηματικότητα, φιλοξενίας και υποστήριξης ομάδων και νεοφυών επιχειρήσεων και σύνδεσης με την αγορά, μέσω προγραμμάτων Ανοιχτής Καινοτομίας (Open Innovation). Το ACEin, που συμπλήρωσε πέντε χρόνια λειτουργίας ως θερμοκοιτίδα, ξεκίνησε με τη στήριξη του Δήμου Αθηναίων και έχει πλέον ενταχθεί στην οργανωτική δομή του ΟΠΑ, αποτελώντας παράδειγμα αυτοχρηματοδοτούμενης δράσης για ένα Πανεπιστήμιο και προσδίδοντας σημαντική αξία στο ευρύτερο ακαδημαϊκό περιβάλλον και στην κοινωνία.
Ο Γιώργος Νούνεσης, Διευθυντής και Πρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» παρουσίασε το πλάνο ανάπτυξης για την πενταετία 2018-2013 και τους τομείς στόχευσης της ερευνητικής στρατηγικής του Κέντρου. Επίσης, αναφέρθηκε στις ενέργειες του Τεχνολογικού Πάρκου Λεύκιππος για τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή, τη στήριξη νεοφυών καινοτόμων επιχειρήσεων και την εμπορευματοποίηση καινοτόμων τεχνολογικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Συμπλήρωσε ακόμη ότι στους άμεσους στόχους του Πάρκου είναι η υποστήριξη ακόμη περισσότερων εταιρειών.
Πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα για την επιχειρηματική αξιοποίηση της έρευνας αναδείχτηκαν επίσης μέσω της παρουσίασης του προγράμματος NBG Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας και του egg – enter•grοw•go (egg) που σχεδιάστηκε και υλοποιείται από την Eurobank και το Corallia του Ερευνητικού Κέντρου Αθηνά, από το 2013.
O Σπύρος Αρσένης, Manager του NBG Business Seeds, αναφέρθηκε στις εκτενείς επαφές του προγράμματος με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα σε όλη της Ελλάδα, καθώς και στις δράσεις που οργανώνονται (π.χ. Διαγωνισμός Καινοτομίας, Match and Develop event, κλπ.) για την ανάδειξη καινοτόμων ιδεών και την υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων. Eπίσης, παρουσίασε ένα σύνολο υπηρεσιών και εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί από το πρόγραμμα και απευθύνονται αποκλειστικά σε spin-off, start-ups και καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Η Ρούλα Μπαχταλιά, Διευθύντρια του egg – enter•grοw•go, παρουσίασε το νέο αναβαθμισμένο πλαίσιο λειτουργίας του Προγράμματος και τις δύο διακριτές και συμπληρωματικές πλατφόρμες υποστήριξης της επιχειρηματικότητας που αναπτύσσει: Την πλατφόρμα «Start-Up», που απευθύνεται σε επιχειρηματικές ομάδες ή νεοφυείς εταιρείες (μέχρι 3 ετών) με πρώιμες επιχειρηματικές ιδέες, και την πλατφόρμα «Scale-Up», ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο επιτάχυνσης της προϊοντικής ανάπτυξης που απευθύνεται σε πιο ώριμα start-ups, παρέχοντάς τους πολυεπίπεδη υποστήριξη στην προσπάθειά τους για άντληση των απαραίτητων κεφαλαίων, τη στόχευση στην κατάλληλη πελατειακή βάση και την επιτάχυνση της προϊοντικής τους ανάπτυξης, εντός και εκτός Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό ανέδειξε τη σημασία και τις δυνατότητες επιχειρηματικών σχεδίων, τα οποία αξιοποιούν πολυετή ερευνητική δραστηριότητα και ακαδημαϊκή αριστεία.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν επίσης οι εταιρείες Nanoplasmas, τεχνοβλαστός του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, PLiN Nanotechnology, τεχνοβλαστός του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και η ClioMuse, που ξεκίνησε την πορεία της από τον πανεπιστημιακό διαγωνισμό καινοτομίας Ennovation. Οι Κοσμάς Έλληνας, Θεοδώρα Καραμανίδου και Δάφνη Τσεβρένη που παρουσίασαν αντίστοιχα τις εταιρείες περιέγραψαν τη δραστηριότητά τους, κάνοντας λόγο για τις υποστηρικτικές δομές του ελληνικού οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας που στήριξαν και ενίσχυσαν την εξέλιξή τους μέχρι τη χρηματοδότηση.
Για τα αποτελέσματα από την επαφή με ερευνητικές ομάδες και τις δυνατότητες χρηματοδότησής τους μίλησαν εκπρόσωποι από τα Funds του Innovation Window του Equifund σε πάνελ που συντόνισε ο Αιμίλιος Χαλαμανδάρης, Ιδρυτής της Innoetics. Στο πάνελ συμμετείχαν οι Αρίστος Δοξιάδης από το BigPi, Γιώργος Μούσμουλας από τη Metavallon, Στέλιος Ηλιάκης από το Uni.Fund και Κωνσταντίνος Μαύρος από τη Velocity Partners.
Βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν από τη συζήτηση ήταν ότι υπάρχει σημαντικός ανεκμετάλλευτος πλούτος στο πεδίο της καινοτομίας και της έρευνας στη χώρα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομική ανάπτυξη και να σταθεί ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, για να αξιοποιηθεί αυτός ο πλούτος απαιτείται συστηματική προσπάθεια και συνεργασία από διάφορες πλευρές, όπως ανάπτυξη επιχειρηματικής αντίληψης, διάθεση και προσπάθεια από τους ίδιους τους ερευνητές, ενεργή λειτουργία δομών στήριξης της επιχειρηματικότητας στα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα κλπ. Τα funds στηρίζουν την προσπάθεια αυτή και συχνά επενδύουν σημαντικό χρόνο για να βοηθήσουν μία ερευνητική ομάδα να ωριμάσει προς την κατεύθυνση της επιχειρηματικής αξιοποίησης της έρευνας. Καθώς απαιτείται χρόνος για την ωρίμανση, τα αποτελέσματα αυτής της δράσης δεν είναι ακόμη εμφανή, αλλά αναμένεται ότι σύντομα θα έχουμε τα πρώτα ενθαρρυντικά σημάδια.
Μετά την ολοκλήρωση της ημερίδας, η Κατερίνα Πραματάρη, Partner του Uni.Fund και συντονίστρια της Ημερίδας, δήλωσε: «Βλέπουμε με ιδιαίτερη χαρά το κλίμα στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα να αλλάζει και να αναπτύσσεται μία σημαντική δυναμική στον χώρο. Έχοντας δει περισσότερες από 100 ερευνητικές ομάδες σε ένα χρόνο στο πλαίσιο του Uni.Fund, θεωρούμε ότι υπάρχει υψηλή ποιότητα έρευνας και άνθρωποι που ξεχωρίζουν. Ενώ αντιλαμβανόμαστε τη μεγάλη ακόμη προσπάθεια που χρειάζεται να γίνει για να το πετύχουμε, βλέπουμε ότι υπάρχει διάθεση για αλλαγή, συνεργασία και στήριξη από όλες τις πλευρές και διαμορφώνεται ένα οικοσύστημα υγιούς επιχειρηματικότητας στη χώρα. Ελπίζουμε να συνεχιστεί αυτή η πορεία και να μπορούμε να συμβάλουμε κι εμείς με θετικό πρόσημο».
