Βαρδής Βαρδινογιάννης: Ηγέτης μιας επιχειρηματικής αυτοκρατορίας
Με ναυαρχίδα τη Motor Oil, 100 εταιρείες στον όμιλο και άυλες αξίες που συνόδευαν το επιχειρηματικό του όραμα για πάνω από μισό αιώνα ο Βαρδής Βαρδινογιάννης αφήνει παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές της οικογένειας αλλά και ισχυρό αποτύπωμα στο επιχειρείν και στην οικονομία.
Κατέστησε τη Motor Oil έναν όμιλο με ετήσιο κύκλο εργασιών 13,3 δισ. ευρώ, με δυναμικότητα διύλισης άνω των 200 χιλ. βαρελιών αργού πετρελαίου, με πάνω από 1.500 σταθμούς ανεφοδιασμού Avin και Coral, με πάνω από 255 χιλ. πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στο πελατολόγιο της nrg και με το μεγαλύτερο επενδυτικό πλάνο ενεργειακής μετάβασης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο όμιλος προωθεί επενδυτικό πρόγραμμα 4 δισ. ευρώ με ορίζοντα το 2030, κατευθύνοντας περισσότερα από 2,5 δισ. ευρώ σε ενεργειακά έργα χαμηλών εκπομπών άνθρακα και 1,5 δισ. ευρώ σε έργα ανθεκτικότητας και αναβάθμισης.
Πώς αρχίζει η ιστορία
Για να φτάσει η Motor Oil σε αυτά τα μεγέθη προηγήθηκε μια ιστορία άνω των 50 ετών.
Η πρώτη επιχείρηση του ομίλου ήταν η ΣΕΚΑ. Ιδρύθηκε το 1961 από τον Νίκο Βαρδινογιάννη, αδελφό του Βαρδή, με σκοπό τη λειτουργία ενός σταθμού ανεφοδιασμού ναυτιλιακών καυσίμων στη Νότια Κρήτη για διερχόμενα πλοία από στη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η δραστηριότητα αναπτύχθηκε μέσω κοινοπραξίας με την εταιρεία Mobil Corporation και τον Αριστοτέλη Ωνάση και μετέπειτα επεκτάθηκε μέσω συνεργειών με την Motor Oil που ίδρυσαν τα δυο αδέλφια το 1970. Σημειώνεται ότι δύο χρόνια αργότερα, το 1972, ο Νίκος Βαρδινογιάννης έφυγε από τη ζωή και τα ινύα του ομίλου που είχε αρχίσει να θεμελιώνεται ανέλαβε ο αδελφός του Βαρδής Βαρδινογιάννης, ο οποίος ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Motor Oil από το 1972 μέχρι χθες.
Η ΣΕΚΑ σήμερα
Αναφορικά με την ΣΕΚΑ, η οποία σήμερα κάνει τζίρο γύρω στα 200 εκατ. ευρώ, με επικεφαλής τον Δημοσθένη Ν. Βαρδινογιάννη, αρχικά αναλάμβανε ανεφοδιασμούς πλοίων εντός του φυσικού λιμανιού των Καλών Λιμένων στη νότια ακτή της Κρήτης με ένα πλοίο-“μάνα”, ένα μεγάλο δεξαμενόπλοιο, στο οποίο πρόσδεναν τα πλοία για ανεφοδιασμό και τροφοδοσία. Στη συνέχεια κατασκευάστηκε εγκατάσταση δεξαμενών στη νησίδα Αγ. Παύλος, με το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του σταθμού των Καλών Λιμένων να είναι πάντα η θέση του: 7 ναυτικά μίλια από τα διεθνή ύδατα και το θαλάσσιο διάδρομο του καναλιού του Σουέζ. Για δεκαετίες, ο σταθμός προσέλκυε διερχόμενα πλοία για καύσιμα και εφόδια που περνούσαν από το κανάλι του Σουέζ. Η ΣΕΚΑ επέκτεινε τις υπηρεσίες εφοδιασμού καυσίμων και στον Πειραιά όταν λειτούργησε το διυλιστήριο της Motor Oil στους Αγ. Θεοδώρους, κοντά στη Κόρινθο ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ολοκληρώσει ένα εκτεταμένο επενδυτικό πρόγραμμα με σκοπό να διεκδικήσει θέση ως πύλη ανεφοδιασμού στη Μεσόγειο.
Η Motor Oil και η συμφωνία με την Aramco
Η Motor Oil εγκαινίασε ουσιαστικά τη λειτουργία της το 1972 με διυλιστήριο και μονάδα παραγωγής βασικών λιπαντικών. Λίγα χρόνια μετά αναπτύχθηκαν δεξαμενές, μονάδα καταλυτικής αναμόρφωσης για παραγωγή βενζινών, μονάδα επεξεργασίας μαζούτ και μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με πρώτη ύλη αέριο καύσιμο. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 η Saudi Aramco απέκτησε το 50% των μετοχών της Motor Oil που υλοποίησε εκείνη την εποχή μεγάλα επενδυτικά προγράμματα αναβάθμισης του διυλιστηρίου με σκοπό την εναρμόνισή του με τις αυστηρές ποιοτικές προδιαγραφές της ΕΕ περί καθαρών καυσίμων. Επενδύσεις σε νέες μονάδες ενίσχυσαν την Motor Oil που το 2001 εισήγαγε τις μετοχές της στο χρηματιστήριο. Ακολούθησε ένα μπαράζ εξαγορών που μεγέθυνε περαιτέρω τον όμιλο. Το 2002 έγινε η εξαγορά της Avin Oil και το 2005 η Motor Oil επαναγόρασε το ποσοστό των μετοχών της από την Aramco ενώ μέχρι το 2010 είχε αποκτήσει τον έλεγχο της εταιρείας OFC Υπηρεσίες Αεροπορικών Καυσίμων και ολοκλήρωσε την εξαγορά της Shell Hellas.
Η έμφαση στο μέλλον της ενέργειας και το μπαράζ εξαγορών
Έκτοτε ο Βαρδής Βαρδινογιάννης έδινε μεγάλη έμφαση στην ενέργεια. Το 2011 ολοκληρώθηκε η κατασκευή 5ου αεροστροβίλου στο συγκρότημα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και ατμού του διυλιστηρίου, του οποίου η συνολική ισχύς φτάνει τα 85 MW. Λίγο αργότερα η Motor Oil εξαγόρασε την εταιρεία πετρελαιοειδών Cyclon ενώ το 2018 έγινε η εξαγορά του 90% της εταιρείας παροχής ηλεκτρικού ρεύματος NRG Trading House Ενεργειακή rebranding της AvinOil.
Η είσοδος στις ΑΠΕ γίνεται το 2019 με την θυγατρική Teforto Holdings και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στο διυλιστήριο. Ακολούθησε αύξηση της δυναμικότητας της μονάδας παραγωγής υδρογόνου του διυλιστηρίου και ίδρυση της MORE (Motor Oil Renewable Energy). Αναπτύσσεται αεριοστροβιλικός σταθμός συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο στην Κομοτηνή σε συνεργασία με την ΓΕΚ Τέρνα, μία από τις σημαντικότερες επενδύσεις στην ελληνική αγορά ενέργειας, ύψους 375 εκατ. ευρώ και εγκαθίσταται σύστημα αποθήκευσης ενέργειας στο διυλιστήριο.
Τα μεγάλα deals
Στο μεταξύ η Motor Oil έχει επεκταθεί στη λιανική αγορά εμπορίας πετρελαιοειδών σε Σερβία, Κροατία και Βόρεια Μακεδονία μέσω εξαγορών της Coral (μετά την εξαγορά η Shell Hellas μετονομάστηκε σε Coral) και της θυγατρικής της στα Σκόπια, με χαρτοφυλάκιο σημάτων Avin, Coral και Shell.
Ακολουθεί το 2022 η σύμπραξη με τη ΔΕΗ για την ανάπτυξη έργων στον τομέα του πράσινου υδρογόνου, με αρχική επένδυση 60-70 εκατ. ευρώ και η εξαγορά του 29,87% των μετοχών του ομίλου Ελλάκτωρ, ένα από τα μεγαλύτερα deals στην ελληνική αγορά. Η αξία της νέας εταιρείας υπολογίστηκε σε 794,5 εκατ. ευρώ και η αξία της συναλλαγής άγγιξε το 1 δισ. ευρώ. Έτσι, ο όμιλος Motor Oil έγινε ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας από ΑΠΕ, με την MORE να διαθέτει ένα χαρτοφυλάκιο έργων σε διάφορα στάδια ανάπτυξης, άνω των 2,2 GW.
Σημειώνεται επίσης ότι η Motor Oil στο πλαίσιο της στρατηγικής Ενέργεια του Μέλλοντος απέκτησε το σύνολο των μετοχών της ΕΛΙΝ Verd για επενδύσεις και δραστηριοποίηση στον τομέα των ανανεώσιμων και εναλλακτικών καυσίμων και της κυκλικής οικονομίας. Επίσης, η nrg προχώρησε σε εξαγορά του 60% της Automotive Solutions με δραστηριότητα στο e-mobility και τη βιώσιμη κινητικότητα.
H ναυαρχίδα και οι άλλες δραστηριότητες
Kάπως έτσι η Motor Oil έγινε ένας ελληνικός – πολυεθνικός όμιλος με περισσότερες από 100 εταιρείες. Ωστόσο, ο όμιλος Βαρδινογιάννη εκτός από την ενέργεια, τα διυλιστήρια, τη διανομή πετρελαιοειδών και τον ανεφοδιασμό πλοίων απαρτίζεται σήμερα από αρκετές ακόμη επιχειρήσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, με δραστηριότητα σε κλάδους όπως ξενοδοχεία (Athens Plaza), τράπεζες (Optima bank), μέσα μαζικής ενημέρωσης (Star, Alpha), αθλητισμό (συνέδεσε το όνομά του με τον Παναθηναϊκό), ψυχαγωγία και λιανεμπόριο (AVE και η θυγατρική της Retail & More που αναπτύσσει την Carrefour) κ.α..
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης και η οικογένειά του έχουν περιουσία πάνω από 2 δισ. δολ. ενώ η Lloyd’s τον συμπεριλαμβάνει στον κατάλογο με τους πιο ισχυρούς παράγοντες της παγκόσμιας ναυτιλίας. Εξάλλου, άρχισε με καριέρα αξιωματικού στο Πολεμικό Ναυτικό, απ’ όπου αποστρατεύθηκε αναγκαστικά τον Ιούλιο του 1967 από το δικτατορικό καθεστώς της 21ης Απριλίου με τον βαθμό του πλωτάρχη λόγω της αντιστασιακής του δράσης και εξορίστηκε στην Αμοργό. Έτσι ο Βαρδής Βαρδινογιάννης μυήθηκε στο αντιδικτατορικό κίνημα του Ναυτικού και στον ανεφοδιασμό πλοίων, πριν αναλάβει τις οικογενειακές επιχειρήσεις μετά τον πρόωρο θάνατο του αδελφού του.
Οι άυλες αξίες
Οι συντοπίτες του στην Επισκοπή Ρεθύμνου τον αποχαιρετούν με μαντινάδες ενώ το όνομά του, χαραγμένο σε τοίχους και δρόμους του χωριού θα θυμίζει τον ευεργέτη της τοπικής κοινωνίας που ήταν πάντα παρόν -τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του Μαριάννα και η οικογένειά του- στις ανάγκες της, από την ανάπλαση δημόσιων χώρων μέχρι την στήριξη της Εκκλησίας, τη χρηματοδότηση σχολικών εκδρομών και του τοπικού ποδοσφαιρικού συλλόγου. Με τη συμπεριφορά του ο Βαρδής Βαρδινογιάννης μετουσίωνε σε πράξη τη μαντινάδα που έλεγε συχνά ο πατέρας και τα αδέλφια του: “Ποτέ σου μην ξεχνάς τα πρώτα σκαλοπάτια, γιατί μ’ αυτά ανέβηκες εις τα ψηλά παλάτια”.
Με αυτές τις αξίες πορεύτηκε και στον επιχειρηματικό στίβο.
