What Comes Next: Η Πιο Καλά Προετοιμασμένη Γυναίκα στην Ουάσιγκτον
Η Janet Yellen είναι ένα εν δυνάµει ίνδαλµα.
Με το χαρακτηριστικό της ασηµένιο, µαργαριταρένιο κολιέ και την φαινοµενικά ατέλειωτη συλλογή από µπουφάν µε διακοσµητικά στοιχεία, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς την εικόνα της νέας υπουργού Οικονοµικών ως στάµπα πάνω σε µπλουζάκια και τη σιλουέτα της να φιγουράρει σε εµπνευσµένες δηµοσιεύσεις στο Instagram. Είναι η φυσική εκπρόσωπος του κινήµατος #Girlboss, που έχει καταστήσει τόσο όµορφα τον σύγχρονο φεµινισµό σε ένα ρηχό αλλά εµπορεύσιµο στοιχείο του ανόθευτου καπιταλισµού − ένα ευφυολόγηµα που χρησιµοποιείται για να περιγράψει τα αδυσώπητα χρονοδιαγράµµατα επιχειρηµατικών ηγετών όπως της Marissa Mayer και της Sheryl Sandberg, και για να πουλήσει «διαβόητα RBG» εµπορικά προϊόντα σε νέες γυναίκες.
Η απήχηση της Yellen στη γενιά Gen Y πρέπει σύντοµα να αρχίσει να αυξάνεται. Στην Wall Street, εν τω µεταξύ, η Yellen θεωρείται γνωστό µέγεθος. Η πρώην πρόεδρος της Οµοσπονδιακής Τράπεζας είναι άτοµο που δεν λαµβάνει αιφνιδιαστικές αποφάσεις, που λέει τι πρόκειται να κάνει και µετά κάνει ακριβώς αυτό που είπε. Οι µεγάλες χρηµατοοικονοµικές εταιρείες είναι αισιόδοξες ότι θα αποτελέσει µια ηγετική µορφή στο υπουργείο Οικονοµικών και φιλική προς τις αγορές. Αυτή η εµπιστοσύνη ενισχύεται από το γεγονός ότι η Yellen συγκέντρωσε περισσότερα από επτά εκατοµµύρια δολάρια σε αµοιβές για οµιλίες από την Goldman Sachs και το hedge fund Citadel µετά την αποχώρησή της από την Οµοσπονδιακή Τράπεζα πριν από δύο χρόνια − µια αποκάλυψη που προκάλεσε διαµάχη µεταξύ των Δηµοκρατικών.
Οι προοδευτικοί θεωρούν τη Yellen υποστηρίκτρια των Αµερικανών που υποεκπροσωπούνται. Την βλέπουν ως κάποια που θα πιέσει για υψηλότερο κατώτατο µισθό, περισσότερη ρύθµιση της σκιώδους τραπεζικής και µια νέα νοµοθεσία στα χνάρια του Dodd-Frank για την προστασία των καταναλωτών. Για τους φιλελεύθερους, η Yellen είναι κάποια που θα θεσπίσει επιτέλους προστατευτικούς µηχανισµούς στη Wall Street.
Όµως, ανεξάρτητα από το τι φαντάζεται ο κόσµος για τη Yellen (ηρωική φεµινίστρια, σωτήρας της Wall Street, προοδευτικό άτοµο), η δουλειά της στο νέο της πόστο τα επισκιάζει όλα. Ως υπουργός Οικονοµικών, είναι υπεύθυνη για τις προσπάθειες της κυβέρνησης των ΗΠΑ να σταθεροποιήσει την οικονοµία, που έχει συγκλονιστεί από την πανδηµία Covid-19. Οι αποφάσεις της τους επόµενους µήνες θα έχουν σηµαντικό αντίκτυπο στην οικονοµική ανάκαµψη.
Οι προκλήσεις που αντιµετωπίζει η Yellen και, γενικότερα, το επιτελείο του προέδρου Biden είναι τροµακτικές. Αν και το ποσοστό ανεργίας έχει υποχωρήσει από το 14,7% κατά την κορύφωση της πανδηµίας τον Απρίλιο του 2020, εξακολουθούσε να είναι «κολληµένο» στο 6,7% πέρυσι, σχεδόν διπλάσιο από το 2019. Η Οµοσπονδιακή Τράπεζα έχει µειώσει τα επιτόκια σχεδόν στο 0%. Χιλιάδες µικρές επιχειρήσεις έκλεισαν κατά τη διάρκεια της πανδηµίας, η οποία συνεχίζει να καταστρέφει τη χώρα. Και υπάρχει αυξανόµενη ανησυχία για τον συνεχή δανεισµό για την τόνωση της οικονοµίας. Το χρέος αυξήθηκε κατά το τροµακτικό ποσό των 7,8 τρισεκατοµµυρίων δολαρίων τα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης του Trump, κάτι που οφείλεται εν µέρει στις φοροαπαλλαγές του και στα τρία τρισεκατοµµύρια δολάρια δηµοσιονοµικής τόνωσης. Ορισµένοι Ρεπουµπλικάνοι χρησιµοποίησαν την αύξηση του χρέους για να αντισταθούν στο νοµοσχέδιο του προέδρου Biden, που ονοµάζεται «Αµερικανικό Σχέδιο Διάσωσης», ύψους 1,9 τρισεκατοµµυρίων δολαρίων.
Η Yellen ανέλαβε τα ηνία σε ένα υπουργείο που έχει µειωθεί σηµαντικά σε µέγεθος και δυνατότητες από τον προκάτοχό της Steven Mnuchin. Μεταξύ του 2016 και του 2019, τα κύρια τµήµατά του, συµπεριλαµβανοµένων αυτών της εσωτερικής χρηµατοδότησης, της οικονοµικής πολιτικής και των διεθνών υποθέσεων, παρουσίασαν µείωση του προσωπικού κατά περίπου 25%, λόγω περιστολής του προϋπολογισµού τους. Αυτές οι υπηρεσίες ελέγχουν τις αντιδράσεις στην οικονοµική ανάκαµψη, στη χρηµατοοικονοµική πολιτική και στα προγράµµατα επιχορηγήσεων. Ο Mnuchin διοικούσε χωρίς υφυπουργό για δύο χρόνια και άφησε το τµήµα εσωτερικής χρηµατοδότησης χωρίς ηγέτη. Η Yellen θα πρέπει να βρει άτοµα και γρήγορα για να στελεχώσει τις κενές θέσεις.
Αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς έναν ηγέτη µε καλύτερα διαπιστευτήρια από τη 74χρονη Yellen. Κάθε επιτυχία στη σταδιοδροµία της ακολουθείται από µια άλλη − µια «οροσειρά» αριστείας. Η Yellen ήταν η µοναδική γυναίκα στο τµήµα της που πήρε διδακτορικό από το Πανεπιστήµιο του Yale, και εκείνη την περίοδο ήταν (για αρκετό καιρό) η µόνη γυναίκα καθηγήτρια Οικονοµικών στο Πανεπιστήµιο Harvard. Υπηρέτησε υπό τον πρόεδρο Bill Clinton ως πρόεδρος του Συµβουλίου Οικονοµικών Συµβούλων (παραδόξως ήταν η δεύτερη γυναίκα που υπηρέτησε σε αυτόν τον ρόλο). Το 2014 έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Οµοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, υπό τον Barack Obama. Τώρα, υπό τον πρόεδρο Biden, κέρδισε έναν ακόµη τίτλο: αυτόν της πρώτης γυναίκας υπουργού Οικονοµικών. Η νέα της δουλειά την καθιστά το πρώτο άτοµο που θήτευσε στην ιερή τριάδα του αµερικανικού χρηµατοοικονοµικού συστήµατος: πρόεδρος του Συµβουλίου Οικονοµικών Συµβούλων, πρόεδρος της Οµοσπονδιακής Τράπεζας και υπουργός Οικονοµικών.Ως νέα υπουργός Οικονοµικών, ανταποκρίνεται επίσης στις εκκλήσεις του προέδρου Biden προς τα δύο κόµµατα για να περιορίσουν την πολιτική αντιπαράθεση προς όφελος της επίλυσης των προβληµάτων. «Ελπίζω ότι µπορούµε να εργαστούµε Δηµοκρατικοί και Ρεπουµπλικάνοι, για να ξεπεράσουµε αυτό το αδιέξοδο που υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια» λέει η Yellen, προσθέτοντας: «Νοµίζω ότι πολλοί άνθρωποι συµφωνούν. Πρέπει να επενδύσουµε στους ανθρώπους µας και στην υποδοµή µας. Πρέπει να βελτιώσουµε την ανταγωνιστικότητά µας».
Ο επιχειρηµατικός κόσµος µπορεί να αισθάνεταιάνετα µε τη Yellen, αλλά η ίδια δεν είναι επιχειρηµατίας. Σε αντίθεση µε τον Hank Paulson ή τον John Snow, στελέχη της Wall Street που έγιναν επικεφαλής του υπουργείου Οικονοµικών, η Yellen είναι οικονοµολόγος καριέρας. Και η πορεία του χρηµατιστηρίου δεν είναι προτεραιότητά της. Η οπτική της, λέει ο Ben Bernanke, ο πρώην πρόεδρος της Οµοσπονδιακής Τράπεζας και διακεκριµένος συνεργάτης στο Brookings Institution, δεν είναι να ικανοποιήσει συγκεκριµένη οµάδα συµφερόντων. Αντίθετα, είναι το «πώς θα κινήσουµε την οικονοµία και πώς θα διασφαλίσουµε ότι τα οφέλη µοιράζονται όσο το δυνατόν ευρύτερα».
Αν ο Mnuchin ήταν ο «πιο ανυπόµονος άντρας» του Μπελτγουέι, όπως λέγεται, η Yellen, που γεννήθηκε στο Μπρούκλιν, είναι η «πιο καλά προετοιµασµένη γυναίκα» της Ουάσιγκτον. «Έχει ένα νέο σύνολο ζητηµάτων που θα πρέπει να διερευνήσει και θα το κάνει» λέει ο Bernanke. «Θέλω να πω, δεν θα είναι ικανοποιηµένη έως ότου καταλάβει γιατί κάθε γραµµή του φορολογικού κώδικα είναι τόσο ακατανόητη, τι σηµαίνει και πώς να τη διορθώσει».
Πράγµατι, η Yellen φηµίζεται για τη συγκέντρωσή της. Οι συνάδελφοί της στο παρελθόν και στο παρόν τονίζουν ότι η σχέση τους µαζί της επικεντρώνεται στην εργασία και στο shoptalk. Συχνά παρατηρεί ότι οι άνθρωποι βαριούνται όταν έρχονται στην οικογένειά της για δείπνο, καθώς αυτή και ο σύζυγός της, George Akerlof, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Νόµπελ στα οικονοµικά το 2001, συνήθως συµµετέχουν σε συζητήσεις σχετικά µε την εργασία τους. Ο γιος της επίσης ακολουθεί την οικογενειακή παράδοση. Έλαβε το διδακτορικό του στα οικονοµικά από το Πανεπιστήµιο Harvard το 2009 και διδάσκει στο Πανεπιστήµιο του Warwick, στην Αγγλία.
Ο Bernanke επισηµαίνει ότι η Yellen προτιµά να προετοιµάζεται για συναντήσεις πολύ, πολύ νωρίτερα. Είναι γνωστή για το ότι πηγαίνει στο αεροδρόµιο πολλές ώρες πριν από την πτήση της (χρησιµοποιεί τον επιπλέον χρόνο για να διαβάσει). Ο Bernanke προσθέτει: «Είναι σχολαστικό, προσεκτικό, στοχαστικό άτοµο. Μιλά ήσυχα. Είναι καλά προετοιµασµένη και έχει κάνει όλη την ανάλυση. Αλλά δεν είναι συνεσταλµένη και δεν φοβάται να µιλήσει. Μερικές φορές το πιο ήσυχο άτοµο στο δωµάτιο είναι το άτοµο που θέλετε να ακούσετε».
Η Yellen προτιµά να διαβάζει σηµειώσεις αντί να µιλάει απροετοίµαστη. Ως διευθυντής του Κέντρου Φορολογικής και Νοµισµατικής Πολιτικής Hutchins στο Brookings Institution, ο David Wessel συνεργάστηκε στενά µε τη Yellen και την έχει δει να µιλάει αµέτρητες φορές. Περιγράφει τη διαδικασία που ακολουθεί όταν απαντάει σε ερωτήσεις του κοινού. Πρώτον, γράφει την απάντησή της και την αποµνηµονεύει. Στη συνέχεια, σκίζει το χαρτί. Και, τελικά, µιλάει. Αλλά η Yellen διαθέτει επίσης ένα σπάνιο χάρισµα. Η Mary C. Daly, πρόεδρος της Οµοσπονδιακής Τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο, λέει ότι η Yellen είναι ικανή να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ορατοί. «Νιώθω ότι βρήκαµε µια άλλη Eleanor Roosevelt στο πρόσωπο της Janet» λέει η Daly, η οποία θεωρεί τη Yellen µέντορα και φίλη. «Μπορεί να υπάρχει ένα δωµάτιο µε χιλιάδες ανθρώπους, αλλά όταν βγαίνει στη σκηνή όλοι κάνουν ησυχία και όλα τα µάτια στρέφονται σε εκείνη. Δεν έχω δει ποτέ να συµβαίνει αυτό µε κανέναν άλλο».
Έχει επίσης τη συνήθεια να ρωτά τους συναδέλφους για τις απόψεις τους, ακόµα και όταν µάλλον ξέρει τι πρόκειται να κάνει, λέει ο Wessel. Η αναζήτηση γνωµών τονώνει την αίσθηση του «εγώ» των συναδέλφων της. Και αυτό το µασάζ του «εγώ» είναι µια ικανότητα που σίγουρα δεν βλάπτει την Yellen, η οποία έχει κάνει καριέρα ως µόνη γυναίκα σε αίθουσες γεµάτες µε αξιοσέβαστους άνδρες.
Οι άνθρωποι που κάθονται γύρω από τα τραπέζια του G7, του G20 και του ΔΝΤ συµπαθούν τη Yellen, αλλά και την σέβονται, λέει ο Wessel. «Το ανάστηµά της θα της δώσει σηµαντική επιρροή στην κυβέρνηση». Αυτή η επιρροή θα επεκταθεί στο Οβάλ Γραφείο, προβλέπει. «Όταν επιλέξει να το χρησιµοποιήσει, θα έχει κάτι σχεδόν σαν δικαίωµα αρνησικυρίας για τις σηµαντικές οικονοµικές πολιτικές». Αλλά µένει να δούµε πώς ακριβώς θα ασκήσει αυτή τη δύναµη. Η Yellen πέρασε το µεγαλύτερο µέρος της σταδιοδροµίας της στην Ουάσιγκτον, στην Οµοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, µια ανεξάρτητη υπηρεσία που είναι επιφορτισµένη µε το να εφαρµόζει τις αποφάσεις νοµισµατικής πολιτικής µακριά από πολιτική επιρροή. Ως αποτέλεσµα, ήταν προσεκτική σε ό,τι αφορούσε τις προσωπικές της προτιµήσεις ή τον εαυτό της.
«Μπορεί να υπάρχει ένα δωµάτιο µε χιλιάδες ανθρώπους, αλλά όταν βγαίνει στη σκηνή όλοι κάνουν ησυχία και όλα τα µάτια στρέφονται σε εκείνη».
Ένα γεγονός έχει αποτυπωθεί στη µνήµη του Wessel ως µια στιγµή που η Yellen αποκάλυψε τις πολιτικές της προτιµήσεις. Ήταν το 2014 και η Yellen ήταν ήδη σχεδόν ένα χρόνο πρόεδρος της Οµοσπονδιακής Τράπεζας, όταν έδωσε µια οµιλία σχετικά µε την ανισότητα των οικονοµικών ευκαιριών σε µια αίθουσα γεµάτη από τους συναδέλφους της στην Οµοσπονδιακή Τράπεζα της Βοστώνης. Η ανισότητα εισοδήµατος και πλούτου, είπε, ήταν κοντά στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 100 ετών και η τάση την απασχολούσε. Και µετά το διόρθωσε λίγο. «Νοµίζω ότι είναι σκόπιµο να αναρωτηθούµε αν αυτή η τάση είναι συµβατή µε τις αξίες που βασίζονται στην ιστορία του έθνους µας, µεταξύ των οποίων είναι η υψηλή αξία που παραδοσιακά δίνουν οι Αµερικανοί στην ισότητα ευκαιριών» είπε.
Η Yellen γνώριζε ότι υπήρχαν δηµοσιογράφοι για να καλύψουν τη συζήτηση, αλλά πίστευε ότι οι παρατηρήσεις της ήταν σχετικά καλοπροαίρετες. Προφανώς, έκρινε λάθος. Ο Neil Irwin από τους New York Times χαρακτήρισε τα λόγια της «ριζοσπαστικά». «Όχι, δεν ήταν η Elizabeth Warren ή ο εκδότης του The Nation ή ο Paul Krugman» έγραφε το άρθρο του New Yorker για την εκδήλωση.
«Όλοι [στην κυβερνητική κοινότητα] γνωρίζουν ότι η Yellen είναι φιλελεύθερη Δηµοκρατική, αλλά αυτό δεν πρέπει να επηρεάσει τη δουλειά της ως προέδρου της Οµοσπονδιακής Τράπεζας» σχολίασε ο N. Gregory Mankiw, πρώην οικονοµικός σύµβουλος του George Bush και τότε πρόεδρος του Τµήµατος Οικονοµικών στο Harvard. Μήνες αργότερα η Yellen, η οποία φαίνεται να είναι πιο κοντά στο Kέντρο από την Aριστερά, παρέδωσε στο Κογκρέσο την εξαµηνιαία έκθεση της νοµισµατικής πολιτικής. Ωστόσο, διαπίστωσε ότι οι Ρεπουµπλικάνοι εξακολουθούσαν να επικεντρώνονται στις παρατηρήσεις της στη Βοστώνη.
«Χώνετε τη µύτη σας σε µέρη που δεν έχετε καµία δουλειά» την επέπληξε ο µελλοντικός επικεφαλής του γραφείου του Trump, Mick Mulvaney, τότε εκπρόσωπος των Δηµοκρατικών από τη Νότια Καρολίνα. Ο αντιπρόσωπος Sean Duffy, Ρεπουµπλικανός από το Ουισκόνσιν και πρώην µέλος της σειράς του MTV, The Real World, την κατηγόρησε για πολιτική µεροληψία. Η Yellen υπερασπίστηκε τη θέση της. «Δεν κάνω πολιτικές δηλώσεις» είπε. «Αναφέροµαι σε ένα σηµαντικό πρόβληµα που αντιµετωπίζει η Αµερική».
Δεν θεώρησε αυτό που είχε πει οτιδήποτε άλλο εκτός από ανάλυση βάσει δεδοµένων. Και ούτως ή άλλως, «ήταν ένα θέµα το οποίο είχα συζητήσει πολλές φορές στο παρελθόν» λέει στο Fortune.
Η Yellen συνάντησε δυσκολίες το 2018, όταν ο τότε πρόεδρος Donald Trump ουσιαστικά την απέλυσε και την αντικατέστησε µε τον Jerome Powell. «Απογοητεύτηκε» λέει ο φίλος της Wessel. «Νόµιζε ότι ο Trump τη συµπαθούσε και ότι είχε µια πιθανότητα να διοριστεί ξανά». Ωστόσο, ήταν χαρούµενη που ο Powell, ένας συνάδελφος τον οποίο σέβεται, προτάθηκε για τη θέση. Δεν είναι ακόµη σαφές γιατί ο Trump αντικατέστησε την Yellen. Μερικοί υποθέτουν ότι δεν ήθελε κάποια που είχε διοριστεί από τον Obama. Ο Trump είχε πει στην Washington Post ότι πίστευε ότι ήταν πολύ κοντή για να διοικήσει την Οµοσπονδιακή Τράπεζα. Ο Wessel θυµάται τη Yellen να αστειεύεται. Η Post ανέφερε ότι είχε ύψος 1,60 µ., ενώ στην πραγµατικότητα είναι µετά βίας 1,55 µ. Δεν επρόκειτο να ζητήσει διόρθωση, είχε πει στον Wessel, αλλά αν κάποιος άλλος ήθελε δεν θα είχε αντίρρηση.
68,1 δισ. δολάρια
Το εµπορικό έλλειµµα των ΗΠΑ µε την Κίνα τον Νοέµβριο εµφάνισε υψηλό 14 ετών. Παρά τους δασµούς που είχαν επιβληθεί από τον πρόεδρο Trump, το ποσό των 6,2 δισεκατοµµυρίων δολαρίων που δαπανήθηκε για εισαγωγή καταναλωτικών αγαθών από την Κίνα στις ΗΠΑ είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί.
Tον ∆εκέµβριο του 2020, η Yellen στάθηκε δίπλα στον πρόεδρο Biden στο Ντέλαγουερ. Εκεί, σε µια οµιλία που ήταν ιδιαιτέρως ειλικρινής για τον συνεσταλµένο χαρακτήρα της, εξιστόρησε πώς έγινε αυτή που είναι σήµερα. Ο πατέρας της, είπε, ήταν οδοντίατρος που ξεκίνησε την επιχείρησή του κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ανοίγοντας µαγαζί κοντά στο Bush Terminal, κάτι αποβάθρες στο Νότιο Μπρούκλιν. Πελάτες του ήταν συνδικαλιστές των αποβάθρων. Όταν επέστρεφε σπίτι, συζητούσε τη ζωή τους µε τη νεαρή τότε Janet. Εάν κάποιος είχε χάσει τη δουλειά του, της έλεγε για τα οικονοµικά και οικογενειακά του προβλήµατα, την ανικανότητά του να παρέχει υγειονοµική περίθαλψη, την απώλεια της αυτοεκτίµησής του. Αυτά τα µαθήµατα της εντυπώθηκαν «τόσο πολύ, ώστε έγινα οικονοµολόγος επειδή ανησυχούσα για τις επιπτώσεις της ανεργίας στους ανθρώπους, στις οικογένειες και στις κοινότητες» είπε στην οµιλία της.
Αλλά η είσοδος σε έναν χώρο που κυριαρχείται από άντρες δεν ήταν χωρίς προκλήσεις. «Η σεξουαλική παρενόχληση υπήρχε πάντα» λέει η Sylvia Ann Hewlett, η οποία έλαβε το διδακτορικό της στα οικονοµικά από το Πανεπιστήµιο του Λονδίνου στις αρχές της δεκαετίας του 1970 πριν διδάξει στο Πανεπιστήµιο της Κολούµπια. Η ιδέα της εστίασης στη διαφορά των αµοιβών µεταξύ των φύλων και στην ανισότητα του πλούτου, όπως έκανε η Yellen στην καριέρα της, ήταν τότε επικίνδυνη, ειδικά για µια γυναίκα, λέει η Hewlett. «Οι γυναίκες είχαν δύο επιλογές: είτε προσχωρούσαν στην κυρίαρχη οµάδα και δεν έγραφαν γι’ αυτό είτε θεωρούντο µπελάς». Σε αυτό το πλαίσιο, χρειαζόταν υπερβολικό θράσος για µια γυναίκα οικονοµολόγο για να ξεφύγει από τη γραµµή και να θέσει ερωτήµατα σχετικά µε την επικρατούσα αντίληψη στον χώρο. Αλλά η Yellen υποβαθµίζει αυτή την αφήγηση και περιγράφει το έργο της ως µια φυσική εξέλιξη.
«Όταν ασχολήθηκα για πρώτη φορά µε τη µακροοικονοµική, η άποψη που είχα και που είχα µάθει στο πανεπιστήµιο ήταν ότι µια ισχυρή οικονοµία µε χαµηλό ποσοστό ανεργίας θα ωφελούσε τους εργαζοµένους σε όλο το φάσµα των εισοδηµάτων, ότι µια άνοδος τους ευνοεί όλους» λέει η Yellen στο Fortune. «Αλλά κάπου στα µέσα της δεκαετίας του ’80 αυτό άρχισε πραγµατικά να αλλάζει και έπαψε πλέον να είναι αλήθεια ότι, όταν η οικονοµία πηγαίνει καλά συνολικά, όλοι επωφελούνται».
Η Yellen συνειδητοποίησε ότι, ενώ η πλήρης απασχόληση εξακολουθούσε να είναι σηµαντική, δεν αρκούσε για να αντιµετωπίσει τις µακροπρόθεσµες µειώσεις εισοδήµατος για την πλειονότητα των Αµερικανών. «Και έτσι έχω επικεντρωθεί εδώ και πολλά χρόνια στην κατανόηση των δυνάµεων που καθιστούν τόσο δύσκολη την επιτυχία των εργαζοµένων», λέει. «Και επειδή τόσο µεγάλο τµήµα του εργατικού δυναµικού δεν έχει µπορέσει να βελτιώσει την κατάστασή του, η ανισότητα του εισοδήµατος και του πλούτου είναι το θέµα».
Το 1998, επί προεδρίας Bill Clinton, η Yellen ανέλαβε επικεφαλής σε µια µελέτη-ορόσηµο µε τίτλο «Ερµηνεύοντας τις τάσεις στο χάσµα των µισθών των φύλων». Αποδείχθηκε καθοριστική στιγµή για την καριέρα της. Η µελέτη κατέληξε στο συµπέρασµα ότι οι γυναίκες κέρδιζαν 25% λιγότερο από τους άνδρες και δηµοσιεύθηκε ακριβώς τη στιγµή που η Αµερική γιόρταζε την 35η επέτειο από την υπογραφή του νόµου για την ισότητα των αµοιβών από τον πρόεδρο Kennedy. Η επακόλουθη προσοχή των µέσων ενηµέρωσης ενίσχυσε το προφίλ της και τελικά την βοήθησε να αναλάβει τον επόµενο σηµαντικό ρόλο της ως προέδρου της Οµοσπονδιακής Τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο το 2004.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της στην Οµοσπονδιακή Τράπεζα, οι απόψεις της Yellen για τη φυλετική δικαιοσύνη και την οικονοµία εξελίχθηκαν. Τον Ιούλιο του 2015, η Yellen δέχθηκε κριτική µετά από µια κατάθεση που έδωσε στο Κογκρέσο, στην οποία φάνηκε να υπονοεί ότι η Οµοσπονδιακή Τράπεζα µπορούσε να κάνει ελάχιστα για να βελτιώσει τα δυσανάλογα υψηλά ποσοστά ανεργίας των µαύρων. Προοδευτικές οµάδες και γερουσιαστές άσκησαν κριτική στη Yellen. Τους άκουσε προσεκτικά.
Όταν παρουσιάστηκε ξανά στο Κογκρέσο το 2016, είχε διαφορετικό ύφος. «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι τα ποσοστά ανεργίας για αυτές τις µειονοτικές οµάδες παραµένουν υψηλότερα από’ ό,τι για τη χώρα και ότι το ετήσιο εισόδηµα του µέσου νοικοκυριού Αφροαµερικανών είναι πολύ χαµηλότερο από το µέσο εισόδηµα άλλων νοικοκυριών των ΗΠΑ» είπε. Την ίδια στιγµή, η Yellen δηµιούργησε µια ειδική οµάδα για τη διαφοροποίηση των πρακτικών πρόσληψης εντός της ίδιας της Οµοσπονδιακής Τράπεζας.
Τώρα η Yellen φέρνει την ίδια οπτική στο υπουργείο Οικονοµικών. Ο David Clunie, εκτελεστικός διευθυντής της Οικονοµικής Συµµαχίας των Μαύρων και εκτελεστικός γραµµατέας του υπουργείου Οικονοµικών υπό τον πρόεδρο Obama, συνεργάζεται µε τη Yellen για να διασφαλίσει ότι το υπουργείο επικεντρώνεται στη φυλετική ανισότητα, ενώ εργάζεται µέσω προγραµµάτων ανακούφισης από την Covid. Πρόσφατες έρευνες διαπίστωσαν ότι οι Ισπανόφωνοι και οι µαύροι Αµερικανοί έχουν βιώσει δύο έως τρεις φορές µεγαλύτερες οικονοµικές δυσκολίες κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού σε σύγκριση µε τους λευκούς Αµερικάνους. Η πανδηµία είχε επίσης δυσανάλογο αποτέλεσµα στις γυναίκες σε σύγκριση µε τους άνδρες. «Με ενθάρρυνε αυτό που είδα», λέει ο Clunie. «Φαίνεται να έχει µια νέα ελευθερία να µιλά µε πολύ ειλικρινείς όρους σχετικά µε το τι σηµαίνει αυτό για εκείνην προσωπικά».
Η Yellen λέει στο Fortune ότι στο υπουργείο Οικονοµικών θα αγωνιστεί για να αντιµετωπίσει την ανισότητα. Όµως, ίσως αναλογιζόµενη την αµφιλεγόµενη ακρόαση του 2014, έχει ένα µήνυµα για τους Ρεπουµπλικάνους φίλους της στο Κογκρέσο. «Το µισθολογικό χάσµα και η εισοδηµατική ανισότητα δεν πρέπει να πολιτικοποιούνται» λέει. «Είναι γεγονότα που όλοι αναγνωρίζουν». Είναι επίσης γεγονός ότι η νέα της δουλειά είναι πιο εµφανώς πολιτική από οποιαδήποτε άλλη είχε στο παρελθόν. Η Yellen την προσεγγίζει υπό το πρίσµα της αντιπάθειας για την πολιτική ως συνήθως και το σεβασµό για τα δεδοµένα. Και αυτό µπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται η οικονοµία.
Γνωρίστε τους Ισχυρούς Παίκτες της Οικονομίας
Εκτός από την Υπουργό Yellen, αυτοί οι εκλεκτοί του Μπάιντεν θα έχουν καθοριστική συμβολή στην χάραξη πολιτικής.
Του Geoff Colvin
«Τo προσωπικό είναι πολιτική» λέει ένα αξίωμα της Ουάσιγκτον που επικαλείται κάθε νέα κυβέρνηση. Η επισήμανση είναι αληθής. Δεν γνωρίζετε την πολιτική έως ότου γνωρίσετε ποιος τη χαράσσει και την εκτελεί. Η οικονομική ομάδα του προέδρου Biden, που είναι ακόμη υπό διαμόρφωση, αντικατοπτρίζει τις δυνάμεις που απαρτίζουν το σημερινό Δημοκρατικό Κόμμα. «Το προσωπικό καλύπτει το φάσμα από τους πολύ κεντρώους Δημοκρατικούς μέχρι ανθρώπους που έρχονται πολύ περισσότερο από την αριστερά» λέει ο Stan Veuger, οικονομολόγος στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Επιχειρήσεων και λέκτορας οικονομικών στο Harvard. Εκτός από την υπουργό Οικονομικών Janet Yellen, αυτοί είναι οι κορυφαίοι παίκτες της οικονομικής ομάδας του Biden.
Brian Deese, διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου. Μόλις 42 ετών, και χωρίς σπουδές οικονομολόγου, ο Deese κατείχε, ωστόσο, υψηλού επιπέδου οικονομικές θέσεις σε όλη την κυβέρνηση Obama, συμπεριλαμβανομένης της θέσης του αναπληρωτή διευθυντή του Γραφείου Διοίκησης και Προϋπολογισμού και του αναπληρωτή διευθυντή του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, το οποίο διαχειρίζεται τη διαδικασία οικονομικών αποφάσεων του προέδρου. «Αν έχετε έναν ισχυρό Λευκό Οίκο, το άτομο που διοργανώνει τις συναντήσεις, τις παρουσιάσεις και το τι θα παρουσιαστεί στον πρόεδρο έχει μεγάλη δύναμη» λέει ο David Wessel του Brookings Institution. «Νομίζω ότι θα είναι αυτό το άτομο».
Jared Bernstein, μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων (CEA). Η δύναμη του Bernstein είναι μεγαλύτερη από ό,τι υποδηλώνει ο τίτλος του. Δεν είναι ανώτερος από άλλα μέλη του CEA, αλλά είναι μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της κυβέρνησης λόγω της μακράς και στενής σχέσης του με τον Biden. Στην κυβέρνηση Obama ήταν επικεφαλής οικονομολόγος του τότε αντιπροέδρου Biden.
Rohit Chopra, διευθυντής του Γραφείου Χρηματοοικονομικής Προστασίας των Καταναλωτών (CFPB). Η βελτιωμένη ρύθμιση του κλάδου των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών φαίνεται να αποτελεί σημαντική τάση στην κυβέρνηση του Biden. Η υπουργός Οικονομικών Janet Yellen είπε ότι πιστεύει ότι ο νόμος Dodd-Frank δεν είναι αρκετός και το ιστορικό του Chopra υποδηλώνει ότι θα είναι ένας ενεργητικός ρυθμιστής. Η δικηγόρος Lucy Morris, η οποία υπηρέτησε με τον Chopra στο CFPB στις πρώτες μέρες του, γράφει: «Αναμένω ότι θα είναι τουλάχιστον εξίσου επιθετικός με τον πρώην διευθυντή [Richard] Cordray, αν όχι περισσότερο», μια προοπτική που μπορεί να ανησυχεί τα στελέχη της Wall Street. Από τον Μάιο του 2018, ο Chopra είναι μέλος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου. Οι άλλες κορυφαίες θέσεις δεν είχαν στελεχωθεί ακόμα τη στιγμή που γραφόταν αυτό το άρθρο. Δύο από τις πιο σημαντικές θέσεις:
- Βοηθός γενικός εισαγγελέας για την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία. Το υπουργείο Δικαιοσύνης του Trump ήταν πιο ενεργό στον τομέα της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας απ’ ό,τι πολλοί θα περίμεναν για έναν Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο. Η κυβέρνηση του Biden θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο ενεργή. Ο υποψήφιος Biden είχε δηλώσει ότι οι τεχνολογικοί γίγαντες διαθέτουν υπερβολική δύναμη, μια άποψη με δικομματική υποστήριξη. Το υπουργείο Δικαιοσύνης του Trump μήνυσε πέρυσι την Google για αντιμονοπωλιακούς λόγους, μαζί με 14 πολιτείες, Δημοκρατικές και Ρεπουμπλικανικές.
- Ελεγκτής του νομίσματος. Μια θέση χαμηλού προφίλ είναι εξαιρετικά σημαντική για τη ρύθμιση των εθνικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων: JP Morgan Chase, Bank of America, Citigroup και Wells Fargo. Εάν η αυξημένη δημοσιονομική ρύθμιση γίνει προτεραιότητα του Biden, όπως πολλοί αναμένουν, ο κάτοχος αυτής της θέσης θα έχει μεγάλη επιρροή. Σε ό,τι αφορά την πολιτική που θα υλοποιήσει η οικονομική ομάδα του Biden: Στο υψηλότερο επίπεδο, καθοδηγείται εν μέρει από τις περιστάσεις της στιγμής και εν μέρει από κοινές βαθιές πεποιθήσεις. Η πιο άμεση επιταγή, η διαχείριση της κρίσης της πανδημίας. Πέρα από την πανδημία, τα θέματα στην κορυφή της λίστας υποχρεώσεων της ομάδας είναι οι υποδομές, το κλίμα, η ανισότητα και η αύξηση των φόρων. Ο Biden και η ομάδα του θα ακολουθήσουν μια ατζέντα με βάση την άποψή τους ότι τα σημερινά εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια παρουσιάζουν «μια μοναδική ευκαιρία αναγέννησης για να γίνουν δημόσιες επενδύσεις που θα εξασφαλίσουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο για την επόμενη γενιά» λέει ο Wessel.
