Xώρα Φράνκενσταϊν η Ρωσία – Αβέβαιο το μέλλον των προσαρτημένων περιοχών

Η προσάρτηση των τεσσάρων επαρχειών της ανατολικής Ουκρανίας στη Ρωσία και οι δηλώσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν είναι το βασικό θέμα στο οποίο εστιάζει σήμερα ο γερμανικός Τύπος. Ας δούμε κάποια από τα δημοσιεύματα:

Η Zeit Οnline παρατηρεί πως η ανακοίνωση της προσάρτησης των εδαφών «δεν μοιάζει με θρίαμβο, αλλά με τις απειλές ενός απελπισμένου (…) Ο Βλάντιμιρ Πούτιν προσπαθεί να αποτρέψει την ήττα του μέσω των ανακοινώσεων της Παρασκευής. Καθώς η πίστη στη δύναμη των δικών του όπλων εξασθενεί, έρχονται τώρα ως μέσα ο φόβος και η απειλή μίας κλιμάκωσης στο προσκήνιο.

Το γεγονός ότι η Ρωσία προχωράει στην προσάρτηση των ουκρανικών εδαφών τόσο γρήγορα, ως στόχο έχει να υπογραμμίσει την προθυμία της χώρας να λάβει δραστικά μέτρα, όποια κι αν είναι αυτά». Και σύμφωνα με τον συντάκτη του δημοσιεύματος, η προσάρτηση των ουκρανικών εδαφών έχει τεράστιες συνέπειες και για τη Ρωσία, καθώς έτσι «η χώρα μετατρέπεται σε έναν Φράνκενσταϊν του Ρώσου προέδρου: Μια χώρα που συναρμολογήθηκε από μέρη τα οποία στην πραγματικότητα δεν ταιριάζουν μεταξύ τους».

TAZ: «Καλωσήρθατε στον υβριδικό πόλεμο»

Η αριστερή εφημερίδα taz επικεντρώνεται στις διαστάσεις που παίρνει ο πόλεμος στην Ουκρανία, σε ένα δημοσίευμα που τιτλοφορεί «Καλωσήρθατε στον υβριδικό πόλεμο»: «Η Ρωσία δίνει τον τόνο για το επόμενο στάδιο κλιμάκωσης. Εικονικά δημοψηφίσματα, ψηφοφορίες υπό την απειλή βίας, προσάρτηση κατεχόμενων εδαφών. Η μετατόπιση των συνόρων της Ουκρανίας επισφραγίζεται με μία παράλογη τελετή. Και ο πόλεμος υπογραμμίζει τις αδυναμίες της Δύσης. (…) Ο υβριδικός πόλεμος δεν είναι απλώς μια έκφραση ή ένας όρος που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί επιστήμονες. Αυτός ο πόλεμος δείχνει με φινέτσα ότι δεν διεξάγεται μόνο στο μέτωπο, ανάμεσα σε στρατιώτες, αλλά και στον ψηφιακό κόσμο, στο θαλάσσιο βυθό και στους αγωγούς».

«Η προσάρτηση είναι μόνον η βάση στο σενάριο της απόλυτης σύγκρουσης», παρατηρεί η Süddeutsche Zeitung. «Ο Πούτιν εγκαταλείπει τώρα τον ρόλο του επιτιθέμενου και γίνεται ο υπερασπιστής της Ρωσίας, το τελευταίο προπύργιο ενός δίκαιου κόσμου. Και αυτό αποτελεί αρκετή δικαιολογία για ένα πυρηνικό χτύπημα. Πρόκειται για μία γκροτέσκα φαντασίωση, ωστόσο ο Πούτιν ζει πράγματι μέσα σε αυτή».

Τέλος, η συντηρητική Welt σχολιάζει ότι η ομιλία του Βλάντιμιρ Πούτιν το απόγευμα της Παρασκευής «δεν ανέδειξε καμία χαρά για την ενότητα του ρωσικού λαού – το πιο σημαντικό πράγμα, σύμφωνα με τον ηγέτη του Κρεμλίνου. Αντίθετα, ήταν μια ομιλία γεμάτη μίσος και οργή, στραμμένη κατά της Δύσης, την οποία ο Πούτιν κατηγόρησε για όλες τις συμφορές: από τη νεοαποικιοκρατία και την αναγκαστική και πρόωρη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μέχρι τον Σατανισμό. Έδινε σχεδόν την εντύπωση ότι δεν απευθύνεται στον λαό του, αλλά στους δεξιούς λαϊκιστές της Ευρώπης και στους αριστερούς της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής».

Πίσω έμεναν ηλικιωμένοι…

Άγνωστος είναι ο ακριβής αριθμός των πληθυσμών στα υπό ρωσική κατοχή εδάφη που προσαρτήθηκαν από τη Μόσχα. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για αρκετά εκατομμύρια. Οι περιοχές είναι πολύ διαφορετικές. Ήδη από το 2014 στο Ντονμπάς συντελούνται σημαντικές αλλαγές. Εκατοντάδες χιλιάδες, κυρίως νέοι, εγκατέλειψαν τις αυτοαποκαλούμενες «δημοκρατίες», μεταναστεύοντας στη Ρωσία ή σε ουκρανικά εδάφη που ελέγχονται από το Κίεβο. Πίσω έμεναν ηλικιωμένοι, όσοι δεν μπορούσαν να φύγουν ή εκείνοι που τάσσονταν υπέρ της απόσχισης. 

Ο Αντρέας Ούμλαντ από το Κέντρο Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών της Στοκχόλμης (SCEEUS) δηλώνει σχετικά στην DW: «Για κάποιους θα γίνει πραγματικότητα αυτό που πάντα ήθελαν. Οι καιροσκόποι θα συνεργαστούν. Πάντα υπάρχουν ορισμένα τμήματα του πληθυσμού που θα συνεργαστούν για τον έναν ή τον άλλο λόγο, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου».

Δύσκολες αποφάσεις περιμένουν τους τοπικούς πληθυσμούς

Πολλοί όμως από αυτούς που παρέμειναν στις προσαρτημένες περιοχές συνεχίζουν να υποστηρίζουν το Κίεβο, όπως δείχνουν οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας με ουκρανικές σημαίες που πραγματοποιήθηκαν τις πρώτες εβδομάδες και μήνες μετά την εισβολή, λέει ο Σερχίι Χάρμας από το Ντονέτσκ και αρχισυντάκτης της διαδικτυακής εφημερίδας Ostrow: «Στη Χερσώνα και την περιοχή της Ζαπορίζια πολλοί οι άνθρωποι μισούν τη Ρωσία. Εδώ και 8 χρόνια στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ οι Ρώσοι έκαναν στην ουσία πλύση εγκεφάλου στους τοπικούς πληθυσμούς».

Σε αντίθεση με την Κριμαία, όπου την εποχή της προσάρτησης το 2014, τα δύο τρίτα του πληθυσμού ήταν Ρώσοι, στην ανατολική και νότια Ουκρανία οι Ρώσοι είναι λιγότεροι από 50%. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, κατά την έναρξη του πολέμου το 2014 το ποσοστό των Ρώσων στις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ ήταν γύρω στο 40%. Στις περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα είναι περίπου 25% και 15%, αντίστοιχα.

‘Όπως όλα δείχνουν οι κάτοικοι των προσαρτημένων περιοχών θα πρέπει να επιλέξουν: είτε να αποδεχτούν την παρούσα κατάσταση, είτε να αντισταθούν, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους. Ο Αντρέας Ούμλαντ από το Κέντρο Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών της Στοκχόλμης εκτιμά: «Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολες αποφάσεις για τους τοπικούς πληθυσμούς, μιας και θα πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν να απογραφούν και να λάβουν ρωσική υπηκοότητα. Είναι βέβαιο ότι πολλοί είναι απελπισμένοι, επειδή δεν μπορούν να γνωρίζουν τι θα συμβεί στις περιοχές τους από εδώ και στο εξής».