Χρέος, πληθωρισμός και σφάλματα στον προϋπολογισμό: Αυξάνονται οι κίνδυνοι για την ΕΕ
Η τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) φέρνει στο προσκήνιο ανησυχητικά ευρήματα για την οικονομική κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την αύξηση του χρέους, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον υψηλό πληθωρισμό να αποτελούν σοβαρούς παράγοντες κινδύνου.
Το ΕΕΣ καταγράφει αύξηση στο ποσοστό σφαλμάτων στις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ, που ανέρχεται στο 5,6% για το 2023, σε σύγκριση με το 4,2% του 2022 και το 3,0% του 2021. Αυτό το ποσοστό υπερβαίνει σημαντικά το αποδεκτό όριο του 2%, το οποίο θεωρείται ότι καθιστά τις δαπάνες παράτυπες. Οι δαπάνες για τη συνοχή ήταν από τους μεγαλύτερους τομείς προβλημάτων, καθώς το ποσοστό σφαλμάτων έφτασε το 9,3%, προκαλώντας σοβαρές ανησυχίες για τη χρηστή διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.
Τα προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο στις δαπάνες της συνοχής, αλλά επεκτείνονται και στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), με το ΕΕΣ να εντοπίζει σημαντικές αδυναμίες στη διαχείριση των κονδυλίων και στις πληρωμές που έγιναν χωρίς να πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις. Οι χώρες της ΕΕ που επωφελούνται από το ΜΑΑ, λαμβάνουν χρηματοδότηση εφόσον επιτυγχάνουν προκαθορισμένα ορόσημα, όμως το ΕΕΣ βρήκε ότι περίπου το ένα τρίτο των πληρωμών δεν πληρούσε τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, εντείνοντας τις ανησυχίες για τη διαχείριση των κονδυλίων.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το χρέος της ΕΕ αυξήθηκε ραγδαία το 2023, φτάνοντας τα 458,5 δισ. ευρώ, με τον δανεισμό για το Ταμείο Ανάκαμψης να αποτελεί βασικό παράγοντα για την εκτόξευση του χρέους. Σύμφωνα με το ΕΕΣ, το χρέος της Ένωσης είναι πλέον διπλάσιο από αυτό του 2021, ενώ υπάρχουν αμφιβολίες για το αν οι προτάσεις της Επιτροπής για νέους ίδιους πόρους θα μπορέσουν να διασφαλίσουν την αποπληρωμή του.
Ο υψηλός πληθωρισμός προσθέτει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στον προϋπολογισμό της ΕΕ, με το ΕΕΣ να εκτιμά ότι μέχρι το 2025 ο προϋπολογισμός μπορεί να χάσει έως και το 13% της αγοραστικής του δύναμης. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων δημιουργεί μια εκρηκτική κατάσταση για τη δημοσιονομική διαχείριση της ΕΕ, με τον Πρόεδρο του ΕΕΣ Τόνι Μέρφι να προειδοποιεί ότι η Ένωση χρειάζεται να ενισχύσει τα συστήματα εποπτείας και λογοδοσίας για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των μελλοντικών προϋπολογισμών.
Η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ προς την Ουκρανία διπλασιάστηκε το 2023, φτάνοντας τα 33,7 δισ. ευρώ, αλλά το ΕΕΣ προειδοποιεί ότι οι μελλοντικοί κίνδυνοι αθέτησης υποχρεώσεων από τη χώρα θα μπορούσαν να προκαλέσουν επιπλέον πίεση στον ενωσιακό προϋπολογισμό.
Το ΕΕΣ καλεί τα κράτη-μέλη και τους θεσμούς της ΕΕ να αναλάβουν δράση για να ενισχύσουν την οικονομική διαχείριση και να αντιμετωπίσουν τα αυξανόμενα χρηματοοικονομικά προβλήματα, προτού αυτά θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
