Ανδρέας Ταπραντζής (AVIS): Σκοπός δεν μπορεί να είναι μόνο το κέρδος όταν λειτουργείς σε μια κοινωνία
Χημικός Μηχανικός, με διδακτορικό του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Τεχνητή Νοημοσύνη, αφού «έγραψε» χιλιόμετρα ως ανώτατο στέλεχος και σύμβουλος διοίκησης τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, ανέλαβε το τιμόνι της AVIS τον Νοέμβριο του 2014. Είχαν προηγηθεί η θητεία του ως CEO στα ΕΛΤΑ και στη συνέχεια υπήρξε το μακροβιότερο στέλεχος – ως εντεταλμένος σύμβουλος – του ΤΑΙΠΕΔ την περίοδο που οι πρόεδροι και οι διευθύνοντες σύμβουλοι άλλαζαν σαν πουκάμισα.
Η AVIS επί των ημερών του αναδείχτηκε στην μεγαλύτερη εταιρεία ενοικίασης μακροχρόνιων και βραχυχρόνιων αυτοκινήτων στην Ελλάδα. Το 2019 ο κύκλος εργασιών έκλεισε στα 190 εκατ. ευρώ, με κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) στα 95 εκατ. ευρώ και η αξία ενεργητικού της εταιρείας ξεπερνάει τα 500 εκατ. ευρώ.
Ο Ανδρέας Ταπραντζής έχει ένα μεγάλο προσόν. Βλέπει το δάσος πίσω από το δέντρο. Γι’ αυτό και η συζήτηση μαζί του έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Ανοίγει «ορίζοντες» σε θέματα που ξεπερνούν τις αυστηρές γραμμές του αντικειμένου του, έχει άνεση στο λόγο, είναι άμεσος, χαλαρός, αισιόδοξος, με καινοτόμες ιδέες και «επιθετικούς» στόχους. «Έχουμε φιλόδοξα πλάνα για την καθαρή και σύγχρονη αυτοκίνηση, και θέλουμε το 2025 να είμαστε carbon neutral» μου λέει και στη συζήτηση που ακολουθεί, εξηγεί γιατί το 2020, στη σκιά του Covid-19, οικονομική επιδίωξη της εταιρείας του δεν είναι να μεγιστοποιήσει την κερδοφορία της αλλά να ισχυροποιήσει τον ισολογισμό της για να έχει την αναγκαία ισχύ να αντιμετωπίσει τα χειρότερα, εφόσον προκύψουν.
Για τον CEO της AVIS, η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλο δυναμικό, όμως χρειάζεται η επιτάχυνση της συγκέντρωσης στον τουριστικό τομέα και η δημιουργία μεγάλων σχημάτων. Επισημαίνοντας ότι «Τέτοιες περίοδοι μεγάλης κρίσης, θα μπορούσαν να γίνουν ευκαιρία, για να σκεφτούμε διαφορετικά για τον τουρισμό και να χτίσουμε ένα καλύτερο προϊόν προς όφελος της χώρας.» H AVIS για την ώρα, έκανε την κρίση ευκαιρία και πήρε έγκριση από το European Investment Fund (EIF) και την European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) για χρηματοδότηση της εταιρείας με πάνω από 130 εκατομμύρια ευρώ, προωθώντας την πράσινη κινητικότητα.
Κύριε Ταπραντζή, καθώς βρισκόμαστε στην περίοδο άρσης των περιοριστικών μέτρων, τι είναι αυτό που σας απασχολεί περισσότερο;
Να πετύχει. Ήταν ένα πρωτοφανές πείραμα για όλη την ανθρωπότητα αυτό που συνέβη. Να κλειστούμε όλοι στα σπίτια μας για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα δημόσιας υγείας. Αυτό προφανώς λειτούργησε θετικά, με την έννοια ότι σώθηκαν εκατομμύρια ζωές σε όλο τον πλανήτη. Από την άλλη έχουν δημιουργηθεί ένα σωρό άλλα θέματα, χωρίς να παραβλέπω και τη σημαντική επίπτωση στην οικονομία, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως. Κατά συνέπεια, αυτό που με απασχολεί και, πιστεύω, τους περισσότερους, είναι να πετύχει η επαναφορά σε μια νέα κανονικότητα, χωρίς αυτό να είναι σε βάρος της δημόσιας υγείας. Από την πρώτη στιγμή που μπήκαμε σε αυτή τη δοκιμασία, αυτό που απασχολούσε όλους είναι να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Και για εμάς στην Avis, πρώτη μας έγνοια ήταν να προστατέψουμε τους πελάτες, τους συνεργάτες και τους εργαζομένους μας. Η οικονομική επίπτωση πάντα είναι στο πλαίσιο της σκέψης μας αλλά έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε ενόψει της νέας κανονικότητας που όλα δείχνουν ότι δεν θα έχει σχέση με όσα ξέραμε μέχρι τον Γενάρη του 2020;
Η πανδημία επιτάχυνε τάσεις που προϋπήρχαν. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, που είναι ζητούμενο για κάθε επιχείρηση, επιταχύνθηκε. Προϋπήρχε ως ισχυρή τάση, ως secular trend, αλλά μέσα σε λίγους μήνες επιτεύχθηκε πρόοδος πολλών ετών. Ποτέ δεν είσαι ευχαριστημένος με όποιον εκσυγχρονισμό κι αν κάνεις γιατί η τεχνολογία τρέχει πιο γρήγορα απ’ ότι μπορεί τελικά ο άνθρωπος να αφομοιώσει. Όμως, μέσα σε λίγες μέρες κληθήκαμε όλοι να δουλέψουμε από μακριά. Αυτό σήμανε μια τρομακτική πίεση για όλες τις επιχειρήσεις προκειμένου να ανταποκριθούν άμεσα, αλλά και για τους εργαζομένους. Το δεύτερο πράγμα που επιταχύνθηκε και νομίζω ότι ήρθε για να μείνει, είναι το e-commerce με την έννοια, όχι μόνο των φυσικών αγαθών, αλλά και των υπηρεσιών. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι επιχειρήσεις που λειτουργούσαν με τη λογική software-as-a-service ή application-as-a-platform, είναι αυτές που τώρα βιώνουν μια συγκλονιστική ανάπτυξη. Στην ίδια λογική θεωρώ ότι αρκετές συνήθειες θα αλλάξουν.
Όταν μπαίνεις σε μια τέτοια μεγάλη δοκιμασία αναθεωρείς πολλά πράγματα. Ένα από αυτά, είναι για παράδειγμα τα επαγγελματικά ταξίδια. Κάποιος θα σκέφτεται δεύτερη και τρίτη φορά αν έχει νόημα να ταξιδέψει ή να κάνει απλά ένα zoom conference ή meeting. Άρα είναι βέβαιο ότι όλες αυτές οι πλατφόρμες που βοηθούν μεγάλες ομάδες ανθρώπων να συνεργάζονται μέσα από το cloud είναι η επόμενη μέρα, και είναι κάτι που δεν θα αλλάξει. Όμως το social distancing στο οποίο έχουμε αυτό-υποβληθεί δεν μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αντιβαίνει στη φύση μας. Οι βιομηχανίες που πλήττονται, όπως οι αερομεταφορές, ο τουρισμός, η διασκέδαση, είναι στυλοβάτες της απασχόλησης. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα, που απασχολούνται σε αυτούς τους κλάδους πλήττονται άμεσα. Θεωρώ ότι γρήγορα θα υπάρξει ανάκαμψη από τη στιγμή που θα βρεθεί λύση στο ιατρικό πρόβλημα από την πρωτοφανή συνεργασία της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας, κάτι που επίσης δεν είχαμε δει ποτέ στην ανθρωπότητα να συμβαίνει. Τόσοι μεγάλοι οργανισμοί και τόσοι έξυπνοι άνθρωποι να συνεργάζονται για να βρουν λύση, πέρα από σύνορα και μικροσυμφέροντα.
Σε τι φάση σας βρήκε η πανδημία στον τομέα της τεχνολογίας, δηλαδή της επαφής μέσω πλατφόρμας της Avis, και ποιες είναι οι προτεραιότητές σας από εδώ και πέρα;
Η Avis πράγματι επενδύει σημαντικούς πόρους στον εκσυγχρονισμό της και στις ψηφιακές πλατφόρμες και ήμασταν πολύ πιο έτοιμοι απ’ ότι θα περίμενε κανείς. Δεν είναι τυχαίο ότι παρά την κρίση και την ύφεση, κάτι που δεν σταμάτησε να δουλεύει στην εταιρεία την περίοδο του lockdown ήταν η επαφή του κόσμου με την ψηφιακή μας πλατφόρμα και το να σκέφτεται τι αυτοκίνητο θα αγοράσει όταν τα πράγματα επανέλθουν. Το αποτέλεσμα είναι ότι τώρα που έγινε το reopen έχουμε πολύ καλύτερα αποτελέσματα απ’ ότι πριν την κρίση. Άρα, το κομμάτι αυτό της δουλειάς μας, που είναι και το μεγαλύτερο – το leasing μέσα από την πλατφόρμα, η διαχείριση, η επιλογή του αυτοκινήτου, η διαμόρφωση και η ολοκλήρωση της συναλλαγής – γνώρισε μεγάλη επιτυχία κατά τη διάρκεια του lockdown και τώρα έχουμε περισσότερα αιτήματα από αυτά που μπορούμε να ικανοποιήσουμε.
Αν δει κανείς τα στοιχεία της AVIS, το 2019 σημειώθηκε αύξηση κατά 30% στο leasing. Πιστεύετε ότι φέτος θα αυξηθεί το ποσοστό, παρά την πανδημία;
Η ζήτηση υπάρχει. Το ερώτημα που μπαίνει για εμάς ως επιχείρηση είναι το εξής: το leasing πρακτικά σημαίνει νέες χρηματοδοτήσεις, δηλαδή νέα ανοίγματα. Σε ένα περιβάλλον αβέβαιο όπως αυτό που βιώνουμε, και χωρίς την έλευση ενός εμβολίου άμεσα, που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει ένα δεύτερο κύμα πανδημίας, είναι πολύ πιθανό τα πράγματα να εξελιχθούν χειρότερα απ’ ότι υπολογίζουμε σήμερα. Προσωπικά είμαι αισιόδοξος ότι θα έχουμε είτε εμβόλιο, είτε περισσότερες αποτελεσματικές θεραπείες που θα μειώσουν δραστικά τη θνησιμότητα της covid19, εν τούτοις, οφείλω να λάβω υπόψη μου και την αρνητική αυτή πιθανότητα. Κατά συνέπεια, είμαστε πολύ προσεκτικοί στο να κάνουμε μεγάλα ανοίγματα. Αλλά αν το κάναμε, πράγματι θα είχαμε ρυθμούς μεγαλύτερους του 30%. Ωστόσο, μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα, προτεραιότητά μας είναι να αυξήσουμε τη ρευστότητα της εταιρείας. Για το 2020, πρώτος μας οικονομικός στόχος δεν είναι να μεγιστοποιήσουμε την κερδοφορία μας, αλλά να ισχυροποιήσουμε τον ισολογισμό μας για να έχουμε την αναγκαία ισχύ να αντιμετωπίσουμε τα χειρότερα, εφόσον προκύψουν.
Η Ελλάδα ελπίζει στον τουρισμό χάρη στην υποδειγματική αντιμετώπιση του υγειονομικού σκέλους. Ποια είναι η δική σας πρόβλεψη για φέτος το καλοκαίρι;
Καταρχήν, η επιτυχία της χώρας, που οφείλεται σε μια συστηματική δουλειά και στη συνεργασία του κόσμου, επιτέλους βγάζει την Ελλάδα από τη θέση του ουραγού. Η βελτίωση της εικόνας μας και από προηγούμενες ενέργειες της κυβέρνησης, προ κορωνοϊού, είναι εντυπωσιακή. Η κυβέρνηση έδειξε μια σοβαρότητα σε πολλά θέματα. Εκτελεί ικανοποιητικά αυτά που πρέπει να κάνει, το σωστό management της χώρας αναγνωρίζεται και από τις αγορές και από τους εταίρους μας στην ΕΕ. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως οικονομία είναι πλέον κοινά προβλήματα σε όλο τον κόσμο, δεν είναι η Ελλάδα, η εξαίρεση στον κανόνα. Είναι ένας ασφαλής προορισμός, μια χώρα με μεγάλο δυναμικό, έχει γίνει τεράστια δουλειά στις υποδομές – μεγάλα αεροδρόμια, μεγάλοι οδικοί άξονες. Εκείνο που χρειάζεται είναι η επιτάχυνση της συγκέντρωσης στον τουριστικό τομέα και η δημιουργία μεγάλων σχημάτων. Σκεφθείτε, ότι μόνο στο δικό μας κλάδο, υπάρχουν 3.000 επιχειρήσεις. Δεν είναι εύκολο να διατηρήσεις την ποιότητα του προϊόντος υψηλή, με τόσο μεγάλη διασπορά σε επιχειρήσεις και παρόχους υπηρεσιών. Τέτοιες περίοδοι μεγάλης κρίσης, όπως τώρα, θα μπορούσαν να είναι ευκαιρία για να υπάρξει μια συγκέντρωση στον τουρισμό, μέσω κατάλληλων κινήτρων, που θα είναι προς όφελος της χώρας. Τώρα, στην ερώτησή σας, για το φετινό καλοκαίρι, η Ελλάδα έφτασε από τα 10 – 12 εκατομμύρια τουρίστες την προηγούμενη δεκαετία στα 30-35 εκατομμύρια, που είναι μια εξαιρετική επίδοση. Έχουμε μπει πλέον στην πρώτη 15άδα σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι φέτος δεν είναι εφικτό να ξαναέρθουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι εδώ, καθώς οι περισσότεροι δεν θα ταξιδέψουν εάν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος να ταξιδέψουν.
Ήδη, η πτώση στις αερομεταφορές είναι της τάξης του 85%. Εν τούτοις, επειδή τώρα ανοίξαμε και υποδεχόμαστε τους πρώτους τουρίστες, θεωρώ ότι θα πάει καλύτερα απ’ ότι περιμέναμε. Σε κάθε περίπτωση, όμως, φέτος είναι μια ευκαιρία να σκεφτούμε λίγο διαφορετικά για τον τουρισμό και να χτίσουμε ένα διαφορετικό προϊόν.
Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
Θα σας πω. Παλαιότερα η Ελλάδα ήταν ένας από τους μεσογειακούς προορισμούς – κάποιος συνδύαζε την Ελλάδα με την Ιταλία, την Τουρκία, την Αίγυπτο… Τώρα το πλεονέκτημα που έχουμε χτίσει και μπορούμε να εκμεταλλευτούμε είναι να αυξήσουμε τη διαμονή κάθε επισκέπτη. Από εκεί που ερχόταν για μια εβδομάδα και έφευγε, μπορούμε να του δώσουμε κίνητρα να μείνει δύο εβδομάδες, να μείνει τρεις, να μείνει έναν μήνα. Αντί λοιπόν να κυνηγάμε να φέρουμε π.χ. δέκα εκατομμύρια τουρίστες, που είναι εξαιρετικά δύσκολο σε μια τόσο στενή σεζόν, 15 Ιουλίου με 15 Σεπτεμβρίου, και με τόσο ασφυκτική πίεση από τους αερομεταφορείς, είναι πιο εύκολο να φέρεις τρία με τέσσερα εκατομμύρια που θα μείνουν πολύ περισσότερο. Θα φέρουν το ίδιο αποτέλεσμα πρακτικά, διότι κάποιος που θα μείνει εδώ μπορεί να πληρώνει λιγότερο για τη διαμονή, αλλά θα κινείται και θα καταναλώνει. Συν το γεγονός ότι αν έχεις να υποδεχθείς λιγότερο κόσμο από τις πύλες εισόδου, δηλαδή τα αεροδρόμια, έχεις τη δυνατότητα να εφαρμόσεις και πιο αυστηρά πρωτόκολλα. Καθολικό έλεγχο, έστω και αντισωμάτων, σε κάθε πτήση εξωτερικού. Μπορεί να είναι λίγο επίπονο, να δημιουργεί κάποιες ουρές, αλλά στο τέλος της ημέρας και ο ίδιος ο επισκέπτης θα εκτιμά την αίσθηση ασφάλειας και οργάνωσης. Θα μπορούσε, λοιπόν, η κυβέρνηση να επιδοτήσει την επιπλέον παραμονή, ενισχύοντας τα ξενοδοχεία μας. Επιπλέον και σε μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, με τη μεταφορά της παγκόσμιας οικονομίας στο cloud, τη δεδηλωμένη πρόθεση πολλών κολοσσών, όπως η Google, η Facebook, η Microsoft, να πουν στους εργαζομένους τους «Παιδιά θα σας ξαναδούμε στα γραφεία μας το 2021, μέχρι τότε ελάτε να δούμε πώς θα το οργανώσουμε αυτό», θεωρητικά αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να απασχολείται στο Σαν Φρανσίσκο και να ζει αλλού, γιατί όχι και στην Ελλάδα. Η Ελλάδα, εάν προσφέρει το κατάλληλο περιβάλλον, και στην προκειμένη περίπτωση αυτό σημαίνει υπερσύγχρονα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5G και παροχή φορολογικών κινήτρων για τα πρώτα χρόνια που κάποιος έρχεται στη χώρα, ως συμμετοχή στο κόστος του relocation. Και φυσικά άμεσα επικοινωνία της κυβέρνησης με αυτές τις πολυεθνικές για να συμφωνήσει ένα συνολικό πλαίσιο. Θεωρώ ότι θα έχουμε μια μεγάλη επιτυχία, ώστε την τάση αυτή που βλέπουμε – πολλοί ξένοι να αγοράζουν εξοχικές κατοικίες σε νησιά, στην Πελοπόννησο, σε άλλες περιοχές – να επιταχυνθεί, δίνοντας καινούργια πνοή και σε άλλους οικονομικούς κλάδους, όπως ο κατασκευαστικός κλάδος που τα τελευταία χρόνια είναι ο μεγάλος ασθενής, ειδικά στον τομέα της κατοικίας.
Το πλεονέκτημα που έχουμε χτίσει και μπορούμε να εκμεταλλευτούμε είναι να αυξήσουμε τη διαμονή κάθε επισκέπτη. Θα μπορούσε, λοιπόν, η κυβέρνηση να επιδοτήσει την επιπλέον παραμονή, ενισχύοντας τα ξενοδοχεία μας.
Η AVIS ως εταιρεία, δίνει αντίστοιχα κίνητρα φέτος;
Βεβαίως, εμείς το κάνουμε. Προσφέρουμε επιπλέον ημέρες και δίνουμε κίνητρα, αλλά η ζήτηση παραμένει ακόμη χαμηλή για αυτό το καλοκαίρι. Ωστόσο, δεν μένουμε με σταυρωμένα τα χέρια. Αξιοποιούμε το μέγεθος του στόλου μας, που ξεπερνά τα 40.000 αυτοκίνητα και είναι ο μεγαλύτερος στην Ελλάδα, προς όφελος της χώρας και της κοινωνίας μας. Έχουμε διαθέσει ένα πολύ μεγάλο τμήμα του στόλου μας, περισσότερα από 500 αυτοκίνητα, για να εξυπηρετήσουμε διάφορες ανάγκες για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Είμαστε αποκλειστικοί χορηγοί του Υπουργείου Υγείας και των Κινητών Μονάδων Υγείας, ενώ έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία με Δήμους και ειδικά με τον Δήμο Αθηναίων. Οι κινητές μονάδες υγείας είναι μια πολύ ωραία πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ, ώστε να πηγαίνουν ad hoc και να κάνουν ελέγχους, να δίνουν φάρμακα και να ικανοποιούν τις ανάγκες ευπαθών ομάδων στην covid-19. Αντίστοιχη είναι και η πρωτοβουλία των Δήμων – και του Δήμου Αθηναίων – με τo πρόγραμμα Βοήθεια Στο Σπίτι, όπου πηγαίνουν δημοτικοί υπάλληλοι σε σπίτια και προσφέρουν από φαγητό μέχρι φάρμακα. Εμείς τους παρέχουμε όσα αυτοκίνητα χρειάζονται.
Με αφορμή την αναφορά σας στον Δήμο Αθηναίων, θα ήθελα τη γνώμη σας για το debate που έχει αναπτυχθεί σχετικά με τον Μεγάλο Περίπατο. Την ώρα που οι ειδικοί μας προτρέπουν να αποφεύγουμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς – που σημαίνει να χρησιμοποιούμε τα ΙΧ μας – και δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, ήταν πιστεύετε σωστό το timing;
Καταρχήν, να συμφωνήσουμε ότι το έργο είναι απολύτως απαραίτητο. Ότι δεν μπορεί η Αθήνα, μια πρωτεύουσα με τέτοια ιστορία, να μην έχει ένα πολύ μεγάλο ιστορικό κέντρο φιλικό στους επισκέπτες και τους κατοίκους της. Πας σε άλλες πόλεις που δεν έχουν καν ιστορία και το κέντρο τους είναι πεζοδρομημένο, με άνεση για περπάτημα, για ποδήλατο κλπ. Άρα, είναι κάτι που έπρεπε να γίνει, και μάλιστα θεωρώ ότι είχε καθυστερήσει. Τώρα, ως προς το timing, επειδή κυκλοφορώ αρκετά στο κέντρο θα έλεγα ότι υπάρχουν περισσότερα πάρκινγκ απ’ τι νομίζουμε…
Ναι αλλά με 10 ευρώ για την πρώτη ώρα και εάν βρεις θέση.
Ισχύει αυτό που λέτε και είναι ένα πρόβλημα. Εμείς – δυστυχώς μας πρόλαβε η κρίση – είχαμε ξεκινήσει το car-sharing, δηλαδή την αυτοκίνηση διαμοιρασμού, πιλοτικά με τον Δήμο Αθηναίων, γιατί χωρίς τη συνεργασία του δεν θα ήταν εφικτό. Με την υπηρεσία αυτή θα μπορούσε κάποιος μέσα απ’ το κινητό του σε ακτίνα 5-10 λεπτών περπατήματος απ’ όπου κι αν βρίσκεται, να παραλάβει ένα αυτοκίνητο της Avis, να μετακινηθεί στο κέντρο, να το αφήσει σε συγκεκριμένους χώρους – π.χ. ακόμα και σε πεζόδρομο – και μέσα στην τιμή θα ήταν και το πάρκινγκ και η χρήση του αυτοκινήτου.
Λόγω του κορωνοϊού αυτό πήγε πιο πίσω, αλλά ήδη συζητάμε για μία συνεργασία στο πλαίσιο της προσφοράς της Avis στον Δήμο της Αθήνας, παρέχοντας μικρά 9θέσια ηλεκτροκίνητα βαν που θα μετακινούν τον κόσμο σε διάφορες περιοχές στο κέντρο.
Πόσο γρήγορα μπορεί να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο;
Δυστυχώς, λόγω του γεγονότος ότι η πανδημία και το κλείσιμο της οικονομίας έχουν φέρει τρομερές αναστατώσεις στον κύκλο παραγωγής των αυτοκινητοβιομηχανιών, οι μήνες καθυστέρησης είναι αρκετοί. Δεν εξαρτάται από μας.
Οι πρωτοβουλίες στις οποίες αναφέρεστε αφορούν σε συμπράξεις του ιδιωτικού τομέα με την πολιτεία. Ποια είναι η εμπειρία σας από τις συνέργειες με την τοπική αυτοδιοίκηση και την πολιτεία;
Εκτιμώ ότι το πλαίσιο είναι πάρα πολύ καλό. Εξαρτάται βεβαίως από το project και δεν μπορεί κάποιος να βάλει τα πάντα στον ίδιο κουβά. Υπάρχουν, όπως ξέρετε, και πετυχημένα παραδείγματα και παραδείγματα προς αποφυγή στον χώρο των συμπράξεων δημόσιου – ιδιωτικού τομέα. Θεωρώ όμως ότι είναι μια σύγχρονη πρακτική, που φέρνει κοντά ιδιωτικές επιχειρήσεις, άρα καλύτερο execution με την πολιτεία, η οποία εκ των πραγμάτων έχει μια καλύτερη στρατηγική, ένα καλύτερο όραμα για τον χώρο και για την κάθε ενέργεια. Άρα, σίγουρα το αποτέλεσμα θα είναι καλό αρκεί να ξεπεράσουμε ενοχές, προβλήματα και δυσκαμψίες του παρελθόντος.
Η αντίληψη του κακού δημόσιου τομέα και του καλού ιδιωτικού, ή αντίστροφα, έχει ξεπεραστεί από την ελληνική κοινωνία κατά τη γνώμη σας;
Δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος, αλλά ελπίζω.
Εν τούτοις, η μεγάλη πρόκληση της κυβέρνησης είναι να ξεπεραστούν οι αγκυλώσεις του δημόσιου τομέα. Κυρίως, εκείνες όπου εμπλέκονται πολλοί φορείς για να παρθεί μια απόφαση.
Πολύ σωστά, αλλά για να είμαστε δίκαιοι, θα έλεγα ότι τουλάχιστον αυτή η κυβέρνηση έκανε άλματα στο θέμα αυτό. Από την πρόσφατη εμπειρία κατά τη διάρκεια του lockdown, όπου έπρεπε να στείλουμε ένα sms και λέγαμε «σιγά μην το απαντήσει κανείς» και παίρναμε αμέσως απάντηση, σημαίνει ότι ο μηχανισμός έχει μπει μπροστά και έχει και δυνατότητες. Αποδείχθηκε ότι αν θέλει ή κεντρική εξουσία, μπορούμε να δούμε εντυπωσιακά πράγματα. Αν αυτό συνεχιστεί και οι υποσχέσεις της κυβέρνησης για ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας γίνουν πράξη, θεωρώ ότι η χώρα θα ανέβει ανταγωνιστικά πολλές θέσεις μπροστά, διότι το red tape καταρχήν κοστίζει πολύ. Κοστίζει στον ιδιώτη, κοστίζει στον επενδυτή, κοστίζει στη χώρα. Απ’ την άλλη, αν απελευθερώσεις τόσο δυναμικό και βάλεις αυτούς τους δημοσίους υπαλλήλους να κάνουν κάτι άλλο πιο χρήσιμο, η χώρα θα πάει πολλά βήματα μπροστά από άποψη ανταγωνιστικότητας, άρα και προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.
Κατά τη διάρκεια του lockdown, αποδείχθηκε ότι αν θέλει ή κεντρική εξουσία, μπορούμε να δούμε εντυπωσιακά πράγματα.
Το πρόβλημα, νομίζω, δεν έγκειται τόσο στο αν θέλει η πολιτεία αλλά στο πώς μπορείς να πείσεις ανθρώπους οι οποίοι έχουν την τάση να μην αγαπούν τις αλλαγές. Και στον Μεγάλο Περίπατο, πέρα από το timing και τις υποδομές βλέπουμε τη δυσκολία της κοινωνίας να αποδεχθεί κάτι που εκ των υστέρων πιθανόν να πει «Μπράβο που έγινε».
Δεν θυμάμαι καμιά περίπτωση πεζοδρόμησης ή παρέμβασης στην Αθήνα, όπου να ήταν όλοι σύμφωνοι και θετικοί. Έχω προσωπική εμπειρία από το mega-project του Ελληνικού, όταν είχα την ευθύνη του στο ΤΑΙΠΕΔ. Όταν το ξεκίνησα, ο καθένας είχε και μια άποψη για το Ελληνικό, αλλά κανείς δεν ήξερε τι ακριβώς ήθελε και το κυριότερο τι θα μπορούσε να γίνει με δεδομένους τους τεράστιους περιορισμούς της χώρας το 2011. Χαίρομαι, που σήμερα, είναι όλοι υπερήφανοι για αυτό το έργο και διαγκωνίζονται για να διεκδικήσουν την πατρότητά του και το ποιος θα βάλει πρώτος τις μπουλντόζες για να το ξεκινήσει. Μας πήρε, όμως 10 χρόνια, και στη διάρκεια αυτών είδα και άκουσα, όσα δεν φαντάζεστε. Θα χρειαστούμε μια άλλη συνέντευξη, μόνο για αυτό. Ελπίζω για τον Μεγάλο Περίπατο να χρειαστούμε πολύ λιγότερα χρόνια. Θα σας πω ότι σήμερα για παράδειγμα κανείς δεν μπορεί να σκεφτεί πώς ήταν ποτέ δυνατόν η Ερμού να μην είναι πεζόδρομος, αλλά όταν ήταν να γίνει πεζόδρομος όλοι αντιδρούσαν. Άρα, δεν έχω καμία αμφιβολία για τον Μεγάλο Περίπατο, που μεταξύ μας είναι μια μέσου βεληνεκούς παρέμβαση. Το timing είναι κάτι σχετικό. Δηλαδή θα ήταν καλύτερα να γίνει του χρόνου; Για να επανέλθω, είναι πράγματα όπου απέδειξε η κυβέρνηση αυτή ότι μπορεί, εφόσον θέλει, να τα πετύχει. Και είναι και θέμα να ξέρεις τι πρέπει να κάνεις. Καμιά φορά θέλεις, αλλά δεν ξέρεις.
Η ηλεκτροκίνηση σε ποια φάση βρίσκεται στην Ελλάδα;
Η ηλεκτροκίνηση παρά την κομβική της σημασία στη διαδικασία μετάβασης σε μια καθαρή και φιλική αυτοκίνηση, παραμένει ακόμη κάτι σαν αναγκαίο κακό για την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία. Και αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν πρωτοπόρος στο να θέσει πλαφόν στην επιτρεπόμενη μόλυνση του περιβάλλοντος από τα αυτοκίνητα – τα οποία ευθύνονται σχεδόν για το 25% των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων, πιο γνωστό ως φαινόμενο του θερμοκηπίου – βάζοντας σταδιακά όρια και επιβάλλοντας υψηλά πρόστιμα στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Ακόμη και σήμερα υπάρχουν αυτοκινητοβιομηχανίες που πληρώνουν έως και 5 δις ευρώ τον χρόνο για το υπερβάλλον αποτύπωμα CO2 που προκύπτει από τα αυτοκίνητα που παράγουν και διαθέτουν μέσα στη χρονιά. Άρα, αναγκαστικά μπήκαμε στα υβριδικά και στα ηλεκτρικά. Για να πουλήσει μια αυτοκινητοβιομηχανία σήμερα 10 συμβατικά, πρέπει να διαθέσει τουλάχιστον 1 ηλεκτρικό, για να αποφύγει τα υψηλά πρόστιμα. Αυτή είναι η μέγιστη αναλογία, δυστυχώς, για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που παράγονται σήμερα. Από το 2021, όμως, που γίνονται πιο αυστηρά τα κριτήρια, θα αυξηθεί σημαντικά και ο αριθμός των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Η χώρα μας, ως μικρή αγορά αυτοκινήτου στην Ευρώπη, παραλαμβάνει έναν ακόμη πιο μικρό αριθμό τέτοιων αυτοκινήτων.
Αυτό σημαίνει ότι ουσιαστικά πάει αναλογικά ανά χώρα;
Τελικά ναι. Το 2020 η χώρα μας λογικά θα πάρει 5.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα για μια αγορά που θα κινηθεί στα 80.000 χιλιάδες αυτοκίνητα περίπου. Ασήμαντο νούμερο για τα μεγέθη τα σημερινά, αν σκεφτείτε ότι η χώρα μας διαθέτει ένα στόλο 5 εκ. αυτοκινήτων με μέση ηλικία πάνω από τα 15 έτη. Εμείς έχουμε ήδη εξασφαλίσει έναν καλό αριθμό ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων και θα σας πω και κάτι που δεν το έχουμε ανακοινώσει ακόμα: Παρά την κρίση, στην Avis καταφέραμε και πήραμε έγκριση από το European Investment Fund (EIF) και την European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) για χρηματοδότηση της εταιρείας με πάνω από 130 εκατομμύρια ευρώ, προωθώντας την πράσινη κινητικότητα. Δηλαδή, το project που υποβάλλαμε ήταν σ’ αυτή την κατεύθυνση. Για εμάς στρατηγικός στόχος είναι το footprint του στόλου μας να μειώνεται κατά 15% τουλάχιστον κάθε χρόνο με τα νέα αυτοκίνητα που αγοράζουμε. Είναι αρκετά επιθετικός στόχος, που προβλέπει το 2025 να είμαστε carbon neutral, και μέσα στην κρίση πήραμε μια τόσο μεγάλη χρηματοδότηση με πολύ προνομιακό επιτόκιο της τάξης του 1,5%. Άρα, έχουμε φιλόδοξα πλάνα για την καθαρή και σύγχρονη αυτοκίνηση, το car-sharing σίγουρα του χρόνου θα προωθηθεί περισσότερο, όπως και το leasing καθαρών αυτοκινήτων. Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας είναι η έλλειψη υποδομών.
Εννοείτε τους σταθμούς φόρτισης των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων;
Ναι. Σήμερα έχουμε 4.000 με 5.000 σταθμούς υγρών καυσίμων για να καλύψουμε τις ανάγκες του υφιστάμενου στόλου. Από τον στόλο των 5 εκατομμυρίων αυτοκινήτων της χώρας μας, τα 3 με 3,5 εκατομμύρια κινούνται σχεδόν καθημερινά. Άρα, σκεφθείτε: 5.000 σταθμοί για 3,5 εκατομμύρια αυτοκίνητα, ενώ για ηλεκτροφόρτιση έχουμε κοντά στο μηδέν. Δεν σας κρύβω ότι προσπαθήσαμε ως Avis να φτιάξουμε ένα δικό μας ιδιωτικό δίκτυο ηλεκτροδότησης, αλλά το πλαίσιο με τις παραχωρήσεις των ΣΕΑ (Σταθμών Εξυπηρέτησης Αυτοκινήτων) είναι τόσο πολύπλοκο που τελικά εγκαταλείψαμε την προσπάθεια. Δεν φταίει το δημόσιο, μιλάμε για ιδιωτικούς φορείς, και ας μην αναφέρουμε ονόματα. Δεν βγάζαμε εύκολα άκρη. Σε κάθε περίπτωση, ενώ προσφέραμε τουλάχιστον 1 εκατομμύριο ευρώ για να χτίσουμε τους πρώτους 50 σταθμούς και να έχουμε ένα δίκτυο που να καλύπτει τη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Καλαμάτα-Γιάννενα, δεν το ’χουμε καταφέρει. Θα επιμείνουμε και ελπίζω κάποια στιγμή να το λύσουμε και αυτό.
Εδώ απαιτείται συνεργασία με τους Δήμους για να το πετύχετε;
Όχι μόνο. Προφανώς, οι Δήμοι και οι Περιφέρειες έχουν έναν καθοριστικό ρόλο να παίξουν τοπικά. Αν εγώ μένω, για παράδειγμα, στην Πολιτεία κι έχω μια μονοκατοικία, δεν είναι πρόβλημα να βάλω κι έναν φτηνό σταθμό φόρτισης. Ή στο γραφείο που δουλεύω. Αν όμως μένω στο Κέντρο, στην Κυψέλη ή στο Παγκράτι, τι κάνω; Εκεί είναι ευθύνη του δήμου να βάλει σταθμούς φόρτισης. Όλα αυτά πιστεύω από ένα σημείο και μετά ότι θα γίνουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι περιμένουμε. Εκτιμώ, ή τουλάχιστον ελπίζω, μέχρι το 2025 ένα 10% με 15% του στόλου να είναι ηλεκτροκίνητο. Βέβαια, υπάρχουν και τα υβριδικά αυτοκίνητα που είναι και ηλεκτρικά και βενζινοκίνητα, μια καλή λύση που μειώνει ουσιαστικά τις εκπομπές ρύπων και δίνει ευελιξία στον χρήστη.
Κύριε Ταπραντζή η πανδημία του covid-19 ανέδειξε την ευαισθησία των επιχειρηματικών ηγετών απέναντι στην κοινωνία με μια σειρά πρωτοβουλιών με ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα. Ποιος είναι ο ρόλος των επιχειρήσεων στο θέμα της κλιματικής κρίσης, που είδαμε πόσο συνδέεται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, την περίοδο του lockdown;
Ο ρόλος των επιχειρήσεων είναι κομβικός. Σκοπός, όταν λειτουργείς σε μια κοινωνία και σε μια χώρα, δεν μπορεί να είναι μόνο το κέρδος. Προφανώς έχεις μετόχους, προφανώς έχεις εργαζομένους και θέλεις να έχεις μια υγιή οικονομική κατάσταση αλλά θεωρώ ότι λείπει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι από τον σκοπό μιας επιχείρησης αν μένει η κοινωνία απ’ έξω. Για εμάς, λοιπόν, που έχουμε αυτοκίνητα και άρα επιβαρύνουμε το περιβάλλον, έστω κι αν τα αυτοκίνητα τα χρησιμοποιούν οι πελάτες μας, ευθύνη μας είναι να συμβάλλουμε στο πώς θα μειώσουμε τη ζημιά που κάνουμε στο περιβάλλον.
Ήδη όμως, με την άρση των περιοριστικών μέτρων επανήλθαν οι δείκτες μόλυνσης της ατμόσφαιρας στα προ του lockdown επίπεδα. Πόσο αισιόδοξος είστε ότι «μάθαμε» κάτι από την κρίση της πανδημίας;
Θεωρώ κυνικό το ότι σήμερα μετριέται η οικονομική ανάπτυξη με το πόσο επιβαρύνουμε το περιβάλλον μας. Παρατηρούσαμε τις εικόνες από δορυφόρους πάνω απ’ την Κίνα για να επιβεβαιώσουμε όσα έλεγε η Κίνα ότι η οικονομία της επανακάμπτει μετά την άρση του lockdown και να δούμε αν η μόλυνση αυξάνεται ξανά στο Πεκίνο ή στη Σαγκάη. Δυστυχώς, έχουν γίνει πολλά βήματα πίσω τα τελευταία χρόνια στο θέμα της παγκόσμιας συνειδητοποίησης ότι το περιβάλλον πρέπει να είναι στο επίκεντρο της προσοχής μας για να διασφαλίσουμε μια διατηρήσιμη ανάπτυξη, με μεγάλες χώρες να αποχωρούν από συμφωνίες που κατά τη γνώμη μου είναι αναγκαίες. Παράδειγμα οι ΗΠΑ ή αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Βραζιλία, που θεωρούν δικαίωμά τους να αναπτύσσονται χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν. Το θέμα είναι ότι ναι μεν οι ηγέτες των χωρών οφείλουν να δώσουν ένα παράδειγμα, αλλά αν δεν δώσουν αυτοί, οφείλουν οι μεγάλες βιομηχανίες να συμβάλλουν τα μέγιστα προς αυτή την κατεύθυνση. Βλέπει κανείς ότι παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης Τραμπ να ανατρέψει το περιβαλλοντικά φιλικό σχέδιο της Καλιφόρνια, οι ίδιες οι βιομηχανίες αυτοκινήτων δεν το δέχτηκαν. Άρα, υπάρχει ελπίδα. Φοβάμαι, όμως, ότι τα επόμενα χρόνια ο άνθρωπος θα πρέπει πρώτα να πάθει για να μάθει. Όπως και με την πανδημία. Παρά το γεγονός ότι μεγάλοι οργανισμοί και προσωπικότητες του βεληνεκούς του Bill Gates προειδοποιούσαν, χρόνια πριν, ακριβώς για αυτό που συνέβη φέτος, η παγκόσμια κοινότητα δεν επένδυσε καθόλου στην προστασία της από πανδημίες. Μια επένδυση που θα κόστιζε λιγότερο από 100 δις, αν γινόταν έγκαιρα, τελικά οδήγησε σε ζημιές της παγκόσμιας οικονομίας που ήδη ξεπερνούν τα 10 τρις. Φοβάμαι, ότι στην περίπτωση της προστασίας του πλανήτης μας, αν δεν πάρουμε έγκαιρα μέτρα, οι ζημιές θα είναι μάλλον ανυπολόγιστες.
Βλέπετε να αλλάζει πλέον το μοντέλο ηγεσίας, τόσο στην πολιτική όσο και στις επιχειρήσεις;
Απόλυτα, και νομίζω έχει αλλάξει ανεπιστρεπτί. Το να διοικήσεις μια επιχείρηση σήμερα δεν είναι απλή υπόθεση, έχεις πολλούς παράλληλους στόχους. Πέρα από το κοινωνικό σου αποτύπωμα, έχεις ευθύνη να είσαι ενεργός, να οδηγείς και να κατευθύνεις, να εξελίσσεις τους ανθρώπους σου, να τους δίνεις ελπίδα, να προσελκύεις ταλέντα. Αυτό δεν μπορείς να το κάνεις με τον παλιό τρόπο, τον στρατιωτικό και την κάθετη ηγεσία με τα πολλά κουτάκια. Η νέα ηγεσία οφείλει είναι μια «περίεργη» ηγεσία με την έννοια του curiosity. Πρέπει να είσαι περίεργος, να μαθαίνεις, να ρωτάς, να ακούς. Καταρχήν, ξεκινάς από το γεγονός ότι δεν μπορείς να γνωρίζεις τα πάντα και δεν είσαι καλός ηγέτης όταν προβάλλεις την εικόνα ενός ανθρώπου που ξέρει τα πάντα. Η τεχνολογία εξελίσσεται τόσο γρήγορα που αποκλείεται να γνωρίζεις τα πάντα. Αυτό που πρέπει να γνωρίζεις όμως, είναι πώς μπορείς να έχεις τους σωστούς ανθρώπους δίπλα σου, ώστε όλοι μαζί ως ομάδα να φέρετε το αποτέλεσμα που πρέπει. Δεν είναι εύκολο. Καταρχήν, πρέπει εσύ να προκαλείς τον ίδιο σου τον εαυτό. Πρέπει να πατάς εσύ ο ίδιος στα πόδια σου, να έχεις την αυτοπεποίθηση ότι ναι, μπορείς να μοιραστείς πράγματα, είσαι καλός σε συγκεκριμένα πράγματα, οι άλλοι είναι καλύτεροι από σένα σε κάποια άλλα. Δεν είναι πάντα εύκολο. Πετυχημένοι ηγέτες είναι αυτοί που μπορούν να παρακινούν ομάδες ανθρώπων να φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και φυσικά, αλλάζουν συνεχώς και οι συνθήκες στην αγορά εργασίας. Άλλα πράγματα παρακινούσαν πριν μερικά χρόνια και άλλα σήμερα. Για παράδειγμα, θυμάμαι όταν ξεκίνησα να εργάζομαι, η ισορροπία προσωπικής και επαγγελματικής ζωής ήταν η τελευταία μου προτεραιότητα. Τώρα είναι η πρώτη προτεραιότητα για τους περισσότερους. Προσπαθούμε να βρούμε ανθρώπους για να στελεχώσουμε νέες θέσεις, και βλέπω νέους που μπορεί να μην έχουν δουλειά και θέλουν να βρουν εργασία που να συνδυάζει την ποιότητα της ζωής τους, με την έννοια του work-life balance. Οι millennials είναι μια τέτοια περίπτωση. Οφείλεις, λοιπόν, να αλλάζεις και να προσαρμόζεσαι στα νέα δεδομένα. Αντίστοιχα και στην πολιτική, σε μεγάλο βαθμό η διοίκηση μιας χώρας, έχει πολλά κοινά με τη διοίκηση μιας μεγάλης επιχείρησης, όπου πρέπει ταυτόχρονα να υλοποιηθούν παράλληλα έργα κρίσιμης σημασίας.
Σύμφωνα με όλες τις έρευνες, ο άνθρωπος που οι millennials εμπιστεύονται περισσότερο είναι ο εργοδότης τους, και γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολοι στην επιλογή εργασίας. Αν ο εργοδότης κάποτε είχε δύναμη, σήμερα καλείται να έχει ευαισθησία. Συμφωνείτε;
Έτσι είναι. Η ενσυναίσθηση είναι πολύ σημαντική. Σε μια τέτοια οικονομική συγκυρία, όπως τώρα, χρόνια πριν θα μπορούσε να βγει κάποιος και να πει «Πόσους εργαζομένους έχουμε; Πεντακόσιους; Ωραία, μου περισσεύουν διακόσιοι, να φύγουν». Για εμάς, προτεραιότητα από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η κρίση ήταν να μείνουν όλοι ασφαλείς, να μην αρρωστήσει κανείς, να πάρουμε όλα τα μέτρα που απαιτούνται για το προσωπικό μας, να διατηρήσουμε όλες τις θέσεις εργασίας, παρόλο που δεν χρειάζονταν πλέον, στο κομμάτι της δουλειάς που αφορά τον τουρισμό τουλάχιστον. Δεν προβήκαμε σε καμία απόλυση. Βεβαίως, δεν κάναμε προσλήψεις εποχικού προσωπικού, που κάνουμε αυτή την περίοδο. Αλλά όλοι οι άνθρωποί μας είναι εδώ, ασφαλείς, έχουμε καθιερώσει από την πρώτη μέρα τα ισχυρότερα πρωτόκολλα υγιεινής στα σημεία που συνεχίσαμε να δουλεύουμε – και βεβαίως το work from home / work from anywhere ήταν από την πρώτη στιγμή η νέα κατάσταση για εμάς. Και τώρα που μιλάμε τα γραφεία είναι σχεδόν άδεια. Αλλά πέρα από αυτό, οι άνθρωποί μας και όχι μόνο οι millennials, θέλουν να νιώθουν υπερήφανοι για την εταιρία τους. Το ότι η Avis συμμετέχει σταθερά σε σημαντικές κοινωνικές πρωτοβουλίες μας κάνει το ίδιο υπερήφανους, όσο και όταν πετυχαίνουμε τους στόχους μιας χρονιάς.
Είστε Χημικός Μηχανικός με PhD στο Artificial Intelligence. Έχετε περάσει από πολλές θέσεις ευθύνης, με επίκεντρο την διαχείριση ομάδων – και ανθρώπων. Από πού αντλείτε ικανοποίηση;
Όταν ηγείσαι μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων, αυτό που προσωπικά με ικανοποιεί είναι, στο τέλος της ημέρας, ο καθένας που έρχεται να δουλέψει να θέλει να βρίσκεται μαζί μας – να χαίρεται που είναι στη δουλειά του. Κι αυτό είναι ευθύνη δική μου. Να δημιουργήσω ένα τέτοιο περιβάλλον, ώστε οι άνθρωποί μας να έρχονται και να αισθάνονται καλά. Κι αυτό σημαίνει να νοιώθεις καλά για την εταιρεία σου, για το ότι η εταιρεία σου στέκεται ψηλά, στη συνείδηση των εργαζομένων της, των πελατών της και της κοινωνίας.
