Dr. Josh Baron: Έτσι χτίζονται οι οικογενειακές επιχειρήσεις με μέλλον

Στη διαδρομή μιας οικογενειακής επιχείρησης, η πρόκληση δεν είναι μόνο η επιβίωση, αλλά η δημιουργία διαχρονικής αξίας. Ο Dr. Josh Baron, Senior Lecturer στο Harvard Business School και συνιδρυτής της BanyanGlobal, έχει αφιερώσει την καριέρα του στην ανάλυση και καθοδήγηση οικογενειών που επιδιώκουν να διαχειριστούν ορθά την ιδιοκτησία, τη διαδοχή και τη δυναμική μεταξύ γενεών.

Ο κ. Baron είναι ένας από τους βασικούς ομιλητές στο *10ο Family Business Forum της KPMG, φέρνοντας μαζί του ένα μοναδικό μείγμα ακαδημαϊκής γνώσης και πρακτικής εμπειρίας. Η προσέγγισή του βασίζεται στο μοντέλο των «τεσσάρων δωματίων» και στα «Πέντε Δικαιώματα», βοηθώντας τις οικογένειες να αποκτήσουν ευθυγράμμιση μεταξύ ιδιοκτησίας, διοίκησης, διοικητικού συμβουλίου και μελών της οικογένειας.

Με ειλικρίνεια και σαφήνεια, μιλά στο Fortune Greece για τους κανόνες που οδηγούν στην ανθεκτικότητα, τις παγίδες της διαδοχής, τη σημασία της αυτογνωσίας για τα μέλη της νέας γενιάς και το γιατί η μακροημέρευση δεν είναι ζήτημα τύχης αλλά στρατηγικής.

Έχετε συνεργαστεί στενά με οικογενειακές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Κατά την άποψή σας, τι χαρακτηρίζει μια επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση στο σημερινό ταχέως μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον;

Ένα από τα δυνητικά πλεονεκτήματα των οικογενειακών επιχειρήσεων είναι η ευελιξία, η ικανότητα να πραγματοποιούν σημαντικές αλλαγές ταχύτερα από ό,τι άλλες εταιρείες. Στον σημερινό ταχέως εξελισσόμενο κόσμο – με πιθανές διαταραχές που προέρχονται από τους ανταγωνιστές, την τεχνολογία και την κυβερνητική πολιτική – αυτή η ικανότητα είναι ζωτικής σημασίας. Προκειμένου να αποκτήσουν τη δύναμη, οι οικογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να εργαστούν στις δομές και τις διαδικασίες διακυβέρνησής τους για να διασφαλίσουν ότι υπάρχει ευθυγράμμιση μεταξύ τεσσάρων κύριων ομάδων: της οικογένειας, της ιδιοκτησίας, του διοικητικού συμβουλίου και της διοίκησης. Στο συνέδριο, θα συζητήσουμε πώς να χρησιμοποιήσουμε το μοντέλο των «τεσσάρων δωματίων» για να δημιουργήσουμε αυτή την ευθυγράμμιση μεταξύ αυτών των ομάδων.

Στο 10th Family Business Forum θα παρουσιάσετε τα «10 μυστικά της επιτυχίας» για τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Μπορείτε να μας δώσετε την πιο θεμελιώδη αρχή ανάμεσά τους – και γιατί έχει σημασία;

Νομίζω ότι και οι 10 είναι ζωτικής σημασίας, οπότε αντί για την πιο θεμελιώδη, θα μοιραστώ την πρώτη. Ένας βασικός ρόλος για τους ιδιοκτήτες μιας οικογενειακής επιχείρησης είναι να καθορίσουν τι σημαίνει επιτυχία για την εταιρεία τους. Όταν οι εταιρείες είναι δημόσιες και ανήκουν σε πολλούς επενδυτές, ο ορισμός της επιτυχίας είναι κατανοητός: μεγιστοποίηση της οικονομικής απόδοσης για τους μετόχους, κάνοντας την τιμή της μετοχής να ανέβει όσο το δυνατόν υψηλότερα. Σε μια ιδιωτική εταιρεία, ή ακόμη και σε μια δημόσια εταιρεία που ελέγχεται από μια οικογένεια, υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τους στόχους. Κατά την εμπειρία μου, πολύ λίγες οικογενειακές επιχειρήσεις στοχεύουν στη μεγιστοποίηση των οικονομικών τους αποδόσεων, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Ενδιαφέρονται για άλλους στόχους, όπως η διατήρηση της επιχείρησης στα χέρια της οικογένειας, η φροντίδα των εργαζομένων και των κοινοτήτων τους ή η λειτουργία της επιχείρησης με τρόπο που να συνάδει με τις αξίες τους. Όπως θα συζητήσουμε, υπάρχουν τρεις βασικοί στόχοι που μπορούν να επιδιώξουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις, οι οποίοι όμως βρίσκονται σε ανταγωνισμό μεταξύ τους. Εναπόκειται στους ιδιοκτήτες να θέσουν προτεραιότητες και να καθορίσουν τα «όρια» που θα καθοδηγούν τις αποφάσεις των μάνατζερ.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις κατά τη μετάβαση της ηγεσίας στην επόμενη γενιά και πώς μπορούν να προετοιμαστούν για μια ομαλή διαδοχή;

Αυτή η σταθερότητα επιτρέπει σε μια εταιρεία να διοικείται με συγκεκριμένο τρόπο, δημιουργώντας προβλέψιμα πρότυπα συνεργασίας. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος μπορεί να μην είναι αποτελεσματικός για την επόμενη γενιά. Για παράδειγμα, σε μία γενιά μπορεί όλα τα μέλη της οικογένειας να εργάζονται στην επιχείρηση και να δέχονται πρόθυμα την καθοδήγηση του μεγαλύτερου. Στην επόμενη, κάποιοι μπορεί να μην εργάζονται στην επιχείρηση, αλλά να αναμένουν να έχουν λόγο σε σημαντικές αποφάσεις. Όπως θα συζητήσουμε στη συνεδρία, η επιτυχημένη διαδοχή απαιτεί μια ευρύτερη προσέγγιση από την απλή επιλογή του επόμενου γενικού διευθυντή. Οι οικογένειες πρέπει να σκεφτούν την καμπύλη (ARC) του σχεδιασμού διαδοχής: πώς θα μεταβιβαστούν τα περιουσιακά στοιχεία, πώς θα γίνει η μετάβαση στους βασικούς ρόλους και πώς θα ενισχυθούν οι ικανότητες της επόμενης γενιάς.

«Το πλαίσιο των “Πέντε Δικαιωμάτων” αντικατοπτρίζει την ιδέα ότι οι ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης έχουν το δικαίωμα να κάνουν επιλογές σε πέντε βασικούς τομείς».

Μιλάτε συχνά για το πλαίσιο των «Πέντε Δικαιωμάτων». Πώς αυτό βοηθά τις οικογένειες να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα την ιδιοκτησία και τη λήψη αποφάσεων;

Το πλαίσιο των «Πέντε Δικαιωμάτων» αντικατοπτρίζει την ιδέα ότι οι ιδιοκτήτες μιας επιχείρησης έχουν το δικαίωμα να κάνουν επιλογές σε πέντε βασικούς τομείς, οι οποίοι διαμορφώνουν συλλογικά το μέλλον της επιχείρησης και της οικογένειας. Διαπίστωσα ότι είναι ένας χρήσιμος τρόπος οργάνωσης της εργασίας που πρέπει να κάνουν από κοινού οι οικογενειακές επιχειρήσεις προκειμένου να διαχειριστούν τις αναπόφευκτες αλλαγές που θα αντιμετωπίσουν καθώς περνούν από γενιά σε γενιά.

Από την εμπειρία σας, τι διαφοροποιεί τις οικογενειακές επιχειρήσεις που ευημερούν επί γενεές από εκείνες που αγωνίζονται ή σβήνουν;

Υπάρχει ένα κοινό σύνολο συμπεριφορών που μοιράζονται οι οικογένειες που είναι σε θέση να ευδοκιμήσουν για πολλές γενιές. Πρώτον, είναι περίεργες, καθοδηγούμενες από δια βίου εκπαιδευόμενους που επιδιώκουν συνεχώς να διευρύνουν τις γνώσεις τους. Δεύτερον, αναγνωρίζουν ότι η οικογενειακή επιχείρηση είναι ομαδικό άθλημα και είναι πρόθυμοι να εργαστούν από κοινού, αντιμετωπίζοντας τις δύσκολες αποφάσεις αντί να τις αγνοούν. Και, τρίτον, είναι προσαρμοστικοί, ανοιχτοί στις αλλαγές αντί να θεωρούν ότι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούσαν τα πράγματα στο παρελθόν θα πετύχει απαραίτητα και στο μέλλον.

Πώς μπορούν οι οικογενειακές επιχειρήσεις να εξισορροπήσουν την παράδοση και την καινοτομία – ειδικά όταν μιλάμε για ψηφιακό μετασχηματισμό, βιωσιμότητα ή παγκόσμια επέκταση;

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να είναι ταυτόχρονα αληθινές σε αυτό που είναι αλλά και πρόθυμες να αλλάξουν. Νομίζω ότι είναι σημαντικό να εντοπίζονται τα στοιχεία που καθορίζουν την οικογένεια ανεξάρτητα από τις περιστάσεις, όπως οι βασικές αξίες, και να διατηρούνται αυτά. Όλα τα υπόλοιπα πρέπει να είναι ανοιχτά προς συζήτηση. Για παράδειγμα, η οικογένεια μπορεί να έχει δεσμευτεί να φέρεται καλά στους υπαλλήλους της, αλλά να είναι ανοιχτή στη μετάβαση από έναν τομέα της οικονομίας σε έναν άλλο, καθώς η βιωσιμότητα της αρχικής της επιχείρησης διαλύεται. Για παράδειγμα, η Hermes είναι μια εταιρεία που έχει υποστηρίξει την ποιότητα, ακόμη και όταν τα προϊόντα της εταιρείας έχουν μετατοπιστεί από τον εξοπλισμό ιππασίας στην κατασκευή τσαντών.

Τι συμβουλές θα δίνατε σε νέα μέλη της οικογένειας που μόλις εισέρχονται στον επιχειρηματικό κόσμο και θέλουν να συμβάλουν ουσιαστικά στην κληρονομιά της οικογένειάς τους;

Πρώτον, πηγαίνετε πρώτα να εργαστείτε κάπου αλλού. Είναι πολύτιμο να έχετε εμπειρία όπου σας γνωρίζουν για το μικρό σας όνομα και όχι για το επώνυμό σας. Δεύτερον, μπείτε στην οικογενειακή επιχείρηση μόνο αν πιστεύετε ότι είναι ένα μέρος όπου μπορείτε να συνεισφέρετε ως εργαζόμενος. Αν όχι, αναζητήστε άλλους τρόπους για να βοηθήσετε, όπως να υπηρετήσετε στο διοικητικό συμβούλιο ή να γίνετε υποστηρικτικός ιδιοκτήτης. Τρίτον, αν εργάζεστε στην επιχείρηση, προσπαθήστε να βρείτε έναν ρόλο όπου μπορείτε να επιδείξετε επιτυχία. Συχνά αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναζητήσετε έναν χώρο εκτός του χώρου όπου εργάζονται ήδη άλλα μέλη της οικογένειας. Τέλος, λάβετε ανατροφοδότηση. Μην βασίζεστε στα τυποποιημένα συστήματα ανθρώπινου δυναμικού, καθώς πολλοί εργαζόμενοι διστάζουν να είναι ειλικρινείς. Αντ’ αυτού, βρείτε μέντορες είτε εντός είτε εκτός της επιχείρησης που είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν να πάρετε μια ειλικρινή αξιολόγηση της απόδοσής σας.

*10th Family Business Forum

Με κεντρικό μήνυμα “Legacy & Innovation: Paving the Future”, το επετειακό 10th Family Business Forum θα πραγματοποιηθεί στις 6 Μαΐου από την KPMG στην Ελλάδα. Το συνέδριο θεσμός στο πεδίο των οικογενειακών επιχειρήσεων έρχεται να παρουσιάσει σε υβριδικό περιβάλλον, όλα τα “hot” θέματα σχετικά με τις οικογενειακές επιχειρήσεις, το παρόν και το μέλλον τους.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το 10th Family Business Forum, μπορείτε να επισκεφθείτε το KPMG