Ένα ψηφιακό «κίνημα» με τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή
Το 1995, το ποσοστό του πληθυσμού που συνδεόταν στα παγκόσμια δίκτυα ήταν μόλις 4%. Σχεδόν δυόμισι δεκαετίες μετά, η συνδεσιμότητα «εκτοξεύτηκε» και ο μισός πλανήτης είναι αυτή τη στιγμή online. Όμως, η θεαματική επέκταση των δικτύων στην καθημερινότητα των πολιτών παραμένει ανομοιογενής, δημιουργώντας αυτό που ορίζεται ως ψηφιακός διαχωρισμός − μια ανισορροπία που αντικατοπτρίζεται στα στοιχεία μελέτης του ΟΟΣΑ, βάσει της οποίας το 2016 οι online γυναίκες ήταν κατά 250 εκατ. λιγότερες από τους άνδρες. Και όταν η προσοχή στρέφεται στη νεοφυή επιχειρηματικότητα, τότε η γενική εικόνα καταδεικνύει ότι χρειάζεται να γίνει ακόμη πάρα πολλή δουλειά. «Οι γυναίκες έχουν μεγάλη πείρα σε πολλούς τομείς, αλλά δεν έχουν τα μέσα να εκφραστούν. Και η επιχειρηματικότητα είναι ένα κανάλι στο οποίο μπορούν να δημιουργήσουν και να παραγάγουν στον δικό τους χρόνο και τρόπο, προωθώντας παράλληλα την ισότητα. Γιατί στην επιχειρηματικότητα πάντα κερδίζει ο πιο άξιος» υπογραμμίζει στο Fortune η Ιωάννα Στανεγλούδη, συνιδρύτρια της Fintech startup Verge.Capital, η οποία κέρδισε την πρώτη θέση στον μεγάλο διαγωνισμό καινοτομίας Disrupt Greece 2018, που συνδιοργανώνουν Fortune και ID-GC, με στρατηγικό συνεργάτη την εταιρεία Παπαστράτος.
Τις τελευταίες εβδομάδες η Ιωάννα βρέθηκε στις ΗΠΑ και είδε από κοντά την «έκρηξη» των δράσεων που αφορούν στην ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας στον ψηφιακό κόσμο. Ένα «κίνημα», όπως το περιγράφει, το οποίο συζητά και αναλύει όλες τις παραμέτρους που οδηγούν σε έναν στόχο: να βγάλει τις γυναίκες στο προσκήνιο, όχι επειδή είναι απλώς κοινωνικά ορθό, αλλά γιατί το αξίζουν. «Πρέπει να φύγουμε από το network (δίκτυο) που είναι ένα ανταποδοτικό σύστημα, και να πάμε στο community (κοινότητα). Η κοινότητα δεν απαιτεί να δίνεις για να πάρεις. Ας δημιουργήσουμε εμείς οι γυναίκες, λοιπόν, μια κοινότητα: είμαστε εμείς, είμαστε τα μέλη μας, έχουμε τα μέσα, ας βοηθηθούμε μεταξύ μας. Χωρίς να περιμένουμε ανταλλάγματα. Η κοινότητα έχει μεγαλύτερη δύναμη από ένα ανταποδοτικό σύστημα στο οποίο κάποια στιγμή μπορεί να μην έχεις κάτι να δώσεις» παρατηρεί η Ιωάννα, έχοντας στο μυαλό την παρουσία της στο Female Founders Competition της Microsoft.
Εκεί ταξίδεψε εκπροσωπώντας την Verge.Capital ως μία από τις δέκα γυναίκες επιχειρηματίες στον χώρο των startups που διεκδίκησαν μεταξύ εκατοντάδων συμμετοχών από όλο τον κόσμο ένα διπλό χρηματικό έπαθλο αξίας 4 εκατ. δολαρίων. «Η γυναικεία επιχειρηματικότητα έχει πολλές δυνατότητες» παρατηρεί μιλώντας για την εμπειρία της στο Σαν Φρανσίσκο. «Όταν οι μεγάλες εταιρείες βλέπουν τα στοιχεία που αφορούν τα έσοδα των startups γυναικών, καταλαβαίνουν ότι οι ευκαιρίες των επενδύσεων είναι πολλές». Με βάση τους υπολογισμούς της Microsoft, που παρουσιάστηκαν στο Female Founders Competition, παρότι περίπου το 4% των startups διοικούνται από γυναίκες, οι εταιρείες αυτές παρουσιάζουν περισσότερα και πιο σταθερά έσοδα από εκείνες που έχουν άνδρες στη διοίκησή τους.
Το μεγάλο χάσμα των χρηματοδοτήσεων
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Pitchbook που διεξήγαγε έρευνα για λογαριασμό της Microsoft, μόλις το 2,2% της χρηματοδότησης από venture capital στις ΗΠΑ κατέληξε το 2017 σε εταιρείες που έχουν ιδρυθεί μόνο από γυναίκες. Ο ΟΟΣΑ σημειώνει, μάλιστα, ότι την ίδια χρονιά οι άνδρες είχαν διπλάσιες πιθανότητες αυτοαπασχόλησης σε σύγκριση με τις γυναίκες, ενώ έως το 2013 είχαν τριπλάσιες ευκαιρίες για να ιδρύσουν επιχείρηση με δικούς της υπαλλήλους. Μάλιστα, μεταξύ των γυναικών που εισήλθαν στον κόσμο της επιχειρηματικότητας, μόνο το 37% πίστευε ότι έχουν τις πραγματικές ικανότητες να ξεκινήσουν μια επιχείρηση – με το αντίστοιχο ποσοστό στους άνδρες να φτάνει το 51%. «Είναι πραγματικά στο χέρι μας να διοχετεύσουμε περισσότερες γυναίκες προς την καινοτόμο επιχειρηματικότητα. Θεωρώ ότι η προσπάθεια οφείλει να ξεκινήσει από πιο νωρίς στη ζωή καθεμιάς, χωρίς όμως να υπάρχει οτιδήποτε που να μας απαγορεύει ακόμη και σήμερα να βάζουμε το λιθαράκι μας, ούτως ώστε να γεφυρώσουμε την ανισότητα και να συμβάλουμε στη δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών».
Σε ένα δείγμα 25.000 startups που διερεύνησε ο ΟΟΣΑ (2018), διαπιστώθηκε ένα σημαντικό χάσμα. Τα στοιχεία έδειξαν ότι οι εταιρείες με γυναίκες στο «τιμόνι» λαμβάνουν κατά 23% μικρότερη χρηματοδότηση από εκείνες που διοικούν άνδρες, ενώ επίσης έχουν 30% λιγότερες πιθανότητες να επιτύχουν μια θετική έξοδο μέσω εξαγοράς ή δημόσιας προσφοράς. Η Ιωάννα βλέπει, όμως, την τάση αυτή να αντιστρέφεται, χάρη στην ανταπόκριση που συνάντησε με την περίπτωση της Verge.Capital. «Θεωρώ ότι οι επενδύσεις των επιχειρηματικών κεφαλαίων σε εταιρείες γυναικών θα αυξηθούν πολύ τα επόμενα χρόνια. Όσο οι γυναίκες μαθαίνουν ότι έχουν τα μέσα και μπορούν να βγουν μπροστά, τόσο περισσότερες θα κάνουν το επόμενο βήμα. Άλλωστε, τα VCs δεν κοιτάνε το φύλο. Όταν φεύγεις από τις κλασικές επαγγελματικές δομές, δεν υπάρχουν όρια. Στερεότυπα ναι, όρια όχι».
Η εικόνα στον τομέα της χρηματοδότησης startups σήμερα, υπό το πρίσμα της σύγκρισης μεταξύ «ανδρικών» και «γυναικείων» επιχειρήσεων, μοιάζει με το δίλημμα του ποτηριού: Άλλοι το βλέπουν μισοάδειο, ενώ άλλοι μισογεμάτο. Και αυτό διότι η συμμετοχή των γυναικών ως συνεργάτες των VCs μπορεί μεν να αυξάνεται με χαμηλούς ρυθμούς (1% ανά 18 μήνες με βάση τον ΟΟΣΑ), όμως, όταν βρεθούν στο κέντρο λήψης αποφάσεων, τότε η πιθανότητα επένδυσης σε μια εταιρεία με γυναικεία διοίκηση, διπλασιάζεται. Και αυτό δεν συνιστά μόνο μια «ηθική» νίκη στον δρόμο της εξισορρόπησης της αγοράς, αλλά ενισχύει πραγματικά την παγκόσμια οικονομία, προσφέροντας τη δυνατότητα επιπλέον ανάπτυξης 2% στο παγκόσμιο ΑΕΠ (Blomquist et al., 2014).
Τα εργαλεία υπάρχουν, αρκεί να τα αξιοποιήσουμε
Το εργασιακό περιβάλλον του μέλλοντος βγάζει από το επίκεντρο την παραδοσιακή διαδρομή σπίτι – γραφείο, γραφείο – σπίτι. Η συνδεσιμότητα και τα εργαλεία στο ψηφιακό «σύννεφο» (cloud) προσφέρουν στον καθένα μια μεγάλη γκάμα από δωρεάν ή χαμηλού κόστους εργαλεία για να αναπτύξει την ιδέα του, να εξελίξει την επιχείρησή του ή να γίνει σημαντικό μέλος μιας επαγγελματικής ομάδας, η οποία αξιοποιεί στο έπακρο τη χρήση των νέων τεχνολογιών, χωρίς να φορά «έμφυλες παρωπίδες».
«Με κάλεσαν επ’ αυτού να μιλήσω στο “Women in Cloud Summit” της Microsoft» σημειώνει η Ιωάννα. «Οι cloud based λύσεις είναι πολύ σημαντικές για την τεχνολογική επιχειρηματικότητα. Στο cloud μπορείς μόνος σου, από το σπίτι σου, από το laptop σου, πάρα πολύ απλά και με ελάχιστο αρχικό επενδυτικό κόστος να δημιουργήσεις πλατφόρμες ή ακόμη και το ίδιο το προϊόν. Και ο λόγος είναι ότι το cloud σου προσφέρει τη δυνατότητα για πάρα πολλές δοκιμές, ώστε να φτιάξεις κάτι εκμεταλλευόμενος αποκλειστικά τον δικό σου χρόνο. Το να είσαι στο cloud σε κάνει ελεύθερο και ευέλικτο. Αυτό το εργασιακό περιβάλλον αποτελεί ένα μέσο απαγκίστρωσης από την επικρατούσα νοοτροπία. Και αυτό που λέω πάντα είναι ότι τα μέσα υπάρχουν. Το μόνο που χρειάζεται είναι η κινητοποίηση. Να γνωρίσει η νέα γενιά τα διαθέσιμα εργαλεία και να μπει σε αυτόν τον χώρο».
Καταλήγοντας, η συνιδρύτρια της Verge.Capital στέκεται στο κομμάτι των διαφορετικών χαρακτηριστικών μεταξύ των ανδρών και των γυναικών. Αξιοποιώντας τις εμπειρίες της από την πορεία στον χρηματοοικονομικό και συμβουλευτικό τομέα για 16 έτη, σε συνδυασμό με τις εντυπώσεις της από την ίδρυση της εταιρείας της το καλοκαίρι του 2018, αλλά και τις προσλαμβάνουσες από την παραμονή της στις ΗΠΑ, διαπιστώνει πως ένα από τα βασικά συμπεράσματα της αναζήτησης των αιτιών που οδηγούν στη διαφοροποίηση ανδρών και γυναικών είναι πως οι γυναίκες δεν μπορούν να ξεφύγουν εύκολα από το multi-tasking. «Αντίθετα οι άνδρες κάνουν focus» υπογραμμίζει. «Οπότε αυτό που μας είπαν από την Microsoft ήταν να σταματήσουμε το multi-tasking και να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο focus στον στόχο μας» συμβουλεύει όσες επιθυμούν να ενισχύσουν τις πιθανότητες μιας επιτυχημένης πορείας στον επιχειρηματικό στίβο.
