H Μαρία Βασσάλου της Pictet στο Fortune Greece: Η Ελλάδα πρέπει να γίνει χώρα ελκυστική για επενδύσεις
Με εντυπωσιακή θητεία στα χρηματοοικονομικά, από την εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων του Τζορτζ Σόρος έως την Goldman Sach, η Δρ Μαρία Βασσάλου, σήμερα εκ των κορυφαίων στελεχών της διεθνούς επενδυτικής εταιρείας Pictet, απαντά στο Fortune Greece για το quo vadis της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι μακροοικονομικοί δείκτες είναι κάπως «αμφίθυμοι», ταλαντευόμενοι μεταξύ συστολής και διαστολής, μεταξύ υπερθέρμανσης και ψύξης. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι παγκόσμιες προοπτικές; Τι πιστεύετε σε ό,τι αφορά το σενάριο της ήπιας προσγείωσης για την οικονομία; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την Ελλάδα;
Η οικονομική μεγέθυνση δεν έχει τον ίδιο βηματισμό σε όλα τα μέρη του κόσμου, δεν συγχρονίζεται. Η αλήθεια είναι πως βιώνουμε μια περίοδο οξυμμένου οικονομικού και πολιτικού κατακερματισμού. Άλλα μέρη του κόσμου σημειώνουν ισχυρή ανάπτυξη, την ίδια στιγμή που άλλα έχουν περάσει σε φάση ύφεσης ή στασιμοπληθωρισμού.
Η περί «ήπιας προσγείωσης» συζήτηση στις ΗΠΑ έγινε πρόωρα. Η ισχύς της αμερικανικής οικονομίας μετά το τέλος της πανδημικής κρίσης και ο επίμονος πληθωρισμός πάνω από τον στόχο του 2% καταδεικνύουν πως η πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) δεν υπήρξε αρκετά περιοριστική ώστε να ψυχράνει την οικονομική δραστηριότητα και, ως εκ τούτου, να τιθασεύσει τις πληθωριστικές πιέσεις.
Δεν μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε λόγο για προσγείωση προτού το αεροπλάνο κατέλθει στη Γη. Το τελευταίο στάδιο πριν από την προσγείωση θα είναι και το πλέον πολύπλοκο.
Το να μειωθεί ο πληθωρισμός στο 2% δεν θα είναι εύκολο. Εν προκειμένω αξίζει να σημειωθεί πως η Fed δεν έχει περιθώριο να είναι «μαλακή» σε σχέση με τον πληθωρισμό, διότι διακινδυνεύει τη βιωσιμότητα του διογκώμενου δημόσιου χρέους, που αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, σε περίπτωση που δεν εφαρμοστεί πιο περιοριστική δημοσιονομική πολιτική.
Πρέπει παντί τρόπω να παραμείνει αφοσιωμένη στην εντολή της (mandate). Αυτό, ωστόσο, θα είχε αντίθετα αποτελέσματα σε άλλα μέρη του κόσμου, καθώς το δολάριο αναμένεται να παραμείνει ισχυρό. Με τις γεωπολιτικές συγκρούσεις να κρατούν τις τιμές της Ενέργειας αυξημένες, με τάση να τις αυξήσουν, ένα ισχυρό δολάριο θα λειτουργήσει εις βάρος των χωρών που είναι καθαροί εισαγωγείς ενέργειας, όπως η Γερμανία, ειδικά εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μειώσει τα επιτόκια για να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη.
Εφόσον η ΕΚΤ μειώσει τα επιτόκια πριν από τη Fed, θα αποδυναμώσει το ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ και θα διακινδυνεύσει αναζωπύρωση του πληθωρισμού λόγω, μεταξύ άλλων, των αυξημένων τιμών στην Ενέργεια. Αυτό θα είναι αρνητικό για τις ευρωπαϊκές οικονομίες, της Ελλάδος συμπεριλαμβανομένης – αν και η αρνητική επίδραση στην Ελλάδα είναι πιθανό να είναι ασθενέστερη σε σχέση με ορισμένες από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες.
Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να υπεραποδίδει σε σύγκριση με άλλες οικονομίες της Ευρωζώνης… Πρόσφατα η κυβέρνηση προχώρησε σε αποεπένδυση από τις ελληνικές τράπεζες, με τις αγορές να ανταποκρίνονται πολύ θετικά. Ποιοι είναι οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία και τις ελληνικές τράπεζες, κατά τη γνώμη σας; Τι πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση για να προσελκύσει περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις;
Η Ελλάδα έχει εξέλθει από μια δεκαετή καταστροφική περίοδο ύφεσης και το πρωτογενές πλεόνασμα 1,9% του 2023 είναι ευπρόσδεκτη είδηση. Η αποεπένδυση του ελληνικού Δημοσίου από τις ελληνικές τράπεζες είναι σημάδι πίστης στη σταθερότητα της ανάκαμψης και της αποκατάστασης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν κάνει μεγάλα βήματα μετά την κρίση για να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και να αναβαθμίσουν την ποιότητα των δανείων που εκδίδουν, καθώς και να συγκρατήσουν τα κόστη.
Ο κόσμος διέρχεται περίοδο αποπαγκοσμιοποίησης και τοπικής εκβιομηχάνισης. O βασικός κίνδυνος για την ελληνική οικονομία είναι να χάσει αυτή την τάση και να παραμείνει εξαρτημένη από τον Τουρισμό και τη Ναυτιλία. Παρότι αυτοί οι δύο αποτελούν τομείς κλειδιά για τη χώρα, η Ελλάδα χρειάζεται να επιτύχει διαφοροποίηση αναπτύσσοντας και προωθώντας και άλλους βιομηχανικούς κλάδους. Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλίσει οικονομική ανθεκτικότητα απέναντι σε τυχόν οικονομικά ή άλλα σοκ στο μέλλον.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει κάνει μεγάλα βήματα για τη βελτίωση της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως προορισμού άμεσων ξένων επενδύσεων. Ωστόσο πρέπει να γίνουν περισσότερα, ιδίως όσον αφορά την εξάλειψη της περιττής γραφειοκρατίας, τη μεταρρύθμιση του εταιρικού δικαίου ώστε να είναι πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις, τη βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών και του δικαστικού συστήματος, που λειτουργεί πολύ αργά και σε πολλές περιπτώσεις αναποτελεσματικά. Η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια χώρα ελκυστική για επενδύσεις, ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο πρωθυπουργός. Αυτό δεν το έχουμε ακόμη καταφέρει.
Οι αγορές, σε μεγάλο βαθμό, κινούνται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς, με τα μεγάλα και μικρά χρηματιστήρια να καταγράφουν ιστορικά υψηλά. Είμαστε σε «φούσκα» ή οι αποτιμήσεις είναι ορθολογικές, με περιθώρια περαιτέρω ανόδου;
Οι αγορές προεξόφλησαν σε υπερβολικό βαθμό επιτοκιακές μειώσεις από τη Fed και την ΕΚΤ, γεγονός που τις ώθησε σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Αυτές οι προσδοκίες για πολλαπλές περικοπές οφείλονταν σε παράλογες προσδοκίες για μονοτονική μείωση του πληθωρισμού που συχνά δεν υλοποιείται.
Στην πραγματικότητα, είδαμε ότι οι πρόσφατες προβολές έχασαν τις προβλέψεις και ως αποτέλεσμα πολλές από αυτές τις μειώσεις επιτοκίων έχουν πλέον σε μεγάλο βαθμό προεξοφληθεί. Το τι θα συμβεί στη συνέχεια στις αγορές εξαρτάται (α) από τις ενέργειες και το guidance της κεντρικής τράπεζας που θα καθοδηγηθεί σε μεγάλο βαθμό από την τροχιά του πληθωρισμού και αναμένω ότι θα παραμείνει ιδιαίτερα προσεκτική, (β) από τα κέρδη που αναμένεται να παραμείνουν υγιή και (γ) από τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Το τελευταίο είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το outlook.
Και πάλι, η Fed και η ΕΚΤ έχουν στείλει για μείωση των επιτοκίων φέτος. Πότε τις περιμένετε; Θα έχει αυτό θετικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία;
Η πιθανότητα για μεγάλες επιτοκιακές μειώσεις φέτος έχει εκμηδενιστεί, λόγω του υψηλότερου του αναμενομένου πληθωρισμού. Στην περίπτωση αυτή, η ισχύς της οικονομίας και ο επίμονος πληθωρισμός υποδηλώνουν ότι, αν μη τι άλλο, η νομισματική πολιτική δεν ήταν αρκετά περιοριστική. Βάσει αυτού, δεν δικαιολογούνται ακόμη μειώσεις επιτοκίων.
Ο πληθωρισμός πρέπει να επιστρέψει σταθερά στο 2% για να μειωθούν τα επιτόκια. Αυτήν τη στιγμή, όλα οι δείκτες για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ είναι πάνω από 2% και η οικονομία αναπτύσσεται δυναμικά. Στην περίπτωση της ΕΚΤ, ενώ έχουν σηματοδοτήσει ότι η επόμενη κίνησή τους θα είναι μια μείωση, οι μελλοντικές ενέργειες σκοπίμως, και σωστά κατά την άποψή μου, μένουν απροσδιόριστες. Είναι επικίνδυνο για την ΕΚΤ να μειώσει σημαντικά εάν η Fed δεν αλλάξει στάση, λόγω των επιπτώσεων που θα έχουν οι περικοπές της ΕΚΤ στο ευρώ. Με τις γεωπολιτικές εντάσεις να διατηρούν τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων και της Ενέργειας που εκφράζονται σε δολάρια ΗΠΑ υψηλές, ένα αδύναμο ευρώ θα επιτρέψει αναζωπύρωση του πληθωρισμού.
Όσον αφορά την παγκόσμια ανάπτυξη, οι κύριοι κίνδυνοι για το μέλλον είναι οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, η περαιτέρω αποπαγκοσμιοποίηση και η υπερδιόγκωση του παγκόσμιου χρέους. Το τελευταίο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα στις ανεπτυγμένες οικονομίες με το ακαθάριστο χρέος των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, να φτάνει στο 192% του ΑΕΠ έως το 2053.
Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση για τον πληθωρισμό και να υπηρετούν αυστηρά τον καθορισμένο στόχο για πληθωρισμό 2%. Οποιαδήποτε αντιληπτή σκόπιμη απόκλιση θα μπορούσε να προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου αναταραχή στην αγορά, ειδικά στην περίπτωση των ΗΠΑ, όπου περίπου το 59% των παγκόσμιων αποθεμάτων διατηρούνται σε δολάρια.
Πόσο ανησυχείτε για τις σημερινές συγκρούσεις που κλιμακώνονται ή μπορεί να προκαλέσουν τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής;
Θεωρώ ότι ο πόλεμος στο Ισραήλ/Γάζα και οι εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Ιράν είναι πολύ πιο ανησυχητικές από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οποιαδήποτε κλιμάκωση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ υπάρχει κίνδυνος να βγει εκτός ελέγχου. Πρέπει να επικρατήσουν πιο ψύχραιμες φωνές και η ένταση μεταξύ των δύο αντιπάλων να σταματήσει. Οποιαδήποτε κλιμάκωση μπορεί να προσφέρει ένα παράθυρο ευκαιρίας στη Ρωσία να επεκτείνει την επίθεσή της όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στη Βαλτική. Μια τέτοια εξέλιξη θα παρέσυρε το ΝΑΤΟ σε μια σύγκρουση με καταστροφικές συνέπειες.
Ποια είναι η καλύτερη επενδυτική στρατηγική στις αγορές αυτή τη στιγμή; Τι προτείνετε;
Δεν κάνω επενδυτικές συστάσεις, αλλά θα έλεγα ότι η καλύτερη επενδυτική προσέγγιση είναι να έχετε μακροπρόθεσμη επενδυτική προοπτική, να παραμένετε «εντός», αλλά να διατηρείτε πάντα αρκετή ρευστότητα για να μπορέσετε να αντέξετε τυχόν αναταραχές στην αγορά.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
