Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη: Ηγεσία σημαίνει συνεργασία, εξωστρέφεια και αποφασιστικότητα
‘Ενα χρόνο στο τιμόνι της AbbVie στην Ελλάδα, «το ταξίδι μόλις ξεκίνησε» για τη Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, πρόεδρο και διευθύνουσα σύμβουλο της AbbVie για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα. Μιλά στο Fortune Greece για το μοντέλο ηγεσίας που υιοθετεί, για την πολιτική Diversity & Inclusion στην AbbVie και για τη στρατηγική της σε ένα περιβάλλον προκλήσεων στην αγορά φαρμάκου θέτοντας στο επίκεντρο το όφελος των ασθενών.
Ένα χρόνο στο τιμόνι της AbbVie –μια βιοφαρμακευτική εταιρεία στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης– έχετε τον ίδιο ενθουσιασμό για θετικές αλλαγές; Τι απόχρωση έχει η αποτίμηση;
Ήταν ένας πυκνός χρόνος που «χρωματίστηκε» από πολλές προκλήσεις, νέες εμπειρίες, μαθήματα, κυρίως από την ελπίδα ότι η σκληρή δουλειά, η αποφασιστικότητα και η πίστη σε αυτό που κάνουμε, μετράει και αφήνει αποτύπωμα. Οι συνεργασίες, οι συζητήσεις και η αλληλεπίδραση με ανθρώπους από διάφορους χώρους, με ανθρώπους ταλαντούχους, δυναμικούς και αφοσιωμένους, εντός και εκτός της AbbVie, διεύρυναν την οπτική μου, εμπλούτισαν τις ιδέες μου και δυνάμωσαν τη θέλησή μου. Τη θέληση και τον ενθουσιασμό να συμβάλλουμε, μαζί με τους συνεργάτες μου, ακόμα πιο ενεργά στη θετική αλλαγή για τους ασθενείς μας στη χώρα μας. Γιατί εμείς στην AbbVie εργαζόμαστε καθημερινά για την υγεία των ανθρώπων, το πολυτιμότερο αγαθό. Είναι ευθύνη μας να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες και δράσεις που ανεβάζουν τον πήχη και αλλάζουν προς το καλύτερο το τοπίο και τη ζωή των ανθρώπων με σοβαρές παθήσεις. Αυτό με οπλίζει με δύναμη να αναλαμβάνω περισσότερα, να συνεργάζομαι περισσότερο, να μαθαίνω και να προσφέρω περισσότερα. Πιστεύω ακράδαντα ότι μέσω της συνεργασίας, της στοχοθέτησης, της εξωστρέφειας και κυρίως της αποφασιστικότητας έχουμε πολλά ακόμα να σχεδιάσουμε, να προτείνουμε και να υλοποιήσουμε προς όφελος των ασθενών και της κοινωνίας.
Ποια βήματα ακολουθείτε για να χαράξετε μία επιτυχημένη στρατηγική;
Στρατηγική σημαίνει να έχεις ξεκάθαρο όραμα. Να επικοινωνείς ένα σαφές μήνυμα και να χαρακτηρίζεσαι από μία δυνατή κουλτούρα. Κάθε μέρα είναι μία καινούρια μέρα, που πρέπει να ξυπνάμε το πρωί και να έχουμε έναν ξεκάθαρο στόχο που αντικατοπτρίζει την κουλτούρα μας. Όταν η εργασία καταφέρει να εξισωθεί στο μυαλό των εργαζομένων με κίνητρο, δημιουργικότητα, μοχλό κινητοποίησης και εξέλιξη, τότε μιλάμε για μία επιτυχημένη στρατηγική. Ο τρόπος που λειτουργούμε και επικοινωνούμε την κουλτούρα μας και τα βασικά μας μηνύματα συνθέτουν τη στρατηγική που μας διαφοροποιεί. Άλλωστε η στρατηγική χαράσσεται από ανθρώπους και προορίζεται για ανθρώπους και το μυστικό της επιτυχίας της είναι να δίνει απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα αναφορικά με την πορεία και την εξέλιξη της εταιρείας μέσα από τους ανθρώπους της.
Αναλαμβάνοντας τα ηνία της AbbVie, ένα χρόνο πριν, τι στυλ ηγεσίας αποφασίσατε να υιοθετήσετε;
Ερχόμενη στην Ελλάδα, ένα χρόνο πριν, έφερα μαζί μου νέες εμπειρίες και πρότυπα που υιοθέτησα. Με βεβαιότητα μπορώ να πω σε ποιο μοντέλο ηγεσίας δεν πιστεύω: σε αυτό που βασίζεται στην απόσταση, στην ανισότητα και στον συγκεντρωτικό χαρακτήρα λήψης αποφάσεων. Αυτό είναι ένα μοντέλο εντελώς παρωχημένο. Πιστεύω όμως σε ένα νέο, σύγχρονο μοντέλο ηγεσίας που χαρακτηρίζεται από ομαδικότητα, επιθυμία για συμμετοχή και πάθος να κάνουμε δικά μας και να αφομοιώνουμε όσα μας αφορούν. Πιστεύω ότι μέσα από ένα μοντέλο που βασίζεται στον σεβασμό της διαφορετικότητας, στην ποικιλομορφία, στην ενσωμάτωση και αξιοποίηση των διαφορετικών απόψεων, μόνο εξέλιξη και βήματα μπροστά μπορούν να γίνουν. Αυτό το μοντέλο οραματίστηκα ερχόμενη στην Ελλάδα και αυτό εφαρμόζω στην καθημερινή μου πρακτική.
Διαθέτετε μία πολυπολιτισμική επαγγελματική εμπειρία. Ποιες είναι οι πρακτικές εκείνες που έχετε φέρει μαζί σας και θα θέλατε να εφαρμόσετε ως best practices στο ελληνικό εργασιακό περιβάλλον;
Έχω ζήσει, όντως, σε πολλές και διαφορετικές χώρες, και έχω γνωρίσει διαφορετικές κουλτούρες. Το να εργάζεσαι στο εξωτερικό αποτελεί σημαντική εμπειρία, γιατί σε αναγκάζει να βγεις από την comfort zone σου. Να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου, να ανοίξει το μυαλό σου και να υιοθετήσεις νέες συνήθειες. Υπάρχουν πρακτικές που ξεχώρισα σε κάποιες χώρες και θα ήθελα να εφαρμόσω στο ελληνικό εργασιακό περιβάλλον, όσο είναι δυνατό, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών. Μία περίπτωση είναι η Ελβετία.
Η χώρα των ευκαιριών που υποστηρίζει με όλα τα μέσα ότι οι πολίτες πρέπει να έχουν υγεία πρώτης γραμμής και άριστης ποιότητας. Αυτό είναι το μοντέλο που οραματίστηκα και έφερα μαζί μου και θα παλέψω να το δω να εφαρμόζεται στην Ελλάδα. Από την Αγγλία κράτησα το πώς μπορούμε να συνεργαζόμαστε με ένα πολιτικό περιβάλλον και να κάνουμε συνεργασίες. Στη Γερμανία διδάχτηκα μεθοδολογία. Όταν έζησα στη Γαλλία είδα στην πράξη πώς η πολιτική και το σύστημα υγείας ενσωματώνονται σε ένα πλάνο που καλύπτει πολλές πλευρές του οικοσυστήματος. Τέλος, στην Ιταλία και στην Ισπανία ανακάλυψα έναν μοναδικό τρόπο στο να δημιουργούν και να χτίζουν σχέσεις με γερές βάσεις. Αυτές ήταν κάποιες από τις πρακτικές που ξεχώρισα. Σίγουρα όχι όλες και όχι με τον ίδιο τρόπο, θα είχε ενδιαφέρον να τις δούμε στην πράξη στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη το ιδιαίτερο πολιτικό περιβάλλον της χώρας μας.
«Είναι ευθύνη μας να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες και δράσεις που ανεβάζουν τον πήχη και αλλάζουν προς το καλύτερο τη ζωή των ανθρώπων με σοβαρές παθήσεις».
Σε προσωπικό επίπεδο, και ως διευθύνουσα σύμβουλος της AbbVie, τι είδους ενέργειες υλοποιείτε προς την κατεύθυνση της γυναικείας ενδυνάμωσης;
Σε επίπεδο εταιρείας, εφαρμόζουμε μία ξεκάθαρη πολιτική Diversity & Inclusion, στηρίζοντας και ενδυναμώνοντας, εν προκειμένω, τη γυναίκα. Ο ρόλος της γυναίκας είναι κατεξοχήν πολύπλευρος και πολυδιάστατος. Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχει γύρω της ένα υποστηρικτικό και συμπεριληπτικό επαγγελματικό περιβάλλον, που να της δίνει ίσες ευκαιρίες για εξέλιξη. Συγκεκριμένα, εκτός από εμένα, που είμαι γυναίκα CEO, έχουμε γυναίκα CFO και στην Ηγετική Ομάδα υπάρχει αναλογία 50-50 ανδρών-γυναικών.
Επίσης, στο σύνολο της εταιρείας το 60% των εργαζομένων είναι γυναίκες. Η έμφυλη επαγγελματική ισότητα και η διεκδίκηση θέσεων ηγεσίας είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων, ανεξαρτήτως φύλου. Ο ρόλος της γυναίκας και η πίστη στις ικανότητές της χρήζει ενδυνάμωσης. Αυτό είναι κάτι που στηρίζουμε απόλυτα και δίνουμε κίνητρα. Ήδη είναι στα σχέδιά μας η εφαρμογή ενός νέου ολιστικού προγράμματος, με πολλές και διαφορετικές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Σε προσωπικό επίπεδο, φέτος, με χαρά ανέλαβα την προεδρεία του 14ου Συνεδρίου Φαρμακευτικού Management, της Ε.Ε.Φα.Μ, συμπροεδρεύοντας με έναν άνδρα, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι η συνύπαρξη και η συμπόρευση μόνο θετικό αποτύπωμα μπορεί να δημιουργήσει. Παράλληλα, συμμετέχω σε πρόγραμμα Mentoring, ως Mentor, άλλη μία ιδιότητα που με γεμίζει με μεγάλη χαρά και είναι ακόμα μεγαλύτερη η τιμή που αισθάνομαι από τους ανθρώπους που με επιλέγουν ως μέντορά τους, και είναι κυρίως γυναίκες. Το να σε εμπιστεύονται, να θέλουν να μοιραστείς μαζί τους την εμπειρία, την τεχνογνωσία σου και να βλέπεις τη δίψα για μάθηση και εξέλιξη είναι για μένα η μεγαλύτερη αποζημίωση και η μεγαλύτερη ικανοποίηση ως προς το ότι οι γυναίκες πλέον αναζητούν, διεκδικούν, και επιδιώκουν την εξέλιξή τους.
Υπό τις συνθήκες που επικρατούν στο σύστημα Υγείας ποια είναι η γνώμη σας για την προσβασιμότητα των ασθενών στην Ελλάδα στη φαρμακευτική καινοτομία και ποιες οι προκλήσεις;
Οι συνθήκες που επικρατούν στην αγορά του φαρμάκου και στις οποίες λειτουργούν οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις στη χώρα μας είναι ιδιαιτέρως δύσκολες. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε οι φαρμακευτικές εταιρείες, είναι πολλές, σύνθετες και δομικές. Εδώ και πάνω από μια δεκαετία παραμένει η υποχρηματοδότηση του φαρμάκου.
Η ανεπαρκής χρηματοδότηση, μαζί με την αδυναμία προώθησης διαρθρωτικών μέτρων, προκαλούν την ανεξέλεγκτη αύξηση των συνολικών επιστροφών, οι οποίες ειδικά για τα καινοτόμα φάρμακα φτάνουν σε επίπεδα άνω του 70%! Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, απειλεί ευθέως την ομαλή λειτουργία των εταιρειών και επηρεάζει αρνητικά τη δυνατότητά μας να συνεχίσουμε να φέρνουμε καινοτόμες θεραπείες στη χώρα μας.
Βεβαίως, από πλευράς μας εργαζόμαστε για να δοθούν άμεσα λύσεις και έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις που θα φέρουν γρήγορα μια ουσιαστική βελτίωση της παρούσας κατάστασης. Για παράδειγμα, έχουμε καταθέσει συγκεκριμένες κοστολογημένες προτάσεις για τη μεσοπρόθεσμη μείωση των υποχρεωτικών επιστροφών σε βιώσιμα επίπεδα.
Τώρα, είναι στο χέρι μας βιομηχανία και πολιτεία να συνεργαστούμε σε ένα συγκεκριμένο, από κοινού συμφωνημένο πλαίσιο, με αυστηρό χρονοδιάγραμμα, για την προώθηση συγκεκριμένων αλλαγών για τον εξορθολογισμό της αγοράς. Να συμφωνήσουμε στη στοχευμένη ενίσχυση της χρηματοδότησης για να εξασφαλίσουμε μια δίκαιη, βιώσιμη και προβλέψιμη αγορά φαρμάκου προς όφελος των ασθενών, του συστήματος υγείας, της κοινωνίας και της οικονομίας.
«Ο ρόλος της γυναίκας είναι κατεξοχήν πολύπλευρος και πολυδιάστατος. Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχει γύρω της ένα υποστηρικτικό και συμπεριληπτικό επαγγελματικό περιβάλλον».
Το θέμα αυτό συνδέεται με σύγχρονες προκλήσεις για τη βιωσιμότητα, όπως οι ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στην υγεία για την ευημερία των ανθρώπων. Κατά τη γνώμη σας αυτό προάγεται με τη φαρμακευτική νομοθεσία και τις τελευταίες τροποποιήσεις στην Ευρώπη;
Η αποτελεσματική κάλυψη των πραγματικών αναγκών των ασθενών, η πρόσβασή τους στις καινοτόμες θεραπείες, η επαρκής χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας –ώστε να είναι βιώσιμα μακροπρόθεσμα– και η επάρκεια φαρμάκων είναι οι βασικότερες προκλήσεις που ήδη αντιμετωπίζουν τα κράτη στην Ευρώπη.
Τα ζητήματα αυτά, μαζί με την ανάγκη προστασίας της έρευνας και καινοτομίας, περνούν και μέσα από τη νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εδώ θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι. Η βιομηχανία υποστηρίζει ενεργά όλες τις αλλαγές που θα αυξήσουν την πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, μας προβληματίζουν ιδιαίτερα οι προτάσεις μείωσης του προστατευτικού πλαισίου για την έρευνα και ανάπτυξη, τον περιοριστικό ορισμό της ακάλυπτης ιατρικής ανάγκης και της μείωσης της περιόδου προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Για εμάς, ο κοινός στόχος που έχουμε με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών είναι η ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης στην Ευρώπη και η στήριξη της φαρμακευτικής καινοτομίας. Οφείλω να αναγνωρίσω ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει πάρει μια γενναία θέση υπέρ της διατήρησης του χρόνου προστασίας των δεδομένων, ενώ κατανοεί πλήρως την ανάγκη να αποσυνδεθεί η ενίσχυση της περιόδου προστασίας με την υποχρέωση κυκλοφορίας των προϊόντων τους σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς η έγκριση αποζημίωσης αποτελεί εθνική αρμοδιότητα και όχι των εταιρειών. Βεβαίως, υπάρχουν ακόμα ζητήματα που πρέπει να δούμε, όπως η ενισχυμένη προστασία των ορφανών φαρμάκων ή η ανάγκη διεύρυνσης του ορισμού της ακάλυπτης ιατρικής ανάγκης, ώστε το πλαίσιο προστασίας και κινητροδότησης των επιχειρήσεων να καλύπτει περισσότερους ασθενείς σε περισσότερες θεραπευτικές κατηγορίες.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ότι η αντιμετώπιση των ανικανοποίητων ιατρικών αναγκών των ασθενών στην ΕΕ μέσω καινοτόμων θεραπειών, η επίτευξη έγκαιρης και ίσης πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες για όλους τους ασθενείς, η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και η προσέλκυση επενδύσεων σε Έρευνα και Ανάπτυξη πρέπει να αποτελεί κοινό στόχο όλων των εμπλεκομένων. Από πλευράς μας, δεσμευόμαστε ότι θα στηρίξουμε τις προσπάθειες αυτές, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune Greece που κυκλοφορεί από την Τετάρτη 15/05 στα περίπτερα.
**Φωτογραφίες: Νίκος Μαλιάκος
