Μάρκους Φέρμπερ: Η Ουκρανία μας υπενθύμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει κοινή εξωτερική πολιτική
Έχει άποψη και δεν φοβάται να την εκφράσει και να τοποθετηθεί σε καίρια ζητήματα που αφορούν το μέλλον και τα συμφέροντα της Ευρώπης, αλλά και των Κρατών μελών της. Ο λόγος για τον συντονιστή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Πρόεδρο του Ιδρύματος Hanns Seidel, Μάρκους Φέρμπερ.
Στο παρελθόν έχει δώσει τα εύσημα για το ελληνικό σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης, χαρακτηρίζοντάς το ως «το καλύτερο πρόγραμμα», έχει ζητήσει να τερματιστούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία, δεδομένου ότι έχει μετακινηθεί από το ρόλο του αξιόπιστου εταίρου, σε αυτόν του ανταγωνιστή της ΕΕ σε πολλούς τομείς, ενώ εκτιμά ότι η Ρωσία δεν θα σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία τόσο εύκολα.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Fortune Greece, λίγες ημέρες πριν την έλευση του στη χώρα μας όπου θα παραστεί στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο κ. Φέρμπερ σχολιάζει τον τρόπο που χειρίζεται η ΕΕ την ενεργειακή κρίση, μιλά για το «μαθήμα» που παίρνει η Ευρώπη από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κινήσεις στις οποίες πρέπει να προβεί, τοποθετείται πάνω στο φλέγον θέμα της δημοσιονομικής χαλάρωσης, ενώ εκφράζει την άποψη υιοθέτησης ενός «Προγράμματος Επιβράβευσης για την Ανάκτηση της Κλεπτοκρατίας», αντίστοιχου με αυτό που εγκαινίασε πρόσφατα το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.
Κύριε Φέρμπερ, το κύριο πρόβλημα της ΕΕ είναι η θέσπιση κοινών κανόνων και η υιοθέτηση κοινών στρατηγικών. Ωστόσο, για πρώτη φορά είδαμε μια δεξαμενή δυνάμεων μέσω της δημιουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Πώς μπορεί να διατηρηθεί αυτή η ενότητα στο μέλλον και σε ποιους τομείς υπάρχει βούληση για μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική;
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας και κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης κρίσης, απότοκο της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχουμε δει δύο φορές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να δράσει ενωμένη, αν χρειαστεί. Άρα, υπάρχουν, τουλάχιστον, κάποια θετικά αποτελέσματα από αυτές τις δύο τρομερές κρίσεις. Νομίζω ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία λειτούργησε για άλλη μια φορά ως υπενθύμιση ότι ως Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεργαστούμε πολύ πιο στενά, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια και την αμυντική πολιτική. Κάθε ένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ ξεχωριστά είναι πολύ μικρό για να είναι μεγάλος παίκτης στην παγκόσμια σκηνή, αλλά μια ενωμένη Ευρώπη έχει επιρροή. Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα, πρέπει να γίνουμε πολύ πιο ευέλικτοι όσον αφορά την πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Το μεγαλύτερο εμπόδιο σε αυτό εξακολουθεί να είναι η απαίτηση ομοφωνίας στο Συμβούλιο, η οποία συχνά εμποδίζει τη γρήγορη λήψη αποφάσεων. Η γρήγορη αντίδραση στην επιθετικότητα της Ρωσίας ήταν, δυστυχώς, μάλλον η εξαίρεση, παρά ο κανόνας.
Δεν θέλουμε να ξαναγίνουμε μάρτυρες των γεγονότων της ευρωκρίσης
Τον τελευταίο καιρό διεξάγονται στους κόλπους της Ευρώπης έντονες συζητήσεις για αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων, ή τουλάχιστον για αναστολή τους μέχρι το 2023. Συμφωνείτε με όσους υποστηρίζουν (Μακρόν, Ντράγκι) ότι οι κανόνες είναι απαρχαιωμένοι και πρέπει να αλλάξουν; Και αν ναι, με ποιους όρους θα μπορούσε να επέλθει δημοσιονομική χαλάρωση;
Υπάρχει μεγάλη συναίνεση ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες πρέπει να αλλάξουν, αλλά υπάρχει λιγότερη συναίνεση σχετικά με το πώς θα πρέπει να μοιάζει αυτή η αλλαγή. Διαφωνώ με την άποψη ότι μια αλλαγή στο δημοσιονομικό πλαίσιο σημαίνει αναγκαστικά χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων. Τα επίπεδα χρέους σε πολλά κράτη μέλη είναι ήδη πολύ υψηλά και διατηρούνται μόνο σε περιβάλλον με πολύ χαμηλά επιτόκια. Δεδομένων των πληθωριστικών πιέσεων, η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να αυξήσει τα επιτόκια, ίσως από φέτος. Η αύξηση των επιτοκίων σημαίνει αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και αυτό μπορεί να εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους. Δεν θέλουμε να ξαναγίνουμε μάρτυρες των γεγονότων της ευρωκρίσης. Ως εκ τούτου, κατά τη γνώμη μου, ένα αναθεωρημένο δημοσιονομικό πλαίσιο πρέπει πρώτα και κύρια να είναι απλούστερο, πιο διαφανές και ευκολότερο στην εφαρμογή, ώστε να συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση του χρέους.
Ποιες εναλλακτικές λύσεις έχει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη προκειμένου να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο; Είστε ικανοποιημένος από τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η κατάσταση μέχρι στιγμής; Τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά;
Νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στο τι μπορεί να γίνει σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Βραχυπρόθεσμα, η εξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας είναι δυστυχώς υψηλή και η προμήθεια φυσικού αερίου από άλλα μέρη του κόσμου, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η περιοχή του Κόλπου χρειάζεται λίγο χρόνο, επίσης επειδή δεν έχουμε την υποδομή για να αντιμετωπίσουμε τεράστιες εισαγωγές όγκου LNG. Μεσοπρόθεσμα, πρέπει να κάνουμε πολλά πράγματα: να διαφοροποιήσουμε τις εισαγωγές ενέργειας μας μακριά από τη Ρωσία, να δημιουργήσουμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να είμαστε σε θέση να αποθηκεύουμε ενέργεια και να ενσωματώσουμε καλύτερα το ευρωπαϊκό δίκτυο για να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις διακοπές εφοδιασμού.
Πώς βλέπετε τα πράγματα στην περίπτωση της Γερμανίας, η οποία ανήκει στο μπλοκ των χωρών με τη μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία;
Η Γερμανία αντιμετωπίζει τις ίδιες προκλήσεις με την Ευρώπη στο σύνολό της. Θα ήταν πολύ δύσκολο να κλείσει αμέσως την στρόφιγγα του ρωσικού αερίου, καθώς αυτό θα προκαλούσε σημαντικό οικονομικό σοκ, τόσο στα νοικοκυριά, όσο και στη βιομηχανία. Μεσοπρόθεσμα, πρέπει να διαφοροποιηθούμε. Γνωρίζοντας εκ των προτέρων όσα θα επακολουθούσαν, θα είχαμε ρυθμίσει διαφορετικά την παροχή ενέργειας, αλλά τώρα πρέπει να επικεντρωθούμε στην αντιμετώπιση των άμεσων προκλήσεων.
Η κρίση είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις, όπου εκτός από τις απώλειες που προκαλεί, δημιουργεί και ευκαιρίες. Τι είδους ευκαιρίες εκτιμάτε ότι θα δούμε στο εγγύς μέλλον;
Για να είμαι ειλικρινής, θα προτιμούσα να μην είχα τέτοιου είδους κρίση. Η μεγαλύτερη ευκαιρία βρίσκεται στο γεγονός ότι η άμεση πίεση θα επιταχύνει κάποιες διαδικασίες που έχουν καθυστερήσει πολύ. Στην Ευρώπη, τώρα σκεφτόμαστε περισσότερο θέματα όπως η ενεργειακή ανεξαρτησία και οι αμυντικές δαπάνες. Υπάρχει δυναμική για την εφαρμογή τέτοιων αλλαγών τώρα. Εάν χρησιμοποιήσουμε αυτή τη δυναμική, θα φαινόμαστε πολύ πιο δυνατοί και πιο αυτόνομοι σε μερικά χρόνια.
Η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να αυξήσει τα επιτόκια ίσως από φέτος
Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εγκαινίασε πρόσφατα το «Πρόγραμμα Επιβράβευσης για την Ανάκτηση της Κλεπτοκρατίας». Ποια είναι η γνώμη σας;
Αυτό το πρόγραμμα είναι πολλά υποσχόμενο. Συχνά, τα περιουσιακά στοιχεία των κλεπτοκρατών είναι τόσο καλά κρυμμένα που ακόμη και οι συνήθεις διατάξεις για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στο κανονικό χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν τα πιάνουν. Αυτό το είδος προγράμματος στοχεύει να δώσει κίνητρα σε όσους βρίσκονται πιο κοντά στους κλεπτοκράτες να εγκαταλείψουν κάποια μυστικά. Πιστεύω ότι πρέπει να διερευνήσουμε την εισαγωγή παρόμοιων προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Hanns Seidel Foundation διαχειρίζεται εκατοντάδες έργα σε περισσότερες από 70 χώρες. Σε ποιους τομείς εστιάζει την προσοχή του και τι είδους έργα υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;
Οι τρεις βασικές θεματικές του Ιδρύματος Hanns Seidel είναι η προώθηση της δημοκρατίας, της ειρήνης και της ανάπτυξης. Ως ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά θεμέλια στη Γερμανία, εστιάζουμε έντονα στην πολιτική εκπαίδευση, την ανάλυση και τη συμβουλευτική στο σπίτι. Επιπλέον, έχουμε ένα ευρύ φάσμα έργων και δραστηριοτήτων στο εξωτερικό, τα οποία ευθυγραμμίζονται με τους στόχους των ομοσπονδιακών χορηγών μας, τις αξίες μας και τις ανάγκες των χωρών υποδοχής μας. Οι δραστηριότητές μας περιλαμβάνουν προγράμματα επαγγελματικής ανάπτυξης, οργάνωση διμερών και πολυμερών διασκέψεων και δραστηριοτήτων διαλόγου, ταξίδια αντιπροσωπειών και ειδικές μορφές για εμπειρογνώμονες και υπεύθυνους λήψης αποφάσεων.
Στην Ελλάδα το ίδρυμα έχει παρουσία από το 2012 και θεωρείται ως ένας αξιόπιστος και αφοσιωμένος εταίρος στην πολιτική και κοινωνική σφαίρα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Είμαστε ευγνώμονες και συγκινημένοι για αυτή τη μεγάλη αποδοχή και υποστήριξη, η οποία είναι επίσης αποτέλεσμα της ομάδας μας στο γραφείο διασύνδεσής μας στην Αθήνα. Αυτήν τη στιγμή είμαστε πολύ απασχολημένοι με τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Γερμανίας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη Βαυαρία και στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων σε θέματα όπως η ψηφιοποίηση, η οικονομική ευημερία και η πολιτική ασφάλειας.
Από το 2020 που αναλάβατε τα ηνία του Ιδρύματος, τι έχετε καταφέρει και ποιος είναι ο προσωπικός στόχος που έχετε θέσει;
Πριν από την θητεία μου ως Προέδρος του Ιδρύματος Hanns Seidel, είχα ήδη εμπλακεί στενά με το έργο του HSF από το 2014 ως Αντιπρόεδρος. Εκτός από την υποστήριξη της συνεχιζόμενης διαδικασίας εκσυγχρονισμού και περαιτέρω ανάπτυξης του χαρτοφυλακίου θεμάτων και μέσων του Ιδρύματος, η προσωπική μου εστίαση ήταν πάντα στην ενίσχυση της συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης. Ως μεγάλο επίτευγμα για τους λαούς της Γηραιάς Ηπείρου, η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται ένα τεράστιο case study. Η ΕΕ διατηρεί την ειρήνη και επιτρέπει την προσωπική ευημερία για πολλούς και δεν είναι έργο της ελίτ, όπως προσπαθούν να ισχυριστούν πολλοί ευρωσκεπτικιστές. Ωστόσο, πάρα πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να αγνοούν τα οφέλη που τους προσφέρει η ΕΕ στην καθημερινή τους ζωή. Γι’ αυτό θα συνεχίσω να εργάζομαι για να διασφαλίσω ότι το ίδρυμα βοηθά τους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά στην ευρωπαϊκή ιδέα και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με το πόσο σημαντική είναι μια αποτελεσματική Ευρώπη για την εξυπηρέτηση των ανθρώπων και των συμφερόντων μας.
