Μαίρη Βαλσαμά: Οι κρίσεις θα περάσουν, αλλά ποτέ δεν θα γυρίσουμε στο παλιό επιχειρηματικό μοντέλο

«Όλοι μαζί κάνουμε τη διαφορά στο περιβάλλον, στα σχολεία, στους ανθρώπους». Με αυτήν τη φράση «έκλεισε» τη βασική της τοποθέτηση για την στρατηγική αειφορίας της Henkel η Μαίρη Βαλσαμά, γενική διευθύντρια του Τομέα Απορρυπαντικών και Προϊόντων Οικιακής Φροντίδας της εταιρείας για Ελλάδα και Κύπρο, σε πρόσφατη ενημέρωση για τις δράσεις της πολυεθνικής.  Η συγκεκριμένη φράση δεν είναι ακόμη ένα σύνθημα στον αγώνα για ένα πιο βιώσιμο μέλλον, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι, παρά τις αντίξοες συνθήκες, η Henkel κάνει πράξη την αειφορία και την κυκλική οικονομία. Ήδη από το 2021, δίνει προτεραιότητα στη στρατηγική της για βιώσιμη ανάπτυξη, μειώνει τις εκπομπές CO2 στις δραστηριότητές της και σημειώνει, μεταξύ άλλων, περαιτέρω πρόοδο στη προμήθεια πρώτων υλών, καθώς και στη χρηματοδότηση, στο πλαίσιο της βιωσιμότητας.

Μιλώντας στο Fortune Greece, η Μαίρη Βαλσαμά κάνει λόγο για ένα δύσκολο «στοίχημα», που πρέπει να κερδηθεί σε πρωτόγνωρες συνθήκες.

«Οι εταιρείες πρέπει να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες αγοραστικές ανάγκες και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, διατηρώντας ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο, έχοντας ήδη απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του προϊοντικού και λειτουργικού τους κόστους ως τώρα» αναφέρει.

Στέλεχος με σημαντική εμπειρία στον ευρύτερο τομέα του FMCG, σκιαγραφεί τις προκλήσεις και ορίζει τις προτεραιότητες της εταιρείας της, αναφέρεται στη μεγάλη αξία των συνεργασιών και συνεργειών, τονίζει την αξία της ανακύκλωσης και της εκπαίδευσης ως αναγκαιότητα για την «πράσινη στροφή» και περιγράφει τις προτεραιότητες του ηγέτη στη σύγχρονη εποχή.

Η Henkel εντείνει τη στρατηγική αειφορίας της παγκοσμίως. Στην Ελλάδα πώς προσαρμόζεται η συγκεκριμένη στρατηγική και με ποιες δράσεις αναπτύσσεται;

Ο Τομέας Απορρυπαντικών προϊόντων και προϊόντων Oικιακής Φροντίδας της Henkel Ελλάς μεταφράζει την παγκόσμια στρατηγική της εταιρείας στην Ελλάδα ενσωματώνοντας την Αειφορία ως έννοια και πρακτική στην επιχειρηματική της δραστηριότητα, με επίκεντρο τα εμπορικά της σήματα και τα προϊόντα της, όπου εφαρμόζει αειφόρες τεχνολογίες, υποστηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, η στρατηγική αυτή υλοποιείται σε δύο άξονες: α) στη διάθεση ανακυκλώσιμων συσκευασιών και συσκευασιών με 25% έως 100% ανακυκλωμένο πλαστικό και συνθέσεων με συστατικά, φιλικά προς το περιβάλλον. Το 2022 λανσάραμε το νέο μπουκάλι υγρού απορρυπαντικού Dixan από 25% ανακυκλωμένο πλαστικό με τοπική ανάπτυξη συσκευασίας και παραγωγής, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα, β) στη δημιουργία του ολοκληρωμένου προγράμματος αειφορίας «Για Καλό», ήδη από το 2020, με μια ολιστική προσέγγιση, γύρω από το περιβάλλον και την κοινωνία.

Η αρχή έγινε με το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του Dixan «Καθάρισε σε Βάθος», υπό την αιγίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με παράκτιους και υποβρύχιους καθαρισμούς. Το πλαστικό που συλλέγεται, μέσω του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας, μετατρέπεται σε χρήσιμα αντικείμενα για τις τοπικές κοινωνίες.  Το 2022, η Henkel Hellas επεκτείνει τις δράσεις της σε υδάτινους πόρους σε όλη τη χώρα αναβαθμίζοντας το πρόγραμμα του Dixan σε «Καθάρισε σε Βάθος – Καθάρισε στην Πηγή v2.0».  Οι νέες δράσεις του προγράμματος πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, σχολείων και εθελοντικών ομάδων.

H επένδυση και η δέσμευση σε μια στρατηγική βιωσιμότητας σίγουρα γίνονται ακόμη πιο δύσκολη εξίσωση, δεδομένων των πολλαπλών κρίσεων που βιώνουμε. Τι μέρος των επενδύσεών σας αφορούν δράσεις αειφορίας και ποιες είναι οι βασικότερες προκλήσεις που έχετε αντιμετωπίσει;

Είναι γεγονός ότι βιώνουμε εποχές και συνθήκες στις οποίες δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις. Οι συνθήκες και οι προκλήσεις της αγοράς αυτή την περίοδο είναι πρωτόγνωρες, χωρίς προηγούμενο σε μέγεθος και διάρκεια στο πρόσφατο παρελθόν και δεν προβλέπεται να βελτιωθούν ή να εξομαλυνθούν σε βραχυ-/μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς η αποκλιμάκωση της οικονομικής και γεωπολιτικής κρίσης φαίνεται να παρατείνεται, ενώ θεωρώ ότι δεν έχουμε φτάσει στο μέγιστο σημείο της αύξησης του κόστους πρώτων υλών και ενέργειας. Επίσης θα πρέπει να αναμένουμε ότι, ακόμα και στην επερχόμενη φάση εξισορρόπησης και αποκλιμάκωσης, δεν θα είναι εφικτό να επιστρέψουμε στις συνθήκες και στα επίπεδα προ κρίσης. Το μεγάλο στοίχημα, λοιπόν, για τις επιχειρήσεις στον ευρύτερο χώρο του FMCG είναι να καταφέρουν να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες αγοραστικές ανάγκες και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, διατηρώντας ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο, έχοντας ήδη απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του προϊοντικού και λειτουργικού τους κόστους ως τώρα.

Θεωρούμε τη δέσμευση στη στρατηγική βιωσιμότητας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για μια μακροπρόθεσμη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς οι κρίσεις θα περάσουν, αλλά ποτέ δεν θα γυρίσουμε στο παλιό επιχειρηματικό μοντέλο. Στο στρατηγικό αυτό πλαίσιο ο Τομέας Απορρυπαντικών &

Προϊόντων Οικιακής Φροντίδας της Henkel Ελλάς επενδύει σημαντικά σε επίπεδο Μarketing και δράσεων Αειφορίας, με το ποσοστό της επένδυσης να ξεπερνά το 30% του συνολικού μας budget, ενώ η επένδυση για το εμπορικό σήμα «Dixan», είναι άμεσα συνδεδεμένη με όλες τις διαστάσεις του προγράμματος.

Ποιο είναι το κοινωνικό «feedback» που έχετε πάρει μέχρι στιγμής από τις δράσεις σας και πόσο σας έχει βοηθήσει στον μέχρι τώρα σχεδιασμό σας;

Όπως προανέφερα στο αναβαθμισμένο και διευρυμένο πρόγραμμα του Dixan «Καθάρισε σε Βάθος – Καθάρισε στην Πηγή v2.0» απευθυνθήκαμε και ζητήσαμε τη συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, των συνεργατών μας, σχολείων και εθελοντικών ομάδων σε διαφορετικές περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, πέρα από τον ιστό των μεγάλων αστικών κέντρων της Αττικής και Θεσσαλονίκης. Η ανταπόκριση ήταν θεαματική και συγκινητική και μας βοήθησε να έχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα από κάθε δράση.

Και όχι μόνο, καθώς όλοι έθεσαν εαυτούς με νέες προτάσεις περιβαλλοντικών δράσεων, εθελοντικής προσφοράς και συνδρομής και για μελλοντικές πρωτοβουλίες.

Πραγματικά αξιέπαινη είναι η κινητοποίηση και η ενεργή συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των πελατών-συνεργατών μας και των περιβαλλοντικών οργανώσεων και εθελοντικών ομάδων σε απομακρυσμένες περιοχές και ακριτικά νησιά. Οφείλουμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στον Δήμο και στον Ναυτικό Όμιλο Ιωαννιτών, στις γυναίκες αυτοδύτριες και επιστήμονες του συλλόγου «Κόρη της Καλύμνου» και της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Ωκεανίδες», στα στελέχη του Λιμενικού Σώματος, στους μικρούς μαθητές και τους εκπαιδευτικούς τους από το Δημοτικό Σχολείο Καλοχωρίου, στη Μονάδα Διαχείρισης Κεντρικής Μακεδονίας του ΟΦΥΠΕΚΑ και στον Δήμο Δέλτα, στο Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού. Θα ήθελα να κάνω ειδική αναφορά στις πάντα δραστήριες και ενθουσιώδεις ομάδες με τις οποίες συνεργαζόμαστε από φέτος, στον Σύλλογο Αυτοδυτών Σάμου, τους Project Kα.Πα. στην Πάτρα, τους «Dive in Action» στις Κυκλάδες και φυσικά στην καταλυτική συμβολή των εθελοντών-υπαλλήλων των συνεργατών μας. Η κοινωνική ανταπόκριση που συναντήσαμε στις δράσεις μας δικαιώνει το όραμα και τον στόχο μας να δώσουμε το παράδειγμα, να αφυπνίσουμε μέσα από τη συνεργασία μας με την κοινωνία των πολιτών, τη τοπική αυτοδιοίκηση και τους εκπαιδευτικούς, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στη δημιουργία οικολογικής συνείδησης για έναν κόσμο και μια Ελλάδα πιο καθαρή.

Πόσο πιο «πράσινη» μπορεί να γίνει η συσκευασία, η κατανάλωση και η χρήση των απορρυπαντικών; Θεωρείτε ότι έχουμε «δαιμονοποιήσει» κάπως τη χρήση του πλαστικού;

Στόχος της Henkel είναι η μηδενική απόρριψη πλαστικού στη φύση ως το 2025, με όραμα να γίνει μια κλιματικά θετική εταιρεία ως το 2030. Με φάρο αυτό το όραμα και βασιζόμενοι στην καινοτομία, την τεχνολογία και την κυκλική οικονομία αναπτύσσουμε συνθέσεις, συσκευασίες και συστήματα καθαρισμού με μακροπρόθεσμο στόχο το ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ένα προϊόν μπορεί να είναι «πράσινο» ως αποτέλεσμα συνδυασμού αειφόρων και φυσικών ή βιοδιασπώμενων πρώτων υλών, ανακυκλωμένης και ανακυκλώσιμης ή επαναχρησιμοποιούμενης συσκευασίας, αειφόρας παραγωγικής διαδικασίας και διακίνησης και τελικά βιώσιμης χρήσης από τον τελικό καταναλωτή.

Στη διαδικασία αυτή θεωρούμε το πλαστικό ανακάλυψη και καινοτομία-αρωγό και όχι «δαίμονα», καθώς έχει ως υλικό πολλαπλά οφέλη: είναι ασφαλές και εύκαμπτο, οικονομικό και εύχρηστο, ελαφρύ και μεταφέρεται εύκολα. Το πλαστικό αποτελεί σίγουρα μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην Αειφορία και, αν σχεδιαστεί και χρησιμοποιηθεί με τον σωστό τρόπο, μπορεί να γίνει η πιο βιώσιμη συσκευασία. Στο σημείο αυτό έρχεται η αδιαμφισβήτητη σημαντικότητα και αναγκαιότητα εφαρμογής του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας, αλλά και η σωστή χρήση από τον τελικό καταναλωτή, ο οποίος χρειάζεται να μάθει να ανακυκλώνει και να έχει μια βιώσιμη περιβαλλοντική συμπεριφορά.

Η Henkel Hellas επεκτείνει τις δράσεις της σε υδάτινους πόρους σε όλη τη χώρα αναβαθμίζοντας το πρόγραμμα του Dixan σε «Καθάρισε σε Βάθος – Καθάρισε στην Πηγή v2.0».

Οι επιδόσεις της Ελλάδας στην ανακύκλωση υστερούν από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Τι πρέπει να αλλάξει και πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης;

Έχουμε δρόμο να διανύσουμε σε σχέση με άλλες χώρες, όμως θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική πρόοδος, υπάρχει ενημέρωση και σταθερά βήματα αλλαγής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Πιστεύω ότι σε όλα τα παραπάνω έχουν συμβάλει προγράμματα Αειφορίας και προστασίας του περιβάλλοντος που αναπτύσσονται από εταιρείες, πρωτοβουλίες εθελοντικών ομάδων και δημόσιων οργανισμών, και βέβαια η νέα νομοθεσία. Οι επιχειρήσεις αλλά και οι πολίτες αντιλαμβάνονται, σε μεγάλο βαθμό, την κρισιμότητα της κατάστασης και την αναγκαιότητα ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και αλλαγής ατομικής συμπεριφοράς, που θα συμβάλλει στη συλλογική.

Είναι όμως σημαντικό να καταλάβουμε πως όλα ξεκινούν από την ατομική περιβαλλοντική συμπεριφορά, η οποία μαζί με το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο μπορούν να δρομολογήσουν ορατές αλλαγές στον κόσμο όπου ζούμε. Στο σημείο αυτό πρωταρχικό ρόλο παίζει βέβαια η εκπαίδευση, καθώς μέσω αυτής, αναπτύσσονται οι πολίτες του μέλλοντος. Η υιοθέτηση εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών αποτελεί προτεραιότητα για κάθε σύγχρονη κοινωνία. Ο ιδιωτικός τομέας και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν και να υλοποιούν προγράμματα ενημέρωσης, εκπαίδευσης και ενίσχυσης του εθελοντισμού για τη δημιουργία πιο περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων πολιτών.

Είναι πραγματικά αξιέπαινη η συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των συνεργατών μας και των εθελοντικών ομάδων στις δράσεις μας.

Η προσωπική μου εμπειρία και διαπίστωση από τις δράσεις που πραγματοποιούμε με παιδιά στο πλαίσιο του προγράμματος Dixan «Καθάρισε σε Βάθος, Καθάρισε στη Πηγή», με φωτεινό παράδειγμα τους μικρούς μας φίλους της ΣΤ’ τάξης δημοτικού Καλοχωρίου, οι οποίοι πρωταγωνίστησαν στον καθαρισμό στο Εθνικό Πάρκο Δέλτα Αξιού, είναι ότι είμαστε σε καλό δρόμο.  Συγκινήθηκα και γέμισα αισιοδοξία από το ζήλο που έδειξαν στη δράση, από το πόσο ενημερωμένα είναι τα νέα παιδιά για το περιβάλλον, από το πόσο ξεκάθαρο είναι μέσα τους ότι πρέπει να κάνουμε καλύτερες επιλογές για έναν κόσμο πιο καθαρό.

Eίστε επικεφαλής σε έναν τομέα με ιδιαίτερο ανταγωνισμό, που επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις και σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Πώς έχετε καταφέρει να ισορροπήσετε τόσα χρόνια σε υψηλό επίπεδο;

Η σκληρή δουλειά είναι προϋπόθεση, όπως και το πάθος για δημιουργία, προσωπική και συλλογική εξέλιξη. Καθοριστικός παράγοντας όμως, στην πορεία κάθε στελέχους που θέλει να βρεθεί σε θέσεις κοντά στην κορυφή, είναι να εντοπίσει και να αξιοποιήσει το ταλέντο, τις ικανότητες και τη δυναμική του καθένα, αλλά και της ομάδας που μπορεί να φέρει το καλύτερο αποτέλεσμα για όλους.

Έχετε δηλώσει ότι ο ηγέτης καλείται να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές του στη σύγχρονη εποχή. Eσείς πώς έχετε αλλάξει το δικό σας στιλ ηγεσίας;

Είναι γεγονός ότι το μοντέλο διοίκησης, αλλά και οι απαιτήσεις και οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ένας ηγέτης στη σύγχρονη εποχή, είναι πολλαπλές και ταχέως μεταβαλλόμενες. Ζούμε σε μια αγορά και ένα περιβάλλον χωρίς σύνορα, όπου οι επικεφαλής καλούνται να διοικούν ομάδες με διαφορετικές κουλτούρες. Παράλληλα, στη νέα μετα-Covid εποχή, ο ηγέτης χρειάζεται να κρατήσει την ομάδα του αποτελεσματική μέσω της τηλεργασίας, καλείται να αναπτύξει δεξιότητες όπως η ευελιξία, η αντοχή, η ενσυναίσθηση και η προσαρμοστικότητα σε συνεχώς μεταβαλλόμενα δεδομένα, έχοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο και τις αξίες της εταιρείας, που αποκτούν περισσότερο σημασία από πότε. Ειδικά, η ενσυναίσθηση αποκτά για τον ηγέτη νέα διάσταση προκειμένου να ενδυναμώσει και να είναι κοντά στην ομάδα του, να είναι αποτελεσματικός με τους stakeholders του, αλλά και να διατηρήσει την προσωπική του ισορροπία.

Στο νέο εργασιακό μοντέλο σημασία δεν έχει μόνο το τι κερδίζουμε, αλλά και τι προσφέρουμε, στους συνοδοιπόρους μας, στους πελάτες μας και στην κοινωνία.

INFO

Henkel 2025

H παγκόσμια στρατηγική αειφορίας της Henkel περιλαμβάνει τους στόχους της εταιρείας σχετικά με την κυκλική οικονομία και τις δεσμεύσεις της μέχρι το 2025, οι οποίες προβλέπουν 100% ανακυκλώσιμες ή επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες, μείωση κατά 50% του πρωτογενούς πλαστικού και απώτερο στόχο τη μηδενική απόρριψη πλαστικών στη φύση.

*Η συνέντευξη δημοσιεύεται στο νέο τεύχος Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα

**Φωτογραφίες: danezis.stories / Ορέστης Σεφέρογλου, Δημήτρης Τοσίδης