Νικόλας Τακάς: Ο άνθρωπος πίσω από την επιτυχία του Thermi Group
«Επιμονή και υπομονή, δύο λέξεις που ο Νικόλας Τακάς έχει ακούσει πολλές φορές από τον πατέρα του, αποτελούν τον πυρήνα της φιλοσοφίας του. Αυτές οι αρχές τον έχουν καθοδηγήσει σε μια πορεία γεμάτη προκλήσεις, αλλά και σημαντικές επιτυχίες.
Όπως λέει ο 38χρονος Αντιπρόεδρος του Thermi Group στο FORTUNE Greece, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να γίνει ένας ηγέτης στην πράσινη μετάβαση, και ο όμιλος Thermi αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα αυτής της δυνατότητας. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τις επενδύσεις στις οποίες έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα το Thermi Group.
Από τα φωτοβολταϊκά πάρκα μέχρι τα έργα βιοαερίου, ο όμιλος δείχνει τον δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Μόνο τα τελευταία 5 χρόνια το Thermi Group έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έχοντας δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο εν λειτουργία και υπό ανάπτυξη έργων, άνω των 300MW. Συνολικά τα τελευταία 5 χρόνια ο όμιλος έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις άνω των 100 εκατ. ευρώ ενώ ο στόχος για την επόμενη πενταετία είναι να ξεπεράσει ετήσιο τζίρο της τάξης των 50 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, ο Νικόλας Τακάς και το Thermi Group δεν περιορίζονται μόνο σε επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι επενδύσεις στον τομέα του real estate, με έμφαση σε κτίρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης, αποδεικνύουν την ευρύτερη στρατηγική του ομίλου. Το όραμά του για το Thermi Group είναι σαφές: να δημιουργήσει έναν όμιλο που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της Ελλάδας και θα αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για άλλες επιχειρήσεις.
Ποιες είναι οι βασικές σας προτεραιότητες για το μέλλον του ομίλου και πώς σχεδιάζετε να επιτύχετε τον στόχο των 50 εκατ. ευρώ ετήσιου τζίρου;
Ο όμιλος εταιρειών THERMI είναι συνυφασμένος με την καινοτομία και την πράσινη ανάπτυξη που αποτελούν τα βασικά κριτήρια επιλογής των επενδύσεων του GROUPτα τελευταία 30 χρόνια.
Τα τελευταία 5 χρόνια έχουμε πραγματοποιήσει μεγάλες επενδύσεις στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας έχοντας δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο εν λειτουργία και υπό ανάπτυξη έργων, άνω των 300MW αλλά και στο Real Εstate όπου αυξήσαμε το χαρτοφυλάκιο μας σε commercial (Αθήνα – Θεσσαλονίκη) και residential(Χαλκιδική, Μύκονο, Θεσσαλονίκη) projects κατά 20.000m2. Επίσης οι επενδύσεις μας στους κλάδους της Ναυτιλίας και της Πληροφορικής έχουν αποφέρει σημαντικές αποδόσεις.
Σκοπός μας είναι η ωρίμανση του του υπό development χαρτοφυλακίου έργων του ομίλου σε ΑΠΕ και Real Estate, ενώ παράλληλα να ολοκληρώσουμε τα υπό κατασκευή έργα μας. Αυτές οι εξελίξεις θα αυξήσουν σημαντικά τα μεγέθη μας σε επίπεδο τζίρου αλλά και κερδοφορίας. Επίσης στόχος μας είναι η αύξηση των επενδύσεων μας στους κλάδους της Ναυτιλίας με νέα projects, αλλά και η ανάληψη νέων έργων στον τομέα της Πληροφορικής.
Ποιες τάσεις στην αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και real estate θεωρείτε ότι θα διαμορφώσουν το μέλλον αυτών των κλάδων στην Ελλάδα;
Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που βλέπουμε σημαντικές αλλαγές στους κλάδους της Ενέργειας και του Real Estate.
Ο κλάδος της Ενέργειας περνάει σε νέα φάση, καθώς παρατηρείται ότι η έλλειψη Ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής, οι ελλείψεις στις διακρατικές διασυνδέσεις εντός Ευρώπης και η καθυστέρηση στην διείσδυση της αποθήκευσης ενέργειας έχουν δημιουργήσει το φαινόμενο της αύξησης των περικοπών στην εγχώρια παραγωγή ενέργειας των έργων ΑΠΕ, οι οποίες τα επόμενα χρόνια θα αυξηθούν δραματικά. Στην ουσία «χάνεται» φτηνή πράσινη ενέργεια κατά την διάρκεια της ημέρας, όπου παράγουν τα Φ/Β έργα, και υποκαθίσταται από ακριβότερη ενέργεια από άλλες πηγές (φυσικό αέριο, ορυκτά καύσιμα) τις λοιπές ώρες αυξάνοντας την χονδρεμπορική τιμή της αγοράς. Αυτή η στρέβλωση έχει οδηγήσει το THERMIGROUP στην αλλαγή της στόχευσης των επενδύσεων μας στον κλάδο της ενέργειας, όπου πλέον έχουμε στραφεί στην ανάπτυξη έργων αποθήκευσης με μπαταρίες, έργων Βιοαερίου που συνδυάζουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με την διαχείριση αποβλήτων και την μελλοντική δυνατότητα παραγωγής βιομεθανίου, αλλά και Θερμοκηπίων με χρήση ΣΗΘΥΑ, τα οποία μας επιτρέπουν να χρησιμοποιούμε την θερμότητα που παράγεται ώστε να καλλιεργούμε υψηλής ποιότητας λαχανικά που ακόμη λείπουν από την εγχώρια αγορά υποκαθιστώντας έτσι εισαγωγές. Δυστυχώς η πράσινη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας και κατ’ επέκταση της χώρας μας, φαίνεται ότι αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω των πεπερασμένων υποδομών των κρατών και περιμένουμε ότι θα υπάρξει μια μείωση της δραστηριότητας στον κλάδο των ΑΠΕ, και ειδικότερα σε επενδύσεις σε Φωτοβολταικά και Αιολικά πάρκα.
Στο κομμάτι του Real Estate παρατηρούμε ότι παρά την αύξηση του μέσου κόστους κατασκευής συνεχίζεται η μεγάλη ανάπτυξη στον κλάδο του Real Estate στην Ελλάδα. Στο κομμάτι των γραφειακών χώρων έχουμε την επαναφορά των ενοικίων στα προ κρίσης επίπεδα για τα υψηλής ποιότητας κατασκευής κτίρια, και βλέπουμε να αναπτύσσονται νέα κτίρια γραφείων ώστε να καλυφθεί το κενό που έχει δημιουργηθεί από χρόνια υποτονικής κατασκευαστικής δραστηριότητας. Τα trends στην κατασκευή κινούνται πλέον για κτίρα με υψηλότερα standards κατασκευής αλλά και ενεργειακής απόδοσης. Ειδικότερα τα επόμενα χρόνια θα δούμε να αυξάνονται τα κτίρια που κατασκευάζονται στα πρότυπα των κατηγοριών LEED Silver / Gold, καθώς είναι πλέον ζητούμενα στα πλαίσια των ESG κριτηρίων των μεγάλων εγχώριων και πολυεθνικών επιχειρήσεων.
Το οικιστικό κομμάτι χωρίζεται σε δυο κατηγορίες, αφενός μεν τις κατοικίες εντός αστικού ιστού και αφετέρου τις εξοχικές κατοικίες σε δημοφιλείς προορισμούς. Στο κομμάτι των κατοικιών βλέπουμε τα τελευταία 5-6 χρόνια να υπάρχει μεγάλη άνοδος σε όλη τη χώρα αλλά κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος του κενού που δημιουργήθηκε από την πρωτοφανή κρίση που πέρασε η χώρα μας. Η άνοδος μάλιστα συνεχίζεται παρόλο που έχει αυξηθεί το όριο τιμής για την εξασφάλιση golden visa μέσω αγοράς ακινήτου το οποίο δείχνει ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για νέα ακίνητα. Στο κομμάτι της εξοχικής κατοικίας, που δεν είχε επηρεαστεί τόσο λόγω κρίσης, παρατηρούμε έντονο ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές για νέα project με υψηλές προδιαγραφές σε δημοφιλείς προορισμούς και θα πρέπει και η Πολιτεία να διευκολύνει με κάθε τρόπο τους developers ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να προσελκύουμε υψηλού επιπέδου αγοραστές.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που βλέπετε στην αγορά;
Αυτή η ερώτηση θα μπορούσε να είναι θέμα συνεδρίου αλλά θα προσπαθήσω να αναφέρω κάποια σημεία που θεωρούμε ότι μπορούν να επηρεάσουν την αγορά τα επόμενα έτη.
Το βασικότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει η εγχώρια αγορά, όπως βέβαια και πολλές άλλες ανεπτυγμένες χώρες, είναι η ακρίβεια στο τομέα των τροφίμων. Η οικονομική δυσκολία που αντιμετωπίζει ο μέσος καταναλωτής περνάει και στους υπόλοιπούς τομείς της οικονομίας δημιουργώντας ντόμινο. Θεωρώ πως θα πρέπει η Πολιτεία να πάρει δραστικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση του εν λόγω φαινομένου.
Το δεύτερο μείζον θέμα είναι η ακρίβεια στην ενέργεια της χώρας μας. Οι υψηλές τιμές ηλεκτρικού ρεύματος δημιουργούν πρόβλημα στα νοικοκυριά αλλά καθιστούν και την βιομηχανία μας μη ανταγωνιστική. Για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας θα πρέπει να σχεδιαστεί σωστά η άμεση διείσδυση των συστημάτων αποθήκευσης στο ενεργειακό μίγμα της χώρας. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους επενδυτές να προχωρήσουν σε ανάπτυξη έργων αποθήκευσης με μπαταρίες μειώνοντας το επενδυτικό ρίσκο, και εξασφαλίζοντας τουλάχιστον την απόσβεση της επένδυσης σε βάθος δεκαετίας. Τα εν λόγω κίνητρα θα αποδώσουν πολλαπλάσια στο κράτος Η αποθήκευση ενέργειας είναι απαραίτητη ώστε να μην χάνεται φτηνή πράσινη ενέργεια από ΑΠΕ και να υποκαθίσταται από ακριβή ενέργεια συμβατικών καυσίμων (αέριο, λιγνίτης κτλ).
Το τρίτο θέμα είναι το θέμα του προσωπικού. Η χώρα μας σε 10 χρόνια, πέρασε από ανεργία σε επίπεδα του 30%, σε πρόβλημα προσέλκυσης προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες. Υπάρχει σημαντική έλλειψη από εργάτες μέχρι υψηλόβαθμα στελέχη. Θα πρέπει πιστεύω να γίνουν γενναίες κινήσεις για το «brain regain» που συζητείται τελευταία, καθώς το προσωπικό που λείπει είναι ανασταλτικός παράγοντας για την πραγματοποίηση πολλών νέων επενδύσεων και το οποίο μπορεί να εκτροχιάσει την ανάπτυξη της χώρας μας.
Ποιο είναι το όραμά σας για το Thermi Group τα επόμενα 5 χρόνια και πώς σκοπεύετε να το υλοποιήσετε;
Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε ένα diversified χαρτοφυλάκιο επενδύσεων ώστε να μην επηρεαζόμαστε από ενδεχόμενες κρίσεις στους κλάδους που δραστηριοποιούμαστε. Οι επενδύσεις μας θα συνδυάζουν την πράσινη ανάπτυξη και ESG κριτήρια. Θέλουμε να δημιουργούμε υπεραξία για τους μετόχους μας, τους εργαζόμενους μας και τις τοπικές κοινωνίες.
Βήμα βήμα προχωρούμε στην μεγέθυνση του χαρτοφυλακίου μας στις ΑΠΕ και στο Real Estate. Θέλουμε να αυξήσουμε τα μεγέθη μας στον κλάδο της Πληροφορικής με νέα καινοτόμα projects και να προχωρήσουμε σε νέες επενδύσεις στον κλάδο της Ναυτιλίας. Τέλος στα σχέδια μας είναι η σύσταση νέου Venture Capital ώστε να συνεχίσουμε την παράδοση του ομίλου σε επιτυχημένη διαχείριση Αμοιβαίων Κεφαλαίων και να βοηθήσουμε το οικοσύστημα καινοτομίας με κεφάλαια αλλά και την τεχνογνωσία μας δημιουργώντας εθνικούς πρωταθλητές.
Πώς επιλέγετε και πως αποφασίζετε σε ποιες εταιρείες – projects θα τοποθετηθείτε ποιες είναι οι στρατηγικές σας για την αξιολόγησή τους;
Επειδή οι κλάδοι στους οποίους δραστηριοποιούμαστε δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά, δεν είναι εύκολο να αναφέρω 2-3 σημεία τα οποία αξιολογούμε σε κάθε project. Παρόλα αυτά τα λόγω της εμπειρίας της ομάδας μας από την διαχείριση Venture Capital χρησιμοποιούμε κάποια βασικά κριτήρια για την αρχική αξιολόγηση νέων επενδύσεων, τα οποία εξειδικεύονται στην συνέχεια ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε κλάδου. Σημαντικό ρόλο λοιπόν στην αξιολόγηση μας παίζουν α) η ωριμότητα του project, β) το πόσο εφαρμόσιμο είναι το business plan και το business model, γ) η αγορά στην οποία απευθύνεται και δ) η ομάδα που τρέχει το project.
Βασικός μας στόχος είναι να βρίσκουμε ώριμα project ώστε να αποφεύγουμε το ρίσκο του development. Θέλουμε στις επενδύσεις μας να έχουμε επαναλαμβανόμενα έσοδα με όσο το δυνατόν υψηλότερες αποδόσεις. Τέλος στο χαρτοφυλάκιο μας φροντίζουμε να έχουμε project με διαφορετικούς δείκτες ρίσκου ώστε να επιτυγχάνεται η επιθυμητή διασπορά κινδύνου.
Ποια ήταν η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίσατε κατά την ανάληψη της αντιπροεδρίας στο Thermi Group και πώς την ξεπεράσατε;
Στις επιχειρήσεις πάντα σημαντικό ρόλο παίζουν οι διαπροσωπικές σχέσεις και επαφές, είτε είναι μέσα στον ίδιο τον οργανισμό είτε εκτός. Όποτε μπαίνει ένας νέος άνθρωπος σε μια εταιρεία δημιουργούνται ζητήματα που θέλουν λεπτούς χειρισμούς σε αυτές τις σχέσεις. Ο όμιλος THERMI είναι οικογενειακή επιχείρηση που συστάθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Ξεκίνησα να εργάζομαι στο THERMI GROUP το 2007 ως αναλυτής επενδύσεων, έχοντας πριν δουλέψει για δυο έτη σε εταιρεία συμβούλων. Μετά την πάροδο 10 ετών και αποκτώντας την απαραίτητη εμπειρία, το 2017 ανέλαβα την θέση του Αντιπροέδρου. Εκείνη την στιγμή είχα να διαχειριστώ τις σχέσεις με τους συναδέλφους μου αλλά τους συνεργάτες (τράπεζες, πελάτες, προμηθευτές) καθώς όλοι είχαν συνηθίσει να δουλεύουν με τον πατέρα μου.
Το κομμάτι των συναδέλφων μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες σε παρόμοια μετάβαση καθώς πρέπει να διατηρηθούν οι ισορροπίες και να μην διαταραχθεί το κλίμα μέσα στην εταιρεία. Θεωρώ, βλέποντας πίσω, πως η μετάβαση ήταν ομαλή και ήρθε φυσιολογικά χωρίς να διαταραχθεί ούτε το κλίμα ούτε η λειτουργία της εταιρείας. Στο κομμάτι των συνεργατών χρειάστηκε περισσότερος χρόνος προσαρμογής καθώς ακόμα και στις μέρες μας δεν είναι τόσο συνηθισμένο στις τράπεζες και στους προμηθευτές να έχουν απέναντι τους νέους ανθρώπους. Παρόλα αυτά μετά την αρχική περίοδο προσαρμογής και αυτές οι σχέσεις έγιναν άριστες.
Πώς έχει επηρεάσει το ρητό «επιμονή και υπομονή» που σας μετέδωσε ο πατέρας σας την επαγγελματική σας πορεία;
Το συγκεκριμένο ρητό ήταν κάτι το οποίο μου επαναλάμβανε ο πατέρας μου μεγαλώνοντας, σε όλες της εκφάνσεις της ζωής μου, είτε αφορούσε το σχολείο και μετέπειτα πανεπιστήμιο, είτε τον αθλητισμό, είτε τις επιχειρήσεις. Η αλήθεια είναι πως όταν ήμουν μικρότερος με εκνεύριζε όταν μου το επαναλάμβανε καθώς ένιωθα ότι αμφισβητούσε την προσπάθεια μου. Παρόλα αυτά μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι η επιτυχία είτε προσωπική είτε η επαγγελματική δεν είναι μόνο θέμα προσπάθειας.
Θέλει να έχεις επιμονή να βρεις τις λύσεις για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα, να ψάξεις όλους τους πιθανούς τρόπους να το ξεπεράσεις και να αξιοποιήσεις όλους τους πόρους που έχεις στην διάθεση σου για να πετύχεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Όμως και η υπομονή είναι ένα βασικό συστατικό της επιτυχίας των μεγάλων προσωπικοτήτων. Απαιτείται υπομονή στις διαπροσωπικές σχέσεις αλλά και στις επενδύσεις καθώς το timing παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία.
Προσπαθώ λοιπόν να αντιμετωπίζω τις καταστάσεις που ανακύπτουν στην καθημερινότητα με επιμονή και υπομονή και παρόλο που δεν το πετυχαίνω πάντα, θεωρώ πως το εν λόγω ρητό με έχει επηρεάσει σημαντικά στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία.
**H νέα έκδοση του Fortune Greece κυκλοφορεί από την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου στα περίπτερα.
