Ρία Βογιατζή: Πώς τα κατάφερε με τον δικό της τρόπο
Ήταν ένα παιδί µε ιδιαίτερες καλλιτεχνικές ανησυχίες, που λάτρευε τη γλυπτική και περνούσε ώρες ατελείωτες κλεισµένη σε ένα δωµάτιο φτιάχνοντας γλυπτά. Για να µοιραστεί το όνειρό της να γίνει γλύπτρια, ούτε λόγος! Ειδικά µε έναν οικονοµολόγο πατέρα, που υποστήριζε ότι η γλυπτική δεν εξασφαλίζει επαγγελµατική αποκατάσταση.
Η Ρία Βογιατζή, µόλις ολοκλήρωσε τις σπουδές της ως πολιτικός µηχανικός, αποφάσισε να σπουδάσει αρχιτεκτονική, αφού, όπως λέει, ήταν ό,τι πιο κοντινό σε αυτό που ήθελε να κάνει στη ζωή της. Η επιλογή της τη δικαίωσε, καθώς σήµερα η Elastic Architects, την οποία ίδρυσε από κοινού µε τον σύζυγό της Αλέξανδρο Ξένο, έχει αναλάβει σηµαντικά έργα, έχει συνάψει σπουδαίες συνεργασίες µε εταιρείες και οργανισµούς όπως οι Aman Resorts, One And Only, Marriott, Accor, Coco-Μat, Brown Hotels, Mitsis Group κ.ά. και έχει αποσπάσει δεκάδες τιµητικές διακρίσεις σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, η επιτυχία δεν ήταν κάτι που ήρθε γρήγορα και αβίαστα – ειδικά όταν είσαι γυναίκα σε έναν ανδροκρατούµενο κλάδο και προσπαθείς να αποδείξεις την αξία σου σε µια χώρα που πέρασε από τη δίνη της οικονοµικής κρίσης.
«Η αρχιτεκτονική είναι µια µορφή τέχνης, σαν ένα γλυπτό που δεν θαυµάζεις απλώς. Ζεις µαζί του. Καθορίζει την καθηµερινότητα, τις εµπειρίες και τα συναισθήµατα των ανθρώπων» αναφέρει στο Fortune η Ρία Βογιατζή, όταν συναντηθήκαµε στο γραφείο της. Ούσα ακόµη φοιτήτρια, θέλησε να δοκιµάσει την τύχη της καταθέτοντας πρόταση σε έναν διαγωνισµό που αφορούσε τα προσχέδια για το προπονητικό κέντρο της ΑΕΚ. Θυµάται πως εκείνη την εποχή πλήρωσε από τις οικονοµίες της µισθό σε µια συµφοιτήτριά της για να την βοηθήσει στον σχεδιασµό ενός project το οποίο υλοποιήθηκε έπειτα από πολλές προκλήσεις.
«Μπαίνοντας µέσα σε ένα περιβάλλον αθλητικό και άκρως ανδροκρατούµενο, όπως αυτό του ποδοσφαίρου, συνειδητοποίησα πως, όταν µια γυναίκα είναι αντικειµενική, δυναµική και µεθοδική, τη σέβονται. Χάρη σε αυτό το δύσκολο project απέκτησα αυτοπεποίθηση και το συναίσθηµα ότι µπορώ να τα καταφέρω παντού. Μέχρι που ήρθε η κρίση και άλλαξε τα δεδοµένα».
Η ελληνική αγορά ήταν σε πτώση
Η οικοδοµή και ο κλάδος των ακινήτων κατακρηµνίζονταν. Αρχιτέκτονες και interior designers έχασαν εν µια νυκτί τη δουλειά τους, διότι δεν υπήρχε καµία ζήτηση για τις υπηρεσίες τους. Οµολογουµένως, ήταν µια πολύ δύσκολη περίοδος για τη Ρία και τον σύζυγό της. Είχαν ήδη δύο παιδιά, άρα πολλές οικονοµικές υποχρεώσεις, και ένα γραφείο όπου σπάνια χτυπούσε το τηλέφωνο.
Τη λύση έδωσε ένας φίλος της, ο οποίος της πρότεινε να συνεργαστούν για ένα έργο της Aman Resorts στο Μαυροβούνιο. Όπως λέει, το να δουλέψει κανείς στην Aman Resorts είναι άπιαστο όνειρο, δεδοµένου ότι θεωρείται η αλυσίδα µε τα πιο high-end ξενοδοχεία στον κόσµο και ελάχιστοι αρχιτέκτονες καταφέρνουν να γίνουν αποδεκτοί στην οµάδα της. Μια εσωτερική διένεξη µεταξύ συνεργατών απειλούσε να τινάξει το project στον αέρα, αφήνοντάς το χωρίς αρχιτέκτονα. Η Ρία αντιλαµβάνεται την ευκαιρία και βάζει στόχο να γίνει µία από τους αρχιτέκτονες της Aman.
Αρχίζει να βοµβαρδίζει µε emails και τηλεφωνήµατα µέρα και νύχτα τον ιδιοκτήτη της Aman Resorts, Adrian Zecha, ο οποίος δεν έχει κινητό και πληροφορείται από τη γραµµατέα του για την επίµονη αρχιτεκτόνισσα από την Ελλάδα. Έπειτα από τέσσερις ηµέρες πολιορκίας, την καλεί εµφανώς εκνευρισµένος και της ζητά να σταµατήσει να τον παίρνει τηλέφωνο. Ωστόσο, µπροστά στην επιµονή της, αποφασίζει να της δώσει µία και µοναδική ευκαιρία.
Πιστεύω ακράδαντα πως, όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ μπορείς με επιμονή, υπομονή, θάρρος και σκληρή δουλειά να το καταφέρεις.
«Μου είπε ότι θα είχα στη διάθεσή µου δέκα µέρες να σχεδιάσω τρεις βίλες, χωρίς όµως να µου έχει δώσει λεπτοµέρειες για το τι ακριβώς θέλει. Μετά το τηλεφώνηµα γυρνώ στην Αθήνα. Δεν κοιµήθηκα καµιά ηµέρα. Με έπιαναν κρίσεις πανικού, δεν µπορούσα καν να φάω. Σχεδόν στα µισά της διορίας µού ήρθε, επιτέλους, η ιδέα και ήµουν σίγουρη ότι βρήκα αυτό που έπρεπε. Πήρα τα σκίτσα στο χέρι και ταξίδεψα για να συναντήσω τον ιδιοκτήτη της Aman στη Σιγκαπούρη». Ενώ πιστεύει πολύ στη δουλειά που έχει κάνει, νιώθει τροµοκρατηµένη µπροστά σε µια αίθουσα όπου βρίσκονται ο Zecha και µια οµάδα από δεκαπέντε συνεργάτες. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης την παρακολουθούν ανέκφραστα πρόσωπα. Η ίδια αισθάνεται ότι κάτι δεν πάει καλά και αρχίζει να αγχώνεται. Όµως δεν σταµατά.
«Με το που ολοκληρώνεται η παρουσίαση, ο Adrian Zecha σηκώνεται όρθιος, αρχίζει να χειροκροτεί, µε αγκαλιάζει και µου δίνει συγχαρητήρια. Έτσι µπήκα στην οµάδα. Αν είχα τότε τη δύναµη που αισθάνοµαι τώρα, δεν θα περίµενα λεπτό. Θα είχα ξεκινήσει την πολιορκία νωρίτερα. Πιστεύω ακράδαντα πως, όταν θες κάτι πολύ, µπορείς µε επιµονή, υποµονή, θάρρος και σκληρή δουλειά, να το καταφέρεις» τονίζει.
Μετά το Μαυροβούνιο ακολουθούν έργα στη Βενετία και την Κροατία, ενώ το 2013 µπαίνει ξανά στον χάρτη η Ελλάδα. Η Coco-Mat ανοίγει κατάστηµα στο Κολωνάκι και αναζητά αρχιτέκτονα. Η Elastic Architects καταθέτει πρόταση, η οποία απορρίπτεται λόγω υψηλού κόστους. «Πείσµωσα. Είπα “δεν είναι δυνατόν”! Όπως είµαι ένα πρωί καταγράφω τον εαυτό µου σε βίντεο µε το κινητό και το στέλνω στον Μάικ Ευµορφίδη, τον ιδιοκτήτη της Coco-Mat, ζητώντας εξηγήσεις. Το αποτέλεσµα ήταν ότι πήρα τη δουλειά» λέει γελώντας.
Σαφώς και το φύλο έχει σταθεί αρκετές φορές εµπόδιο στη δουλειά της Ρίας Βογιατζή. Όµως, η στάση και η νοοτροπία των πελατών έχουν αλλάξει, καθώς ενισχύεται ολοένα και περισσότερο ο ρόλος των γυναικών. «Πιστεύω ότι σιγά σιγά αλλάζει η νοοτροπία των πελατών. Η γυναίκα του 21ου αιώνα είναι δυναµική, έχει αυτοπεποίθηση είναι µορφωµένη και εκλεπτυσµένη· είναι δηµιουργική και ξέρει να διαχειρίζεται καταστάσεις. Έχει βγει µπροστά και έχει κερδίσει την εκτίµηση, τον θαυµασµό και την εµπιστοσύνη των ανδρών. Θέλω οι πελάτες µου να µε κρίνουν για την ποιότητα της δουλειάς µου, και όχι για το φύλο µου. Αυτό το έχουµε κερδίσει» υπογραµµίζει.
«Θυµάµαι ότι στην τρίτη εγκυµοσύνη πήγαινα έγκυος στο εργοτάξιο της Aman στη Βενετία. Το είχα κρατήσει µυστικό για να µην προκληθεί πρόβληµα. Μια µέρα ένας συνάδελφος µου λέει µε ύφος: “Γιατί δεν πηγαίνεις σπίτι σου, στα παιδιά σου;”. Και του απάντησα: “Δεν πήγα στα δύο προηγούµενα, τι σε κάνει να πιστεύεις ότι θα τα παρατήσω στο τρίτο;”».
Mητέρα τριών κοριτσιών, θεωρεί το worklife balance σηµαντικό για την ψυχική της υγεία και την καθηµερινή της απόδοση. Φροντίζει τα ταξίδια της να διαρκούν µία µε δύο ηµέρες την εβδοµάδα, το Σαββατοκύριακο είναι αφιερωµένο στις κόρες της, ενώ τις καθηµερινές ξεκινά στις 9:30 και φεύγει από το γραφείο στις 21:00. «Πολλές φορές µού λένε τα παιδιά µου “µαµά, δουλεύεις πολύ” και προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι η ισορροπία ανάµεσα στην οικογένεια και τη δουλειά µε κάνει ευτυχισµένη» καταλήγει.
Η ισορροπία είναι το κλειδί. Σε όλη μου τη ζωή δούλευα με στόχους. Ήθελα πάντα να ξεπερνώ τα όριά μου.
«Πετυχαίνει µόνο όποιος είναι συγκεντρωµένος στον στόχο»
Για τη Ρία Βογιατζή δεν έχει σηµασία πόσο προσπαθείς, αλλά το αποτέλεσµα. «Όλοι θα αποτύχουµε πολλές φορές. Εκείνος που θα τα καταφέρει είναι αυτός που παραµένει σταθερός στον στόχο του. Σε όλα πρέπει να έχεις µετρό. Η ισορροπία είναι το “κλειδί”. Σε όλη µου τη ζωή δούλευα µε στόχους. Ήθελα πάντα να ξεπερνώ τα όριά µου». Ως επιχειρηµατίας επιλέγει τους συνεργάτες της µε βάση την προσωπικότητά τους. H ηθική ακεραιότητα, η καλαισθησία και η θέληση για µάθηση είναι πάνω από όλα. «Το γούστο δεν είναι κάτι που το µαθαίνεις. Είναι κάτι που το έχεις. Την εµπειρία την αποκτάς µε τα χρόνια. Στην Elastic Architects είµαστε 40 άτοµα, όλοι αρχιτέκτονες. Χαίροµαι γιατί είναι όλοι τους καλά παιδιά και δουλεύουµε σε οµάδες» προσθέτει.
Αποκαλύπτει πως η πιο δύσκολη επιχειρηµατική στιγµή ήταν όταν, λόγω της κρίσης, αναγκάστηκε να µετακοµίσει σε ένα υπόγειο στην περιοχή της Άνοιξης. «Κάναµε µεγάλη προσπάθεια για να τονώσουµε την αυτοπεποίθησή µας και να πάµε σε νέα γραφεία. Σκεφτείτε πώς νιώθαµε όταν παρουσιάζαµε στους πελάτες µεγάλα projects και τα γραφεία µας βρίσκονταν σε ένα υπόγειο».
Το 2019 ήταν µια καλή χρονιά για την Elastic Architects. Το 2020 «τρέχουν» 19 ξενοδοχειακά έργα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Σε εξέλιξη βρίσκονται έργα στο Μαυροβούνιο, στην Κροατία, στην Καραϊβική, στον Καναδά, στον Μαυρίκιο, στην Κύπρο, αλλά και στην Ελλάδα –επτά µεγάλα resorts σε Αθήνα, Σούνιο και νησιά–, ενώ µόλις ολοκληρώθηκε το Nammos στο Ντουµπάι. Τα έργα ξεκινούν από 15 εκατ. ευρώ και υπάρχουν στο χαρτοφυλάκιο της εταιρείας projects που φτάνουν το 1,5 δισ. ευρώ σε αξία. Σχολιάζοντας την ανοικοδόµηση της Αθήνας, η Ρία Βογιατζή αισθάνεται ότι η πρωτεύουσα διανύει την πιο ωραία φάση των τελευταίων 30 ετών. Επενδυτές από το Ισραήλ, την Ελβετία και τη Γαλλία έρχονται για να τοποθετηθούν στη χώρα µας, αξιοποιώντας το οικοδοµικό απόθεµα. Πολλά εγκαταλελειµµένα κτίρια ανακαινίζονται.
«Είναι ευχάριστο ότι η αγορά έχει τονωθεί µέσα από την είσοδο µικρών και µεγάλων επενδυτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι άνθρωποι πλέον είναι καλλιεργηµένοι και κοσµογυρισµένοι. Θα πρέπει τα έργα µας να ανταποκρίνονται στη σύγχρονη αυτή εποχή, στην οποία το design παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Φωτογραφίες: Νίκος Μαλιάκος
Η συνέντευξη δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune με τη φετινή λίστα Most Powerful Women in Business.
