Robin Sharma στο Fortune Greece: «Τα πρωταθλήματα κερδίζονται πριν πατήσετε το πόδι σας στο γήπεδο»
Μια ημέρα μετά την ομιλία του στο Taekwondo, την οποία παρακολούθησαν από κοντά 3.000 άτομα, με υποδέχτηκε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας και η χαρά μου ήταν απερίγραπτη!
Ο γκουρού της αυτό-βελτίωσης, Robin Sharma, συγγραφέας των best sellers “Ο Μοναχός που πούλησε τη Ferrari του» και του «5 a.m. club», βρέθηκε στη χώρα μας για να μοιραστεί με το ελληνικό επιχειρηματικό κοινό τις γνώσεις του πάνω στην ηγεσία, την παραγωγικότητα και το χτίσιμο μιας επιχειρηματικής κουλτούρας βασισμένης στην ανάληψη προσωπικής ευθύνης, την εξαιρετική συμπεριφορά, την καλύτερη δουλειά και τη μετατροπή των προβλημάτων σε λύσεις!
Τα βιβλία του που στη χώρα μας εκδίδονται από τις εκδόσεις Διόπτρα και βρίσκονται στην κορυφή των ευπώλητων για πολλούς μήνες διαδοχικά, έχουν πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Ο ίδιος λειτουργεί ως μέντορας πολλών δισεκατομμυριούχων, έχει πραγματοποιήσει εκπαιδεύσεις για εταιρείες, όπως η Nike, η Microsoft, η IBM και η FedEx, ενώ οργανισμοί όπως το Πανεπιστήμιο Yale, το Harvard Business School και η NASA τον καλούν για να δώσει δημόσιες ομιλίες.
Για περισσότερες από δύο δεκαετίες είναι φανατικός αναγνώστης του Fortune, και τον ευχαριστώ θερμά για αυτή τη συνέντευξη, διότι εκτός από τα επιχειρηματικά του μυστικά με άφησε να δω την ανθρώπινη πλευρά του!
Κύριε Sharma, στο παρελθόν, ο ηγέτης ήταν ένας oneman show, και τις περισσότερες φορές, ο μόνος που έπαιρνε τις αποφάσεις. Σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις και αλλαγές, όπου η ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής έχει σημασία και οι εργαζόμενοι επιλέγουν να εργάζονται σε purpose driven εταιρείες, πώς επαναπροσδιορίζεται η έννοια της ηγεσίας και τι χρειάζεται προκειμένου οι managers να διατηρήσουν το προσωπικό τους αφοσιωμένο;
Ζούμε σε μια εξαιρετικά ασταθή εποχή. Ποτέ δεν υπήρξαν τόσες πολλές απαιτήσεις και πολυπλοκότητες για τους ηγέτες. Και μπορούμε να μιλήσουμε για τη σημασία της αυτό-ηγεσίας και της προσωπικής διαχείρισης, γιατί αυτό είναι θεμελιώδες για την ηγετική αριστεία. Δεν υπήρξε ποτέ καλύτερη στιγμή για να είσαι ηγέτης, γιατί οι μεγάλοι ηγέτες αναδεικνύονται σε δύσκολες στιγμές. Τούτου λεχθέντος, μια μεγάλη εταιρεία είναι μια επιχείρηση όπου κάθε εργαζόμενος διδάσκεται τις αξίες της ηγεσίας. Υπάρχει λοιπόν μια ιδέα που διδάσκω που ονομάζεται «να ηγείσαι χωρίς τίτλο». Αν υπάρχουν 1.000 άτομα σε μια εταιρεία, έχεις μια εταιρεία 1.000 ατόμων. Εάν όλοι αρχίσουν να σκέφτονται τις αξίες της ηγεσίας και να συμπεριφέρονται σαν ηγέτες, θα έχεις 1.000 ηγέτες. Δεν σημαίνει ότι όλοι παίρνουν την απόφαση ή καθορίζουν το όραμα, αλλά φανταστείτε εάν όλοι αναλάμβαναν την ευθύνη που τους αναλογεί, αν όλοι καινοτομούσαν και αφοσιωνόταν στο να εντυπωσιάσουν τους πελάτες – η εταιρεία θα κέρδιζε.
Άρα το κλειδί είναι να δίνει κανείς χώρο στους συμπαίκτες σου …
Ήμουν πρόσφατα σε ένα ξενοδοχείο και τηλεφώνησα στη ρεσεψιόν και είπα, «μπορείτε παρακαλώ να αφαιρέσετε τα σνακ από το μίνι μπαρ;». Η απάντηση που έλαβα ήταν «πρέπει να ρωτήσω τον διευθυντή και πρέπει να κάνω αυτό κι εκείνο και δεν ξέρω και δεν έχει ζητήσει ποτέ κανείς κάτι τέτοιο και δεν ξέρω πόσο θα κοστίσει». Το μόνο που ζήτησα ήταν να αφαιρεθούν τα σνακ από το μίνι μπαρ. Εφόσον όμως υπήρχε μια συγκεκριμένη κουλτούρα, δεν κατηγορώ αυτό το άτομο, αλλά αυτή είναι ξεκάθαρα μια κουλτούρα όπου οι άνθρωποι δεν έχουν την εξουσία να λαμβάνουν ηγετικές αποφάσεις στο επίπεδο στο οποίο βρίσκονται. Και συμβαίνει σε πολλές επιχειρήσεις.
Ευελιξία, κατανόηση της αποστολής να εντυπωσιάσεις τους πελάτες, ανάληψη ευθύνης. Για εμένα αυτά τα τρία στοιχεία είναι καθοριστικής σημασίας!
Στον επιχειρηματικό τομέα η τεχνητή νοημοσύνη, θα λέγατε ότι είναι ευλογία ή κατάρα; Και πώς θα επηρεάσει αυτό το εργαλείο τον τρόπο με τον οποίο τα ανώτερα στελέχη διοικούν τις εταιρείες τους όσον αφορά τη δημιουργικότητα και την παραγωγικότητα;
Δεν γνωρίζω αρκετά για την τεχνητή νοημοσύνη για να απαντήσω σωστά. Αυτό που θα πω είναι ότι πρέπει πάντα να βλέπουμε τους εαυτούς μας ως καλλιτέχνες. Και νομίζω ότι ένα σημαντικό πράγμα για το ανθρώπινο πνεύμα είναι ότι είμαστε πολύ καλοί στη δημιουργία ιδεών. Επομένως, πιστεύω ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο, αλλά πρέπει να διατηρήσουμε τη δική μας δημιουργικότητα και τη δική μας ικανότητα να καινοτομούμε.
Ζούμε στην εποχή της δραματικής διάσπασης προσοχής.
Και πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τη δημιουργικότητά μας όταν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυριαρχούν στη ζωή μας και οι κλινικές ψηφιακής αποκατάστασης συνιστούν μια πραγματικότητα; Είναι εφικτή η απομόνωση;
Απολύτως! Όλοι μπορούμε να αποφασίσουμε να περάσουμε μια ώρα μακριά από το τηλέφωνό μας για να είμαστε δημιουργικοί. Αν κοιτάξετε τους μεγάλους καλλιτέχνες, όλοι είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Όλοι είχαν ένα δημιουργικό εργαστήριο. Αν παρατηρήσετε τους σπουδαιότερους επιστήμονες, όλοι είχαν ένα μέρος στο οποίο απομονώνονταν μακριά από τον κόσμο. Επομένως είναι πολύ σημαντικό για εμάς να αποτραβιόμαστε από τον κόσμο ως ηγέτες, να βρίσκουμε έστω και μια ώρα την ημέρα, γιατί πληρωνόμαστε για να σκεφτόμαστε, πληρωνόμαστε για να ονειρευόμαστε, πληρωνόμαστε για να καινοτομούμε. Αν είμαστε πάντα στο γραφείο, δεν πρόκειται ποτέ να δημιουργήσουμε τις καλύτερες ιδέες μας. Είναι λοιπόν εφικτό; Είναι απολύτως εφικτό. Παίρνεις το τηλέφωνό σου και το κλείνεις και έχεις την πειθαρχία να δώσεις στον εαυτό σου λίγο χρόνο για να σκεφτείς και να προβληματιστείς, γιατί η δουλειά ενός ηγέτη είναι να παράγει στρατηγική σκέψη και όχι απλώς να αντιδρά όλη την ώρα.
Ποιο είναι το δικό σας δημιουργικό “καταφύγιο”;
Έχω κάμποσα. Μένω σε μια παλιά αγροικία και έχω ένα μικρό δωμάτιο γραφής σε έναν ελαιώνα όπου υπάρχουν στοίβες με βιβλία, ένα ξύλινο τραπέζι, ένα φτηνό ηχείο. Αγαπώ τη μουσική, τη βρίσκω πολύ δημιουργική. Και εκεί πάω για να σκεφτώ, να σχεδιάσω, να γράψω. Δεύτερον, είμαι φανατικός οπαδός των δωμάτιων ξενοδοχείων, ακόμα και στην πόλη που μένω. Όταν έχω ένα πολύ σημαντικό έργο, θα πάω να νοικιάσω ένα δωμάτιο ξενοδοχείου για δύο μέρες. Θα βάλω μια ταμπέλα «μην ενοχλείτε» στην πόρτα μου κι άλλη μια ταμπέλα «μην ενοχλείτε» στο …τηλέφωνό μου.
Απομονώνομαι τελείως! Αυτό μου επιτρέπει να πάω σε αυτό που οι νευροεπιστήμονες αποκαλούν «κατάσταση ροής». Και τότε είναι που παράγεις τις καλύτερες ιδέες σου. Το τελευταίο εργαστήριο είναι τα αεροπλάνα. Αν έχω έξι ώρες πτήση, ας πούμε ότι είναι από τη Ρώμη για το Ντουμπάι, θα μπω σε απομόνωση. Θα βάλω τα ακουστικά ακύρωσης θορύβου και θα ολοκληρώσω 6 ώρες εξαιρετικά βαθιάς δουλειάς.
Η αλήθεια είναι πως έχω μελετήσει τα περισσότερα βιβλία σας. Διαβάζοντας «Το κλαμπ των 5 π.μ.», αναρωτιόμουν γιατί διαλέξατε τη συγκεκριμένη ώρα; Εννοώ, αν κάποιος ακολουθήσει όλους τους κανόνες που προτείνετε και αλλάξει νοοτροπία, θα είχε διαφορά αν ξεκινούσε τη μέρα του, ας πούμε, στις 6 ή στις 7 π.μ.;
Σαφώς! Καταρχάς, προφανώς ο καθένας μπορεί να ξεκινήσει τη μέρα του όποτε θέλει. Πολλοί από τους πιο δημιουργικούς και πετυχημένους ανθρώπους στον κόσμο, πολλοί από τους κορυφαίους ηγέτες του κόσμου ξυπνούν πολύ νωρίς. Ζούμε στην εποχή της δραματικής διάσπασης προσοχής. Στις 4 ή στις 5 π.μ. επικρατεί ησυχία στον αέρα. Είναι πολύ καλή στιγμή για διάβασμα. Είναι μια υπέροχη στιγμή για να τρέξετε σε διάδρομο. Είναι μια εξαιρετική στιγμή για διαλογισμό ή προσευχή. Είναι μια υπέροχη στιγμή για να κοιτάξετε το πρόγραμμά σας και να σκεφτείτε τι είναι πιο σημαντικό για την υπόλοιπη μέρα σας. Στις 6 π.μ. ο κόσμος αρχίζει να ξυπνάει και υπάρχει μια διαφορετική ενέργεια στον αέρα, υπάρχει περισσότερος θόρυβος. Αντιθέτως, στις 4 ή στις 5 π.μ. επικρατεί ησυχία που σας επιτρέπει να σκεφτείτε αλλά και σας δίνει ένα τεράστιο προβάδισμα. Ο Tim Cook είναι μέλος του κλαμπ των 5 π.μ., για παράδειγμα. Σας δίνει ένα προβάδισμα γιατί ο υπόλοιπος κόσμος κοιμάται, ο ανταγωνισμός σας μετράει προβατάκια. Είστε ένα βήμα μπροστά. Έτσι, όχι μόνο μπορείτε να προγραμματίσετε τη μέρα σας, αλλά και να προετοιμαστείτε για την ημέρα. Ο Σπαρτιάτης πολεμιστής έλεγε «ιδρώστε περισσότερο στην εκπαίδευση και θα αιμορραγείτε λιγότερο στον πόλεμο». Κι ύστερα όλο αυτό σου δίνει ένα ψυχολογικό πλεονέκτημα. Σου δίνει αυτή την αυτοπειθαρχία να κάνεις δύσκολα πράγματα και μάλιστα πολύ καλά.
Όλα αυτά τα χρόνια, συνεργάζεστε με μεγιστάνες, με CEOs, με ανθρώπους που είναι επικεφαλής σε μερικές από τις πιο ισχυρές εταιρείες στον κόσμο, επηρεάζοντας τη μοίρα χιλιάδων, ακόμη και εκατομμυρίων εργαζομένων. Ποιος είναι ο χειρότερος φόβος τους; Και τι περιμένουν από εσάς; Γιατί, κατά κοινή παραδοχή, είναι ήδη επιτυχημένοι.
Πολλοί από τους δισεκατομμυριούχους και τους διευθυντές που έχω καθοδηγήσει έχουν τους ίδιους φόβους που έχουμε όλοι. Φοβούνται μήπως μάθουν οι άλλοι ότι δεν είναι και τόσο έξυπνοι όσο νομίζουν όλοι ότι είναι. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους φοβούνται τον θάνατο ή την ασθένεια ή το να χάσουν ένα μέλος της οικογένειάς τους. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους φοβούνται μήπως χάσουν την περιουσία τους. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους φοβούνται για το μέλλον. Γιατί έρχονται σε μένα όταν είναι τόσο επιτυχημένοι; Έρχονται σε μένα γιατί όταν είσαι επιτυχημένος, βρίσκεσαι σε ένα πολύ επικίνδυνο μέρος. Είναι πολύ εύκολο να γίνεις αλαζόνας. Θέλουν λοιπόν να τους πάω στην επόμενη κορυφή του βουνού. Πολλοί από αυτούς έρχονται σε μένα επειδή η επιτυχία τους είχε κόστος και οι οικογενειακές τους ζωές έχουν καταρρεύσει. Πολλοί από αυτούς έρχονται σε μένα επειδή έχουν κερδίσει δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά είναι πνευματικά φτωχοί, κι έτσι έχουν χάσει το κίνητρό τους. Είναι επιτυχημένοι για τον κόσμο, αλλά δεν αισθάνονται επιτυχημένοι μέσα τους. Και πολλοί από αυτούς αισθάνονται ότι δεν έχουν τον αντίκτυπο που πραγματικά θέλουν να έχουν. Μόλις τελείωσα ένα νέο βιβλίο που ονομάζεται «Ο πλούτος που τα χρήματα δεν μπορούν να αγοράσουν». Θα κυκλοφορήσει σε όλο τον κόσμο στις 9 Απριλίου. Και μια από τις βασικές ιδέες του βιβλίου είναι ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με πολλά χρήματα, αλλά είναι πολύ φτωχοί όσον αφορά την ποιότητα της ζωής τους. Και έτσι αυτό που λέω είναι ότι μερικοί από αυτούς τους ανθρώπους έχουν όλα τα αγαθά πολυτελείας, αλλά δεν έχουν το απόλυτο αγαθό που είναι η εσωτερική γαλήνη.
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας!
Έχουν αυτοκίνητο, έχουν σπίτι, όλα είναι υπέροχα. Αλλά νιώθουν κενοί. Λένε «έκανα ό,τι είπε η κοινωνία ότι πρέπει να κάνω, θα έπρεπε να ξυπνάω νιώθοντας ότι είμαι η πλουσιότερη γυναίκα ή άντρας στον κόσμο». Και καταλήγουμε σε εκείνο το ρητό Ζεν, «όπου κι αν πας, εκεί είσαι». Και σε αυτό που είπε ο Jim Carrey, το οποίο νομίζω ότι είναι πολύ δυνατό. Είπε, «μακάρι όλοι να ήταν πλούσιοι και διάσημοι για να συνειδητοποιήσουν ότι δεν έχει καμία διαφορά».
Αλλά όταν δράτε ως μέντορας για ένα άλλο άτομο, τις περισσότερες φορές στραγγίζετε και εσείς ο ίδιος συναισθηματικά και νοητικά. Μοιράζεστε τη δική σας ενέργεια. Πώς λοιπόν “επαναφορτίζετε” τις μπαταρίες σας;
Τι θαυμάσια ερώτηση! Εχετε δίκιο, δίνω πολλή ενέργεια. Και είναι τιμή μου να το κάνω αυτό. Είναι τιμή μου να υπηρετώ, είναι πραγματικά σημαντικό για μένα. Όταν επιστρέψω, μετά τα επαγγελματικά μου ταξίδια, στην αγροικία, θα ζήσω την απλή ζωή μου. Θα πάω βόλτες και θα πάρω έναν υπνάκο, και θα διαβάσω, και θα είμαι με τη σύντροφό μου, την Elle, και θα έχω απλό, φρέσκο φαγητό.
Το να κάνεις αληθινή δουλειά έναντι ψεύτικης δουλειάς είναι δύσκολο και οι άνθρωποι φοβούνται τα δύσκολα πράγματα.
Πράγματα που θεωρούμε δεδομένα, αλλά στα οποία δεν δίνουμε τελικά σημασία!
Θα μιλήσω με τους γονείς μου, θα μιλήσω με τα παιδιά μου, θα ακούσω λίγη κάντρι μουσική, θα ξαναγεμίσω το πηγάδι. Και μετά από μια εβδομάδα έχω μια εκδήλωση στο Λας Βέγκας. Θα ξαναβγώ στο δρόμο.
Έχετε μέντορα;
Στο νέο βιβλίο, «Ο πλούτος που τα χρήματα δεν μπορούν να αγοράσουν», υπάρχει ένα κεφάλαιο που ονομάζεται «Να έχετε ένα νεκρό διοικητικό συμβούλιο». Και έτσι, ναι, έχω πολλούς μέντορες. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι νεκροί. Αλλά ο Μάρκος Αυρήλιος είναι μέντορας. Ο Νέλσον Μαντέλα είναι μέντορας.
Πιστεύετε ότι ο ηγέτης γεννιέται ή γίνεται;
Θα έλεγα και τα δύο. Θα έλεγα ότι υπάρχουν κάποιοι χαρισματικοί ηγέτες. Σκέφτομαι τον Steve Jobs, τον Elon Musk.
Προσωπικά δεν συμφωνώ μαζί σας ότι όλοι μπορούν να είναι αρχηγοί και ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν τις δυνατότητες, γιατί – ακόμη και αν τις έχουν – δεν διαθέτουν την ιδιοσυγκρασία του ηγέτη. Δεν είναι ομαδικοί παίκτες όταν συγκεντρώνουν την εξουσία στα χέρια τους.
Ξέρετε τι θα έλεγα σε αυτό; Το καλό κρασί σχηματίζεται από ένα υπέροχο terroir. Στην Ελλάδα έχετε υπέροχο κρασί. Το terroir είναι ο άνεμος, το χώμα, ο ήλιος, το περιβάλλον. Αν βάλεις κάποιον στο σωστό terroir, είναι αξιοσημείωτο το πώς διαμορφώνεται από αυτό. Και έτσι πιστεύω ότι ο καθένας μπορεί να είναι ηγέτης. Νομίζω ότι εξαρτάται από το πώς ορίζεις την ηγεσία. Μπορεί κάποιος να διευθύνει μια εταιρεία; Θα έλεγα όχι. Αλλά αν περιγράφουμε την ηγεσία ως τα στοιχεία για τα οποία μιλώ στα βιβλία μου, την ανάληψη προσωπικής ευθύνης, την εξαιρετική συμπεριφορά, την καλύτερη δουλειά, τη μετατροπή των προβλημάτων σε λύσεις, νομίζω ότι ο καθένας μπορεί να επιδείξει ηγεσία. Εάν οι άνθρωποι ήταν λιγότερο θύματα και περισσότερο ηγέτες, ο κόσμος θα ήταν καλύτερος, πράγματι.
Αναφέρατε ότι «ηγεσία είναι αυτό που κάνει κανείς μόνος του στην αίθουσα, όταν κανείς δεν τον παρακολουθεί». Θα μπορούσατε να το εξηγήσετε αυτό; Αυτό έχει να κάνει με τη συνέπεια στους στόχους και την πρακτική άσκηση ή υπάρχει κάτι βαθύτερο;
Τα πρωταθλήματα κερδίζονται πριν πατήσετε το πόδι σας στο γήπεδο. Η ποιότητα της προπόνησής σας καθορίζει την ποιότητα της απόδοσής σας. Αν κοιτάξετε για παράδειγμα τον Κόμπι Μπράιαντ, αν κοιτάξετε τους σπουδαίους αθλητές, κέρδιζαν τα πρωταθλήματά τους όταν κανείς δεν τους έβλεπε. Αν συμπεριφερόμαστε με συγκεκριμένο τρόπο για να πάρουμε το χειροκρότημα, αυτό αφορά το εγώ μας. Τι είναι λοιπόν το κρίσιμο; Είναι ο τρόπος που χτίζουμε τους χαρακτήρες μας. Είναι η δουλειά που κάνουμε όταν κανείς δεν μας βλέπει. Είναι η ακεραιότητα που δείχνουμε, είναι το να τελειώνουμε τις μικρές λεπτομέρειες όταν δεν υπάρχουν μάρτυρες – ο τρόπος που κάνεις ένα πράγμα είναι ο τρόπος που κάνεις τα πάντα. Έτσι, αν κανείς δεν σας παρακολουθεί και εργάζεστε στο δημιουργικό σας έργο, αλλά το κάνετε σαν να είναι το πιο σημαντικό έργο στον κόσμο, όπως ο Μιχαήλ Άγγελος έκανε τα έργα του, τότε αυτό θα δημιουργήσει έναν τρόπο να είσαι ακριβώς αυτό όταν βγαίνεις δημόσια, να λειτουργείς σε αυτό το επίπεδο.
Πολλοί από τους δισεκατομμυριούχους και τους διευθυντές που έχω καθοδηγήσει έχουν τους ίδιους φόβους που έχουμε όλοι.
Γιατί πιστεύετε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπερδεύουν την παραγωγικότητα με το να είναι διαρκώς απασχολημένοι και καταλήγουν να εξουθενώνονται χωρίς να πετύχουν τους στόχους τους;
Νομίζω ότι το να είσαι απασχολημένος είναι πιο εύκολο. Είναι εύκολο να βλέπεις ένα βίντεο, να σκρολάρεις το feed σου, να κάνεις μια συνομιλία, να μετακινείς χαρτιά, να πραγματοποιείς μια συνάντηση. Πολλές εταιρείες υποφέρουν από τον «θάνατο από συναντήσεις». Είναι εύκολο να το κάνεις. Και σε κάνει να νιώθεις ότι είσαι παραγωγικός. Το να κάνεις αληθινή δουλειά έναντι ψεύτικης δουλειάς είναι δύσκολο και οι άνθρωποι φοβούνται τα δύσκολα πράγματα. Αλλά οι καλύτεροι ηγέτες είναι εξαιρετικοί στο να κάνουν δύσκολα πράγματα.
Όσον αφορά τη δια βίου μάθηση, υπογραμμίσατε στην ομιλία σας τη σημασία του να μην χάνει κανείς ποτέ έναν μέντορα της «λευκής ζώνης». Θα ήθελα όμως να σας ρωτήσω, πώς τους αναγνωρίζουμε; Πώς βρίσκουμε αυτούς τους χαρισματικούς ανθρώπους;
Αυτό που είπα ήταν να μη χάνεις τη νοοτροπία λευκής ζώνης.
Ναι, αλλά επισημάνατε ότι πρέπει να περιτριγυριζόμαστε από δασκάλους που μας κάνουν να καταβάλουμε επιπλέον προσπάθεια και να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε και να μελετάμε διαρκώς. Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους; Εκεί έξω υπάρχουν πολλοί μέντορες, αλλά πώς θα αναγνωρίσω ότι αυτός είναι ο σωστός, ότι αυτός είναι ο μέντορας της «λευκής ζώνης»;
Πρώτα από όλα, εμπιστευθείτε το ένστικτό σας. Είναι σαν να πάτε σε ένα πάρτι και μπορεί να υπάρχει ένα δωμάτιο με 50 άτομα. Πώς ξέρετε με ποιον να μιλήσετε ή με ποιον θέλετε να πιείτε καφέ ή να γίνετε φίλοι; Είναι αυτός με τον οποίο συνδέεστε. Πώς μπορείτε να βρείτε έναν εξαιρετικό μέντορα ώστε να διατηρήσετε τη νοοτροπία της λευκής ζώνης; Πρώτα απ’ όλα, να είναι κάποιος με τον οποίο συνδέεστε. Δεύτερον, να είναι κάποιος του οποίου τη ζωή θέλετε να ζήσετε. Εάν θέλετε να φτιάξετε μια περιουσία, τότε να έχετε έναν μέντορα που είναι δισεκατομμυριούχος ή τουλάχιστον εκατομμυριούχος. Αν θέλετε να έχετε μια καλύτερη οικογενειακή ζωή, βρείτε έναν μέντορα που το έχει κάνει. Αν θέλετε να είστε καλύτερος ηγέτης, βρείτε έναν μέντορα που να είναι φανταστικός ηγέτης. Θα έλεγα επίσης να βρείτε έναν μέντορα που θα σας λέει την αλήθεια. Η ηγεσία δεν είναι διαγωνισμός δημοτικότητας. Βρείτε λοιπόν έναν μέντορα που θα σας πει, «κοίτα, τα πας τέλεια εδώ, να τι πρέπει να βελτιώσεις». Και τέλος, βρείτε έναν μέντορα που να έχει σοφία. Νομίζω ότι ένα πράγμα που είναι υπέροχο για τους ηγέτες είναι να περιτριγυρίζονται από σοφία. Η ηγεσία είναι τόσο απασχολημένη, οι ρυθμοί είναι τόσο γρήγοροι, οι καροί τόσο περίπλοκοι. Αλλά το να περιτριγυρίζεσαι από σοφία είναι σημαντικό γιατί τι νόημα έχει να σκαρφαλώνεις σε ένα βουνό μόνο για να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις περάσει το τρίμηνο, το έτος, τη δεκαετία σου, τη ζωή σου ανεβαίνοντας σε λάθος βουνά; Η σοφία μας δείχνει σε ποια βουνά να ανέβουμε.
Από πού εμπνέεστε όσον αφορά τη συγγραφή των βιβλίων σας;
Από τα ταξίδια – όταν ταξιδεύω, εμπνέομαι πολύ. Από την τέχνη – λατρεύω τις γκαλερί και εμπνέομαι πολύ από την τέχνη. Η μουσική με εμπνέει πραγματικά πολύ. Εμπνέομαι από την οικογένειά μου, εμπνέομαι από τους αναγνώστες και τα βιβλία μου. Διαβάζω πολλά βιβλία που φυτεύουν πολλούς σπόρους. Μαθαίνω πολλά. Οπότε εμπνέομαι πολύ από τα βιβλία.
Από βιβλία που έχουν να κάνουν με την αυτοβελτίωση ή όχι απαραίτητα;
Κυρίως από άλλα πεδία. Μου αρέσει να διαβάζω για παράδειγμα βιογραφίες καλλιτεχνών.
Αν μπορούσατε να επιλέξετε ένα άτομο που θαυμάζετε περισσότερο, ποιο θα ήταν αυτό;
Ο Νέλσον Μαντέλα.
Όταν είσαι επιτυχημένος, βρίσκεσαι σε ένα πολύ επικίνδυνο μέρος. Είναι πολύ εύκολο να γίνεις αλαζόνας.
Επειδή ήταν ταπεινός;
Γιατί πολλοί από εμάς αναστατωνόμαστε αν καθυστερήσει μια πτήση κι αυτός ήταν στη φυλακή για 27 χρόνια και κατέκτησε απόλυτα την τέχνη της συμπόνιας, της συγχώρεσης, της χάρης και της ηγεσίας.
Αν επρόκειτο να μοιραστείτε μια συμβουλή με το ελληνικό επιχειρηματικό κοινό, ποια θα ήταν αυτή;
Θα έλεγα «μην επαναπαύεστε». Στην Ελλάδα έβαζαν το δάφνινο στεφάνι στους αθλητές, στο κεφάλι του πρωταθλητή. Θα έλεγα λοιπόν σε κάθε επιχειρηματία, να μην επαναπαύεται στις δάφνες του. Πάντα να βελτιώνεστε με μικρούς τρόπους κάθε μέρα. Θα ανέφερα, δεύτερον, τη δύναμη των σχέσεων. Θα πετάξω 5 ώρες για μια συνάντηση 15 λεπτών. Μπορούμε να κάνουμε Zoom, μπορούμε να κάνουμε Teams, μπορούμε να στέλνουμε μηνύματα, αλλά η μαγεία συμβαίνει όταν οι άνθρωποι συναντιούντε πρόσωπο με πρόσωπο. Στην Ιταλία λένε ότι «δεν είμαστε φίλοι μέχρι να φάμε μαζί», κι αυτό είναι τόσο δυνατό! Βγείτε εκεί έξω, γνωρίστε κόσμο! Πριν λίγες ημέρες συνάντησα για πρώτη φορά τον Έλληνα εκδότη μου. Εκεί συμβαίνει η μαγεία. Είχαμε ανταλλάξει email, αλλά μόνο αφού τους συναντήσεις και τους μιλήσεις και τους κοιτάς στα μάτια δημιουργείται μια σχέση. Και όταν υπάρχει σχέση, θέλεις να κάνεις καλό για τον άλλον και εκείνος θέλει να κάνει καλό για σένα. Και τότε είναι που συμβαίνουν σπουδαία πράγματα. Θα έλεγα επίσης «να θυμάστε ότι η ηγεσία σας δεν πηγαίνει ποτέ πιο ψηλά από εσάς». Χτίστε την εσωτερική σας ζωή, χτίστε τον χαρακτήρα σας, χτίστε την τιμή σας, χτίστε το θάρρος σας, χτίστε τη σοφία σας και θα έχετε μια καλύτερη επιχείρηση. Και τελικά, θα έλεγα ότι η δουλειά ενός ηγέτη είναι να υπηρετεί. Βρείτε μια αποστολή που είναι μεγαλύτερη από το εγώ σας. Όχι ότι δεν έχουμε όλοι εγωισμό, αλλά βρείτε έναν σκοπό και μια αποστολή γύρω από την οποία μπορείτε να συγκεντρώσετε την ομάδα σας και μια αποστολή που εξυπηρετεί τον κόσμο, και μετά θα έχετε τον ενθουσιασμό να περάσετε δύσκολες στιγμές.
Πώς θα θέλατε να σας θυμούνται;
Το τελευταίο μου βιβλίο είναι «Το μανιφέστο των καθημερινών ηρώων». Και σε αυτό, στο τέλος λέω ότι δεν με νοιάζει η κληρονομιά μου γιατί θα γίνω ένας μικρός σωρός σκόνης και δεν θα έχω σημασία.
Ναι, αλλά είπατε ότι όταν γεννιόμαστε, κλαίμε, αλλά αυτό που έχει σημασία τελικά είναι όταν πεθάνουμε, πόσοι άνθρωποι θα κλάψουν για εμάς. Κάτι που συνδέεται με την κληρονομιά και το αποτύπωμα που αφήνουμε.
Ακούγεται λίγο ασυνεπές. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα πραγματικά σπουδαίο σημείο. Είστε πολύ καλή μαθήτρια, και είναι μια πολύ στοχαστική ερώτηση και με κάνατε να το σκεφτώ. Νομίζω ότι αυτό το απόσπασμα, για μένα σημαίνει το να ζεις όχι για να σε θυμούνται οι άνθρωποι, αλλά να ζεις τη ζωή σου με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνθρωποι να κλαίνε επειδή ήσουν τόσο καλός όσο ήσουν ζωντανός. Είναι μια μικρή διάκριση. Να ζεις τη ζωή σου με τέτοιο τρόπο ώστε να κλαίνε που έφυγες επειδή άγγιξες τις καρδιές τους. Οπότε δεν ανησυχώ για την κληρονομιά μου ή για να με θυμούνται. Πόσους από τους μεγάλους βασιλιάδες και βασίλισσες και αυτοκράτορες θυμόμαστε τώρα; Δέκα; Αλλά ήταν οι παγκόσμιοι ηγέτες την εποχή τους. Επομένως, δεν ανησυχώ πραγματικά για μια κληρονομιά. Με απασχολεί πολύ περισσότερο να ζω σωστά όσο είμαι ζωντανός.
Και ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Τρέφω πραγματικά μεγάλες ελπίδες γύρω από το νέο μου βιβλίο. Πλησιάζουν πολλά ταξίδια και σεμινάρια γύρω από αυτό το βιβλίο. Και μετά φυσικά θα γράψω ένα άλλο. Δεν θέλω να σκέφτομαι άλλο βιβλίο αυτή τη στιγμή γιατί μόλις τελείωσα ένα πριν από μία ή δύο εβδομάδες, αλλά πιθανότατα σε δύο χρόνια από τώρα θα αρχίσω να γράφω ένα άλλο βιβλίο.
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με πολλά χρήματα, αλλά είναι πολύ φτωχοί όσον αφορά την ποιότητα της ζωής τους.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να γραφτεί ένα βιβλίο σας;
«Το κλαμπ των 5 π.μ.» κράτησε τέσσερα χρόνια. Το «Μανιφέστο του καθημερινού ήρωα» το έγραψα στην πανδημία. Χρειάστηκαν δύο χρόνια και η συγγραφή αυτού του νέου βιβλίου διήρκεσε όλο τον περασμένο χρόνο. Άρα, εξαρτάται. Και κάνω παράλληλα ομιλίες , πολλές παρουσιάσεις, και στα κοινωνικά μέσα, εισέρχομαι και στο YouTube τώρα, θέλω να γίνω λίγο youtuber. Κάποτε άκουσα ότι ένα βίντεο έχει 60.000 φορές μεγαλύτερη επιρροή σε έναν άνθρωπο από το κείμενο.
Προσωπικά είμαι λίγο ρομαντική. Λατρεύω τα βιβλία και δεν μου αρέσει καθόλου να διαβάζω την ηλεκτρονική εκδοχή τους. Θέλω να υπογραμμίζω, να κρατάω σημειώσεις, να τα έχω στη βιβλιοθήκη μου.
Κι εγώ ακριβώς το ίδιο. Μετά από μια κουραστική μέρα, δεν θέλω να σηκώνω το τηλέφωνό μου, θέλω να καθίσω στο σαλόνι μου και να διαβάσω ένα βιβλίο!
