Σοφία Στάικου: Αισθητική είναι η ηθική του µέλλοντος
Στην καρδιά της εύφορης πελοποννησιακής γης, στο Κούτσι Νεµέας, στα 600 µέτρα υψόµετρο, ξεπροβάλλει περήφανα ένα έργο τέχνης µε βαθιές ρίζες σε µακραίωνες παραδόσεις και το «βλέµµα» στραµµένο στο µέλλον. Εδώ εκτυλίσσεται ο µαγικός κόσµος της συγκοµιδής σταφυλιών, της παραγωγής και της εµφιάλωσης εκλεκτών κρασιών που έχουν τιµηθεί µε κορυφαία διεθνή βραβεία.
Με ελάχιστο ανθρακικό αποτύπωµα και την τεχνολογία να «δένει» αρµονικά µε την τέχνη και το συναίσθηµα, το ανακαινισµένο Semeli Estate έχει προσωπικότητα, χαρακτήρα· η αισθητική του σε καθηλώνει και η γαλήνια αύρα του σε κατακτά. Τα τελευταία δύο χρόνια διαπνέεται από αέρα αλλαγής, που «παντρεύει» έξοχα το παρελθόν µε το µέλλον. Ένα µέλλον, όµως, µε βαθιές ρίζες στον µύθο και στην ιστορία. «Με ρωτούν πολλοί, πώς πέρασα από τα µουσεία του ΠΙΟΠ στον πολιτισµό του κρασιού. Μα, θέλει ερώτηµα; O µύθος ήταν εκεί, η ιστορία −αυτήν τη φορά σφραγισµένη σε βαρέλια− ήταν και αυτή εκεί. Και µαζί τους η πρόκληση για κάτι νέο, το όραµα για το οινοποιείο, η όρεξη για δουλειά» ήταν τα λόγια της Σοφίας Στάικου, της φίλης µου Σοφίας, όταν µε ξενάγησε στο οινοποιείο, δύο χρόνια αφότου ανέλαβε το έργο της ριζικής ανακαίνισής του και της µετατροπής του σε έναν κορυφαίο οινικό προορισµό.
«Aν το κρασί δεν είναι από µόνο του ένας µύθος, µια ιστορία γεύσεων και αρωµάτων που σε ταξιδεύουν στο παρελθόν και το µέλλον, τότε τι είναι;» µου είπε λίγους µήνες αργότερα, όταν φιλοξένησε στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου το CEO Initiative Workshop. Ήταν στις 15 Οκτωβρίου, όταν οι καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις που έπληξαν την Ελλάδα δεν λύγισαν την αποφασιστικότητα κορυφαίων Ελλήνων CEOs να ταξιδέψουν στο Κούτσι Νεµέας για την προγραµµατισµένη συνάντηση που, παράλληλα, εγκαινίασε µια νέα σελίδα στο Κτήµα Σεµέλη.
«Εδώ φτιάχνουµε ένα οινοποιείο του µέλλοντος. Χτίσαµε πάνω στις παραδόσεις, σεβαστήκαµε τη γη, αγαπήσαµε τους καρπούς της. Ο επισκέπτης έρχεται σε απόλυτη επαφή µε τη φύση, γιατί αυτός ακριβώς είναι ο σχεδιασµός του χώρου. Προστατεύουµε το περιβάλλον αλλά και το προϊόν, χρησιµοποιώντας τις πιο σύγχρονες τεχνικές µε το µικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωµα και είµαστε πολύ αυστηροί σε αυτό». Για τη διευθύνουσα σύµβουλο του Κτήµατος, µέλλον χωρίς πολιτικές βιωσιµότητας τόσο για τους αµπελώνες όσο και για το οινοποιείο δεν υπάρχει. «Για την παραγωγή χρησιµοποιούµε τις πιο σύγχρονες µεθόδους που προσοµοιάζουν στις φυσικές, ώστε να µην τραυµατίσουµε την πρώτη ύλη µας, προκειµένου να έχουµε το καλύτερο αποτέλεσµα» υπογραµµίζει. Αυτό ήταν από την πρώτη στιγµή που ανέλαβε τα ηνία του Semeli Estate το όραµά της και αναρωτιέµαι τι απαιτεί ένα όραµα για να γίνει πράξη; «Για να µετουσιωθεί το δικό µου όραµα σε πράξη απαιτήθηκε και απαιτείται έµπνευση, στοχοπροσήλωση, επιµονή και, βεβαίως, σκληρή δουλειά».
Σίγουρα, όσοι τη γνωρίζουµε δεν παραξενευτήκαµε καθόλου από το νέο της εγχείρηµα. Όπως και από το γεγονός ότι, µε ό,τι κι αν καταπιάνεται, η επιδίωξη της «τελειότητας» σε συνδυασµό µε την αισθητική παίζουν καθοριστικό ρόλο. Τα εννέα διαµάντια µουσειακής αρχιτεκτονικής που εµπνεύστηκε και υλοποίησε γράφουν ιστορία, τόσο ως σύλληψη της ιδέας να κρατηθεί ζωντανή η παράδοση της τοπικής παραγωγής µε την σύγχρονη οικονοµία και κοινωνία, όσο και ως εκθεσιακός σχεδιασµός, σε συνδυασµό µε την αρχιτεκτονική και την αισθητική των κτιρίων που τα στεγάζουν. «H αισθητική είναι ηθική. Αυτό αποτελεί πεποίθηση πολλών παλαιών και σύγχρονων φιλοσόφων, ξεκινώντας από τον Πλάτωνα και φθάνοντας στον Μαξίµ Γκόργκι, που θεωρεί την αισθητική ως την ηθική του µέλλοντος. Αυτό αποτελεί και δική µου πεποίθηση. Θεωρώ πως κάτι υψηλής αισθητικής είναι κάτι που επιχειρεί να αγγίξει την τελειότητα και κατά τούτο αγκαλιάζει ένα σύνολο αξιών. Το Κτήµα αυτό αποτελεί µε πολλούς τρόπους ένα τέτοιο σύνολο». Αυτή ακριβώς η φιλοσοφία ζωής είναι η πιο αντιπροσωπευτική «σύσταση» για την προσωπικότητα της Σοφίας Στάικου. Η σφραγίδα της «δωρεάς της».
Φέτος, το κτήμα σεμέλη βρίσκεται στη διαδικασία ολοκλήρωσης επενδυτικού προγράµµατος που αγγίζει τα πέντε εκατ. ευρώ, θέτοντας τα δύο τελευταία χρόνια στις προτεραιότητές του και τη φιλοξενία και διαµονή των επισκεπτών. Απασχολεί 25 εργαζοµένους, που προέρχονται όλοι από την τοπική κοινωνία, η δυνατότητα παραγωγής του ξεπερνά το 1.000.000 φιάλες και η εξαγωγική του δραστηριότητα −το πιο σηµαντικό και ταχύτατα αναπτυσσόµενο κοµµάτι του− εκπροσωπεί το 28% των εταιρικών πωλήσεων σε 19 χώρες. Στόχος της εταιρείας, που εκτιµάται ότι θα κλείσει µε καθαρές πωλήσεις τριάµισι εκατ. ευρώ το 2021 και πέντε εκατ. το 2022, είναι µέσα στην επόµενη διετία να τοποθετηθεί στο top 5 των ελληνικών ποιοτικών οινοποιείων, αποτελώντας ταυτόχρονα έναν κορυφαίο οινικό προορισµό. Και η απόφαση να ασχοληθεί µια κυρία του πολιτισµού µε τον µετασχηµατισµό του Κτήµατος Σεµέλη σε ένα καινοτόµο και υπερσύγχρονο οινικό προορισµό είναι, για να χρησιµοποιήσω τη ρήση του πατέρα του management thinking, Peter Drucker, η απόδειξη ότι «η κουλτούρα τρώει την τεχνολογία για πρωινό». Της το λέω και η απάντηση έρχεται µε την αµεσότητα, τον ενθουσιασµό και το πάθος που τη διακρίνει. «Μέχρι τώρα είχαµε ένα καλό κρασί. Πολλές ποικιλίες, για να ακριβολογώ. Από τις καλύτερες. Η πρόκληση για µένα ήταν να πάρω αυτή την πολύ καλή πρώτη ύλη από τη γη της Νεµέας και να τη µετατρέψω σε κάτι διαφορετικό. Να την ταξιδέψω. Να δηµιουργήσω µια ολιστική εµπειρία για τον επισκέπτη του Κτήµατος, τον φίλο του κρασιού».
Μετατρέψαµε, λοιπόν, το Κτήµα σε έναν χώρο πολυεπίπεδης φιλοξενίας όπου ο επισκέπτης µπορεί να γευτεί, να απολαύσει, να ονειρευτεί.
«Κυριολεκτώ. Δέκα µοναδικές σουίτες περιµένουν τον επισκέπτη που θέλει να εξερευνήσει τους δρόµους του κρασιού, της ιστορίας του τόπου, που θέλει να συναντήσει τον Ηρακλή και τους άθλους της πελοποννησιακής γης. Που θέλει κάτι διαφορετικό που θα του απογειώσει φαντασία και αισθήσεις».
Τα λόγια της φέρνουν στο µυαλό µου τον Gerd Leonhard, όταν κατά τη διάρκεια του Workshop στο Κελάρι στις 15 Οκτωβρίου ρωτήθηκε για τις δεξιότητες των CEOs: «Φυσικά πρέπει να έχεις δεξιότητες στη χρήση τεχνολογιών, στη διαχείριση της γνώσης. Αλλά έχει να κάνει και µε την προσωπικότητά σου. Και αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να είσαι περίεργος, να είσαι ανοιχτός, πρέπει να βρεις τη φαντασία σου, να διαισθάνεσαι, να προσπαθείς να κατανοείς τα πράγµατα και όχι απλώς να συλλογίζεσαι ή να έχεις λογική». Ίσως εδώ βρίσκεται το κλειδί της επιτυχίας της CEO της εταιρείας Σεµέλη, σε µια εποχή µάλιστα που, περισσότερο από ποτέ, καλεί τους επιχειρηµατικούς ηγέτες να αφήσουν κατά µέρος τη λογική και να πορευτούν µε τις πραγµατικές ανάγκες της κοινωνίας, να γίνουν πιο δηµιουργικοί, πιο ανθρώπινοι και στοχαστικοί. Η δική της ανάγκη είναι η αίσθηση ότι αφήνει κάθε φορά ένα δυνατό δηµιουργικό αποτύπωµα που αποτελεί µια πολύτιµη κληρονοµιά γι’ αυτόν που θα θελήσει να συνεχίσει να δηµιουργεί.
Μέσα από τη Σεµέλη, επιχειρούµε να δώσουµε οµορφιά, ένα άριστο προϊόν, να επιστρέψουµε στη γη και στο περιβάλλον όσα µας δίνει, να αναβαθµίσουµε την περιοχή, να απασχολήσουµε κόσµο από την περιοχή, να αγκαλιάσουµε την τοπική κοινωνία.
Business as a platform for change! Συνδέεται, όµως, η επιτυχία και µε την τύχη; «Συνδέω την επιτυχία, πέρα από την αυτονόητη σκληρή δουλειά, µε την τύχη αλλά και µε τη συγκυρία. Ωστόσο, την τύχη πρέπει να την αναζητείς στην καθηµερινότητά σου µιας και ο θυµόσοφος λαός λέει πως αυτή δεν έρχεται από µόνη της».
Φεύγοντας, τη ρωτάω τι θα ήθελε να «παίρνουµε» µαζί µας οι επισκέπτες από το οινοποιείο, εκτός από τα υπέροχα κρασιά. «Οι επισκέπτες θέλω να φεύγουν από το Κτήµα Σεµέλη γεµάτοι γεύσεις, να φεύγουν µε µια αίσθηση πως απόλαυσαν κάτι µοναδικό, πως ο συγκεκριµένος προορισµός είναι µια εύκολη, κοντινή και πανέµορφη απόδραση». Και αν ξεκινούσες σήµερα τη ζωή σου, Σοφία, θα άλλαζες κάτι; «Ζώντας ξανά στην ίδια εποχή, όχι, δεν θα άλλαζα τίποτα! Θα µείωνα µόνο τις ώρες δουλειάς και θα έκανα περισσότερα ταξίδια. Όµως, αν µε ρωτάς αν θα ήθελα να είχα ζήσει σε άλλη εποχή… θα ήθελα να ζήσω σαν τη Λου Σαλοµέ! Κι ενώ κατευθυνόµαστε στο µπιστρό του οινοποιείου δεν αντέχω να αποφύγω τον πειρασµό µιας τελευταίας ερώτησης, µε αφορµή την απόσταση των τριών χρόνων που έχουν περάσει από την αποχώρησή της από το ΠΙΟΠ. Τι την απασχολεί περισσότερο σε σχέση µε την «κληρονοµιά» που άφησε πίσω της; «Αυτό που µε απασχολεί περισσότερο είναι να παραµείνει το έργο αυτό στην πεποίθηση του κόσµου ως ένα µοναδικό δίκτυο Θεµατικών Μουσείων που αγκαλιάζει την Ελλάδα». Και γιατί δεν ασχολήθηκες ξανά µε ένα αντίστοιχο πολιτιστικό εγχείρηµα; «Δεν θα ήθελα να ανταγωνιστώ τον εαυτό µου. Είναι κάτι που το θεωρώ αδιέξοδο. Όταν ένας κύκλος κλείνει, είναι πάντα καλύτερα να ανοίγει ένας καινούργιος. Άνοιξα, λοιπόν, αυτόν τον καινούργιο κύκλο, µε δεδοµένο πως µέσα στα σχέδιά µου για το ΠΙΟΠ ήταν να δηµιουργήσω και ένα µουσείο κρασιού. Στα επόµενα λοιπόν, όπως θα µπορούσε να ευχηθεί κάποιος κρατώντας ένα ποτήρι κρασί».
Στην υγειά σου, Σοφία!
BY THE NUMBERS
Το Κτήµα Σεµέλη ολοκληρώνει επενδυτικό πρόγραµµα αξίας 5 εκατ. ευρώ, απασχολεί 25 εργαζοµένους, η παραγωγή ξεπερνά το 1 εκατ. φιάλες και οι εξαγωγές εκπροσωπούν το 28% των εταιρικών πωλήσεων σε 19 χώρες.
Εταιρεία Σεμέλη
Οι καθαρές πωλήσεις εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 3,5 εκατ. ευρώ το 2021και τα 5 εκατ. ευρώ το 2022.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το νέο τεύχος του Fortune Greece που κυκλοφορεί στα περίπτερα.
