Στέλλα Κάσδαγλη: Πώς το WHEN Hub βοηθά τους γονείς να ισορροπήσουν καριέρα και οικογένεια
Στην καρδιά της Αθήνας, ανάμεσα σε ανοιχτούς φορητούς υπολογιστές και παιδικές φωνές που αντηχούν σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, γεννιέται μια νέα πραγματικότητα για τους εργαζόμενους γονείς. Το WHEN Hub δεν είναι απλώς ένα coworking space – είναι μια τολμηρή απάντηση σε ένα σύστημα που συχνά αναγκάζει τις γυναίκες να επιλέξουν ανάμεσα στην καριέρα και την οικογένεια.
Πίσω από αυτή την πρωτοποριακή πρωτοβουλία βρίσκεται η Στέλλα Κάσδαγλη, συνιδρύτρια του Women On Top (ή, όπως ονομάζεται πλέον, WHEN!), που εδώ και χρόνια μαζί με τη συνεργάτιδά της Πηνελόπη Θεοδωρακάκου, παλεύει για να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τις γυναίκες στην Ελλάδα. Με μια αφοπλιστική αίσθηση ρεαλισμού και αισιοδοξίας, μας μιλά για το όραμα, τις προκλήσεις και το επόμενο μεγάλο στοίχημα: να φέρει την αλλαγή όχι μόνο μέσα από έναν χώρο, αλλά μέσα από μια ολόκληρη κουλτούρα που υποστηρίζει ουσιαστικά τη γυναικεία ενδυνάμωση.
Όταν ξεκινήσατε το Women On Top, φανταζόσασταν ότι μια μέρα θα δημιουργούσατε έναν φυσικό χώρο όπως το WHEN Hub; Ποιο ήταν το σημείο-καμπή που σας έκανε να πείτε “ήρθε η ώρα” για ένα τέτοιο εγχείρημα;
Όταν ξεκινούσαμε, το 2012, όχι, αλλά πολύ σύντομα γεννήθηκε μέσα μου η ιδέα για έναν τέτοιο φυσικό χώρο, που όχι μόνο θα στέγαζε τις δράσεις και την κοινότητα του Women On Top (πλέον WHEN!) αλλά ταυτόχρονα θα υποστήριζε και τις ωφελούμενές μας στη συμφιλίωση της επαγγελματικής και της ιδιωτικής τους ζωής και θα τους επέτρεπε να αναπτύσσουν τη δημιουργικότητα και την οικονομική τους ανεξαρτησία χωρίς να ανησυχούν για το πώς θα φροντίζουν ταυτόχρονα τα παιδιά τους. Από το 2015 που το πρωτοβάλαμε στο μυαλό μας, χρειαστήκαμε αρκετά χρόνια για να εξασφαλίσουμε την απαραίτητη χρηματοδότηση και να βρούμε τον κατάλληλο χώρο για το εγχείρημα αυτό. Όμως συνεχώς δουλεύαμε προς αυτή την κατεύθυνση και σιγά σιγά δημιουργήσαμε και τις συνθήκες που μας έφεραν σήμερα εδώ!
Η ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τις γυναίκες σήμερα. Πώς ελπίζετε ότι το WHEN Hub θα αλλάξει αυτό το τοπίο στην Ελλάδα;
Αφενός θα θέλαμε αυτή η πρόκληση να αρχίσει να αφορά και τους άνδρες ισότιμα με τις γυναίκες. Πρόσφατα είχαμε στο Hub τρεις μπαμπάδες που παρακολουθούσαν μία εκδήλωση ενώ τα παιδιά τους απασχολούνταν δημιουργικά στον χώρο -γιατί αυτό να μη γίνει καθημερινότητα για περισσότερους γονείς, ανεξαρτήτως φύλου; Εμείς θα θέλαμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε γυναίκες και άνδρες να δουλεύουν, όταν το θέλουν ή το χρειάζονται, ακόμα και όταν οι εξωτερικές συνθήκες (το ωράριο του σχολείου, η διαθεσιμότητα παππούδων και γιαγιάδων, η οικονομική δυνατότητα της οικογένειας να προσλάβει κάποιο άτομο για baby-sitting) δεν βοηθούν. Αυτή η υποστήριξη δεν αποτελεί προφανώς συστημική λύση στο πρόβλημα, είναι όμως ένα βήμα που μπορούν να αναλάβουν και οι εταιρείες και μεμονωμένα άτομα για να υποστηρίξουν την επαγγελματική και οικονομική ενδυνάμωση περισσότερων γυναικών και οικογένειών.
Ο συνδυασμός coworking space και χώρου δημιουργικής απασχόλησης για παιδιά είναι μια πρωτοποριακή ιδέα. Πώς έχει ανταποκριθεί το κοινό μέχρι στιγμής; Υπάρχει κάτι που σας εξέπληξε στην αλληλεπίδραση με τους πρώτες χρήστες του χώρου;
Επειδή είμαστε το πρώτο co-working space στην Ελλάδα που παρέχει αυτή την υπηρεσία, γνωρίζαμε από την αρχή ότι το κοινό θα χρειαστεί χρόνο για να εκπαιδευτεί και να προσαρμοστεί σε αυτή τη νέα δυνατότητα. Κάποιοι γονείς μπορεί να διστάζουν να φέρουν ένα παιδί σε έναν χώρο εργασίας, αν δεν έχουν δει τον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Mini Hub. Άλλοι μπορεί να πιστεύουν ότι η προσαρμογή με ένα νέο πρόσωπο φροντίδας θα είναι πολύ δύσκολη έως και αδύνατη. Ή μπορεί να φοβούνται ότι δεν θα είναι εύκολο να δουλέψουν όντως συγκεντρωμένα όταν το παιδί βρίσκεται σε έναν χώρο κοντά τους. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι τίποτα από αυτά δεν ισχύει και, ακόμα κι αν ένα παιδί χρειαστεί λίγο περισσότερο χρόνο προσαρμογής, ύστερα από λίγο δεν θέλει να φύγει! Άρα δεν εκπλησσόμαστε, εκπλήσσονται όμως συχνά οι γονείς που συνειδητοποιούν πόσο χρήσιμη και ρεαλιστική είναι τελικά αυτή η λύση.
Σε διεθνές επίπεδο, χώρες που επενδύουν στην προσβασιμότητα των γυναικών στην εργασία βλέπουν θετικές οικονομικές επιπτώσεις. Πώς βλέπετε το WHEN Hub ως κομμάτι μιας ευρύτερης κοινωνικής και οικονομικής αλλαγής στην Ελλάδα;
Ένα WHEN Hub δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη αλλά μπορεί να βοηθήσει τα χελιδόνια να νιώσουν ασφάλεια για να έρθουν πιο γρήγορα! Είναι πολύ σωστό αυτό που αναφέρετε για τις οικονομικές επιπτώσεις της έμφυλης ισότητας, αλλά επειδή στην Ελλάδα -όπως και στις περισσότερες χώρες- τα συστήματα λήψης αποφάσεων είναι συνήθως ανδροκρατούμενα, πολλές φορές οι ανάγκες των γυναικών παραμένουν σε δεύτερη προτεραιότητα στον σχεδιασμό πολιτικών και υποδομών. Στόχος μας είναι, μέσα από το WHEN Hub, να μελετήσουμε και να βελτιστοποιήσουμε νέες λύσεις υποστήριξης των εργαζόμενων γυναικών και οικογενειών κι έτσι να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε κι άλλες τέτοιες δομές σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και να εμπνεύσουμε εταιρείες, οργανισμούς, φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Πολιτείας, να σχεδιάσουν και να χρηματοδοτήσουν κι άλλες καινοτόμες λύσεις προς την κατεύθυνση αυτή.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που συναντήσατε στην πορεία δημιουργίας του WHEN Hub και πώς τις ξεπεράσατε;
Δύο ήταν οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίσαμε: η εύρεση της απαραίτητης χρηματοδότησης και η εύρεση του κατάλληλου χώρου. Στο πρώτο κομμάτι, ήταν δύσκολο να διασφαλίσουμε τους πόρους για μια πρωτοβουλία που δεν υπήρχε ακόμα και που για πρώτη φορά θα δοκιμαζόταν στην Ελλάδα, γι’ αυτό και χρειάστηκε χρόνος (8 χρόνια!) αλλά και εφευρετικότητα και επιμονή, ώστε να συνδυάσουμε διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης -εταιρείες, ιδρύματα, καμπάνιες crowdfunding, έσοδα από υπηρεσίες που παρέχει ο οργανισμός κλπ.- και να καλύψουμε τις λειτουργικές μας ανάγκες. Η οικονομική βιωσιμότητα ενός μη κερδοσκοπικού εγχειρήματος παραμένει πάντα πρόκληση, αλλά πλέον έχουμε αναπτύξει πολύ μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και περισσότερα εργαλεία για να την καλλιεργήσουμε. Σε ό,τι αφορά την εύρεση χώρου, αυτό που δυσκόλεψε τη διαδικασία ήταν οι υψηλές προδιαγραφές μας: χρειαζόμασταν έναν χώρο που να είναι ή να μπορεί να γίνει προσβάσιμος σε άτομα με αναπηρία, έναν χώρο σε κεντρικό σημείο της Αθήνας, με φως, που να μπορεί να γίνει λειτουργικός με τους περιορισμένους πόρους που είχαμε στη διάθεσή μας. Με την πολύτιμη υποστήριξη της αρχιτέκτονά μας, Λυδίας Μανιτσίδου, καταφέραμε όχι μόνο να τον βρούμε αλλά και να τον διαμορφώσουμε σε ένα μοναδικό περιβάλλον που υποστηρίζει και το σκοπό, και το όραμα αλλά και τις αξίες του οργανισμού.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα; Ονειρεύεστε την επέκταση του WHEN Hub σε άλλες πόλεις ή τη δημιουργία επιπλέον υποστηρικτικών υπηρεσιών για τις γυναίκες που το χρησιμοποιούν;
Πρώτο μας μέλημα είναι να γίνει αυτό που προσφέρουμε γνωστό και προσβάσιμο σε όλες τις γυναίκες και τους γονείς που το έχουν ανάγκη. Για να το πετύχουμε αυτό, εγκαινιάσαμε πρόσφατα ένα πρόγραμμα υποτροφιών που, με τη βοήθεια των εταιρικών χορηγών μας, δίνει τη δυνατότητα σε γυναίκες που δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν το κόστος της δημιουργικής απασχόλησης ή μιας θέσης στο co-working space, να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές δωρεάν. Ξεκινήσαμε επίσης το πρόγραμμα εργασιακής συμβουλευτικής για την υποστήριξη γυναικών που αναζητούν δουλειά, θέλουν να αλλάξουν αντικείμενο ή αντιμετωπίζουν κάποια πρόκληση στην επαγγελματική τους διαδρομή -το πρόγραμμα είναι διαθέσιμο διά ζώσης, από τον χώρο του Hub, αλλά και διαδικτυακά. Επίσης, μέσα από το podcast studio του Hub, θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα ακόμα και σε μεμονωμένα άτομα ή μικρές ομάδες να δημιουργήσουν ουσιαστικό περιεχόμενο και να επικοινωνήσουν το μήνυμά τους -ειδικά αν αυτό συμβαδίζει με τις αξίες και το όραμά μας για μια πιο συμπεριληπτικη κοινωνία!
Αν μπορούσατε να μεταφέρετε ένα μήνυμα σε μια γυναίκα που αυτή τη στιγμή παλεύει να ισορροπήσει καριέρα, οικογένεια και προσωπική ανάπτυξη, τι θα της λέγατε;
Θα της έλεγα ότι δεν δυσκολεύεται επειδή κάνει κάτι λάθος, δυσκολεύεται επειδή το σύστημα δεν είναι φτιαγμένο για να την υποστηρίξει. Και ότι ο μόνος τρόπος να το αλλάξουμε αυτό είναι να μιλάμε ανοιχτά, να αλληλοϋποστηριζόμαστε και να αξιοποιούμε κάθε ευκαιρία που μας παρουσιάζεται για να αλλάξουμε το σύστημα, με μικρούς και μεγάλους τρόπους!
