Θοδωρής Τζούρος (Τράπεζα Πειραιώς): H Χρονιά που θα κρίνει την επιτυχία του RRF στην Ελλάδα
Όταν παρουσιαζόταν για πρώτη φορά το πλάνο ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, οι περισσότερες οικονομίες του Νότου βρίσκονταν σε διαδικασία «ανάρρωσης» από τις απανωτές οικονομικές κρίσεις, την υψηλή ανεργία και τις πρωτοφανείς συνθήκες της πανδημίας. Γι’ αυτό και το τελικό πλάνο ενός κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού κονδυλίων που φτάνουν τα 800 δισ. ευρώ, χαρακτηρίστηκε ακόμη και ως η μεγαλύτερη ευκαιρία μετά την ίδρυση του ευρώ.
Κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις έπαιξε η Ελλάδα, ούσα η χώρα που χτυπήθηκε περισσότερο από κάθε άλλη κατά τη δεκαετή οικονομική κρίση. Εξ ου και η πρωτιά όσον αφορά το ύψος των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης ως ποσοστό του ΑΕΠ. Σε συνδυασμό, δε, με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, η χώρα μας θα βρεθεί ως το 2026 στη θέση να διαχειριστεί πρωτόγνωρους πόρους και μια μοναδική ευκαιρία να καλύψει ένα κενό 20 −τουλάχιστον− ετών.
Από την πλευρά του, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα κινείται με πυρετώδεις ρυθμούς ούτως ώστε να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις επενδυτικές ευκαιρίες που ανοίγονται για την ελληνική αγορά. Για αυτές ακριβώς τις ευκαιρίες και τις προοπτικές το Fortune Greece μίλησε με τον Θοδωρή Τζούρο, Εxecutive General Manager, Chief Corporate & Investment Banking της Τράπεζας Πειραιώς, ο οποίος εξηγεί γιατί η φετινή χρονιά αποτελεί έτος «επενδυτικής ωρίμανσης» για το RRF, κατά τη διάρκεια του οποίου τίθενται οι βάσεις για την αναπτυξιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Η χρονιά που πέρασε αποτέλεσε την αρχή για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Θεωρείτε ότι το 2024 θα είναι έτος-σταθμός για επενδύσεις που θα καθορίσουν το μέλλον της χώρας;
Ουσιαστικά το 2023 υπήρξε η χρονιά-αφετηρία του RRF, ενώ το 2024 θα είναι το έτος που το Ταμείο Ανάκαμψης θα ωριμάσει στην αγορά. Ως εκ τούτου αναμένουμε το επενδυτικό ενδιαφέρον να αυξάνεται διαρκώς και να εισέρχεται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων κάθε δραστηριότητας, μεγέθους και επενδυτικού σκοπού σε διαδικασία υποβολής αιτήματος χρηματοδότησης.
Συνολικά για τη χώρα μας έχουν διατεθεί κεφάλαια ύψους 36 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 18,2 δισ. ευρώ υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και 17,7 δισ. ευρώ υπό τη μορφή χαμηλότοκων δανείων. Πρόκειται για πόρους που αντιστοιχούν στο 17% του ΑΕΠ της χώρας και είναι το μεγαλύτερο ποσοστό σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Το μεγάλο στοίχημα, λοιπόν, είναι η απορρόφηση των πόρων αυτών μέχρι το τέλος του 2026, που πρέπει να έχουν αξιοποιηθεί στο σύνολό τους. Στην Τράπεζα Πειραιώς έχουμε θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα τη δυναμική συμμετοχή μας στις χρηματοδοτήσεις του Ταμείου και έχουμε ηγετική θέση μεταξύ των τραπεζών, μετρώντας 75 επενδυτικά σχέδια ύψους 4,6 δισ. ευρώ από το kick off της λειτουργίας του RRF έως το τέλος του 2023.
Διαχρονική άποψη της αγοράς είναι πως οι σωστές επενδύσεις είναι οι «έξυπνες» επενδύσεις. Πού πρέπει, λοιπόν, να πέσει των μεγαλύτερο βάρος των επενδυτικών προγραμμάτων του RRF;
Η ερώτησή σας θέτει ένα σημαντικό ζήτημα: για να αποτελέσει το RRF τον καταλύτη που θα οδηγήσει σε βιώσιμη ανάπτυξη, θα πρέπει να συνδυαστούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει η χώρα με τους στόχους του προγράμματος.
Η Ελλάδα έχει μια σειρά από πλεονεκτήματα: αποτελεί γεωγραφικά ενεργειακό κόμβο, έχει κλιματολογικά χαρακτηριστικά που ευνοούν σημαντικά την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες μορφές και είναι κατεξοχήν χώρα-προορισμός μεγάλων τουριστικών ροών. Επιπλέον, υπάρχει υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό, σταθερό οικονομικό περιβάλλον με σημαντικές προοπτικές και διεθνή αποδοχή.
Την ίδια στιγμή, το πλαίσιο του RRF είναι ευνοϊκότερο σε σχέση με προγράμματα του παρελθόντος, καθώς καλύπτει επενδύσεις που αφορούν το σύνολο σχεδόν της οικονομίας χωρίς αποκλεισμούς και επικεντρώνεται σε πλειάδα θεματικών.
Για παράδειγμα, η «πράσινη» μετάβαση έρχεται ως απάντηση στην ανάγκη για ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση, χρηματοδοτώντας επενδύσεις εξοικονόμησης και παραγωγής ενέργειας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός ανταποκρίνεται στην ανάγκη για ψηφιοποίηση λειτουργιών και εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην παραγωγική δραστηριότητα (IoT, ΑΙ κ.ά.), ενώ η εξωστρέφεια εξυπηρετεί τόσο την ανάγκη για εξαγωγικό προσανατολισμό στην οικονομία όσο και τις ανάγκες εκσυγχρονισμού του τουριστικού προϊόντος.
Καίριο πλεονέκτημα του RRF είναι ότι χρηματοδοτεί το σύνολο των αναγκών μιας επενδυτικής προσπάθειας: από την αγορά γης για την ανέγερση μιας μονάδας, μέχρι τις ανάγκες κεφαλαίου κίνησης για την κάλυψη των αναγκών αρχικής λειτουργίας. Επιπλέον, έρχεται σε μια περίοδο με ιστορικά υψηλά επιτόκια στην Ευρωζώνη και συνεπώς αποτελεί μια ανάσα για τις επιχειρήσεις, παρέχοντας σταθερό και σε πολλές περιπτώσεις προνομιακό επιτόκιο για το 50% της επένδυσης. Ο συνδυασμός όλων αυτών δημιουργεί μια ισχυρή επενδυτική δυναμική και μια τεράστια ευκαιρία.
Πώς συνέβαλε η Τράπεζα Πειραιώς στα επενδυτικά projects του RRF το 2023 και ποια είναι τα πλάνα σας για φέτος;
Μέχρι σήμερα έχουμε υπογράψει τη χρηματοδότηση 75 επενδυτικών σχεδίων, συνολικού ύψους 4,6 δισ. ευρώ, με χρήση πόρων RRF 1,12 δισ. ευρώ και περίπου 1 δισ. ευρώ κεφάλαια της τράπεζας. Πρόκειται για projects που εντάσσονται σε διαφορετικούς πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Είναι αξιοσημείωτο, δεδομένης της διάρθρωσης των ελληνικών επιχειρήσεων, ότι από το σύνολο των επενδυτικών σχεδίων, τα 49 προέρχονται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που υλοποιούν επενδύσεις άνω των 660 εκατ. ευρώ, αξιοποιώντας πόρους του Ταμείου συνολικού ύψους περίπου 275 εκατ. ευρώ. Επίσης, περιλαμβάνονται και σημαντικά έργα υποδομής, όπως της ΔΕΗ για την ανάπτυξη ευρυζωνικού δικτύου οπτικών ινών σε όλη την επικράτεια, και αντίστοιχο έργο της ΤΕΡΝΑ, της ΔΕΗ Ανανεώσιμες για την ανάπτυξη ενός από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα στην Ευρώπη, του ΔΕΔΔΗΕ για την προμήθεια και εγκατάσταση «έξυπνων» μετρητών, της Hellas Gold για την ανάπτυξη και εκμετάλλευση κοιτασμάτων.
Ας σταθούμε λίγο περισσότερο στην Ενέργεια. Τα χρονοδιαγράμματα είναι πολύ στενά και η Ε.Ε. ζητά από κάθε κράτος-μέλος να προχωρήσει σε σημαντικές «πράσινες» επενδύσεις. Πώς κινείται η Τράπεζα Πειραιώς προς αυτήν την κατεύθυνση;
Οι φιλόδοξοι αλλά συνάμα αναγκαίοι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% μέχρι το 2030 επιτείνουν την αναγκαιότητα των επενδύσεων σε ΑΠΕ, από τις οποίες θα πρέπει να προέρχεται το 45% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο τέλος του 2030.
Στηρίζοντας την «πράσινη» μετάβαση της χώρας, στο νέο business plan 2024 – 2026 της Τράπεζας Πειραιώς, έχουμε ενσωματώσει την πρόβλεψη για συνολικό «πράσινο» χρηματοδοτικό χαρτοφυλάκιο ύψους 2,7 δισ. ευρώ το 2024, με μεσοπρόθεσμό στόχο τα 5 δισ. ευρώ το 2026. Ο κύριος όγκος των χρηματοδοτήσεων αυτών προβλέπεται να κατευθυνθεί στον χώρο της Ενέργειας.
Παράλληλα, έχουμε ήδη εκδώσει ένα «πράσινο» ομόλογο, ενώ περαιτέρω εκδόσεις αποτελούν μέρος της στρατηγικής μας.
Παράγοντα-κλειδί στην ολοκλήρωση των επενδυτικών πλάνων που προαναφέρατε αποτελεί η προσβασιμότητα των επιχειρήσεων στα χρηματοδοτικά εργαλεία. Ποια είναι σήμερα η κατάσταση και πώς αναδιαμορφώνουν τα δεδομένα οι παρεμβάσεις του νέου αναπτυξιακού νόμου και οι πρωτοβουλίες άλλων φορέων;
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας υπήρξε σημαντική αύξηση χρήσης χρηματοδοτικών εργαλείων από τις ελληνικές επιχειρήσεις, ως συνέπεια τόσο της μόχλευσης πόρων από πλευράς τραπεζών σε περιόδους που η πιστωτική επέκταση δεν ήταν εύκολη, αλλά και εξωγενών γεγονότων όπως η πανδημία.
Αυτή η προσπάθεια θεωρούμε απαραίτητο να συνεχιστεί με αμείωτη ένταση και με το βλέμμα στραμμένο στην αγορά. Για παράδειγμα, πρωτοβουλίες φορέων όπως η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, για την ενίσχυση της προσβασιμότητας σε χρηματοδοτικούς πόρους, είναι ευπρόσδεκτη και θετική.
Επίσης, ο νέος αναπτυξιακός νόμος παρέχει μια σειρά σημαντικών κινήτρων για την υλοποίηση επενδύσεων. Αποτελεί διαχρονικά σημαντικό εργαλείο στήριξης του επενδυτικού κεφαλαίου της χώρας και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την επιτάχυνση και την απλοποίηση των διαδικασιών που διέπουν τη λειτουργία του.
Οι Έλληνες επιχειρηματίες είναι πλέον σε θέση να αναζητήσουν κεφαλαιακή και χρηματοδοτική ενίσχυση, τόσο μέσω αυτού όσο και με την χρήση προγραμμάτων άμεσων ενισχύσεων (π.χ. ΕΣΠΑ, επιδοτούμενα προγράμματα RRF) και χρηματοδοτικών εργαλείων, στα οποία η Τράπεζα Πειραιώς διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο μέσω της συνεργασίας με το σύνολο των εθνικών και διεθνών φορέων (ΕΑΤ, EIB, EIF, EBRD).
Αποτελεί στρατηγική επιλογή μας να συμμετέχουμε ενεργά σε κάθε προσπάθεια βελτίωσης της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε κεφάλαια για την ανάπτυξή τους. Προς την κατεύθυνση αυτή παρέχουμε διαρκώς ενημέρωση, υποστήριξη και προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών που διευρύνουν τις εναλλακτικές χρηματοδότησης των επενδύσεων των ελληνικών εταιρειών.
Χρηματοδότηση επενδύσεων μέσω RRF από την Τράπεζα Πειραιώς
- 42 επενδύσεις «πράσινης» μετάβασης (δάνειο ΤΑΑ 559 εκατ. ευρώ, Πειραιώς 343 εκατ. ευρώ).
- 11 επενδύσεις στον κλάδο της μεταποίησης.
- 16 επενδύσεις στον κλάδο του εμπορίου / παροχής υπηρεσιών.
- 24 επενδύσεις εξωστρέφειας (δάνεια ΤΑΑ 280 εκατ., Πειραιώς 367 εκατ.). 13 ξενοδοχειακού χαρακτήρα (δάνεια ΤΑΑ 85 εκατ. ευρώ, Πειραιώς 65 εκατ. ευρώ).
- 9 επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού (δάνεια ΤΑΑ 290 εκατ. ευρώ, Πειραιώς 209 εκατ. ευρώ).
*Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune Greece που κυκλοφορεί από την Παρασκευή 22/03 στα περίπτερα.
**Φωτογραφία: Επαμεινώνδας Κουτσούκης
***Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου με αφορμή το αφιέρωμα «Change Greece».
