Το case study του πρώτου ενεργειακά ανεξάρτητου αεροδρομίου στην Ευρώπη
Τη διαδρομή προς το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» την κάνω συχνά τα τελευταία χρόνια, καθώς ταξιδεύω όλο και περισσότερο, τόσο για αναψυχή όσο και για επαγγελματικούς λόγους. Μόνο που αυτήν τη φορά, καθώς διέσχιζα την Αττική Οδό η σκέψη μου ήταν επικεντρωμένη στη συνέντευξη που θα ακολουθούσε με τον άνθρωπο που διοικεί το συγκεκριμένο αεροδρόμιο, το οποίο, από όταν δημιουργήθηκε μέχρι και σήμερα, αποσπά κάθε χρόνο τιμητικές διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο Γιάννης Παράσχης είναι ένας manager που λέει λίγα αλλά κάνει πολλά. Παρά το βεβαρημένο πρόγραμμά του, αφού καλείται να είναι alert 24 ώρες το 24ωρο, ώστε όλα να δουλεύουν ρολόι, με υποδέχτηκε στο γραφείο του, δίνοντάς μου την ευκαιρία να μπω, έστω και για λίγο, στο μυαλό του, που είναι επιφορτισμένο με τη διεθνή ανάδειξη του brand «Ελλάδα», μιας και το αεροδρόμιο συνιστά την πρώτη επαφή που έχει ένας ξένος τουρίστας με τη χώρα που επισκέπτεται.
Η αειφορία αποτελεί για εκείνον και την ομάδα του μια πρόκληση και έναν διαρκή αγώνα. Το ίδιο και η επέκταση του αεροδρομίου, αλλά και η ανάδειξη της Αθήνας όχι μόνο ως city break προορισμού, αλλά και ως τόπου πρωτοπορίας. Εξηγεί πως αυτήν τη στιγμή, όσο βελτιώνεται το παραλιακό μέτωπο με τις επενδύσεις σε Ελληνικό και Αθηναϊκή Ριβιέρα, αναβιώνουμε το προϊόν «sea and sun», ενώ τονίζει πως είναι κάθετος σε λογικές που εμποδίζουν την ανάπτυξη.
Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνάς ψηφίστηκε το 2024 στην 10η θέση των Most Admired Companies in Greece.
Το 2025 ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών θα γίνει το πρώτο ενεργειακά ανεξάρτητο αεροδρόμιο της Ευρώπης και θα αποτελέσει case study στον κλάδο του. Έμφαση δίνεται στην εμπειρία shopping, στην υψηλού επιπέδου γαστρονομική απόλαυση, όπως επίσης και στην ανάδειξη των καλύτερων τοπικών προϊόντων.
Για τον Γιάννη Παράσχη, ο στόχος παραμένει η εύρυθμη λειτουργία, ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες, και η διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας. Θεωρεί πως όσο περνούν τα χρόνια θα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στο infotainment και η ψηφιακή τεχνολογία θα διεισδύει ακόμα περισσότερο στον τρόπο λειτουργίας των αεροδρομίων. Ωστόσο, το ταξίδι θα παραμείνει μια φυσική διαδικασία, παρά την υιοθέτηση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίες θα αναβαθμίσουν μεν τη συνολική εμπειρία, αλλά δεν θα υποκαταστήσουν το ανθρώπινο στοιχείο.
«Η αειφόρος ανάπτυξη των αεροδρομίων είναι συνυφασμένη με τη βιωσιμότητα των προορισμών».
Τι είναι αυτό που θα λέγατε ότι κάνει το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» να ξεχωρίζει από άλλα διεθνή αεροδρόμια λαμβάνοντας κάθε χρόνο τιμητικές διακρίσεις;
Πίσω από κάθε διάκριση, προφανώς, υπάρχει μια ομάδα, μια συνειδητή στρατηγική προσέγγιση και, κυρίως, στόχοι που απαιτούν προσήλωση και δυναμισμό. Θα προσέθετα και ένα χαρακτηριστικό της δικής μας αεροπορικής οικογένειας της Αθήνας, που είναι η ιδιαίτερη σύνδεση των ανθρώπων που δουλεύουμε εδώ με το αεροδρόμιό μας και η διαρκής θέληση να γινόμαστε καλύτεροι από την αρχή της λειτουργίας μας έως και σήμερα. Παράλληλα, η ολιστική στόχευση που θέτουμε κάθε χρόνο στο αεροδρόμιο της Αθήνας προσαρμόζεται στις εξελίξεις που διέρχονται οι αερομεταφορές στο διαρκώς μεταβαλλόμενο γίγνεσθαι − είτε στο πεδίο της επέκτασης του δικτύου με την προσέλκυση αεροπορικών εταιρειών και το άνοιγμα νέων δρομολογίων, είτε στο περιβάλλον και την ενέργεια, στην επιχειρησιακή εξέλιξη και σε κάθε μορφής μετασχηματισμό και καινοτομία. Κοιτάζουμε το σήμερα και φροντίζουμε για το αύριο. Και όταν αυτό αναγνωρίζεται, σημαίνει πως η ομάδα μάλλον κάτι κάνει καλά.
Πώς αντιμετωπίζετε τις προκλήσεις της διαχείρισης ενός διεθνούς αεροδρομίου, όσον αφορά την ασφάλεια, την αύξηση της επιβατικής κίνησης και την αλλαγή κανονισμών;
Η προσαρμογή σε αλλαγές και, όπως βιώσαμε τα προηγούμενα χρόνια, σε σφοδρότατες ανατροπές, όπως το «πανδημικό σοκ», είναι αναγκαία και πολύτιμη δεξιότητα. Η ασφάλεια είναι, φυσικά, πάντοτε ζήτημα πρωταρχικής σημασία. Η πρόκληση της εξυπηρέτησης της αυξημένης κίνησης στην Αθήνα που κινείται ανοδικά με διψήφια ποσοστά το 2023 και το 2024, αλλά και οι μεταβαλλόμενες τάσεις και ανάγκες των ταξιδιωτών, μας καλούν σε μια διαρκή ετοιμότητα και προσπάθεια. Το σύστημα του αεροδρομίου, άνθρωποι και υποδομές προσφέρουν ακατάπαυστα εξυπηρέτηση σε αεροπορικές εταιρείες και σε επιβάτες με στόχο το «άριστα», σχεδιάζοντας και δοκιμάζοντας νέες υπηρεσίες, ανασχεδιάζοντας υποδομές και δημιουργώντας προϊόντα.
Πώς καταφέρατε μετά την πανδημία να περάσετε άμεσα από το στάδιο της «ανάρρωσης» στην ανάπτυξη, όταν άλλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια ακόμη παλεύουν να πιάσουν τα νούμερα του 2019;
Ο προορισμός μας, η Αθήνα, και η Ελλάδα ευρύτερα, είναι αλήθεια πως βρέθηκαν στην κορυφή των προτιμήσεων των ταξιδιωτών μετά την πανδημία. Έχοντας παραμείνει σε ετοιμότητα πρωτίστως προστατεύοντας την εργασία και χωρίς να έχουμε εγκαταλείψει τους στρατηγικούς στόχους μας, καταφέραμε να επιδείξουμε ανθεκτικότητα και μάλιστα πρωτεύσαμε στην ανάπτυξη της κίνησης, ενώ, όπως είπατε, το στάδιο της «ανάρρωσης» και της αναπλήρωσης των μεγεθών διήρκεσε για πολύ μεγάλο διάστημα για την πλειονότητα των ευρωπαϊκών αεροδρομίων. Ήδη πριν, αλλά και κατά την πανδημική περίοδο, ως βασικός κρίκος της αλυσίδας του ελληνικού Τουρισμού επικεντρωθήκαμε, πολύ συνειδητά, στους στόχους της βιωσιμότητας του προορισμού «Αθήνα».
Πώς συνεργάζεστε με αεροπορικές εταιρείες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς για την προώθηση της ανάπτυξης και της καινοτομίας στον κλάδο των αερομεταφορών;
Ο σκοπός αυτός είναι ένας και κοινός, άρα η στενή συνεργασία και η συνέργεια είναι η αυτονόητη στάση μας στον δρόμο για το μέλλον. Εξερευνούμε και διερευνούμε μαζί με τις αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό τις τάσεις και τις ανάγκες, μοιραζόμαστε τα «μαθήματα» του παρελθόντος, βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή. Μόνο έτσι μπορεί να προοδεύσει ένα οικοσύστημα και, στη δική μας περίπτωση, δηλαδή των παγκόσμιων αερομεταφορών, του ταξιδιού και του τουρισμού, ο κλάδος είναι πολύ δραστήριος, δυναμικός και πάντοτε φιλοδοξεί να προλαβαίνει τα πράγματα, ιδιαίτερα στη σημερινή, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εποχή των καταιγιστικών εξελίξεων.
Η βιωσιμότητα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα σας και το deadline για τον στόχο του net zero το 2025 πλησιάζει. Πόσο «πράσινο» θεωρείται σήμερα το «Ελ. Βενιζέλος»;
Η βιώσιμη ανάπτυξη βρίσκεται στο επίκεντρο της μακροπρόθεσμης εταιρικής στρατηγικής του ΔΑΑ και, κατά συνέπεια, όλων των βασικών πτυχών της λειτουργίας μας. Ειδικά στον τομέα της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, εφαρμόζουμε ένα ευρύ πλέγμα πρωτοβουλιών, πρακτικών και δράσεων, υιοθετώντας συχνά διαδικασίες που ξεπερνούν την απλή εταιρική συμμόρφωση. Σε επίπεδο πιστοποιήσεων, αξίζει να σημειώσουμε ότι, ακόμα και σήμερα, παραμένουμε το μοναδικό αεροδρόμιο με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα στην Ελλάδα, ενώ μέσω της πολύ τολμηρής (ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το 2019) πρωτοβουλίας μας «Route 2025», σκοπεύουμε να επιτύχουμε μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών, υπό τον άμεσο έλεγχό μας, αερίων θερμοκηπίου έως το 2025, πολύ πριν από τον στόχο του 2050, που έχει ανακοινωθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Αεροδρομίων Ευρώπης (ACI Europe) και υιοθετείται εν γένει από την αεροπορική βιομηχανία.
Στο κομμάτι των φωτοβολταϊκών, που είναι και το σημαντικότερο όχημά μας στην επίτευξη του μηδενισμού των εκπομπών μας, εγκαινιάσαμε τον Απρίλιο του 2023 τον μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 16 MW αυτοπαραγωγής στην Ελλάδα, μια επένδυση με σημαντικό θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, που ενισχύει την ταυτότητα της Αθήνας ως βιώσιμου προορισμού. Μαζί με το πρώτο φωτοβολταϊκό πάρκο του αεροδρομίου, 8 MW, το οποίο λειτουργεί από το 2011, και σε συνδυασμό με την επόμενη φάση του έργου (μια επιπλέον εγκατάσταση 35,5 MW προς ολοκλήρωση εντός του 2025), ο ΔΑΑ θα έχει εξασφαλίσει την παραγωγή του συνόλου ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζεται ετησίως μέχρι το 2046, οπότε και λήγει η σύμβαση παραχώρησης της εταιρείας, μεγιστοποιώντας την αυτοκατανάλωση μέσω της χρήσης αποθήκευσης με μπαταρίες 82,5 MWh.
Οι επιδόσεις του ΔΑΑ σε αριθμούς
-26,6%
αύξηση εσόδων το 2023.
-367,2 εκατ. ευρώ
το προσαρμοσμένο EBITDA του 2023.
-231,5 εκατ. ευρώ
τα κέρδη μετά από φόρους το 2023.
-28,17 εκατ. επιβάτες
η συνολική κίνηση του 2023.
-156 προορισμοί – πόλεις
συνδέθηκαν το 2023 με την Αθήνα.
-66 αεροπορικές εταιρείες
συνολικά συνδέθηκαν με το ΔΑΑ το 2023.
Η δημόσια εγγραφή του ΔΑΑ χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη που έχει γίνει στο ελληνικό χρηματιστήριο τα τελευταία 18 χρόνια. Τι έχει αλλάξει στην πράξη μετά από αυτή την κίνηση;
Όπως όλοι γνωρίζουμε, τον περασμένο Φεβρουάριο οι μετοχές του ΔΑΑ τέθηκαν στη διάθεση του επενδυτικού κοινού, ολοκληρώνοντας μια δημόσια προσφορά-ορόσημο για την ελληνική αγορά. Μετά και τις απαραίτητες προσαρμογές στο πλαίσιο της εταιρικής διακυβέρνησης, έχουμε πλέον θέσει σε εφαρμογή ένα σύνθετο επενδυτικό πλάνο επεκτάσεων, το οποίο και θα πραγματοποιηθεί σε τρεις διακριτές φάσεις, ξεκινώντας από φέτος. Σε κάθε περίπτωση, η εταιρική «ζωή» μας συνεχίζεται απρόσκοπτα, με τους στόχους μας να παραμένουν υψηλοί. Τόσο σε επίπεδο παροχής εξαιρετικών υπηρεσιών στους συνεργάτες μας και στο κοινό, όσο σε αυτό της ανταπόδοσης προς την επενδυτική κοινότητα της εμπιστοσύνης που επέδειξε στην εταιρεία αεροδρομίου και στα αναπτυξιακά σχέδιά μας.
Πώς αντιμετωπίζετε τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις;
Ο κλάδος μας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε μεταβολές, και οι γεωπολιτικές εξελίξεις δεν αφήνουν την αεροπορική αγορά ανεπηρέαστη. Και βέβαια, δεν είμαστε αυτόνομα «νησιά», αλλά ένα διασυνδεδεμένο οικοσύστημα – γεωπολιτικές, οικονομικές, εργασιακές, ενεργειακές, υγειονομικές αστάθειες μεταδίδονται από αγορά σε αγορά. Προφανώς προσπαθούμε να είμαστε έτοιμοι για τα δύσκολα σενάρια και ο εφησυχασμός απαγορεύεται. Και τώρα, παρά την αύξηση της κίνησής μας και τα θετικά δείγματα από τις βασικές αγορές μας, υπάρχουν τα γνωστά γεωπολιτικά θέματα, που μας επηρεάζουν σε έναν βαθμό. Προσπαθούμε σε αυτό το πλαίσιο να διαβάζουμε καλά το περιβάλλον μας, με ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη δικτύου, κάτι στο οποίο συμβάλλουν καθοριστικά και οι ελληνικές αεροπορικές εταιρείες που έχουν τη βάση τους στην Αθήνα, με τη σωστή στρατηγική και τα αναπτυξιακά σχέδιά τους.
Το 2025 ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών θα γίνει το πρώτο ενεργειακά ανεξάρτητο αεροδρόμιο της Ευρώπης και θα αποτελέσει case study στον κλάδο του.
Ποιες εκτιμάτε ότι θα είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τον κλάδο των αερομεταφορών το επόμενο διάστημα και πώς προετοιμάζεστε για την επόμενη μέρα;
Από το 2022 και μετά ο κλάδος μας έπρεπε να αντιμετωπίσει μέσα σε συνθήκες ασφυκτικής πίεσης τόσο την πρόκληση της ανάκαμψης από την πανδημία, όσο και τις δυναμικές νέες συνθήκες και τάσεις που αναδείχθηκαν. Προκλήσεις όπως η ανάγκη για επενδύσεις σε προηγμένες τεχνολογίες ασφαλείας, η προσαρμογή στις νέες περιβαλλοντικές κανονιστικές απαιτήσεις βιωσιμότητας, η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, η τεχνητή νοημοσύνη, οι αλλαγές στην καταναλωτική συμπεριφορά με αυξημένη ζήτηση για ευέλικτες και εξατομικευμένες υπηρεσίες ταξιδιού καλούν τα αεροδρόμια σε ένα «σπριντ» προς την επόμενη ημέρα. Είναι φανερό πως η αειφόρος ανάπτυξη των αεροδρομίων είναι συνυφασμένη με τη βιωσιμότητα των προορισμών.
Θα έλεγα πως όλα αυτά τα συστατικά περιλαμβάνονται στις επόμενες δράσεις, στα προσεχή έργα και, φυσικά, στο σταδιακό πρόγραμμα επέκτασης του αεροδρομίου. Προχωρούμε με συνεχείς επενδύσεις σε υποδομές, ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογιών και συνεργασίες με το ευρύ πλέγμα των συμμέτοχων και των συνεργατών μας, μελετώντας δυναμικά και πολύ προσεκτικά τις τάσεις της αγοράς και τις ανάγκες των επιβατών, προκειμένου να προσαρμόζουμε τις στρατηγικές μας. Κοιτάζοντας μπροστά, επιτρέψτε μου να κοιτάξω για λίγο και πίσω. Κάθε πρόκληση και κρίσιμη καμπή στη μέχρι σήμερα διαδρομή του αεροδρομίου είχε τη σφραγίδα των πολλών άξιων συναδέλφων, που εργάστηκαν ομαδικά, με επαγγελματισμό, γνώση και ταλέντο, και πάνω απ’ όλα με αγάπη για το συχνά δύσκολο αλλά συναρπαστικό αντικείμενό μας.
