Τράπεζα Πειραιώς: Κοινωνικός ηγέτης με ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Έχοντας θητεύσει ως επικεφαλής της εταιρικής τραπεζικής στην Εθνική Τράπεζα, έκανε «μεταγραφή» στην Τράπεζα Πειραιώς, και μέσα σε σύντομο διάστημα ανέλαβε τα ηνία του Corporate & Investment Banking του Ομίλου. Η Φωτεινή Ιωάννου είναι μια νέα γυναίκα, με ένα πολύ φωτεινό χαμόγελο, αισιόδοξη αλλά και ρεαλίστρια, που την ακολουθεί η φήμη ότι είναι σε θέση να φέρνει σε πέρας δύσκολες αποστολές. Οι τομείς που εποπτεύει είναι τα βαριά χαρτιά του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος και η ανάδειξη της Τράπεζας Πειραιώς στην πρώτη θέση της λίστας «Change the World» μια καλή αφορμή για μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση μαζί της.

Φέτος η Τράπεζα Πειραιώς αναδείχτηκε Νο1 στη λίστα «Change the World» του Fortune. Ποιες δράσεις και σε ποιες περιοχές, κατά τη γνώμη σας, καλείται να ακολουθήσει μια σύγχρονη χρηματοπιστωτική εταιρεία για να παίξει τον ρόλο του κοινωνικού ηγέτη;

Όπως γνωρίζετε, η επιστροφή της οικονομίας σε τροχιά σταθερής ανάπτυξης επιβάλλει προσαρμογή της στρατηγικής του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα και φυσικά και των τραπεζών, ώστε να υποστηρίξουν αποτελεσματικά αυτήν τη διαδικασία. Υπάρχει ταυτόχρονα οξύς ανταγωνισμός για την αύξηση του share of wallet σε υγιείς επιχειρήσεις, ο οποίος οδηγεί σε ανάγκη διαφοροποίησης των προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και των επιχειρηματικών πρακτικών, που χαρακτηρίζουν κάθε τράπεζα. Ειδικότερα στο θέμα της διαφοροποίησης, παρατηρούμε παγκοσμίως μια έντονη στροφή προς την εταιρική κοινωνική ευθύνη και την υιοθέτηση πρακτικών που ενισχύουν την αειφόρο ανάπτυξη, με έμφαση στο κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτό είναι κάτι που ζητούν πια και οι πελάτες μας. Για την Ελλάδα συγκεκριμένα, και ειδικά στη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, μια τράπεζα, πέρα από τον κλασικό ρόλο του χρηματοδότη, πρέπει να ανταποκριθεί σε μια σειρά προκλήσεων όπως να στηρίζει έμπρακτα την καινοτομία και την ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της θα επιφέρει αύξηση της απασχόλησης. Να εστιάζει σε εξαγωγικούς κλάδους. Να ενισχύει τις ευπαθείς ομάδες, τόσο μέσω προνομιακών όρων χρηματοδότησης όσο και μέσω δράσεων με θετικό κοινωνικό αποτύπωμα. Να δίνει ευκαιρίες στους νέους μέσω υποτροφιών, αλλά και προγραμμάτων απασχόλησης, ώστε να μειωθεί το λεγόμενο «brain drain». Και βέβαια, να σέβεται έμπρακτα το περιβάλλον, μειώνοντας αρχικά εσωτερικά το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα και στη συνέχεια στηρίζοντας έμπρακτα «πράσινες» επιχειρήσεις και επενδύσεις με θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.

Στο πλαίσιο που αναφέρετε εμπίπτουν τα κριτήρια για την ανάδειξη μιας επιχείρησης στη λίστα. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Τράπεζας Πειραιώς;

Η Τράπεζα Πειραιώς είναι η πρώτη Τράπεζα στην Ελλάδα και αυτό δεν έχει γίνει τυχαία. Έχει διαγράψει μια δυναμική πορεία ανάπτυξης, ακολουθεί μια συγκροτημένη και φιλόδοξη στρατηγική και διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα απέναντι στον ανταγωνισμό, αλλά και ισχυρές αρχές. Αν πρέπει να τα αναφέρουμε επιγραμματικά, θα έλεγα ότι εμείς στην Τράπεζα έχουμε όραμα, διαθέτουμε ευελιξία, έχουμε αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και ακολουθούμε πρακτικές που υποστηρίζουν την αειφόρο ανάπτυξη, έχοντας μάλιστα χαρακτηριστεί ως η πιο «πράσινη Τράπεζα στην Ελλάδα». Αυτά μας υπαγορεύουν τους στόχους, τις προτεραιότητές μας και τις πρακτικές με τις οποίες όλα αυτά τα κάνουμε καθημερινή πράξη. Ταυτόχρονα προσαρμόζουμε τις δράσεις μας στο μείζον ζητούμενο της αειφόρου ανάπτυξης, φροντίζοντας παράλληλα για την ενίσχυση κοινωνικά ευπαθών ομάδων. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι υπάρχουν παγκοσμίως χρηματιστηριακοί δείκτες εταιρικής αειφορίας οι οποίοι ενσωματώνουν, εκτός από οικονομικά, και κοινωνικά/περιβαλλοντικά κριτήρια απόδοσης. Τέτοιοι δείκτες είναι ο FTSE4GOOD Index, στον οποίο εντάσσεται και η Τράπεζα Πειραιώς και ο Εθνικός Δείκτης Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (CRI), από τον οποίο η Τράπεζα Πειραιώς είναι η μοναδική ελληνική Τράπεζα που έχει λάβει τη διάκριση «Diamond» για την εταιρική υπευθυνότητα. Είναι επίσης σημαντικό να σας αναφέρω ότι η Τράπεζα Πειραιώς είναι μία από τις 26 τράπεζες σε παγκόσμιο επίπεδο και η μοναδική ελληνική που συμμετέχει στην πρωτοβουλία UNEP FI των Ηνωμένων Εθνών, με στόχο τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου των τραπεζών σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά την αειφόρο ανάπτυξη. Θεωρώ ότι η σημασία της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και αειφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των χρηματοοικονομικών οργανισμών τα επόμενα χρόνια και αισθάνομαι σίγουρη ότι η Τράπεζα θα είναι πρωτοπόρος.

Βέβαια, η κρίση στην Ελλάδα στοχοποίησε σε μεγάλο βαθμό τις τράπεζες για την οικονομική ασφυξία στην οποία περιήλθαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, με τη ρευστότητα να παραμένει το μεγάλο πρόβλημα έπειτα από δέκα «πέτρινα» χρόνια. Μπορεί να αρθεί -και πώς- αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης;

Κατ’ αρχάς, η κρίση στην Ελλάδα ήταν πρωτίστως δημοσιονομική, η οποία επεκτάθηκε ως αποτέλεσμα και στον τραπεζικό κλάδο. Φυσικά, οι πρακτικές του παρελθόντος και η υπερπροσφορά χρηματοδότησης όλων των μορφών ενίσχυσε την υπερχρέωση, η οποία στη συνέχεια, με τη μείωση του εισοδήματος και της απασχόλησης, οδήγησε στην οικονομική δυσπραγία πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Νομίζω πως ήδη σταδιακά η εμπιστοσύνη προς τις τράπεζες αποκαθίσταται, καθώς οι πρακτικές του παρελθόντος έχουν προ πολλού εκλείψει, ενώ οι τράπεζες αλλά και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν μάθει από τα λάθη τους. Επίσης, η αγορά σταθεροποιείται και η οικονομία καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σε αυτές τις συνθήκες, οι τράπεζες αναλαμβάνουν ήδη τον ρόλο που τους αναλογεί ως κινητήριος μηχανισμός ανάπτυξης, διαθέτοντας κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα, ώστε να στηρίξουν την πραγματική οικονομία και τις επιχειρήσεις με καινοτόμες λύσεις και ολοκληρωμένη εξυπηρέτηση. Σε ό,τι αφορά τώρα στις υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που το επιθυμούν, έχουν δυνατότητα αποτελεσματικής ρύθμισης των οφειλών τους βάσει της οικονομικής τους κατάστασης, με σημαντικά βελτιωμένους όρους. Η Τράπεζα Πειραιώς έχει αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, ώστε να στηρίξει αποτελεσματικά τους πελάτες της. Παράλληλα, φυσικά και είναι χρέος των τραπεζών να δώσουν και λύσεις σε κλάδους και επιχειρήσεις οι οποίοι είτε χρήζουν ριζικής αναδιάρθρωσης για να ξαναγίνουν υγιείς είτε δεν έχουν καταφέρει μέχρι τώρα να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά σειρά ευκαιριών που τους έχουν δοθεί από το τραπεζικό σύστημα. Τέλος, αξίζει να αναφέρω, και νομίζω ότι είναι εμφανές, πως οι τράπεζες έχουν αλλάξει πρόσωπο, έχουν επαναπροσδιορίσει τη στρατηγική τους με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη και δίνουν έμφαση σε sustainable πρακτικές, κάτι που θεωρώ ότι αυτό που κάνει έναν οργανισμό επιτυχημένο.

Θα συμφωνήσω μαζί σας, και αυτός είναι ο ορισμός της επιτυχίας για μια επιχείρηση σήμερα, την ώρα που οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο αδυνατούν από μόνες τους να δώσουν λύσεις σε μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και οι επιχειρήσεις καλούνται να αναλά βουν ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Σε αυτό το πλαίσιο, ποιες είναι οι δικές σας άμεσες προτεραιότητες;

Αυτό που κάνει μια κοινωνία να ευημερεί είναι η πορεία της οικονομίας της και η ευημερία των πολιτών της. Η πορεία της οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανταγωνιστικότητα, τις επενδύσεις, τις εξαγωγές, την καινοτομία, την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, του πολιτισμικού κεφαλαίου και του φυσικού της πλούτου. Αντίστοιχα, η ευημερία των πολιτών εξαρτάται από το επίπεδο απασχόλησης, άρα και το διαθέσιμο εισόδημα, αλλά και από το κοινωνικό πρόσωπο ενός κράτους, με τη διαχείριση των κοινωνικά ευπαθών ομάδων του και τον σεβασμό προς το περιβάλλον. Η Τράπεζα Πειραιώς, μέσα σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο, έχει ως προτεραιότητα να στηρίζει τα βιώσιμα επενδυτικά σχέδια ανεξαρτήτως μεγέθους και να δίνει έμφαση σε εξαγωγικούς κλάδους αλλά και κλάδους που αυξάνουν το ΑΕΠ της χώρας, όπως ο Τουρισμός, η Ενέργεια, οι Κατασκευές/Υποδομές κ.λπ. Επίσης δίνει έμφαση στην ολοκληρωμένη υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα με ειδικά προγράμματα. Η τράπεζά μας, εξάλλου, είναι πρωτοπόρος στη χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα. Αυτονόητη είναι η ενίσχυση νέων καινοτόμων εταιριών και startups, οι οποίες διαθέτουν όραμα και μεράκι, παράλληλα με τη στήριξη της «πράσινης» επιχειρηματικότητας και την περαιτέρω ενίσχυση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών δράσεων τις οποίες συντονίζει.

Μπορεί η Πειραιώς να δράσει ως υπόδειγμα στον κλάδο της, δεδομένου ότι ένα τμήμα αυτών των πρωτοβουλιών οδηγεί και σε μια οικονομική ανταποδοτικότητα;

Ναι, η Τράπεζα Πειραιώς μπορεί και πρέπει με τις ενέργειές της να δράσει ως υπόδειγμα στον τραπεζικό κλάδο, αλλά και γενικότερα στην ελληνική οικονομία. Είναι καθήκον όλων των μεγάλων υγειών επιχειρήσεων στην ελληνική αγορά, όχι μόνο των τραπεζών, να υιοθετήσουν πλέον πρακτικές ανταποδοτικές προς την κοινωνία και προς το περιβάλλον, γιατί η ευημερία της κοινωνίας προϋποθέτει την ευημερία των επιχειρήσεων. Η οικονομική ανταποδοτικότητα κάποιων δράσεων είναι δεδομένη αλλά δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Έρχεται μακροπρόθεσμα μέσω της ενίσχυσης του κοινωνικού προφίλ των επιχειρήσεων, της εμπιστοσύνης της αγοράς και της δημιουργίας ισχυρών σχέσεων τόσο με την πελατεία του όσο και με το προσωπικό τους.

Πρόσφατα είδαμε το εντυπωσιακό, ότι για πρώτη φορά στην Ευρώπη, στην Ισπανία, σχηματίστηκε κυβέρνηση με πλειοψηφία γυναικών. Θεωρείτε ότι μπορεί να ισχύσει το ίδιο και στον χώρο των επιχειρήσεων;

Αυτό εννοείται και επιβάλλεται. Δεν μπορούμε να μιλάμε για υπεύθυνες κοινωνικές πρακτικές εάν δεν υπάρχει ισότιμη αξιοποίηση στελεχών ανεξαρτήτως φύλου. Προσωπικά έχω δει σημαντική βελτίωση τα τελευταία χρόνια στην ελληνική αγορά όσον αφορά την αξιοποίηση γυναικών σε καίριες θέσεις, αλλά θεωρώ ότι έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας για να μπορούμε να μιλάμε για πραγματικά ίσες ευκαιρίες. Και η αγορά έχει πολλά ικανά στελέχη να αναδείξει προς αυτήν την κατεύθυνση. Αν και κινδυνεύω να κατηγορηθώ για μεροληψία, όπου και όποτε μπορώ και εάν έχω να επιλέξω συνεργάτη μεταξύ ενός άνδρα ή μιας γυναίκας –ιδίων ικανοτήτων και δυνατοτήτων, φυσικά–, πιο συχνά θα επιλέξω τη γυναίκα, γιατί ακριβώς πιστεύω ότι η ενίσχυση του οργανισμού με περισσότερες γυναίκες θα είναι συνολικά πιο επωφελής για τον ίδιο τον οργανισμό μεσομακροπρόθεσμα.

Κυρία Ιωάννου, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζετε από τη νέα σας θέση;

Σήμερα, η μεγαλύτερη πρόκληση, τόσο για εμένα προσωπικά όσο και για την Τράπεζα Πειραιώς, είναι η πραγματική ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Είναι να καταφέρουμε να κάνουμε τη στροφή –μετά από ένα μακροχρόνιο κύκλο αναδιάρθρωσης, εξορθολογισμού και εσωστρέφειας– και να θυμηθούμε τον παραδοσιακό μας ρόλο. Αυτόν του βασικού χρηματοδότη αλλά και συνεργάτη των υγιών επιχειρήσεων της χώρας μας. Χωρίς να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, με έναν πιο μακρόπνοο σχεδιασμό που θα θέσει τις βάσεις ώστε και η τράπεζα και οι πελάτες μας να είναι στην καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσουν όλες τις μελλοντικές προκλήσεις.

Είναι ρεαλιστική, κατά τη γνώμη σας, η προσδοκία για αλλαγή του επενδυτικού κλίματος; Είναι, δηλαδή, η Ελλάδα σήμερα, ελκυστική για την προσέλκυση επενδύσεων;

Ναι, με σταθερά και συγκεκριμένα βήματα μπορεί αυτή η προσδοκία να είναι ρεαλιστική. Υπάρχουν, βέβαια, αρκετές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί η αντιστροφή του επενδυτικού κλίματος σύντομα. Χρειάζεται ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα για χρηματοδότηση νέων επενδύσεων – κάτι που με την αναμόρφωση του κλάδου και τη βελτίωση της ρευστότητας έχει πλέον επιτευχθεί. Επίσης χρειάζεται ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο και δίκαιη φορολογική μεταχείριση. Δυστυχώς, ακόμη οι συνεχείς αναπροσαρμογές και η υπερφορολόγηση δεν ευνοούν την επιχειρηματικότητα και τις νέες επενδύσεις, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ξένους επενδυτές. Επιπλέον χρειάζονται και κίνητρα για τις νέες επενδύσεις – τα οποία υπάρχουν αλλά θα πρέπει να ενισχυθούν.