Βασίλης Αποστολόπουλος: «Είμαστε σταθερά και όχι καιροσκοπικά σημείο αναφοράς επί 37 χρόνια στον χώρο της υγείας»
O Οκτώβριος είναι ένας µήνας συµβολικός για τον Βασίλη Αποστολόπουλο, καθώς πριν από 37 χρόνια τον ίδιο µήνα ξεκινούσε στο Μαρούσι η λειτουργία του Ιατρικού Αθηνών. Από τότε ο όµιλος έχει διαγράψει πολλά χρόνια ισχυρής παρουσίας στον τοµέα της υγείας στην Ελλάδα και, έχοντας επεκτείνει τις δραστηριότητές του και στο εξωτερικό, προσφέρει πρωτοπόρες και καινοτόµες υπηρεσίες, µε επίκεντρο τον ασθενή και τις ατοµικές του ανάγκες.
Από το 2003, όταν ανέλαβε τη σκυτάλη στη θέση του CEO από τον πατέρα του, ιδρυτή και πρόεδρο Γεώργιο Αποστολόπουλο, ο Βασίλης Αποστολόπουλος έδωσε τη δική του δυναμική στο Ιατρικό, την ηγετική επιχείρηση του κλάδου υγείας στην Ελλάδα και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, µε την προσπάθειά του να επιβραβεύεται φέτος µε το βραβείο του Χρυσού Πρωταγωνιστή της Δεκαετίας στον τομέα των υπηρεσιών υγείας, από τον θεσµό «Πρωταγωνιστές της Ελληνικής Οικονοµίας», στον οποίο ο όµιλος απέσπασε δύο κορυφαία βραβεία µε βάση τα οικονοµικά αποτελέσµατα, αλλά και την αλληλεγγύη στην αντιµετώπιση της πανδηµίας.
Μας υποδέχθηκε στο γραφείο του βάζοντας αµέσως ψηλά τον πήχη και για την επόµενη δεκαετία: να καταφέρει ο όµιλος να παραµείνει πρωταγωνιστής σε µια εποχή ραγδαίων αλλαγών και εισόδου νέων «παικτών» στην ελληνική αγορά της υγείας. Ο Δρ. Βασίλης Αποστολόπουλος µίλησε για τις επερχόµενες επενδύσεις, για τον ρόλο του Ταµείου Ανάκαµψης, το οποίο µπορεί «να αλλάξει το παραγωγικό µοντέλο, αλλά κυρίως την κουλτούρα της χώρας», για τον ανταγωνισµό και τις αλλαγές που φέρνει η τεχνολογία στον χώρο της υγείας. Δεν διστάζει να αµφισβητήσει τον επενδυτικό ρόλο των ξένων funds στην ελληνική αγορά, ενώ δηλώνει ανοιχτός σε συνέργειες ή πιθανές εξαγορές στον κλάδο του, εφόσον αυτές «συµβαδίζουν µε την ευρύτερη στρατηγική του οµίλου και έχουν νόηµα επενδυτικά».
Τέλος, αναφέρεται στο νέο στοίχηµα της Ε.ΕΝ.Ε., στην οποία είναι επικεφαλής, µε το σύνθηµα «Επιχειρηµατικότητα 2.0», που θα προσδιορίσει τον ρόλο των επιχειρήσεων στη νέα εποχή µε βασικές αρχές τη βιώσιµη ανάπτυξη, τον σεβασµό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.
Fortune: Ο Όμιλος κατάφερε να σημειώσει σημαντική βελτίωση στα οικονομικά του αποτελέσματα το α’ εξάμηνο του 2021, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Σε ποιους παράγοντες αποδίδετε αυτήν τη βελτίωση;
H σηµαντική αυτή αύξηση στα οικονοµικά µεγέθη της εταιρείας, στον κύκλο εργασιών, αλλά και τη λειτουργική και τελική κερδοφορία, οφείλεται σε δύο γεγονότα: το πρώτο είναι ότι οι στοχευµένες κινήσεις και η στρατηγική που ακολουθήσαµε είχαν αποτέλεσµα, παρήγαγαν καρπούς. Το δεύτερο, βεβαίως, είναι ότι το φετινό εξάµηνο ήταν λιγότερο επιβαρυµένο από τις επιπτώσεις της πανδηµίας.
Παράλληλα, η καθαρή δανειακή θέση του Ομίλου μειώθηκε κατά 5%. Πόσο σας προβλημάτισε το γεγονός ότι η πανδημία δημιούργησε νέες υποχρεώσεις σε πολλές επιχειρήσεις και πώς «θωρακιστήκατε» εσείς;
Η µείωση της δανειακής θέσης είναι ένας µακροπρόθεσµος στόχος, χρονιά µε τη χρονιά, και εντέλει προσπαθήσαµε και πετύχαµε να µη βγούµε εκτός στόχου. Προφανώς και ήταν κάτι εξαιρετικά δύσκολο µέσα στην πανδηµία, όµως αυτό ακριβώς αποδεικνύει το βάθος του οµίλου, καθώς η πανδηµική κρίση δεν µας έβγαλε εκτός πλάνου. Η µείωση του δανεισµού είναι σηµαντική, διότι υπάρχει στρατηγικό επενδυτικό πλάνο µπροστά µας να υποστηρίξουµε. Συγκεκριμένα τον Σεπτέµβριο προχωρήσαµε σε έκδοση κοινού οµολογιακού δανείου, ύψους 100 εκατ. ευρώ (χαμηλότερου ύψους από το προηγούμενο που αντικαθιστά), με σημαντική μείωση επιτοκίου, περίοδο αποπληρωµής έως το 2026 και µε δυνατότητα παράτασης για δύο ακόµα έτη.
Μιλώντας για επενδύσεις, ο Όμιλος προχωρά συστηματικά το μεσοπρόθεσμο επενδυτικό του πλάνο, ύψους 50 εκατ. ευρώ. Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες αυτού του σχεδίου και σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υλοποίησή του;
Το νούµερο που αναφέρετε είναι ενδεικτικό. Παρακολουθούµε την πορεία της ελληνικής οικονοµίας να εξελίσσεται και ως εταιρεία με ηγετική θέση στον κλάδο μας, θα λάβουμε πρωτοβουλίες για τη διαμόρφωση του τοπίου την επόμενη μέρα.
Βρισκόµαστε σε µια σηµαντική αναπτυξιακή τροχιά και είναι σε εξέλιξη µια σειρά από επενδυτικά πλάνα, τα οποία εξετάζουµε και στρατηγικά θα επιλέξουµε. Ο αριθµός που αναφέρατε αφορά στην οργανική ανάπτυξη της τριετίας προκειμένου να παραμένουμε πάντα «state-of-the-art» και στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Επενδύουµε σε υπερσύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισµό τελευταίας γενιάς, σε κτιριακές επεκτάσεις στα νοσοκοµεία του οµίλου και σε νέες τεχνολογίες, κινήσεις που µας επιτρέπουν να κάνουµε πράξη το µότο µας, δηλαδή να παραµένουµε πάντοτε ένα «βήµα µπροστά». Στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, στο Ιατρικό Διαβαλκανικό έχει ξεκινήσει η ανέγερση νέου συγκροτήµατος γραφείων ιατρών, ερευνητικού και εκπαιδευτικού κέντρου, καθώς και σχολής νοσηλευτικής.
Αναφερθήκατε στην αναπτυξιακή τροχιά της χώρας. Ποιον ρόλο πιστεύετε ότι θα παίξει το Ταμείο Ανάπτυξης στην επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας και ειδικά στον χώρο της υγείας;
Μιλάµε για ένα νέο «σχέδιο Μάρσαλ», µια ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα να αξιοποιήσει αυτά τα κονδύλια, ώστε να αλλάξουν το πρόσωπο της οικονοµίας, αλλά και της χώρας, όπως την ξέρουµε σήµερα. Μιλάµε, επίσης, για µια αλλαγή στο αναπτυξιακό µοντέλο της χώρας, στο παραγωγικό υπόδειγµα και το προφίλ της οικονοµίας, ώστε να γίνει πιο σύγχρονη, επιχειρηµατικά φιλική, ανταγωνιστική και ψηφιοποιηµένη. Αυτό, νοµίζω, είναι το βασικότερο σηµείο, γιατί τα προηγούµενα χρόνια εστιάσαµε στην κρίση του χρέους, ενώ υπήρχε µεγάλο πρόβληµα ανταγωνιστικότητας. Όσον αφορά στον χώρο της υγείας, το Ταµείο Ανάκαµψης αφορά κατά κύριο λόγο τον δηµόσιο τοµέα. Υπάρχουν, ωστόσο, δράσεις που εµπίπτουν στην ιδιωτική υγεία και αφορούν στην ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, των ηλεκτρονικών φακέλων, στο κοµµάτι της «πράσινης» ανάπτυξης κ.ά. Το γενικότερο σχόλιό µου είναι ότι αυτό το πρόγραµµα ευτυχώς δεν είναι παλαιάς φιλοσοφίας και κοπής, δηλαδή δεν προσφέρεται για ενέργειες που αποσκοπούνε στην καιροσκοπική απορρόφηση κονδυλίων, αλλά, αντίθετα, εστιάζει σε βιώσιµα business plans και µόχλευση κεφαλαίων του ιδιωτικού τοµέα, ο οποίος, προφανώς, αναλαμβάνει και ουσιαστικό ρίσκο.
Πέρα από το Ταμείο Ανάπτυξης, όμως, η δική σας αγορά κινείται δυναμικά. Από την εξαγορά του Metropolitan από το CVC Capital Partners φάνηκε ότι η ελληνική αγορά παροχής υπηρεσιών υγείας σε κάθε επίπεδο, από τις διαγνωστικές εξετάσεις έως τις επεμβάσεις στα ιατρικά κέντρα και τα νοσηλευτικά ιδρύματα, έχει περιθώρια ανάπτυξης και αποδόσεων για τους επενδυτές και τα funds, ενώ επίκειται η πώληση του νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν». Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα του κλάδου σας;
Δεν υπάρχει καµία αµφιβολία ότι ο χώρος της ιδιωτικής υγείας χρειαζόταν «consolidation». Τώρα αν ο τρόπος με τον οποίο γίνεται σήμερα είναι ο ενδεδειγµένος ή όχι, µένει να αποδειχτεί. Με αφορµή την εξαγορά που αναφέρατε, θα ήθελα να επισηµάνω ότι ο ρόλος των private equity funds είναι πάντοτε πρόσκαιρος και παροδικός. Ο στόχος τους είναι η βραχυπρόθεσµη τοποθέτηση, η δηµιουργία υπεραξιών και µετά η αποεπένδυση για την αποκοµιδή τους. Αυτή η διαδικασία επενδύσεων – αποεπενδύσεων που ξεκίνησε και συνεχίζεται και από άλλα funds, ήταν ως έναν βαθµό αναµενόµενη, όµως πρέπει να είµαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και επιφυλακτικοί ως προς το κατά πόσο µπορούν διαδικασίες τέτοιου είδους να δηµιουργήσουν προστιθέµενη αξία για τους Έλληνες ασθενείς, τους Έλληνες γιατρούς, την οικονομία και τη χώρα.
Πώς τοποθετείται το Ιατρικό ως προς τον ευρύτερο ανταγωνισμό στον κλάδο; Θα σας ενδιέφερε ίσως να προχωρήσετε σε κάποια σχετική εξαγορά ή κάποια νέα συνεργασία;
Ο Όµιλός µας ήταν ο πρωταγωνιστής της τελευταίας δεκαετίας και θέλουµε να παραµείνουµε πρωταγωνιστές και τα επόµενα δέκα χρόνια.
Το Ιατρικό είναι ο σταθερός ελληνικός πόλος στην ιδιωτική υγεία, µε ισχυρό αποτύπωµα, και θα συνεχίσουµε να είµαστε το σηµείο αναφοράς.
Το επόµενο διάστηµα για εμάς θα είναι καθοριστικό. Επιδιώκουμε τη σηµαντική αύξηση των µεγεθών μας και την ενίσχυση της παρουσίας µας, με τη σημαντική αύξηση του αριθµού των διαθέσιµων κλινών του Ομίλου. Όσον αφορά στο ενδεχόµενο εξαγοράς ή νέων συνεργασιών, θα κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί προκειμένου να πετύχουμε τον ως άνω στόχο.
Ας μην ξεχνάμε, επίσης, τη δυνατότητα επέκτασης μέσω «green field» project, και αναφέρομαι στο Project του Ιατρικού Πάρκου στην Παιανία, στην ιδιόκτητη οικοπεδική έκταση άνω των 100 στρεµµάτων του Ομίλου, για την οποία διαθέτουμε ήδη όλες τις απαραίτητες άδειες και έχει εκπονηθεί το αρχικό «business plan». Τα κριτήρια για τις επερχόµενες αποφάσεις µας είναι στρατηγικά και 100% ορθολογικά και δεν µας ενδιαφέρει να εμφανίσουμε ανώφελη κινητικότητα για λόγους εντυπωσιασμού ή γιατί το επιβάλλει µια νέα συνθήκη.
Ο επιχειρηματικός χάρτης της χώρας βρίσκεται σε αναδιάταξη, καθώς αυτή την περίοδο χτίζονται οι νέοι πρωταθλητές της ελληνικής οικονομίας που θα κυριαρχήσουν την τρέχουσα δεκαετία. Νέοι παίκτες, κυρίως ξένα funds, αλλά και εγχώριοι επενδυτές, εισέρχονται σε κλάδους όπου κυριαρχούσαν «παλιά τζάκια», με στόχο είτε να τα εκτοπίσουν είτε να περιορίσουν τη θέση τους. Πώς βλέπετε αυτές τις εξελίξεις και ποιος ο ρόλος μεγάλων ελληνικών ομίλων όπως ο δικός σας;
Καταρχάς πιστεύω στη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισµού. Για να παραµείνει κάποιος στον τοµέα του σε ρόλο πρωταγωνιστικό, δίνει εξετάσεις και κρίνεται καθημερινά. Ενώ, παράλληλα, η επιτυχία των ενεργειών τού σήµερα δίνει το στίγµα για την επόµενη ηµέρα. Δεν σηµαίνει ότι κάποιος, επειδή είναι Έλληνας επιχειρηµατίας δεύτερης ή τρίτης γενιάς, αυτοδικαίως πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει.
Από την άλλη, όμως, είναι κρίσιµο να υπάρχουν παραδοσιακές ελληνικές εταιρείες, και δη σηµαντικές ως προς το µέγεθος και την επιρροή τους στους διάφορους κλάδους που δραστηριοποιούνται, γιατί ο αφελληνισµός του ελληνικού επιχειρείν είναι προ των πυλών, και θα έχει άλλου είδους παρενέργειες. Oι ελληνικοί όµιλοι-ηγέτες που έχουν τα εχέγγυα θα πρέπει να προχωρούν, να ισχυροποιούνται και να αποτελούν το σταθερό σηµείο αναφοράς της ελληνικής οικονοµίας. Επίσης υπάρχουν και αρκετές πολυεθνικές εταιρείες που έρχονται για να µείνουν, και αυτό είναι και σεβαστό και επιθυμητό, σε αντιδιαστολή µε τα private equity funds που έρχονται και παρέρχονται.
Άρα καταλαβαίνω ότι οι επενδύσεις πρέπει να έχουν ένα «φίλτρο» σχετικά με το πόσο βοηθούν πραγματικά και την οικονομία.
Πολύ σωστά. Αυτό που αναδείξατε τώρα στη συζήτηση είναι η έννοια της στρατηγικής αποτίµησης μιας επένδυσης. Μια επένδυση για να είναι ποιοτική πρέπει να είναι στρατηγικού χαρακτήρα και να δηµιουργεί θέσεις εργασίας, υποδομές, να παράγει πλούτο, φορολογητέα ύλη και να ενισχύει την έρευνα και ανάπτυξη. Προφανώς, σε µια χώρα που έχει περάσει όλα αυτά τα οποία έχει περάσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, οτιδήποτε έρχεται στην οικονοµία ως εισροή κεφαλαίων φαντάζει καλοδεχούμενο −και πράγματι είναι−, ωστόσο θα πρέπει να διακρίνουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά μιας επένδυσης, που δεν αρκούνται στο «μπες-βγες», στο financial engineering, ή την αγορά distressed assets και «κόκκινων δανείων» σε discount.
Είναι άλλο πράγµα το «µπήκα-βγήκα» σε µια αγορά, αγόρασα φτηνά και πούλησα ακριβά, και άλλο πράγμα η δημιουργία υπεραξίας για την ίδια τη χώρα, μέσω στρατηγικών επενδύσεων.
Κ. Αποστολόπουλε, ο Όμιλος Ιατρικού ήταν στην πρώτη γραμμή κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Πόσο «θολώνει» την καλή εικόνα που έδειξε η χώρα στο πρώτο κύμα της πανδημίας το γεγονός ότι έχουμε μείνει πίσω στους εμβολιασμούς;
Καταρχάς, σε όλη αυτή την ιστορία της πανδηµίας, από την αρχή της αναδείχθηκαν οι έννοιες της ατοµικής και της συλλογικής ευθύνης. Η πολιτεία ανταποκρίθηκε στην αρχή της πανδηµίας µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο, και µάλιστα σε τέτοιον βαθµό που µας εξέπληξε ως Έλληνες. Δεν το περιµέναµε. Αυτή η πρωτοβουλία και η πρωτοπορία της πολιτείας ακολουθήθηκαν αντιστοίχως για ένα πολύ µεγάλο χρονικό διάστηµα και από την ατοµική ευθύνη του καθενός µας. Στη συνέχεια, νοµίζω ότι αυτό έφθινε, καθώς υπεισήλθε το στοιχείο της κόπωσης. Όσον αφορά στον εµβολιασµό, η πολιτεία έπραξε αυτό που έπρεπε, δηλαδή να εξασφαλίσει την προµήθεια εµβολίων και την απαραίτητη υποδοµή. Από εκεί και πέρα, υπάρχει ένα ποσοστό συµπολιτών µας που δεν αντιλαµβάνεται αυτό το κοµµάτι και επιλέγει να δράσει ως «free rider». Αν υποθέσουµε ότι όντως ο εµβολιασµός ενέχει ρίσκο, ουσιαστικά όσοι εµβολιαστήκαµε υποβληθήκαµε σε αυτό το ρίσκο και όσοι δεν εµβολιάστηκαν θέλουν να ζήσουν σε ένα «covid-free environment» στις δικές µας πλάτες. Προσωπικά, είµαι υπέρ της υποχρεωτικότητας του εµβολιασµού, ειδικά σε τοµείς όπως η υγεία και γενικά όπου παρατηρείται συνωστισµός.
Στην ενημέρωση των πολιτών, ποιον ρόλο καλούνται να παίξουν οι μεγάλες ιδιωτικές κλινικές;
Προφανώς και έχουν ρόλο και ευθύνη απέναντι στους ασθενείς και τους συγγενείς τους, τους εργαζομένους και τους γιατρούς τους, αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία. Και νοµίζω ότι έχουµε παίξει σηµαντικό ρόλο με το παράδειγμά μας ως πολλαπλασιαστές του σωστού μηνύματος. Ένα σημαντικό πρόβλημα, βέβαια, που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι ο ρόλος που παίζουν τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης (s0cial media) αυτή τη στιγμή και πόσο εύκολα μπορεί ένα λάθος μήνυμα να γιγαντωθεί μέσα από αυτά.
Πολλές φορές οποιαδήποτε επιστηµονική και τεκµηριωµένη άποψη ξαφνικά αποκτά την ίδια βαρύτητα µε κάτι που κάποιος διάβασε και αναπαράγει, χωρίς απαραίτητα να έχει τσεκάρει αν είναι αλήθεια. Αυτή η ασυδοσία που επικρατεί µε τα «fake news» είναι η βασικότερη πηγή του αντιεµβολιαστικού κινήµατος. Δίνει βήµα και γίνεται πολλαπλασιαστής ενός, κατά την άποψή µου, λάθος µηνύµατος. Θα ήθελα όμως να τονίσω, ότι η ευθύνη η δική μας δεν περιορίζεται απλά στην ενημέρωση, αλλά έγκειται στην έμπρακτη στήριξη που πρέπει ο ιδιωτικός τομέας να παράσχει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας για την αντιμετώπιση της Πανδημίας. Ως Ιατρικό, όταν η πανδηµία χτύπησε τη χώρα, εµείς ήµασταν ήδη ένα βήµα µπροστά. Προσφέραµε στο Εθνικό Σύστηµα Υγείας και δώσαµε το καλό παράδειγµα µε τρόπο απόλυτα συµβατό µε τη φιλοσοφία και µε την ιδιοσυγκρασία µας ως όµιλος. Καταλάβαµε ότι η χώρα, το σύστηµα βρίσκονται αντιµέτωπα µε µια έκτακτη κατάσταση, µε χαρακτηριστικά ασύµµετρου πολέµου.
Νιώθω ιδιαίτερα περήφανος που ο δικός µας Όµιλος ηγήθηκε και µέσα σε αυτή την πανδηµία. Πέρα από ισολογισµούς και οικονοµικά αποτελέσµατα, εµείς προτάξαµε το εθνικό και κοινωνικό συµφέρον.
Βάλαµε το σώµα µας µπροστά. Βοηθήσαµε σε πολλά κοµµάτια αφιλοκερδώς, προκειµένου το ΕΣΥ να σταθεί στα πόδια του.
Οι προτεραιότητές σας πόσο έχουν αλλάξει μετά την πανδημία;
Δεν θα ήθελα να ακουστεί υπερφίαλο, όµως −µε το χέρι στην καρδιά το λέω αυτό− νοµίζω ότι η πανδηµία έκανε τον κόσµο να βλέπει τα πράγµατα περισσότερο όπως τα βλέπαµε εµείς στον κλάδο µας πριν από την πανδηµία. Διότι πάντοτε διακρινόµασταν για την ανθρωποκεντρική µας φιλοσοφία σε όλα τα επίπεδα, βάζοντας ως πρώτη προτεραιότητα τον ασθενή. Στη δουλειά µας έχουµε να κάνουµε µε τον άνθρωπο. Δεν είναι απλώς κάποια υπηρεσία ή κάποιο προϊόν· είναι η ίδια η ζωή του ανθρώπου και αυτό επηρεάζει τον τρόπο µε τον οποίον προσεγγίζουµε τους δικούς µας ασθενείς, εργαζοµένους και γιατρούς. Αναμφισβήτητα, η πανδηµία έφερε τον άνθρωπο σε πρώτο πλάνο όχι µόνο στον δικό µας κλάδο, αλλά και σε κάθε κλάδο της οικονοµίας.
Μιλάμε για ανθρώπους και προβήκατε σε μια τοποθέτηση που μου έκανε εντύπωση. Υποστηρίζετε θερμά την έννοια της «συνολικής υγείας του οικοσυστήματος», η οποία περιλαμβάνει και την υγεία του πλανήτη που μας φιλοξενεί. Πόσο συνδέεται η κλιματική κρίση που ήδη βιώνουμε με μια νέα πανδημία;
Η προσέγγιση του Οne Health (Eνιαία Υγεία), µε την οποία ήρθα σε επαφή για πρώτη φορά το 2019, µέσω της συµµετοχής µου στο κορυφαίο Think Tank, Chatham House, πραγµατικά µε κέρδισε και μου έδωσε μία καινούργια οπτική. Η ανθρώπινη υγεία δεν είναι µόνη της. Δεν είναι αυτοτελής. Δεν είναι αυθύπαρκτη. Είναι µια συνιστώσα µιας ευρύτερης εξίσωσης, η οποία συµπεριλαµβάνει την υγεία των ζώων, αλλά και την υγεία του πλανήτη που µας φιλοξενεί. Και η πανδηµία ήρθε να επιβεβαιώσει αυτήν τη θεώρηση, όταν είδαµε ότι οι κακές υγειονοµικές συνθήκες µιας αγοράς γέννησαν έναν καταστροφικό ιό, ο οποίος από τα ζώα πέρασε στον άνθρωπο και δηµιούργησε μία άνευ προηγουμένου παγκόσμια κρίση. Στη συνέχεια, απόρροια αυτής της πανδηµίας ήταν η παραγωγή όλων αυτών των αναλωσίμων μέσων προστασίας που θα επιβαρύνουν εκ νέου τον πλανήτης µας.
Είναι ένας φαύλος κύκλος που κάποια στιγµή πρέπει όλοι να τον αντιµετωπίσουµε. Αυτό είναι το περίφημο πλέον «One Health», το οποίο ο όµιλός µας πρώτος στην Ελλάδα (και από τους πρώτους στην Ευρώπη) αγκάλιασε, υπογράφοντας µνηµόνιο συνεργασίας µε τον β, ο οποίος έχει ως στόχο την προαγωγή του «concept» − κάτι που αγκαλιάζει και ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας. Στόχος είναι να αθροίσουµε τις δυνάµεις µας προς αυτή την κατεύθυνση, και ήδη έχουμε υποστηρίξει την προσπάθεια για δημιουργία Ευρωπαικού Κέντρου «One Health» στην Ελλάδα.
Για εµάς αυτή η προσέγγιση είναι ζήτηµα της γενικότερης στάσης ζωής και της υπεύθυνης επιχειρηµατικότητας, την οποία θέλουµε να ασκούµε και να πρεσβεύουµε, υιοθετώντας τα ESG κριτήρια και τη βιώσιµη και «πράσινη» ανάπτυξη ως µέρος της βασικής στρατηγική µας, αλλά και στην καθηµερινή µας δραστηριότητα.
Έχετε δηλώσει πως οι νέες τεχνολογίες περνούν την ιατρική σε μία εντελώς καινούργια φάση. Πώς ο όμιλος σας ενσωματώνει την τεχνολογική πρόοδο στις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας;
Θα ξεκινήσω λέγοντας, ή µάλλον επαναλαµβάνοντας, µια τοποθέτηση που έκανα ως καλεσµένος του LSE Health, σε µια οµιλία µου σχετικά µε το µέλλον της υγείας. Όπως ανέφερα σε αυτή, τα επόµενα χρόνια οι αλλαγές που θα φέρνει η τεχνολογία στο πεδίο της υγείας θα είναι τόσο σηµαντικές και ραγδαίες, που θα ξεπερνούν τη δυνατότητα των ανθρώπων και της αγοράς να τις καταλαβαίνουν και να τις αφοµοιώνουν. Και νοµίζω ότι τα πρώτα σηµάδια που έχουµε καταγράψει επιβεβαιώνουν αυτή την εκτίµηση. Άρα, υπό µία έννοια, όλες οι εταιρείες υγείας γινόµαστε και εταιρείες τεχνολογίας, και αν η τεχνολογική πρόοδος τεθεί σωστά στην υπηρεσία του ανθρώπου, τα οφέλη θα είναι τεράστια.
Το να µπορεί κανείς µέσω της τεχνολογίας και της αξιοποίησης των μεγάλων δεδοµένων να προλαµβάνει αρρώστιες, να τις θεραπεύει λιγότερο επεµβατικά και αναίµακτα αλλά και να επωφελείται παράλληλα, πέραν της γνώσης και της εµπειρίας που έχει ένας συγκεκριµένος γιατρός, από το sharing αυτής της πληροφορίας με την παγκόσμια ιατρική κοινότητα, νοµίζω ότι ανοίγει νέους δρόµους και δηµιουργεί νέες δυνατότητες, βελτιώνοντας τόσο τη διάρκεια όσο και την ποιότητα της ζωής µας.
Είστε επικεφαλής της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (Ε.ΕΝ.Ε.). Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας για τη βελτίωση του επιχειρείν στη χώρα;
Η βελτίωση των συνθηκών του επιχειρείν είναι, νοµίζω, ο ακρογωνιαίος λίθος της δράσης της ένωσής µας, διότι διαχρονικά το επιχειρείν στην Ελλάδα υπέφερε από πολλών ειδών στρεβλώσεις.
Το να υπάρχει ένα υγιές κλίµα και από την άλλη να αναγνωρίζεται ο ρόλος της επιχειρηµατικότητας στην ανάπτυξη της χώρας είναι το «κλειδί». Αυτούς, λοιπόν, τους δύο στόχους νοµίζω ότι διαχρονικά η Ε.ΕΝ.Ε. −και επί των ηµερών µας, βεβαίως, που είχαµε πιο ενεργή δράση και συµµετοχή σε όλο αυτό− τους υπηρετεί µε µεγάλη υπευθυνότητα και µε µεγάλη, τολµώ να πω, απήχηση. Δώσαµε το στίγµα µας στην πιο δύσκολη περίοδο της οικονοµικής κρίσης, όταν κάποιες επιχειρήσεις έκλειναν, ενώ άλλες έφευγαν στο εξωτερικό, µεταφέροντας την έδρα και την παραγωγή τους και πολλαπλασιάζοντας το οικονοµικό πρόβληµα της χώρας. Σε µια καίρια χρονική στιγµή, εµείς µιλήσαµε για το «πατριωτικό επιχειρείν», ζητήσαµε να µπει ένα τέλος σε αυτή την κατάσταση και προτρέψαµε ως Ε.ΕΝ.Ε. την επιχειρηµατική κοινότητα να φερθεί υπεύθυνα και να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί. Το συνοψίσαµε, ουσιαστικά, σε τρεις άξονες: να µείνουµε στη χώρα µας και όχι να σηκωθούµε να φύγουµε, να δηµιουργήσουµε νέες θέσεις εργασίας, και να παραγάγουµε πλούτο για την οικονοµία.
Μιλήσαµε, επίσης, τότε για την ανάγκη δηµιουργίας εθνικών πρωταθλητών, για την ανάγκη οι ελληνικές επιχειρήσεις να γίνουν µεγαλύτερες και ανταγωνιστικότερες. Τονίσαµε την ανάγκη στήριξης των ΜµΕ, όχι τυφλά αλλά µε υγιή κριτήρια, δηλαδή ανάλογα µε την ικανότητά τους να καινοτοµήσουν και να µεγαλώσουν, και όχι µόνο να απολαµβάνουν οριζόντια ευεργετήµατα. Δεν µπορεί να έχουµε ταλαίπωρες επιχειρήσεις, µε ευηµερούντες ιδιοκτήτες. Αυτό πλέον ανήκει στο παρελθόν.
Αυτό το αφήγημα πώς προσαρμόζεται τώρα που μπαίνουμε σε μια νέα σελίδα για τη χώρα;
Και µετά την οικονοµική κρίση, όταν άρχισε να φαίνεται διέξοδος, η Ε.ΕΝ.Ε. εστίασε στην ανάγκη να µην εφησυχάζουµε. Το γεγονός ότι βγήκαµε από το υφεσιακό περιβάλλον και τελειώνουµε µε τη λιτότητα δεν σηµαίνει ότι δεν πρέπει να εστιάσουµε στον νέο µεγάλο στόχο: την ταχύρρυθµη ανάκαµψη. Το νέο µας µεγάλο «στοίχηµα» είναι η απάντηση της επιχειρηµατικής κοινότητας στο σχέδιο «Ελλάδα 2.0». Εµείς πρέπει να απαντήσουµε µε το «Επιχειρηµατικότητα 2.0», δηλαδή να προσδιορίσουµε την έννοια της σύγχρονης επιχειρηµατικότητας και από ποια στοιχεία, ηθικούς κανόνες, πρακτικές, και άξονες και αξιακή πυξίδα θα διέπεται. Η Επιχειρηματικότητα 2.0 θα είναι και το θέμα της Ετήσιας Οικονομικής Διάσκεψης της Ε.ΕΝ.Ε., όπου θα σκιαγραφήσουµε αναλυτικά και θα δώσουµε το στίγµα ως προς το τι πρέπει να διαθέτει η σύγχρονη επιχειρηµατικότητα της χώρας.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το νέο τεύχος του Fortune Greece που κυκλοφορεί στα περίπτερα.
**Φωτογραφίες: Σύλβια Διαμαντοπούλου
