Ζαχαρίας Ραγκούσης: «Η επένδυση στην πρόληψη αποτελεί επένδυση στην κοινωνία και την οικονομία»
Ο αμερικανικών συμφερόντων φαρμακευτικός κολοσσός με έσοδα της τάξης των 58 δισ. δολαρίων για το 2023 και πάνω από 88.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση του Covid-19 σώζοντας με τα καινοτόμα εμβόλιά του εκατομμύρια ζωές. Μάλιστα τη χρονιά που μας πέρασε κατέγραψε αριθμό ρεκόρ νέων φαρμάκων που έλαβαν έγκριση από τον FDA.
Στη χώρα μας η συνεισφορά του στην ελληνική οικονομία για τη δεκαετία 2020-2030, αναμένεται, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, να ξεπεράσει τα 2,1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ, ενώ ταυτόχρονα θα συμβάλλει στη δημιουργία περισσότερων από 3.500 άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας κατά μέσο όρο ετησίως. Από το 2020 η Ελλάδα απέκτησε στρατηγική σημασία καθώς η Pfizer προέβη στη δημιουργία του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας στη Θεσσαλονίκη ενώ ακολούθησαν και ακόμα 3 παγκόσμιοι Οργανισμοί στη Θεσσαλονίκη (το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας, το Κέντρο Επιχειρησιακών Λειτουργιών και Υπηρεσιών, το Safety Surveillance and Risk management και το Pfizer Research & Development) στους οποίους σήμερα απασχολούνται περισσότεροι από 1000 επιστήμονες υψηλής εξειδίκευσης.
Ο Ζαχαρίας Ραγκούσης, πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Hellas, με 31 χρόνια πορείας στη φαρμακευτική βιομηχανία, μιλά στο Fortune Greece για το μέλλον και τις προκλήσεις του κλάδου, σχολιάζει τις δημόσιες επενδύσεις που έχουν συντελεστεί ως προς την ανάπτυξη ολοκληρωμένων και διαχρονικών πολιτικών πρόληψης, αλλά και το πώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τα δεδομένα στον χώρο της Υγείας. Πεποίθησή του είναι πως η αγαστή συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη σύγχρονων και βιώσιμων συστημάτων Υγείας και σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη που όλοι οι ασθενείς θα έχουν ισότιμη πρόσβαση στις πιο καινοτόμες θεραπείες.
Δίνοντας μια γεύση από το μέλλον της υγείας ποια θα ήταν αυτή και ποιος ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει για ακόμα μία φορά τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας; Θα λέγατε ότι είναι αποτελεσματική η μεταξύ τους συνεργασία;
Η εμπειρία που έχουμε από την πανδημία δείχνει στην πράξη ότι η συνεργασία ανάμεσα σε επιστήμονες, κυβερνήσεις, φαρμακευτικές εταιρείες και υγειονομικές αρχές συνέβαλε ουσιαστικά στην αντιμετώπισή της με την προγωγή της καινοτομίας αλλά και την άμεση διάθεση καινοτόμων εμβολίων κατά της COVID-19, μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο. Πάνω από 330 συμπράξεις και συνεργασίες επιτάχυναν την Έρευνα & Ανάπτυξη, διευκόλυναν τη μεταφορά τεχνολογίας και γνώσης και ενίσχυσαν την ικανότητα παραγωγής των εμβολίων.
Ο ιδιωτικός τομέας επενδύει στην προαγωγή της Επιστήμης και της Καινοτομίας οδηγώντας τις εξελίξεις στην προαγωγή της δημόσιας υγείας με την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης και των νέων τεχνολογιών. Από την άλλη ο δημόσιος τομέας καθορίζει τις πολιτικές, και τον τρόπο που αυτά τα επιτεύγματα της επιστήμης θα γίνουν άμεσα και ισότιμα προσβάσιμα σε όλους τους ανθρώπους. Η αγαστή συνεργασία ανάμεσα σε αυτούς τους δυο εταίρους μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη σύγχρονων και βιώσιμων συστημάτων υγείας και σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη που όλοι οι ασθενείς θα έχουν ισότιμη πρόσβαση στις πιο καινοτόμες θεραπείες.
«Η αγαστή συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα οδηγεί στην ανάπτυξη βιώσιµων συστηµάτων υγείας και σε ισότιµη πρόσβαση στις πιο καινοτόµες θεραπείες».
Πώς εκτιμάτε την εξέλιξη του κορονοϊού; Με τις διαρκείς μεταλλάξεις και τον αυξανόμενο αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, πότε αναμένετε ότι θα επιστρέψουμε σε μια στοιχειώδη κανονικότητα;
Ο COVID-19 θα συνεχίσει να είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας και για τα επόμενα χρόνια. O ιός είναι εξαιρετικά μεταδοτικός, μεταλλάσσεται γρήγορα και η σοβαρότητά του μπορεί να αυξομειώνεται. Οπότε θα λέγαμε ότι το μέλλον δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί με ακρίβεια. Όμως, η ιατρική κοινότητα έχει στη διάθεσή της δύο σημαντικά όπλα που μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον συγκεκριμένο ιό: τον εμβολιασμό και την αντιική θεραπεία που αποδεδειγμένα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας.
Aλλά και η επιστημονική κοινότητα δεν έχει σταματήσει να εργάζεται συστηματικά για την αντιμετώπιση των παραλλαγών με mRNA εμβόλια και θεραπείες νέας γενιάς.
Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση, έχουν μπει, πιστεύετε, στην κουλτούρα του Έλληνα ασθενή;
Η πρόσφατη υγειονομική κρίση ανέδειξε τη σημασία της πρόληψης για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη βιωσιμότητα των εθνικών συστημάτων υγείας. Ανέδειξε επίσης το γεγονός ότι η επένδυση στην πρόληψη αποτελεί επένδυση στην κοινωνία και στην οικονομία. Η Ελλάδα, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει στον τομέα της πρόληψης, ειδικά την περίοδο του κορονοϊού, ακόμα υστερεί τόσο ως προς τη δημόσια επένδυση, όσο και ως προς την ανάπτυξη ολοκληρωμένων και διαχρονικών πολιτικών πρόληψης.
Πρόσφατη έκθεση της EUROSTAT επισημαίνει ότι η Ελλάδα διαθέτει σχεδόν το 60% των πόρων για την υγεία σε νοσοκομειακές δαπάνες, ενώ μόνο 1,1% διατίθεται στην πρόληψη, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, που ανέρχεται σε 3,1%. Το 2021, η κατά κεφαλήν δαπάνη για πρόληψη στη χώρα μας κυμάνθηκε στα €64, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 20ή θέση, από τις χαμηλότερες θέσεις στην ΕΕ στο συγκεκριμένο δείκτη.
Χρειάζεται να προχωρήσουμε ταχύτερα στην ενίσχυση της κουλτούρας πρόληψης και εμβολιασμού ξεκινώντας από τα σχολεία με την υλοποίηση εθνικών εκστρατειών ενημέρωσης, αλλά και τη δημιουργία μητρώου εμβολιασμών και για τους ενήλικες, όπως υφίσταται για τα παιδιά, καθώς και μητρώου επιτήρησης και διασύνδεση στοιχείων με τον ηλεκτρονικό φάκελο ασθενούς, πάντα με σεβασμό βεβαίως στη νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η εμβολιαστική κάλυψη θα πρέπει να ενταχθεί στους βασικούς Δείκτες Ποιότητας για την πρωτοβάθμια φροντίδα, με αξιοποίηση των δεδομένων για τους εμβολιασμούς παιδιών και ενηλίκων, ενώ προτεραιότητα οφείλεται να δοθεί σε προγράμματα ανοσοποίησης για όλες τις ηλικίες και για όλες τις ασθένειες.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της πρόληψης θα πρέπει να υπάρξει και ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση του προβλήματος της Μικροβιακής Αντοχής, η οποία χαρακτηρίζεται από τον ΠΟΥ ως μια από τις 10 μεγαλύτερες απειλές για την δημόσια Υγεία, αλλά και ολοκληρωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο με την ενσωμάτωση των νέων ευρωπαϊκών συστάσεων που αποτελούν σχετικές δράσεις προαγωγής της πρόληψης και της δημόσιας υγείας.
«Η πρόσφατη υγειονομική κρίση ανέδειξε τη σημασία της πρόληψης για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας».
Δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική αγορά, ο όμιλος αποφάσισε το 2020 να επενδύσει στη Θεσσαλονίκη δημιουργώντας το παγκόσμιο Κέντρο Ψηφιακής Καινονοτομίας. Ποιος ο ρόλος του Κέντρου και πώς θα κινηθείτε τα επόμενα χρόνια;
Η επένδυση της Pfizer στη Θεσσαλονίκη συνεχίζει να μεγαλώνει και να εδραιώνεται ως κόμβος καινοτομίας όχι μόνο για την πόλη, αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Ξεκινήσαμε το 2020 με την ίδρυση του Κέντρου Ψηφιακής Καινονοτομίας και με στόχο τους 150 εργαζόμενους και σήμερα, σχεδόν 4 χρόνια μετά, η Pfizer στη Θεσσαλονίκη αποτελεί ένα πακόσμιο κέντρο με 4 οργανισμούς −το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας, το Κέντρο Επιχειρησιακών Λειτουργιών και Υπηρεσιών, το Safety Surveillance and Risk management και το Pfizer Research & Development− και περισσότερους από 1.000 εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης.
Πιο συγκεκριμένα, το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας (CDI) απασχολεί περισσότερους από 500 επιστήμονες από τον κλάδο των STEM οι οποίοι εργάζονται σε 200 παγκόσμια Projects της εταιρείας και συνεργάζονται με τα παγκόσμια τμήματα της Pfizer − από την ανακάλυψη φαρμάκων και τις κλινικές δοκιμές, μέχρι και την παραγωγή και το εμπορικό τμήμα. Στόχος του CDI είναι να παρέχει καινοτόμες ψηφιακές και τεχνολογικές λύσεις που θα ενισχύουν τον τρόπο που η Pfizer προσεγγίζει τους Aσθενείς, την ιατρική κοινότητα και τους συνεργάτες της μέσω της αξιοποίησης ψηφιακών λύσεων και τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση, η επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα, το ΙοΤ και το cloud.
Η Pfizer ψηφίστηκε το 2024 στην 19η θέση των Most Admired Companies in Greece.
Μπορεί η Ελλάδα να αποτελέσει case study στον φαρμακευτικό κλάδο παγκοσμίως;
Η Ελλάδα έχει προσελκύσει παγκόσμιες επενδύσεις από καινοτόμες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της βιοφαρμακευτικής βιομηχανίας, και καταγράφει έναν από τους ισχυρότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, είναι μια χώρα που υποστηρίζει πολιτικές που προωθούν και ενισχύουν την καινοτομία.
Αυτό ήταν και το βασικό μήνυμα της πρόσφατης συνάντησης της IFPMA (Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Ενώσεων) υπό την προεδρία του CEO της Pfizer Δρ. Άλμπερτ Μπουρλά, η οποία επισκέφτηκε στην Αθήνα τον Έλληνα πρωθυπουργό και μέλη της κυβέρνησης και συζήτησαν κρίσιμα θέματα για τις προκλήσεις στον κλάδο της Δημόσιας Υγείας.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλά που πρέπει ακόμα να γίνουν. Η καινοτομία πρέπει να αποτελεί ξεκάθαρη στρατηγική και προτεραιότητα για τη χώρα και ταυτόχρονα πρέπει να έχουμε ένα βιώσιμο φαρμακευτικό κλάδο. Υποχρεωτικές επιστροφές σε καινοτόμα φάρμακα που φτάνουν το 80% ή οι 587 μέρες που απαιτούνται για την πρόσβαση των ασθενών στα νέα φάρμακα στην Ελλάδα Η δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος λειτουργίας του κλάδου της Υγείας στη χώρα μας με την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και Τεχνητής Νοημοσύνης, θα είνα σε λάθος κατεύθυνση και δεν βοηθούν να αναδείξουμε τη χώρα μας σε κόμβο καινοτομίας, προσελκύοντας περισσότερες επενδύσεις στην Έρευνα & Ανάπτυξη.
Θα υπάρξουν αντίστοιχες επενδύσεις σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα;
Σε αυτή τη φάση έχουμε επικεντρωθεί στην ανάπτυξη της επένδυσής μας στη Θεσσαλονίκη. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που η παρουσία της Pfizer στην Ελλάδα αναπτύσσεται διαρκώς και το αποτύπωμά μας στη χώρα γίνεται ολοένα και πιο ισχυρό.
Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο κλάδος που τη χρειάζεται περισσότερο είναι αυτός της Υγείας. Πόσο διευκολύνεται η δουλειά των φαρμακευτικών και κατ’ επέκταση η προστασία της ανθρώπινης ζωής;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει, ήδη, αλλάξει τον κλάδο. Μεταμορφώνει τις βιοεπιστήμες και έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την υγειονομική περίθαλψη σε όλο τον κόσμο. Στην Pfizer, χρησιμοποιούμε την Τεχνητή Νοημοσύνη εδώ και σχεδόν μία δεκαετία, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουμε διαπιστώσει πραγματικά τη δύναμη που έχει το συγκεκριμένο εργαλείο στο να μας βοηθήσει να επιτύχουμε τον απώτερο στόχο μας που δεν είναι άλλος από το να καινοτομούμε για να αλλάξουμε τις ζωές των ασθενών.
Αξιοποιούμε την Τεχνητή Νοημοσύνη σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής των φαρμάκων: από την προκλινική έρευνα για τον εντοπισμό των “σωστών μορίων”, τις κλινικές δοκιμές μας, τη μεγιστοποίηση των παραγωγικών μας δυνατοτήτων, μέχρι τη βελτίωση της διαδικασίας καταχώρισης των φαρμάκων και της παρακολούθησης της εφαρμογής τους στον πραγματικό κόσμο. Ίσως ο πιο σημαντικός τομέας όπου έχουμε επικεντρώσει τις έρευνές μας είναι η βελτίωση της υποστήριξης των ασθενών μέσω της εξατομικευμένης λήψης αποφάσεων. Πιστεύουμε ότι αν χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά και υπεύθυνα, η Τεχνητή Νοημοσύνη κατέχει το «κλειδί» για τη μετατροπή των δεδομένων σε νέες ανακαλύψεις και καινοτομίες.
Ποιες είναι οι πιο σημαντικές εξελίξεις στον κλάδο αυτή τη στιγμή και πώς βλέπετε να μετασχηματίζεται τα επόμενα 5-10 χρόνια;
Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας πολλά υποσχόμενες τεχνολογίες, οι οποίες είμαστε αισιόδοξοι ότι θα έχουν απίστευτο αντίκτυπο στους ασθενείς κατά την επόμενη δεκαετία. Για παράδειγμα, η τεχνολογία mRNA στα εμβόλια, η τεχνολογία συζευγμάτων αντισώματος-φαρμάκου (ΑDC) και τα φάρμακα ακριβείας στον καρκίνο, αλλά και η σημαντική ανάπτυξη των γονιδιακών θεραπειών πρόκειται στο μέλλον να αλλάξουν ριζικά τη θεραπεία σημαντικών ασθενειών. Ωστόσο, σε συνεργασία με την Πολιτεία χρειάζεται να οικοδομήσουμε ένα βιώσιμο οικοσύστημα καινοτομίας στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που θα βοηθήσει την κοινωνία μας να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές προκλήσεις στην υγεία και την οικονομία.
«Έχουμε επικεντρώσει τις έρευνές μας στη βελτίωση της υποστήριξης των ασθενών μέσω της εξατομικευμένης λήψης αποφάσεων».
Πώς προετοιμάζεται η Pfizer για την επόμενη μέρα;
Στη Pfizer συνεχίζουμε να καινοτομούμε σε όλους τους θεραπευτικούς τομείς στους οποίους δραστηριοποιούμαστε. Το 2023 είχαμε αριθμό ρεκόρ νέων φαρμάκων που έλαβαν έγκριση από τον FDA. Ταυτόχρονα, επικεντρώνουμε τις προσπάθειές μας στη θεραπεία των καρκίνων. Η πρόσφατη εξαγορά της Seagen αποτελεί σημείο καμπής στην ιστορία μας στον τομέα της ογκολογίας. Η κορυφαία τεχνολογία ένωσης αντισώματος-φαρμάκου (ADC) της Seagen, σε συνδυασμό με τις δυνατότητες και το μέγεθος της Pfizer, μας καθιστά βέβαιους ότι θα επιταχύνουμε τις ανακαλύψεις φαρμάκων για τον καρκίνο.
ΙΝFO
Iστορική πορεία
175 χρόνια από την ίδρυσή της το 1849, από τα ξαδέλφια Charles Pfizer και Charles Erhart, και με παρουσία για περισσότερα από 62 χρόνια στην Ελλάδα, η Pfizer παραμένει αφοσιωμένη στην ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων φαρμάκων και εμβολίων για την πρόληψη και τη θεραπεία διαφόρων νοσημάτων, για να συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας και της ευεξίας των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
