5 πολιτισμοί που καταστράφηκαν από την κλιματική αλλαγή
Η αλλαγή του κλίματος μπορεί να έχει πολλούς τίτλους αυτές τις μέρες, αλλά οι μεταβαλλόμενες παγκόσμιες θερμοκρασίες και τα καιρικά μοτίβα δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι ασχολούνται με αυτό εδώ και χιλιετίες.
Αλλά η πρόσφατη και από πρώτο χέρι κατανόησή μας ώθησε τους ερευνητές να ρίξουν μια δεύτερη ματιά σε ορισμένους εξαφανισμένους πολιτισμούς για να δουν τι οδήγησε στην πτώση τους.
Στην παρακάτω λίστα λοιπόν, θα δούμε πέντε πολιτισμούς που καταστράφηκαν —ή που επιταχύνθηκε δραστικά η παρακμή τους— από την κλιματική αλλαγή.
Πηγή: Mental Floss
5. Αυτοκρατορία των Χμερ, Καμπότζη
Σήμερα, τα ερείπια του συγκροτήματος ναών Angkor Wat στην Καμπότζη επισκέπτονται πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο. Ο ναός, που χτίστηκε στις αρχές του 12ου αιώνα μ.Χ., χρησίμευε ως θρησκευτική πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Χμερ.
Από καιρό υπήρχε η πεποίθηση ότι η αυτοκρατορία των Χμερ κατέρρευσε αφού η γειτονική Αυτοκρατορία της Αγιουτχάγια (σημερινή Ταϊλάνδη) λεηλάτησε την πρωτεύουσά της το 1431. Αλλά οι επιστήμονες στο Greater Angkor Project, με έδρα το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι ο πραγματικός ένοχος.
Όπως μεγάλο μέρος της αυτοκρατορίας των Χμερ, το Angkor ήταν μια «υδραυλική πόλη» που βασιζόταν σε ένα δίκτυο δεξαμενών και καναλιών για να παρέχει νερό στο 1 εκατομμύριο κατοίκους της. Γύρω στο 1300, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες άρχισαν να πέφτουν, ξεκινώντας τη «Μικρή Εποχή των Παγετώνων» που θα διαρκέσει μέχρι το 1800. Δεδομένα από δακτυλίους δέντρων δείχνουν ότι η αυτοκρατορία των Χμερ βίωσε ξηρασία που εναλλάσσονταν με τιμωρητικούς μουσώνες που γέμισαν την υδάτινη υποδομή της με λάσπη. Καθώς ο πληθυσμός της πόλης μειώθηκε, η επισκευή του συστήματος άρδευσης κατέστη αδύνατη.
Οι αποτυχίες των καλλιεργειών και η έλλειψη νερού οδήγησαν σε κοινωνική αναταραχή. Οι πολίτες ασπάστηκαν τον Βουδισμό, οι πρίγκιπες αγωνίστηκαν για την εξουσία και η Αυτοκρατορία Αγιουτχάγια είδε μια ευκαιρία για εισβολή. Η λεηλασία της πόλης το 1431 ήταν απλώς το καρφί στο φέρετρο.
4. Πολιτισμός του Μισισιπή, Κεντρική Αμερική
Η Καχόκια—κάποτε το μεγαλύτερο αστικό κέντρο του πολιτσμού του Μισισιπή—είναι Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO που προστατεύεται από την πολιτεία του Ιλινόις ως Ιστορική τοποθεσία της Πολιτείας Cahokia Mounds. Απέχει μόλις 15 λεπτά οδικώς από το σύγχρονο Σεντ Λούις.
Ο πολιτισμός των ιθαγενών του Μισισιπή άκμασε στις νοτιοανατολικές και μεσοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες από το 800 έως το 1500 περίπου. Οι άνθρωποι της ήταν γνωστοί για την κατασκευή περίτεχνων χωματουργικών αναχωμάτων, εμπορικών δικτύων και γεωργίας με βάση το καλαμπόκι, η οποία άκμασε κατά τη διάρκεια μιας ασυνήθιστα ζεστής και υγρής περιόδου. Η Καχόκια μεγάλωσε από αγροτικό χωριό σε σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο που φιλοξενούσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Αλλά όλα κατέρρευσαν στην αρχή της Μικρής Εποχής των Παγετώνων. Βασικά δείγματα που ελήφθησαν από γειτονικές λίμνες δείχνουν ότι η βροχή μετατοπίστηκε προς τα δυτικά, γεγονός που διέκοψε τη συγκομιδή του καλαμποκιού και προκάλεσε την έκρηξη του ποταμού Μισισιπή στις όχθες του. Η Καχόκια πλημμύρισε γύρω στο 1150 μ.Χ.
Την περίοδο που ακολούθησε την πλημμύρα, οι αρχαιολόγοι σημειώνουν αύξηση των αμυντικών περιοχών και των καμένων χωριών, υποδηλώνοντας εμφύλιες αναταραχές. Όταν έφτασαν οι Ευρωπαίοι στη δεκαετία του 1500, το μόνο που είχε απομείνει από τους οικισμούς του άλλοτε σπουδαίου πολιτισμού ήταν ερείπια.
3. Πολιτισμός των Μάγια, Κεντρική Αμερική
Καλύπτοντας το σύγχρονο νοτιοανατολικό Μεξικό, τη Γουατεμάλα και την Μπελίζ, ο Πολιτισμός των Μάγια είναι γνωστός για την αρχιτεκτονική, την ιερογλυφική γραφή και τους χάρτες αστρονομίας του. Αν και θραύσματα επέζησαν στη σύγχρονη περίοδο, οι Μάγια υπέστησαν πολιτική κατάρρευση γύρω στο 900 μ.Χ.
Ο Πολιτισμός των Μάγια αποτελούνταν από περίπου 60 πόλεις-κράτη, καθεμία από τις οποίες διοικούνταν θρησκευτικά και πολιτικά από έναν k’uhul ajaw. Ανάλογα με την περιοχή, οι πολίτες καθάρισαν τα δάση και χρησιμοποιούσαν τεχνικές υγροτόπων ή ξηρών καλλιεργειών, ενώ ανέπτυξαν και συστήματα άρδευσης. Οι Μάγια είχαν βρει ένα σύστημα που λειτουργούσε, επιτρέποντάς τους να ευδοκιμήσουν σε όλη την Κεντρική Αμερική, μέχρι να χτυπήσει μια μεγάλη ξηρασία.
Στοιχεία για αυτήν την αλλαγή του κλίματος προέρχονται από τους σταλαγμίτες στο σπήλαιο Yok Balum στο Μπελίζ. Αυτοί οι σχηματισμοί των σπηλαίων χρειάζονται νερό για να αναπτυχθούν και όσο περισσότερο υπάρχει, τόσο μεγαλώνουν. Αυτό σημαίνει ότι παρέχουν εξαιρετικά ακριβή δεδομένα βροχοπτώσεων για τα τελευταία 2000 χρόνια. Με βάση τα δεδομένα από τους σταλαγμίτες, οι Μάγια είχαν ευημερήσει κατά τη διάρκεια μιας ασυνήθιστα υγρής περιόδου και η παρακμή του πολιτισμού αντιστοιχεί σε μια από τις χειρότερες ξηρασίες στην ιστορία της περιοχής.
Οι πόλεις-κράτη των Μάγια δεν τα πήγαιναν καλά στις καλύτερες εποχές, οπότε η ξηρασία ήταν μονόδρομος για τον πόλεμο. Οι άμαχοι τράπηκαν σε φυγή και τα πρότυπα του εμπορίου άλλαξαν από το χερσαίο σε θαλάσσιο για να αποφευχθεί η βία. Μέσα σε λίγες γενιές, οι κάποτε μεγάλες πόλεις ξεχάστηκαν.
2. Πολιτισμός της κοιλάδας του Ινδού, Πακιστάν και Ινδία
Ο πολιτισμός της κοιλάδας του Ινδού, 2600 π.Χ..-1500 π.Χ., δημιουργήθηκε κατά μήκος του Ινδού ποταμού στην ινδική υποήπειρο. Τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι πιθανώς επηρέασε σε σημαντικό βαθμό τον ινδουϊστικό πολιτισμό. Ο αξιοσημείωτος πολεοδομικός σχεδιασμός επέτρεψε στις πόλεις να επωφεληθούν από τις ετήσιες πλημμύρες του ποταμού μέσω ενός συστήματος διαχείρισης νερού, ενώ παράλληλα δημιουργούσαν αποχετεύσεις για να κρατήσουν το νερό μακριά από τα αστικά κέντρα.
Πριν από περίπου 4200 χρόνια, ένα από τα πιο σημαντικά κλιματικά γεγονότα της σύγχρονης εποχής – η αμμοθύελλα των 4,2 κιλών – έπληξε τον Πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού. Η διακοπή στα ωκεάνια ρεύματα αποδυνάμωσε τις βροχοπτώσεις των μουσώνων και έτσι δεν ταξίδευαν πλέον αρκετά μακριά στην ενδοχώρα για να πλημμυρίσουν τον ποταμό Ινδό και έτσι ο πολιτισμός της κοιλάδας του Ινδού δεν είχε άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψει τις πόλεις του και να πλησιάσει πιο κοντά στην ακτή. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι αυτό διέκοψε το εμπόριο μεταξύ της Αρχαίας Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής.
Στοιχεία για το κλιματικό γεγονός προέρχονται από έναν σταλαγμίτη που βρέθηκε στα Σπήλαια της Μεγκαλάγια της Ινδίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ TOP 10:
1. Ακκαδική αυτοκρατορία, Ιράκ
Οι Ακκάδιοι —που από πολλούς θεωρούνται η πρώτη αυτοκρατορία στον κόσμο— κυβέρνησαν από το 2300 έως το 2150 π.Χ. Με επίκεντρο τη χαμένη πόλη του Ακκάντ, ο πολιτισμός απλώθηκε σε όλη τη Μεσοποταμία, τώρα μέρος του σύγχρονου Ιράκ.
Τα 4,2 κιλά άμμου που κατέστρεψαν τον πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού έπληξαν σκληρά την Ακκαδική Αυτοκρατορία. Το Ιράκ βιώνει έναν βορειοδυτικό άνεμο γνωστό ως shamal, ο οποίος μαζεύει άμμο από την Ιορδανία και τη Συρία, συχνά δημιουργώντας αμμοθύελλα. Οι άνεμοι μπορούν να φτάσουν τα 40 μίλια την ώρα και να ρίχνουν σωρούς άμμου στους δρόμους. Για την Ακκαδική Αυτοκρατορία, ο ολοένα και πιο κρύος και ξηρός καιρός δημιουργούσε μακρύτερες και συχνότερες αμμοθύελλες. Ένας πυρήνας θαλάσσιου ιζήματος από τον κόλπο του Omar δείχνει ότι φυσούσε πολύ λάσπη στην περιοχή, κάτι που δεν ήταν καλό για την καλλιέργεια τροφίμων. Οι αρχαιολογικές μελέτες δείχνουν ότι οι πόλεις στη βόρεια πεδιάδα εγκαταλείφθηκαν. ενώ πήλινες πινακίδες αναφέρουν μια μαζική μετανάστευση προς τα νότια.
Αλλά οι Ακκάδιοι είχαν τη δική τους εξήγηση για τον θάνατό τους — τη θεϊκή ανταπόδοση. Πίστευαν ότι οι θεοί εξοργίστηκαν από τον αρχηγό τους και έστειλαν τους Γούτιους να τους καταστρέψουν ως τιμωρία. Όπως και η Αυτοκρατορία των Χμερ, ωστόσο, οι εισβολείς δεν ήταν η πραγματική αιτία της καταστροφής. Η μοίρα της αυτοκρατορίας είχε ήδη αποφασιστεί από την κλιματική αλλαγή.
