Δέκα διαρροές πληροφοριών και κρατικών μυστικών που συγκλόνισαν τον κόσμο

Ο Klaus Fuchs, ένας Γερμανός φυσικός που εργαζόταν στο Los Alamos με μια βρετανική ομάδα πάνω στο πυρινικό πρόγραμμα των ΗΠΑ, Manhattan Project, διέρρευσε πολύτιμες πληροφορίες στην ΕΣΣΔ που τους βοήθησαν να επιταχύνουν το δικό τους πρόγραμμα στο βαθμό που μπορούσαν να σχεδιάσουν, να κατασκευάσουν, και τελικά να δοκιμάσουν μια ατομική κεφαλή για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1949.

Μαζί με έγγραφα που παραδόθηκαν από τουλάχιστον οκτώ άλλους γνωστούς κατασκόπους και επιστήμονες που εργάζονται στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, διέρρευσαν αρκετές πληροφορίες για να επιτρέψουν στους ήδη έξυπνους Σοβιετικούς επιστήμονες να ξεπεράσουν τους δυτικούς αντιπάλους τους και τελικά να κατασκευάσουν τη θερμοπυρηνική Tsar Bomba, τη μεγαλύτερη πυρηνική συσκευή που έχει εκραγεί ποτέ σε αυτόν τον πλανήτη.

“Pentagon Papers” είχε ονομαστεί η άκρως απόρρητη έρευνα του Υπουργείου Αμύνης των ΗΠΑ η οποία πραγματοποιήθηκε κατ’ εντολή του Υπουργού Άμυνας Robert McNamara, για τη στρατιωτική εμπλοκή στο Βιετνάμ, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945 έως το 1967, όταν και τέθηκε το αίτημα.

Ενόσω ο πόλεμος διαρκούσε πολλά χρόνια, με περισσότερους από 500.000 Αμερικανούς στρατιώτες να βρίσκονται στο Βιετνάμ, μέχρι το 1968, ο πρώην πεζοναύτης και τότε στρατιωτικός αναλυτής Ντάνιελ Έλσμπεργκ -ο οποίος δούλεψε στην έρευνα-, εξέφρασε την αντίθεση του στον πόλεμο.

Ο επίσημος τίτλος της έρευνας ήταν “Αναφορά του Γραφείου του Υπουργείου Αμύνης, για τις δυνάμεις υπεράσπισης του Βιετνάμ”. Κατά τη διάρκειά της, οι αναλυτές άντλησαν απόρρητο υλικό από τα αρχεία του Υπουργείου Αμύνης, του Yπουργείου Εξωτερικών και του CIA. Ολοκληρώθηκε το 1969 και αφορούσε 47 τόμους, που περιείχαν 3.000 σελίδες αφήγησης και 4.000 σελίδες αποδεικτικών στοιχείων.

Τον Ιούνιο του 1972, ξέσπασε ένα μεγάλο πολιτικό σκάνδαλο στις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά από μια διάρρηξη στην έδρα της Εθνικής Επιτροπής Δημοκρατικών (DNC) στο συγκρότημα γραφείων Watergate στην Ουάσιγκτον και την απόπειρα συγκάλυψης και συμμετοχής σε αυτές τις ενέργειες από τον τότε πρόεδρο, Ρίτσαρντ Νίξον και της κυβέρνησής του. Όταν η συνωμοσία αποκαλύφθηκε και ερευνήθηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, ο Νίξον αντιστάθηκε στους ελέγχους, το οποίο οδήγησε σε μια συνταγματική κρίση.

Το σκάνδαλο οδήγησε στην ανακάλυψη καταχρήσεων εξουσίας από τα μέλη της κυβέρνησης του Νίξον, την έναρξη διαδικασίας καθαίρεσης εναντίον του προέδρου που τελικά οδήγησε στην παραίτηση του Νίξον.

Το σκάνδαλο είχε τεράστια επίδραση στην αμερικανική πολιτική ζωή και έγινε γνωστό σε όλο τον κόσμο. Μέχρι και σήμερα στα αγγλικά και σε άλλες γλώσσες η κατάληξη -gate χαρακτηρίζει πολιτικά ή άλλα σκάνδαλα.

Η «Υπόθεση Plame» είναι ασυνήθιστη επειδή η συγκεκριμένη διαρροή ήταν μια σκόπιμη πράξη διαρροής πληροφοριών που ξεκίνησε από τον Λευκό Οίκο.

Τον Ιούλιο του 2003, η ταυτότητα της Βάλερι Πλέιμ ως μυστική πράκτορας της CIA, ειδικευμένη σε όπλα μαζικής καταστροφής, αποκαλύφθηκε ως αντίποινα για την κριτική του συζύγου της στην πολιτική του Τζορτζ Μπους. Η επιμονή του προέδρου ότι το ιρακινό καθεστώς είχε στην κατοχή του όπλα μαζικής καταστροφής ήταν ένας βασικός λόγος για την εισβολή στο Ιράκ, και ο Λευκός Οίκος δεν αντιδρούσε θετικά σε κανέναν που δεν υποστήριζε αυτόν τον ισχυρισμό.

Ο σύζυγος της Βάλερι Τζόζεφ Ουίλσον, πρώην πρεσβευτής, επέκρινε την κυβέρνηση Μπους και μάλιστα υποστήριξε ότι ο πόλεμος είχε διεξαχθεί με ψεύτικα προσχήματα. Μέρες αργότερα, η Washington Post δημοσίευσε ένα άρθρο που αποκάλυπτε την ταυτότητα της Βάλερι Πλέιμ, θέτοντας σκόπιμα σε κίνδυνο την οικογένεια και τους φίλους της, καθώς και ουσιαστικά τερματίζοντας την καριέρα της. Ουίλσον και Πλέιμ κατηγόρησαν τον Λευκό Οίκο για έμμεσο πόλεμο.

Τον Οκτώβριο του 2010, το Wikileaks δημοσίευσε σχεδόν 400.000 αναφορές του Στρατού των ΗΠΑ, στη μεγαλύτερη διαρροή στρατιωτικών πληροφοριών που έγινε ποτέ.

Παρουσιάστηκαν χιλιάδες ανεξερεύνητες αναφορές βασανιστηρίων και δολοφονιών αμάχων από στρατεύματα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου κατά την εισβολή στο Ιράκ μεταξύ 2004 και 2009. Παρά την επιμονή τόσο της βρετανικής όσο και της αμερικανικής κυβέρνησης ότι δεν καταγράφηκαν στατιστικά στοιχεία για τους θανάτους αμάχων, η έκθεση έδειξε επίσης ότι τουλάχιστον 66.081 αθώοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εκστρατείας.

Το Πεντάγωνο αντέδρασε καταδικάζοντας τη διαρροή, και ισχυρίστηκε ότι οι πληροφορίες έθεταν σε κίνδυνο τα υπηρετούντα στρατεύματα και έδιναν στον εχθρό πολύτιμη εικόνα για τις τυπικές επιχειρησιακές διαδικασίες του στρατού. Το Wikileaks απάντησε δηλώνοντας ότι διέγραψε όλα τα ονόματα από τα έγγραφα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αντίποινα και ότι το κοινό είχε δικαίωμα να γνωρίζει την πλήρη έκταση της εμπλοκής και των δύο εθνών στον πόλεμο.

Στις 20 Μαΐου 2013, ο Έντουαρντ Σνόουντεν έφτασε στο Χονγκ Κονγκ για να ξεκινήσει μια πιο ταραχώδη και παρανοϊκή ζωή. Ο πρώην τεχνικός βοηθός της CIA αποκάλυψε ότι ήταν η πηγή διαρροής στην εφημερίδα The Guardian στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τις τεχνικές παρακολούθησης που χρησιμοποιεί η NSA για να κατασκοπεύει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ κατηγόρησε τον Σνόουντεν για κατασκοπεία τον Ιούλιο, ενώ ανακάλεσαν το διαβατήριό του προτού πετάξει στη Ρωσία, όπου ζει έκτοτε, και τελικά του χορηγήθηκε μόνιμη διαμονή το 2020. Οι πληροφορίες που διέρρευσε ο Σνόουντεν προκάλεσαν διεθνή διαμάχη με αποκαλύψεις που περιλάμβαναν κατασκοπεία πολιτικών από τις συμμαχικές χώρες της Αμερικής, και τεχνικές μαζικής παρακολούθησης που χρησιμοποιούνται εναντίον όλων των πολιτών των ΗΠΑ μέσω μεταδεδομένων που αποκτήθηκαν από πολυάριθμες εταιρείες διαδικτύου και τηλεφωνίας.

Το 2017, μια μυστηριώδης ομάδα ονόματι Shadow Brokers άρχισε να δημοπρατεί εργαλεία hacking, απόρρητα έγγραφα, κακόβουλο λογισμικό και διάφορα άλλα «όπλα του κυβερνοχώρου» για τον μεγαλύτερο πλειοδότη. Η ηλεκτρονική δημοπρασία είχε στόχο την Equation Group, μια ελίτ ομάδα hacking που διαχειριζόταν η NSA. Σε απάντηση στο χακάρισμα και τη δημοπρασία, το Wikileaks ανακοίνωσε ότι είχε επίσης αποκτήσει πρόσβαση σε οτιδήποτε πωλούνταν και αποφάσισε να δημοσιεύσει όλες τις πληροφορίες και τα εργαλεία που είχαν στη διάθεσή τους.

Η ευρεία διαθεσιμότητα αυτών των πληροφοριών και “όπλων” του κυβερνοχώρο οδήγησαν στην εκτεταμένη χρήση τους από χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα σε μεγάλες επιθέσεις ransomware όπως το WannaCry και το NotPetya.

Το 2016 ένας πληροφοριοδότης, αγνώστων στοιχείων, διέρρευσε εκατομμύρια έγγραφα που αποκάλυψαν ένα παγκόσμιο δίκτυο εκατοντάδων πολιτικών και δημοσίων αξιωματούχων που είχαν συναλλαγές με την πρώην υπεράκτια δικηγορική εταιρεία του Παναμά και εταιρεία παροχής υπηρεσιών Mossack Fonseca.

Δημόσια πρόσωπα σε περισσότερες από 50 χώρες κατηγορήθηκαν για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος. Οι αποκαλύψεις οδήγησαν στην παραίτηση του Προέδρου της Ισλανδίας, ενώ άλλα πρόσωπα υψηλού προφίλ που εμπλέκονται στη διαρροή ήταν ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, ο Βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, ο Πρόεδρος της Αργεντινής, ο Πρωθυπουργός Υπουργός της Αυστραλίας και περισσότεροι από επτά άλλοι εν ενεργεία ή πρώην αρχηγοί κρατών. Εκτέθηκαν επίσης αρκετοί στενοί συνεργάτες του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, οι οποίοι αποδείχθηκε ότι διοικούσαν ένα κύκλωμα ξεπλύματος βρώμικου χρήματος πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η ομοιότητα των Pandora Papers με τα Panama Papers είναι πολύ πιο βαθιά από το κοινό τους όνομα. Και οι δύο διαρροές ερευνήθηκαν και κυκλοφόρησαν από τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων, και στις δυο περιπτώσεις το σύνολο των εγγράφων αφορούν εταιρείες που χρησιμοποιούνται από πλούσιους και ισχυρούς για να αποκτήσουν ακίνητα και να κρύψουν κινήσεις τεράστιων ποσών χρημάτων χρησιμοποιώντας υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους.

Τα Pandora Papers είναι μια συλλογή σχεδόν 12 εκατομμυρίων αρχείων που δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο του 2021. Πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες και δημόσια πρόσωπα ενεπλάκησαν, συμπεριλαμβανομένου του βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας, της άρχουσας οικογένειας του Κατάρ, του Τσέχου πρωθυπουργού, του πρώην πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, Τόνι Μπλερ, του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν (ξανά) καθώς και πολλών άλλων.