Οι πρωταγωνιστές του 2018 και ο ρόλος τους στο 2019

Ο πρόεδρος της Γαλλίας είδε το 2018 τη δημοτικότητά του να καταποντίζεται. Την ώρα που ο ίδιος κήρυττε την ανάγκη για μία αναγέννηση της ευρωπαϊκής πολιτικής που θα στοχεύει στην αντιμετώπιση και καταπολέμηση του εθνικισμού και των εκπροσώπων της ακροδεξιάς, στη Γαλλία έκανε την εμφάνισή του ένα δυναμικό κίνημα διαμαρτυρίας κατά της δημοσιονομικής πολιτικής της γαλλικής κυβέρνησης. Με τις διαδηλώσεις τους που χαρακτηρίστηκαν από εκτεταμένα βίαια επεισόδια, τα «κίτρινα γιλέκα» εξανάγκασαν στο τέλος της χρονιάς τον Μακρόν σε ένα σπάνιο τηλεοπτικό διάγγελμα όπου ανέλαβε την ευθύνη για την κοινωνική δυσαρέσκεια και υπαναχώρησε μερικώς στο φορολογικό μέτωπο, ανακοινώνοντας ένα πακέτο παραχωρήσεων που αποτιμάται σε 10 δισ. ευρώ και μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την αύξηση του κατώτατου μισθού. Τα «κίτρινα γιλέκα», ωστόσο, δεν εντυπωσιάστηκαν ακριβώς από τις ανακοινώσεις του Γάλλου προέδρου, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις να αναμένεται να συνεχιστούν και τη νέα χρονιά, όπου ο Μακρόν θα κληθεί να κερδίσει το μεγάλο «στοίχημα» και να πείσει τους Γάλλους για την προτεινόμενη από την κυβέρνηση εργασιακή και ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Παράλληλα, και ενόψει των κρίσιμων Ευρωεκλογών του Μαΐου, αλλά και της Συνόδου των G7 στη Μπιαρίτζ της Γαλλίας τον Αύγουστο, όπου θα χρειαστεί να παραστεί και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Γάλλος πρόεδρος θα κληθεί να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο και στη διεθνή πολιτική σκηνή. 

“To Brexit or not to Brexit?”… Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα που θα χρειαστεί να απαντήσει το 2019 η Βρετανίδα πρωθυπουργός. Η διαδικασία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκκινήσει και αναμένεται να ολοκληρωθεί ως τις 29 Μαρτίου. Στο διάστημα αυτό η Μέι θα πρέπει να επιλέξει ένα από τα δύο διαθέσιμα μονοπάτια: είτε να πείσει τους Βρετανούς βουλευτές για την ανάγκη επικύρωσης της συμφωνίας Λονδίνου-Βρυξελλών για τη μετά-Brexit εποχή και να εξασφαλίσει μία μελλοντική οικονομική και διπλωματική σχέση με την ΕΕ, ή να διαχειριστεί την άτακτη έξοδο της Βρετανίας από την Ένωση. Η Τερέζα Μέι μπορεί να επιβίωσε τον Δεκέμβριο της πρότασης μομφής των βουλευτών του κόμματός της, ωστόσο, δεν αποκλείεται να βρεθεί εκ νέου αντιμέτωπη με πρόταση μομφής από την αντιπολίτευση, κίνηση που θα οξύνει κι άλλο την ένταση στη Βρετανία, καθώς και την ανησυχία των ήδη ταραγμένων διεθνών αγορών. Η βρετανική κυβέρνηση έχει ζητήσει από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες να αναλάβουν μέτρα για ένα ενδεχόμενο άτακτης αποχώρησης από την ΕΕ. Οι εξελίξεις κατά τους πρώτους μήνες του νέου έτους αναμένονται ραγδαίες και θα καθορίσουν την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες. Η ίδια η Μέι, πάντως, έχει ήδη επωμιστεί το πολιτικό κόστος του Brexit, καθώς ανακοίνωσε πως δεν θα θέσει ξανά υποψηφιότητα για την πρωθυπουργία της χώρας. 

Το 2019 αποτελεί άλλη μία χρονιά δοκιμασιών για τον πρόεδρο της Τουρκίας, που, ωστόσο, ξεκινά από μία μάλλον πιο «προνομιακή» θέση συγκριτικά με το ’18. Στο εσωτερικό της χώρας ο Ερντογάν θα χρειαστεί να λάβει μέτρα για να αντιστρέψει την πτωτική πορεία της τουρκικής οικονομίας που σημαδεύτηκε από τη συνεχιζόμενη πτώση στην αξία της τουρκικής λίρας και η οποία εντείνει την κοινωνική δυσαρέσκεια. Σε όλη τη διάρκεια του 2018 η κυβέρνηση δεν διέκοψε το μπαράζ διώξεων και συλλήψεων αντιφρονούντων που ξεκίνησε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, με αποτέλεσμα χιλιάδες πολίτες να παραμένουν στις ήδη υπερχειλισμένες τουρκικές φυλακές. Ο Ερντογάν αναμένεται και το νέο έτος να επιχειρήσει να στρέψει το βλέμμα των πολιτών προς το εξωτερικό, εντείνοντας την πίεση στην Αθήνα μέσω των τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών και των προκλητικών δηλώσεων περί διεκδικήσεων στο Αιγαίο και την Κύπρο, όπου έχει προαναγγείλει την έναρξη τουρκικών γεωτρήσεων. Η αναταραχή στη σχέση Άγκυρας-Ουάσινγκτον που χαρακτήρισε την περασμένη χρονιά, φαίνεται να οδεύει προς μερική εξομάλυνση, καθώς οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη σταδιακή αποχώρησή τους από τη Β. Συρία, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο στον τουρκικό στρατό να προχωρήσει στο σχέδιο απομάκρυνσης των κουρδικών δυνάμεων από την περιοχή. Άγνωστο παραμένει πώς θα αντιδράσει το ΝΑΤΟ στην απόφαση της Τουρκίας να εξοπλιστεί τόσο με πυραύλους Patriot απο τις ΗΠΑ, όσο και με το σύστημα S-400 από τη Ρωσία. 

Η περασμένη χρονιά δεν ήταν ακριβώς αυτή που περίμενε ο πρίγκιπας-διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος «διατυμπάνιζε» το 2017 πως θα μετατρέψει το αραβικό βασίλειο σε νέο παγκόσμιο οικονομικό κέντρο και τουριστικό θέρετρο. Οι αποκαλύψεις για την απεχθή δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σ. Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη και τη φερόμενη εμπλοκή του ίδιου του Μπιν Σαλμάν -σύμφωνα με τη CIA ήταν εκείνος που διέταξε τον φόνο του επικριτικού δημοσιογράφου- πλήγωσαν ανεπανόρθωτα το προφίλ του. Πολλοί ξένοι ηγέτες και διευθυντές μεγάλων επιχειρήσεων αποφάσισαν να μποϊκοτάρουν το επενδυτικό φόρουμ Future Investment Initiative που διοργανώθηκε στο Ριάντ τον Οκτώβριο, θέτοντας εν αμφιβόλω τα μεγαλεπίβολα σχέδια του «MBS», ο οποίος θα κληθεί το 2019 να αποδείξει εάν είναι ικανός να αντιστρέψει τη ζημιά που προκάλεσε ο θάνατος του Κασόγκι στην αξιοπιστία της χώρας. Σημαντικό παράγοντα θα αποτελέσει και η ανάμειξη της Σαουδικής Αραβίας στον πόλεμο της Υεμένης, που χαρακτηρίζεται ως η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση της χρονιάς που έφυγε, αλλά και η στάση του βασιλείου στα σχέδια του ΟΠΕΚ για μείωση της παραγωγής πετρελαίου. 

Με πιο αργούς, αλλά σχετικά σταθερούς ρυθμούς κινήθηκε το 2018 η κινεζική οικονομία. Ο προέδρος Σι Τζινπίνγκ συνέχισε κατά τη διάρκεια της χρονιάς να επιβλέπει την εξέλιξη της πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» -που έχει στόχο να καταστήσει την Κίνα την απόλυτη παγκόσμια εμπορική υπερδύναμη του 21ου αιώνα- απαντώντας παράλληλα στους δασμούς που επέβαλε η Ουάσινγκτον σε κινεζικά προϊόντα και μέταλλα. Ήδη από τον Νοέμβριο, ο Κινέζος πρόεδρος έδειξε την πορεία που σκοπεύει να ακολουθήσει το Πεκίνο, δηλώνοντας ότι η Κίνα θα «εντείνει τις προσπάθειές της» να ανοίξει περαιτέρω τις αγορές της και να αυξήσει τις εισαγωγές της. «Η πόρτα της Κίνας δεν θα ξανακλείσει ποτέ, θα ανοίξει περισσότερο», τόνισε ο πρόεδρος Σι. Με εξαίρεση τις σοβαρές καταγγελίες για τον εξαναγκαστικό εγκλεισμό εκατοντάδων χιλιάδων μουσουλμάνων Ουιγούρων σε στρατόπεδα «επανεκπαίδευσης», η κινεζική κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζει σημαντικές αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας. Έτσι και το 2019 ο Κινέζος πρόεδρος αναμένεται να αφοσιωθεί στην οικονομία, επικεντρώνοντας την προσοχή του στον σινο-αμερικανικό εμπορικό  και τεχνολογικό «πόλεμο».

To 2018 υπήρξε μία εξαιρετικά δύσκολη χρονιά για τον συνιδρυτή και CEO του Facebook, που κλήθηκε να απολογηθεί ενώπιον του Αμερικανικού Κονγκρέσου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και των μετόχων της εταιρείας για τις απανωτές αποκαλύψεις μαζικών παραβιάσεων των προσωπικών δεδομένων χιλιάδων χρηστών του δημοφιλέστερου social network στον κόσμο. Το 2019 θα αποτελέσει αναμφισβήτητα μία ιδιαίτερα απαιτητική χρονιά για τον Ζούκερμπεργκ και την ομάδα του, που θα χρειαστεί να επανορθώσουν τη ζημιά που έχει προκληθεί στην αξιοπιστία και τα ταμεία της εταιρείας και να κερδίσουν ενδεχομένως την εμπιστοσύνη των χρηστών που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

Το 2018 είδε τον Πούτιν να εκλέγεται για τέταρτη φορά στο αξίωμα του προέδρου της Ρωσικής Δημοκρατίας, ωστόσο ο όποιος ενθουσιασμός από το μάλλον αναμενόμενο αποτέλεσμα, δεν κράτησε πολύ. Η δηλητηρίαση του Ρώσου πρώην πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του στο Σάλσμπερι της Βρετανίας και οι καταγγελίες για εμπλοκή ρωσικών μυστικών πρακτόρων επηρέασαν τις διπλωματικές σχέσεις της Μόσχας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ και είχαν ως συνέπεια την επιβολή νέων κυρώσεων στην ήδη «πληγωμένη» ρωσική οικονομία. Η κοινωνική δυσαρέσκεια φαίνεται να αυξάνεται, όπως έδειξαν και οι αντιδράσεις στα μέτρα αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης των Ρώσων. Ωστόσο, ο «τσάρος» δεν δείχνει σημάδια κόπωσης. Το 2019 αναμένεται να μοιράσει την προσοχή του στο εσωτερικό της χώρας, καθώς και στη διατήρηση και ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Ρωσίας στη διεθνή «σκακιέρα». Τα ρωσικά στρατεύματα θα παραμείνουν στην Κριμαία, όπου η κατάσταση μεταξύ των ρωσικών και των ουκρανικών δυνάμεων παραμένενει τεταμένη, ενώ ο ρωσικός στρατός θα συνεχίσει να υποστηρίζει το καθεστώς Άσαντ στη Συρία. Σε ό,τι αφορά τον Ντόναλντ Τραμπ, οι δύο ηγέτες βρίσκονται σε επικοινωνία, ωστόσο πολλά θα εξαρτηθούν από την έρευνα που διεξάγεται στις ΗΠΑ σχετικά με τη ρωσική εμπλοκή στις πρόσφατες αμερικανικές εθνικές εκλογές. 

Ποιο θα είναι το κύκνειο άσμα του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; Μετά από πέντε χρόνια, ο πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου θα αποχωρήσει τον Οκτώβριο από το «τιμόνι» της Κομισιόν. Το 2019 αποτελεί αναμφισβήτητα έτος προκλήσεων για την Ευρώπη: ευρωπαϊκές εκλογές τον Μάιο στη σκιά της ανόδου του εθνικισμού και της ακροδεξιάς, το επερχόμενο Brexit, η οικονομική πολιτική της Ιταλίας και το μεταναστευτικό αποτελούν μερικά από τα «αγκάθια» που θα πρέπει να διαχειριστεί με σύνεση ο πρόεδρος της Κομισιόν. Με δεδομένο ότι ο Γιούνκερ ανησυχεί ιδιαίτερα για την «κληρονομιά» που θα αφήσει πίσω του, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι το 2019 θα υπάρξει ιδιαίτερα δραστήριος.