Ομάδα Βάγκνερ: Όσα ξέρουμε για τον “ιδιωτικό στρατό” του Πούτιν
Εάν κάποιος έχει παρακολουθήσει προσεκτικά τα γεγονότα μετά την έναρξη της “ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης” στην Ουκρανία, θα παρατηρήσει ότι τα φώτα στο πεδίο των μαχών δεν πέφτουν στον ρωσικό στρατό, αλλά κυρίως στους μαχητές της Ομάδας Βάγκνερ.
Η παραστρατιωτική αυτή ομάδα, ή αλλιώς ο ιδιωτικός στρατός του Πούτιν όπως τον αποκαλούν δυτικά ΜΜΕ, έχει γνωστή και πολυποίκιλη δράση πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στο ουκρανικό έδαφος. Τις τελευταίες ημέρες δε, ακούγεται έντονα η εμπλοκή του και στα γεγονότα του διαδραματίζονται στο Σουδάν.
Τι γνωρίζουμε λοιπόν για αυτόν τον μισθοφορικό στρατό;
Ο "σεφ" του Πούτιν: Γεβγένι Πριγκόζιν
Για πολλά χρόνια η κεφαλή της Ομάδας Βάγκνερ παρέμενε ένα μυστήριο, μέχρι που πριν λίγους μήνες o Γεβγένι Πριγκόζιν, ο Ρώσος ολιγάρχης και ένας από τους κοντινότερους ανθρώπους του Βλαντιμίρ Πούτιν, παραδέχτηκε επισήμως ότι αυτός ήταν ο δημιουργός της ομάδας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, χρηματοδότησε την ίδρυση της ομάδας το 2014, ώστε να βοηθήσει τη Ρωσία να καταλάβει πιο εύκολα και γρήγορα την περιοχή της Κριμαίας.
Ο Πριγκόζιν είναι ιδιοκτήτης πολλών εταιρειών, ανάμεσά τους και ενός κέιτερινγκ που προμηθεύει φαγητό το Κρεμλίνο, εξού και το παρατσούκλι “σεφ του Πούτιν”.
Και μπορεί τώρα να εμφανίζεται επισήμως σε βίντεο ως ο εκπρόσωπος της Ομάδας Βάγκνερ, όμως μέχρι το 2022 αρνούνταν εντόνως κάθε σχέση μαζί της.
Είχε φτάσει, μάλιστα, στο σημείο να καταθέσεις μηνύσεις εναντίον τριών ρωσικών ΜΜΕ, που τον παρουσίαζαν ως ιδιοκτήτη της.
Στη θέση του εκτελεστικού διευθυντή βρίσκεται ο Ντμίτρι Ούτκιν, πρώην αντισυνταγματάρχης του ρωσικού στρατού. Πρόκειται για τον άνθρωπο που έδωσε στην οργάνωση το όνομά της, αντλώντας έμπνευση από τον διάσημο Γερμανό συνθέτη, του οποίου η μουσική ήταν και η αγαπημένη του Χίτλερ κι ολόκληρου του Γ’ Ράιχ.
Ο πλούτος της Ομάδας Βάγκνερ
Ένας από τους τρόπους με του οποίους η Ομάδα Βάγκνερ προσελκύει κόσμο είναι αναμφισβήτητα το χρήμα.
O μέσος μισθός ενός στρατιώτη της Βάγκνερ ξεπερνάει τα 120.000 ρούβλια μηνιαίως, δηλαδή περίπου 1.600 δολάρια ΗΠΑ. Το ποσό αυτό είναι περίπου 7,5 φορές πάνω από τον κατώτατο μισθό στη Ρωσία, ο οποίος υπολογίζεται στα 16.200 ρούβλια, περίπου 240 δολάρια ΗΠΑ.
Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους οι στρατιώτες κερδίζουν περίπου 1.000 δολάρια ΗΠΑ το μήνα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα από το 2019 υπάρχει ένας «κώδικα τιμής», τον οποίο οφείλει να διαβάσει και να αποδεχτεί κάθε μαχητής που θέλει να ενταχθεί στη Βάγκνερ.
Το βιβλιαράκι αυτό περιέχει τις δέκα εντολές της ομάδας, οι οποίες θέτουν τον ηθικό κώδικα που θα πρέπει να ασπάζεται κάθε μέλος της ομάδας. Στον οδηγό αυτό τονίζεται, επίσης, ότι οι μαχητές πολεμούν για να προστατεύσουν τα συμφέροντα της Ρωσίας και με τις πράξεις τους τιμούν τον Ρώσο στρατιώτη.
Διεθνής παρουσία σε 20 χώρες
Οι δράσεις της ομάδας έχουν επεκταθεί σε πολλές περιοχές του πλανήτη, όπου υπάρχουν ένοπλες συρράξεις.
Τα κεντρικά γραφεία της Ομάδας Βάγκνερ βρίσκονται στην Αγία Πετρούπολη, ενώ τα πρώτα διεθνή γραφεία της άνοιξαν στην Αργεντινή και το Χονγκ Κονγκ.
Σήμερα, λέγεται ότι έχει παρουσία σε περισσότερα από 20 κράτη του κόσμου, τα περισσότερα στην Αφρική.
Η δράση της εκτός Ρωσίας
H δράση της Ομάδας Βάγκνερ αφορούσε κυρίως Ρώσους, και κατοίκους κρατών της πρώην ΕΣΣΔ, ωστόσο τα τελευταία χρόνια, οι επιχειρήσεις της επεκτάθηκαν και στην Αφρική.
Όσοι στρατιώτες έχουν στρατολογηθεί από την αφρικανική ήπειρο αποκαλούνται «Μαύροι Ρώσοι», και υπάρχει η θεωρία ότι πληρώνονται λιγότερο από τους Ρώσους.
Η επέκταση της ομάδας Βάγκνερ στην Αφρική την ανάγκασε να υιοθετήσει ως επίσημη γλώσσα επικοινωνίας της και τα γαλλικά, εκτός από τα ρωσικά, καθώς οι περισσότεροι Αφρικανοί μαχητές προέρχονται από πρώην αποικίες της Γαλλίας.
Αξίζει δεν να σημειωθεί ότι έχει δημιουργηθεί ειδικό τάγμα για μαχητές σερβικής καταγωγής, οι οποίοι κατάγονται κυρίως από τις σερβόφωνες περιοχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Οι μαχητές της ομάδας βρίσκονται σε όλο τον κόσμο και έχουν λάβει μέρος επισήμως σε πολεμικές δράσεις στο Σουδάν, τη Συρία, την Κεντρική Αφρική, τη Μαδαγασκάρη, τη Λιβύη, τη Βενεζουέλα, τη Μοζαμβίκη και το Μάλι. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες έχουν αναλάβει την ασφάλεια του προέδρου της Λευκορωσίας, Λουκασένκο.
Η σχέση με το ρωσικό κράτος
H Ομάδα Βάγκνερ δεν έχει, φυσικά, καμία επίσημη σχέση με τον ρωσικό στρατό, ακόμα και αν προσελκύει άτομα, κυρίως αξιωματικούς, από τις τάξεις του.
Οι παραστρατιωτικές οργανώσεις είναι παράνομες στην Ρωσία, παρόλα αυτά οι μαχητές της ομάδας χρησιμοποιούν εγκαταστάσεις των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων για την εκπαίδευσή τους και μετακινούνται σε πολλές τοποθεσίες με το ρωσικό ναυτικό και την αεροπορία.
Άγνωστο παραμένει το ποιος σχεδιάζει και εγκρίνει τις επιχειρήσεις τους.
Θεωρητικά, ο Ούτκιν έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για τις επιχειρήσεις, ωστόσο προφανώς ο ιδρυτής και χρηματοδότης Πριγκόζιν περνάει τις δικές του απόψεις για τις προτεραιότητες. Ακριβώς εκεί φαίνεται να υπάρχει η σύνδεση απευθείας με το γραφείο του Πούτιν, γι’ αυτό και υπάρχουν εκτεταμένα ρεπορτάζ που αναφέρουν ότι ο μισθοφορικός στρατός λογοδοτεί απευθείας στη ρωσική κυβέρνηση.
Όταν το 2018 ο Πούτιν ρωτήθηκε για την δράση της Ομάδας Βάγκνερ, απάντησε ότι «όλοι πρέπει να παραμένουν στο πλαίσιο της νομιμότητας» και αν η συγκεκριμένη πολεμική ομάδα παραβίαζε το νόμο, τότε ο γενικός εισαγγελέας της Ρωσίας θα έπρεπε να ασκήσει δίωξη μέσα εναντίον της. Όμως εάν δεν παραβιάζουν το νόμο, είπε ο Πούτιν, έχουν κάθε δικαίωμα να εργάζονται και να προωθούν τα συμφέροντά τους στο εξωτερικό.
Πόσο δραστήρια είναι η Ομάδα Βάγκνερ στο Σουδάν;
Η ομάδα Βάγκνερ ξεκίνησε τις επιχειρήσεις της στο Σουδάν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του πρώην προέδρου Omar al-Bashir, ο οποίος αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την εξουσία το 2019 κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων μεγάλης κλίμακας.
Φοβούμενος ότι η διακυβέρνησή του ήταν ασταθής, ο αλ Μπασίρ ταξίδεψε στη Ρωσία το 2017 για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και να του παρουσιάσει το Σουδάν ως την «πύλη της Ρωσίας στην Αφρική» με αντάλλαγμα τη ρωσική υποστήριξη. Λίγο αργότερα, η Meroe Gold, μια νέα εταιρεία εξόρυξης που ανήκει στη ρωσική εταιρεία M Invest, άρχισε να φέρνει Ρώσους ειδικούς στο Σουδάν, τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό χρυσού της Αφρικής.
Το 2020, το Υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών επέβαλε κυρώσεις στην M Invest και στη Meroe Gold, αναφέροντας ότι οι έρευνές της είχαν αποκαλύψει ότι η M Invest ήταν κάλυψη της Ομάδας Βάγκνερ.
Η Ομάδα Βάγκνερ «στόχευε πρωτίστως στη φύλαξη των ορυκτών πόρων, ιδιαίτερα των πόρων εξόρυξης χρυσού, και να λειτουργήσει ως δύναμη υποστήριξης για την κυβέρνηση Μπασίρ όσον αφορά την προστασία της από τη διεθνή αντιπολίτευση», είπε στον Al ο Samuel Ramadi, συγγραφέας του βιβλίου Russia in Africa.
Μετά την απομάκρυνση του al-Bashir από την εξουσία, είπε ο Ramadi, ο Prigozhin προσπάθησε να ευθυγραμμιστεί με τον αρχηγό του στρατού Abdel Fattah al-Burhan. Ωστόσο, η σχέση επιδεινώθηκε μετά τη σφαγή του Χαρτούμ το 2019, όταν οι σουδανικές υπηρεσίες ασφαλείας διέλυσαν βίαια μια καθιστική διαμαρτυρία, ωθώντας την ομάδα Βάγκνερ πίσω σε ρόλο «κηδεμόνα» προστατεύοντας τα μεταλλευτικά του συμφέροντα.
Ρεπορτάζ του CNN τον Ιούλιο, επικαλούμενο επίσημες σουδανικές πηγές και δεδομένα πτήσεων, ανέφερε ότι ένα στρατιωτικό αεροπλάνο που διακινούσε λαθραία χρυσό πέταξε τουλάχιστον 16 πτήσεις από το Σουδάν στη Λατάκεια, μια πόλη λιμάνι της Συρίας όπου η Ρωσία έχει στρατιωτική βάση, για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις στη Meroe Gold μετά την έκθεση. «Μέσω της σχέσης του με τον σουδανικό στρατό, η Ομάδα Βάγκνερ έχει εξασφαλίσει το δικαίωμα εξόρυξης σουδανικού χρυσού και εξαγωγής του στη Ρωσία», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Τα συμφέροντα της Ρωσίας στο Σουδάν δεν σταματούν στο χρυσό. Η Ρωσία πρόκειται να υπογράψει συμφωνία με το Σουδάν για την κατασκευή στρατιωτικής βάσης στο Πορτ Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα. Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία θα στείλει όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό στο Σουδάν.
Ομάδα Βάγκνερ και RSF
Η ομάδα Βάγκνερ δημιούργησε σχέσεις με την παραστρατιωτική οργάνωση RSF και τον διοικητή της, στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο. Ο Ραμάντι είπε ότι η συμμαχία αυτή «στοχεύει κυρίως στη δημιουργία μιας διαδρομής λαθρεμπορίου για τον χρυσό από το Σουδάν προς το Ντουμπάι και στη συνέχεια στη Ρωσία, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις της ομάδας Βάγκνερ εντός της Ουκρανίας».
Στις αρχές του 2022, μια μέρα αφότου η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία, ο Dagalo πέταξε στη Μόσχα, εγκαινιάζοντας μια νέα φάση στη σχέση της RSF με την ομάδα Βάγκνερ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ TOP 10:
Συμμετέχει η Ομάδα Βάγκνερ στις μάχες στο Σουδάν;
Δεν είναι γνωστό εάν η ομάδα Βάγκνερ εμπλέκεται στις τρέχουσες μάχες στο Σουδάν.
Ο Ashok Swain, επικεφαλής του Τμήματος Έρευνας για την Ειρήνη και τις Συγκρούσεις στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία, δήλωσε ότι πιστεύει πως η Ομάδα Βάγκνερ είναι «πολύ πιθανό να συμμετέχει στον τρέχοντα αγώνα για να διατηρήσει την παρουσία του στη χώρα και να προστατεύσει τα τεράστια επιχειρηματικά του συμφέροντα».
«Οι ΗΠΑ πίεσαν πρόσφατα το Κυρίαρχο Συμβούλιο του Σουδάν να απομακρύνει αυτήν την ομάδα μισθοφόρων από τη χώρα», είπε ο Ashok. «Έτσι, η Ομάδα Βάγκνερ έχει σημαντικό ενδιαφέρον για το ποιος κερδίζει τη συνεχιζόμενη μάχη για την εξουσία στη χώρα».
«Θα έλεγα ότι κάθονται πίσω σε μια πιο αμυντική θέση», σημείωσε ο Ραμάντι, προσθέτοντας ότι η Ρωσία έχει προσχωρήσει σε πολλά άλλα έθνη, όπως η Κίνα, καλώντας για αυτοσυγκράτηση και αποκλιμάκωση.
«Σίγουρα δεν παίρνουν πράσινο φως από το Κρεμλίνο για να παίξουν πιο ενεργό ρόλο και μάλλον μένουν στη θέση τους προς το παρόν», είπε.
Η πρεσβεία της Ρωσίας στο Σουδάν δήλωσε ότι ανησυχεί για τη βία και κάλεσε για κατάπαυση του πυρός και διαπραγματεύσεις, μετέδωσε το κρατικό ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA.
«Προφανώς, εάν η σύγκρουση μετατραπεί σε εμφύλιο πόλεμο και απειληθεί η επιχείρηση εξόρυξης του Prigozhin, θα δούμε έναν πιο ενεργό στρατιωτικό ρόλο», είπε ο Ραμάντι.
Ανέφερε δε, ότι η ομάδα Βάγκνερ θα αντιμετωπίσει ένα δίλημμα για το αν θα ανακατευθύνει τα στρατεύματα μακριά από τα σύνορα του Σουδάν με την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, όπου η Ρωσία ελέγχει πολλές νάρκες.
